Xem mã nguồn của Phoenicia

{{Infobox Former Country
|native_name = <span dir="rtl">[[Tập tin:Phoenician kaph.svg|12px|��‏]][[Tập tin:Phoenician nun.svg|12px|��‏]][[Tập tin:Phoenician ayin.svg|12px|��‏]][[Tập tin:Phoenician nun.svg|12px|��‏]]</span> <br /> {{Polytonic| Φοινίκη}}
|conventional_long_name = Canaan
|common_name = Phoenicia
|national_motto =
|continent = châu Á
|region = Cận đông
|era = [[Cổ đại]]
|government_type = [[Chế độ quân chủ|Vương quyền]] ([[Quốc gia thành bang]])
|year_start = 1200 TCN
|date_event1 = 969 TCN
|event1 = Týros, dưới triều đại của Hiram I, trở thành thành bang mạnh nhất
|event2 = Pygmalion thành lập [[Carthago]]
|date_event2 = 814 TCN
|event_end = [[Cyrus Đại đế]] chinh phục Phoenicia
|year_end = 539 TCN
|date_end =
|p1 =
|s1 = Đế quốc Achaemenid
|flag_s1 = Achaemenid Empire.jpg
|image_map = Phoenicia map-en.svg
|image_map_caption = Map of Phoenicia
|capital = [[Byblos]]<small><br />(1200 TCN – 1000 TCN)</small><br />[[Týros]]<small><br />(1000 TCN - 333 TCN)</small>
|latd= 34 |latm= 07 |latNS= N |longd= 35 |longm= 39 |longEW= E
|common_languages = [[tiếng Phoenicia]], [[Tiếng Hy Lạp]], [[tiếng Punic]]
|religion = [[Tôn giáo Canaanite]] 
|leader1 = [[Ahiram]]
|year_leader1 = ca. 1000 TCN
|leader2 = [[Hiram I]]
|year_leader2 = 969 TCN - 936 TCN
|leader3 = [[Pygmalion của Týros]]
|year_leader3 = 820 TCN- 774 TCN
|title_leader = Vua
|legislature =
|stat_year1 =
|last=
|stat_area1 =
|stat_year2 =
|stat_area2 =
|stat_year3 =
|stat_area3 =
|stat_year4 =
|stat_area4 =
|stat_year1 = 1200 BC<ref>{{chú thích web|url=http://www.bartleby.com/67/109.html|title=Phoenicia|first=The Rise of Sidon|year=2001|work=The Encyclopedia of World History, Sixth edition|publisher=Houghton Mifflin Company|pages=1|access-date =ngày 11 tháng 12 năm 2008|archive-date = ngày 6 tháng 9 năm 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080906131446/http://bartleby.com/67/109.html}}</ref>
|stat_pop1 = 200,000
}}
'''Phoenicia''' (phiên âm [[tiếng Việt]]: '''Phê-ni-xi''') là một nền văn minh cổ đại nằm ở miền bắc khu vực [[Canaan]] cổ đại, với trung tâm nằm dọc vùng eo biển [[Liban]], [[Syria]], và bắc [[Israel]] ngày nay. Nền văn minh Phoecinia là một nền văn minh dựa vào thương mại hàng hải trải khắp [[Địa Trung Hải]] trong suốt thời kỳ từ năm 1550 TCN tới năm 300 TCN. Người Phoenicia thường giao dịch bằng phương tiện [[thuyền galê]], một loại thuyền lớn sử dụng sức người để di chuyển.

Nền văn minh Phoenicia được tổ chức thành các thành bang, tương tự như [[Hy Lạp cổ đại]]. Mỗi thành bang là một đơn vị độc lập về chính trị, các thành bang có thể xung đột và thống trị nhau, các thành bang thường hợp tác thành các liên minh.<ref>María Eugenia Aubet. ''The Phoenicians and the West: politics, colonies and trade''. p17. Cambridge University Press 2001</ref> Ranh giới cổ đại của các thành bang này thường không ổn định, thành phố [[Týros]] nằm ở cực nam. Thành phố [[Sarepta]] (ngày nay là Sarafand) giữa [[Sidon]] và Týros là thành phố được khai quật nhiều nhất.

Phoenicia là xã hội cấp nhà nước đầu tiên sử dụng [[bảng chữ cái]] một cách rộng rãi. [[Bảng chữ cái Phoenicia]] được cho là nguồn gốc của những bảng chữ cái hiện đại, mặc dù nó không chứa nguyên âm (sau này được bổ sung bởi người Hy Lạp). Người Phoenicia nói [[tiếng Phoenicia]], một thứ tiếng thuộc nhóm [[ngôn ngữ Canaan]] trong [[ngôn ngữ Semit|ngữ hệ Semitic]].<ref>Glenn Markoe.''Phoenicians''. tr. 108. University of California Press 2000</ref><ref>Zellig Sabbettai Harris. ''A grammar of the Phoenician language''. p6. 1990</ref> Thông qua thương mại hàng hải, người Phoenicia phổ biến việc sử dụng bảng chữ cái tới [[Bắc Phi]] và [[châu Âu]]. Người Hy Lạp đã sử dụng bảng chữ cái và truyền lại cho người [[Văn minh Etrusca|Etrusca]], những người đã truyền lại cho người [[Đế quốc La Mã|La Mã]].<ref>Edward Clodd, ''Story of the Alphabet'' (Kessinger) 2003:192ff</ref>

== Nguồn gốc ==
Theo các ghi chép của [[Herodotos]](bằng văn bản c. 440 BC) đề cập đến [[Io]] và huyền thoại Europa. (Lịch sử, I: 1).

== Chú thích ==
{{Tham khảo}}

{{Sơ khai Trung Đông}}

[[Thể loại:Phoenicia| ]]
[[Thể loại:Lịch sử Liban]]
[[Thể loại:Lịch sử Syria]]
[[Thể loại:Văn minh]]
[[Thể loại:Lịch sử Địa Trung Hải]]
[[Thể loại:Lịch sử Tây Á]]
[[Thể loại:Văn hóa thời đại đồ đồng]]
[[Thể loại:Cận Đông cổ đại]]
[[Thể loại:Cựu quốc gia ở Trung Đông]]
[[Thể loại:Syria cổ đại]]
[[Thể loại:Lịch sử Palestine]]
[[Thể loại:Levant cổ đại]]
[[Thể loại:Văn hóa thời đại đồ sắt châu Á]]
[[Thể loại:Văn hóa thời đại đồ sắt châu Phi]]
[[Thể loại:Châu Phi cổ đại]]