Xem mã nguồn của Tiếng Tarama

{{Thông tin ngôn ngữ
| name = Tiếng Tarama
| states = [[Nhật Bản]]
| region = [[Tarama, Okinawa]]
| speakers = Hầu hết trên 60 tuổi<ref>{{Chú thích web|url=https://www.omniglot.com/writing/tarama.htm|tựa đề=Tarama language|website=www.omniglot.com|ngày truy cập=2023-07-18|archive-date=2023-07-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20230718103800/https://www.omniglot.com/writing/tarama.htm|url-status=live}}</ref>
| familycolor = Altai
| fam1 = [[Ngữ hệ Nhật Bản-Lưu Cầu|Nhật Bản-Lưu Cầu]]
| fam2 = [[Nhóm ngôn ngữ Lưu Cầu|Lưu Cầu]]
| fam3 = [[Ngôn ngữ Nam Lưu Cầu|Nam Lưu Cầu]]
| fam4 = [[Tiếng Miyako|Miyako]]
| dia1= [[Tarama, Okinawa]]
| iso3 = none
| glotto = tara1319
| glottorefname = Tarama-Minna
| script = [[Hệ thống chữ viết tiếng Nhật|Nhật Bản]]}}
'''Tiếng Tarama''' là một ngôn ngữ [[Ngữ hệ Nhật Bản-Lưu Cầu|Nhật Bản-Lưu Cầu]] được nói trên đảo Tarama và [[Đảo Minna (Tarama, Okinawa)|Minna]] (gần như không có người ở), nằm trong [[quần đảo Miyako]] của Nhật Bản. Ngôn ngữ này liên quan chặt chẽ với [[tiếng Miyako]], nhưng độ dễ hiểu thấp. Nó chỉ được nói bởi những người lớn tuổi.

== Âm vị học ==
===Nguyên âm===
Tarama có bốn nguyên âm chính và ba nguyên âm phụ {{IPA|/e, ə, o/}} được tìm thấy trong một nhóm các từ hạn chế. 
{|class="wikitable IPA"
|+'''Nguyên âm'''
!
!align="center"|Trước
!align="center"|Giữa
!Sau
|-align="center"
!Đóng
|{{IPAlink|i}}
|{{IPAlink|ɨ}}
|{{IPAlink|u}}
|-align="center"
!Giữa
|({{IPAlink|e}})
|({{IPAlink|ə}})
|({{IPAlink|o}})
|-align="center"
!Mở
|
|{{IPAlink|a}}
|
|}

{{IPA|/ɨ/}} là {{IPA|[s̩]}} giữa các phụ âm vô thanh, nếu không thì là {{IPA|[ˢɨ]}} sau các âm tắc, và là {{IPA|[ɨ]}} ở các trường hợp khác: 
:{{IPA|[ps̩tu]}} (người), {{IPA|[kˢɨːlu]}} (màu vàng), {{IPA|[mɨːɡɨ]}} (phải)

Các trường hợp {{IPA|/*tɨ/}}, {{IPA|/*dɨ/}}, {{IPA|/*nɨ/}}, {{IPA|/*lɨ/}} không tồn tại. Chúng đã chuyển đổi thành {{IPA|/tsɨ/}}, {{IPA|/zɨ/}}, {{IPA|/n̩/}} và {{IPA|/l/}} ({{IPA|[ɭ̆]}}).

===Phụ âm===
Tarama không có âm dừng: 

{|class="wikitable"
|+Phụ âm
! !! Môi !! Lợi!! Ngạc mềm
|- align=center
! Mũi
|{{IPA|m}}||{{IPA|n}}||
|- align=center
! Tắc
|{{IPA|p b}}||{{IPA|t d}}||{{IPA|k ɡ}}
|- align=center
! '''Tắc-xát'''
| ||{{IPA|ts&nbsp;&nbsp;}}|| 
|- align=center
! '''Xát'''
|{{IPA|f v}}||{{IPA|s z}}||
|- align=center
! R-tính
| ||{{IPA|ɭ̆/}} {{Ngoặc nhọn|l}}||
|- align=center
! '''Tiếp cận'''
|{{IPA|w~ʋ}}||colspan=2|{{IPA|j}}
|}

== Chính tả ==
{| class="wikitable" style="text-align: center"
|+ Chính tả tiếng Tarama<ref>{{chú thích tạp chí | url=http://doi.org/10.15084/00003108 | doi=10.15084/00003108 | year=2020 | last1=渡久山 | first1=春英 | last2=セリック | first2=ケナン | last3=Shunei | first3=Tokuyama | last4=Kenan | first4=Celik | title=南琉球宮古語多良間方言辞典 | pages=1–555 | publisher=国立国語研究所 言語変異研究領域 | access-date=2023-07-18 | archive-date=2023-08-12 | archive-url=https://web.archive.org/web/20230812144551/https://repository.ninjal.ac.jp/records/3124 }}</ref>
|-
! !! /a/ || /i/ || /{{Màu sắc|red|ɿ}}/ || /u/ || /e/ || /o/ || /ə/ || /ja/ || /ju/ || /jo/
|-
! /Ø/
| あ <br> /a/ <br> [a] || い <br> /i/ <br> [i] || イ゜ <br> /{{Màu sắc|red|ɿ}}/ <br> [<sup>z</sup>{{Màu sắc|red|ɨ}}] || う <br> /u/ <br> [u] || え <br> /e/ <br> [e] || お <br> /o/ <br> [o] || エ <br> /ə/ <br> [ə] || や <br> /ya/ <br> [ja] || ゆ <br> /yu/ <br> [ju] || よ <br> /yo/ <br> [jo]
|-
! /k/
| か <br> /ka/ <br> [ka] || き <br> /ki/ <br> [ki] || キ゜ <br> /k{{Màu sắc|red|ɿ}}/ <br> [k<sup>s</sup>{{Màu sắc|red|ɨ}}] || く <br> /ku/ <br> [ku] || け <br> /ke/ <br> [ke] || こ  <br> /ko/ <br> [ko] || キ゜ェ <br> /kə/ <br> [kə] || きゃ <br> /kya/ <br> [kja] || きゅ <br> /kyu/ <br> [kju] || きょ <br> /kyo/ <br> [kjo]
|-
!/g/
| が <br> /ga/ <br> [ga] || ぎ <br> /gi/ <br> [gi] || ギ <br> /g{{Màu sắc|red|ɿ}}/ <br> [g<sup>z</sup>{{Màu sắc|red|ɨ}}] || ぐ <br> /gu/ <br> [gu] || げ <br> /ge/ <br> [ge] || ご<br> /go/ <br> [go] || ギェ <br> /gə/ <br> [gə] || ぎゃ <br> /gya/ <br> [gja] || ぎゅ <br> /gyu/ <br> [gju] || ぎょ <br> /gyo/ <br> [gjo]
|-
!/s/
| さ <br> /sa/ <br> [sa] || すぃ <br> /si/ <br> [si] || す <br> /s{{Màu sắc|red|ɿ}}/ <br> [s{{Màu sắc|red|ɨ}}] || すぅ <br> /su/ <br> [su] || せ <br> /se/ <br> [se] || そ <br> /so/ <br> [so] || すェ <br> /sə/ <br> [sə] || || ||
|-
!/dz/
| ざ <br> /dza/ <br> [dza] || || ず <br> /dz{{Màu sắc|red|ɿ}}/ <br> [dz{{Màu sắc|red|ɨ}}] || ずぅ <br> /dzu/ <br> [dzu] || ぜ <br> /dze/ <br> [dze] || ぞ <br> /dzo/<br> [dzo] || ずェ <br> /dzə/<br> [dzə] || || ||
|-
! /sh/
| しゃ <br> /sha/ <br> [ɕa] || し <br> /shi/ <br> [ɕi] || || しゅ <br> /shu/ <br> [ɕu] || しぇ <br> /she/ <br> [ɕe] || しょ <br> /sho/ <br> [ɕo] || || || ||
|-
! /j/
| じゃ <br> /ja/ <br> [dʑa] || じ <br> /ji/ <br> [dʑi] || || じゅ <br> /ju/ <br> [dʑu] || じぇ <br> /je/ <br> [dʑe] || じょ <br> /jo/ <br> [dʑo] || || || ||
|-
! /z/
| ズぁ <br> /za/ <br> [za] || ズぃ <br> /zi/ <br> [zi] || || ズぅ <br> /ju/ <br> [zu] || ズぇ <br> /ze/ <br> [ze] || ズぉ <br> /zo/ <br> [zo] || || || ||
|-
! /t/
| た <br> /ta/ <br> [ta] || てぃ <br> /ti/ <br> [ti] || || とぅ <br> /tu/ <br> [tu] || て <br> /te/ <br> [te] || と <br> /to/ <br> [to] || || || ||
|-
! /d/
| だ <br> /da/ <br> [da] || でぃ <br> /di/ <br> [di] || || どぅ <br> /du/ <br> [du] || で <br> /de/ <br> [de] || ど <br> /do/ <br> [do] || || || ||
|-
! /ch/
| ちゃ <br> /cha/ <br> [tɕa] || ち <br> /chi/ <br> [tɕi] || つ <br> /ch{{Màu sắc|red|ɿ}}/ <br> [tɕ{{Màu sắc|red|ɨ}}] || ちゅ <br> /chu/ <br> [tɕu] || ちぇ <br> /che/ <br> [tɕe] || ちょ <br> /cho/ <br> [tɕo] || つェ <br> /chə/ <br> [tsə] || || ||
|-
! /n/
| な <br> /na/ <br> [na] || に <br> /ni/ <br> [ni] || || ぬ <br> /nu/ <br> [nu] || ね <br> /ne/ <br> [ne] || の <br> /no/ <br> [no] || || にゃ <br> /nya/ <br> [nja] || にゅ <br> /nyu/ <br> [nju] || にょ <br> /nyo/ <br> [njo]
|-
! /h/
| は <br> /ha/ <br> [ha] || ひ <br> /hi/ <br> [hi] || || ほぅ <br> /hu/ <br> [hu] || へ <br> /he/ <br> [he] || ほ <br> /ho/ <br> [ho] || || ひゃ <br> /hya/ <br> [hja] || ひゅ <br> /hyu/ <br> [hju] || ひょ <br> /hyo/ <br> [hjo]
|-
! /p/
| ぱ <br> /pa/ <br> [pa] || ぴ <br> /pi/ <br> [pi] || ピ <br> /p{{Màu sắc|red|ɿ}}/ <br> [p<sup>s</sup>{{Màu sắc|red|ɨ}}] || ぷ <br> /pu/ <br> [pu] || ぺ <br> /pe/ <br> [pe] || ぽ <br> /po/ <br> [po] || ピェ <br> /pə/ <br> [pə] || ぴゃ <br> /pya/ <br> [pja] || ぴゅ <br> /pyu/ <br> [pju] || ぴょ <br> /pyo/ <br> [pjo]
|-
! /b/
| ば <br> /ba/ <br> [ba] || び <br> /bi/ <br> [bi] || ビ <br> /b{{Màu sắc|red|ɿ}}/ <br> [b<sup>z</sup>{{Màu sắc|red|ɨ}}] || ぶ <br> /bu/ <br> [bu] || べ <br> /be/ <br> [be] || ぼ <br> /bo/ <br> [bo] || ビェ <br> /bə/ <br> [bə] || びゃ <br> /bya/ <br> [bja]|| びゅ <br> /byu/ <br> [bju] || びょ <br> /byo/ <br> [bjo] 
|-
! /m/
| ま <br> /ma/ <br> [ma] || み <br> /mi/ <br> [mi] || ミ゜ <br> /m{{Màu sắc|red|ɿ}}/ <br> [m{{Màu sắc|red|ɨ}}] || む <br> /mu/ <br> [mu] || め <br> /me/ <br> [me] || も <br> /mo/ <br> [mo] || ミ゜ェ <br> /mə/ <br> [mə] || みゃ <br> /mya/ <br> [mja] || みゅ <br> /myu/ <br> [mju] || みょ <br> /myo/ <br> [mjo]
|-
! /f/
| ふぁ <br> /fa/ <br> [fa] || ふぃ <br> /fi/ <br> [fi] || ふィ゜ <br> /f{{Màu sắc|red|ɿ}}/ <br> [f{{Màu sắc|red|ɨ}}] || ふ <br> /fu/ <br> [fu] || ふぇ <br> /fe/ <br> [fe] || ふぉ <br> /fo/ <br> [fo] || ふェ <br> /fə/ <br> [fə] || || ||
|-
! /v/
| ヴぁ <br> /va/ <br> [va] || ヴぃ <br> /vi/ <br> [vi] || ヴィ゜ <br> /v{{Màu sắc|red|ɿ}}/ <br> [v{{Màu sắc|red|ɨ}}] || ヴぅ <br> /vu/ <br> [vu] || ヴぇ <br> /ve/ <br> [ve] || ヴぉ <br> /vo/ <br> [vo] || ヴェ <br> /və/ <br> [və] || || ||
|-
! /ʋ/
| わ <br> /ʋa/ <br> [ʋa] || || || || || を <br> /ʋo/ <br> [ʋo] || || || ||
|-
! /r/
| ら <br> /ra/ <br> [ɾa] || り <br> /ri/ <br> [ɾi] || || る <br> /ru/ <br> [ɾu] || れ <br> /re/ <br> [ɾe] || ろ <br> /ro/ <br> [ɾo] || || りゃ <br> /rya/ <br> [ɾja] || りゅ <br> /ryu/ <br> [ɾju] || りょ <br> /ryo/ <br> [ɾjo]
|-
! 
| ん <br> /N/ <br> [n,<br>ŋ] || ム <br> /M/ <br> [m] || ヴ <br> /V/ <br> [v] || リ゜ <br> /ɭ/ <br> [ɭ] || ー <br> /ː/ <br> [ː]
|}

==Tham khảo==
{{tham khảo}}

==Liên kết ngoài==
* [http://rlang.lib.u-ryukyu.ac.jp/rlang/myk/ Từ điển phương ngữ Miyako, Trung tâm Nghiên cứu Ngôn ngữ Okinawa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120811024520/http://rlang.lib.u-ryukyu.ac.jp/rlang/myk/ |date=2012-08-11 }}
* Aleksandra Jarosz, [http://hdl.handle.net/10593/14699 Từ điển tiếng Miyako của Nikolay Nevskiy] (Luận văn PhD về từ điển sơ thảo tiếng Miyako của [[Nikolay Aleksandrovich Nevsky|Nikolay Nevsky]])
{{Ngữ hệ Japonic}}
{{Ngôn ngữ tại Nhật Bản}}

[[Thể loại:Nhóm ngôn ngữ Lưu Cầu|Tarama]]
[[Thể loại:Quần đảo Miyako|Tarama, tiếng]]