Xem mã nguồn của WR 102ka

{{Starbox begin
| name=WR 102ka
}}
{{Starbox image
| image=[[Tập tin:Peony nebula.jpg|250px]]
| caption="Tinh vân Mẫu Đơn" được [[Kính viễn vọng Không gian Spitzer]] của [[NASA]] chụp. Hình ảnh ghép [[hồng ngoại]] ba màu thể hiện [[ánh sáng]] 3,6 [[micromet|μm]] bằng màu xanh lam, ánh sáng 8 μm bằng màu xanh lục và ánh sáng 24 μm bằng màu đỏ. Tinh vân Mẫu Đơn là đám mây màu ánh đỏ của [[bụi vũ trụ]] trong và xung quanh vòng tròn màu trắng, bao quanh sao tinh vân Mẫu Đơn.}}
{{Starbox observe
| epoch=J2000.
| constell=[[Nhân Mã (chòm sao)|Nhân Mã]]
| ra={{RA|17|46|18,12}}<ref name=2mass/>
| dec={{DEC|-29|01|36,5}}<ref name=2mass/>
}}
{{Starbox character
| type=[[Sao Wolf–Rayet|Sao vạch chéo]]
| class = Ofpe/WN9<ref name="barniske"/>
| appmag_1_passband = J
| appmag_1 = 13,0<ref name=2mass/>
| appmag_2_passband = H
| appmag_2 = 10,3<ref name=2mass/>
| appmag_3_passband = K
| appmag_3 = 8,8<ref name=2mass/>
| appmag_4_passband = 
| appmag_4 = 
| appmag_5_passband = 
| appmag_5 = 
| appmag_6_passband = 
| appmag_6 = 
| appmag_7_passband = 
| appmag_7 = 
| appmag_8_passband = 
| appmag_8 = 
| r-i = 
| v-r = 
| b-v = 
| u-b = 
| j-h = 2,7<ref name=2mass/>
| j-k = 4,2<ref name=2mass/>
| variable =
}}
{{Starbox astrometry
 | radial_v =
 | prop_mo_ra = 
 | prop_mo_dec = 
 | parallax = 
 | p_error = 
 | parallax_footnote = 
 | dist_ly = 26k<ref name="barniske"/>
 | dist_pc = 8k<ref name="barniske"/>
 | absmag_v = 
 | absmag_bol = 
 }}
{{Starbox detail
| source=
| mass=~100<ref name=oskinova/>
| radius=92<ref name="barniske"/>
| gravity=
| luminosity=3,2 triệu<ref name="barniske"/>
| temperature=25.100<ref name="barniske"/>
| age=< 3 triệu<ref name="barniske"/>
}}
{{Starbox catalog
| names=Sao Mẫu Đơn,<ref name=peony/> Sao tinh vân Mẫu Đơn, [[Sao Wolf–Rayet|WR]]&nbsp;102ka, [[2MASS]]&nbsp;J17461811-2901366, ISOGAL-P&nbsp;J174618.2-290136, [[Thử nghiệm Không gian giữa hành trình|MSX6C]]&nbsp;G000.0003-00.1743
}}
{{Starbox reference
| Simbad=WR102ka
}}
{{Starbox end}}

'''WR 102ka''' còn được gọi là '''sao Mẫu Đơn''' hay '''sao tinh vân Mẫu Đơn''' là một [[sao Wolf–Rayet]], một trong những ứng viên [[Danh sách sao sáng nhất|sao sáng nhất]] đã biết trong dải [[Ngân Hà]].

== Phát hiện ==
WR 102ka nằm gần [[Trung tâm Ngân Hà]] và về cơ bản bị che khuất hoàn toàn trong các bước sóng khả kiến. Vì thế nó phải được quan sát trong ánh sáng hồng ngoại bước sóng dài hơn, có khả năng xuyên qua bụi. WR 102ka được lập danh lục năm 2002 và 2003 bằng các khảo sát hồng ngoại. Nó đã được quan sát cho [[2MASS]] (Khảo sát toàn bầu trời hai micromet) trong các dải J, H, và K<sub>s</sub> của hồng ngoại gần, tương ứng tại các bước sóng 1,2 μm, 1,58 μm và 2,2 μm,<ref name=2mass/> và khảo sát các ứng viên [[thiên thể sao trẻ]] của dự án [[ISOGAL]] (khảo sát Ngân Hà của [[Đài thiên văn Không gian Hồng ngoại]]) ở các bước sóng 7 μm và 15 μm.<ref name=isogal/>

Các quan sát hồng ngoại dải hẹp của một số đặc trưng quang phổ xung quanh bước sóng 2 μm cho thấy WR 102ka là một sao Wolf–Rayet với phân loại có thể là WN10.<ref name=homeier/> Nó cũng có thể là một sao biến quang lam sáng.<ref name=clark/>

[[Kính viễn vọng Không gian Spitzer]] quan sát WR 102ka ở các bước sóng 3,6 μm, 8 μm và 24 μm vào ngày 20 tháng 4 năm 2005. Những quan sát này cho phép thu được những tính toán có thể tin cậy đầu tiên về các tính chất vật lý của thiên thể cực sáng này.<ref name="barniske"/>

== Các sao sáng khác thuộc Ngân Hà ==
Một ngôi sao thậm chí còn sáng hơn và gần hơn là [[WR 25]] dường như rất có thể xứng với danh xưng này. Một ngôi sao ở gần khác là [[Eta Carinae]], ngôi sao sáng thứ hai trên bầu trời trong vài năm thuộc thế kỷ 19. Nó dường như sáng hơn một chút so với WR 102ka, nhưng được biết đến là một hệ sao đôi. Ngoài ra còn có [[sao Súng Lục]] được phát hiện gần đây. Giống như sao Mẫu Đơn, nó có tên gọi từ hình dạng của tinh vân bao quanh nó, có lẽ đã được tạo ra do mất khối lượng lớn của ngôi sao này thông qua gió sao dữ dội và những vụ phun trào giống như tiểu siêu tân tinh lớn, như điều đã xảy ra với Eta Carinae vào khoảng thập niên 1830-1840 tạo ra các thùy được [[Kính viễn vọng không gian Hubble]] quan sát.

Độ sáng của sao Súng Lục, Eta Carinae và WR 102ka là hơi không chắc chắn, do bụi thiên hà ở phía trước che khuất mạnh, với các hiệu ứng của sự che khuất này phải được điều chỉnh trước khi độ sáng biểu kiến của chúng có thể quy đổi để ước tính tổng công suất bức xạ hoặc [[Độ sáng]] nhiệt xạ của chúng. Cả Eta Carinae và WR 102ka được cho là có khả năng phát nổ dưới dạng [[siêu tân tinh]] hoặc [[cực siêu tân tinh]] trong vòng vài triệu năm tới. Là điển hình của những ngôi sao cực lớn và cực sáng như vậy, cả hai đã phun ra một phần đáng kể khối lượng ban đầu của chúng khi mới được hình thành, trong những trận [[gió sao]] dày đặc, to lớn.

== Xem thêm ==
* [[Danh sách các sao nặng nhất|Danh sách những ngôi sao lớn nhất]] 
* [[Danh sách các sao có độ sáng tuyệt đối lớn nhất|Danh sách các ngôi sao sáng nhất]] 
* [[LBV 1806-20]] 
* [[Sao Súng Lục]]

==Tham khảo==
{{tham khảo|2|refs=
<ref name=2mass>{{chú thích tạp chí | bibcode=2006AJ....131.1163S | doi=10.1086/498708 | title=The Two Micron All Sky Survey (2MASS) | url=https://archive.org/details/sim_astronomical-journal_2006-02_131_2/page/1163 | journal=The Astronomical Journal | volume=131 | issue=2 | pages=1163 | last1=Skrutskie | first1=M. F. | last2=Cutri | first2=R. M. | last3=Stiening | first3=R. | last4=Weinberg | first4=M. D. | last5=Schneider | first5=S. | last6=Carpenter | first6=J. M. | last7=Beichman | first7=C. | last8=Capps | first8=R. | last9=Chester | first9=T. | last10=Elias | first10=J. | last11=Huchra | first11=J. | last12=Liebert | first12=J. | last13=Lonsdale | first13=C. | last14=Monet | first14=D. G. | last15=Price | first15=S. | last16=Seitzer | first16=P. | last17=Jarrett | first17=T. | last18=Kirkpatrick | first18=J. D. | last19=Gizis | first19=J. E. | last20=Howard | first20=E. | last21=Evans | first21=T. | last22=Fowler | first22=J. | last23=Fullmer | first23=L. | last24=Hurt | first24=R. | last25=Light | first25=R. | last26=Kopan | first26=E. L. | last27=Marsh | first27=K. A. | last28=McCallon | first28=H. L. | last29=Tam | first29=R. | last30=Van Dyk | first30=S. | year=2006}}</ref>

<ref name="barniske">{{Chú thích tạp chí | last1=Barniske | first1=A. | last2=Oskinova | first2=L. M. | last3=Hamann | first3=W. -R. | doi=10.1051/0004-6361:200809568 | title=Two extremely luminous WN stars in the Galactic center with circumstellar emission from dust and gas | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=486 | issue=3 | pages=971 | year=2008 | arxiv=0807.2476 | bibcode=2008A&A...486..971B }}</ref>

<ref name=oskinova>{{Chú thích tạp chí | doi=10.1093/mnras/stt1817 | title=One of the most massive stars in the Galaxy may have formed in isolation | journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society | volume=436 | issue=4 | pages=3357 | year=2013 | last1=Oskinova | first1=L. M. | last2=Steinke | first2=M. | last3=Hamann | first3=W. - R. | last4=Sander | first4=A. | last5=Todt | first5=H. | last6=Liermann | first6=A. | arxiv=1309.7651 | bibcode=2013MNRAS.436.3357O}}</ref>

<ref name=peony>{{chú thích tạp chí | bibcode=2011BSRSL..80...98H | arxiv=1012.1875v1 | display-authors= | author1=Wolf-Rainer Hamann | author2=Andreas Barniske | author3=Adriane Liermann | author4=Oskinova | author5=Diana Pasemann | author6=Ute Ruehling | title=The most luminous stars in the Galaxy and the Magellanic Clouds | journal=Société Royale des Sciences de Liège | volume=80 | pages=98 | year=2011}}</ref>

<ref name=isogal>{{chú thích tạp chí | bibcode=2002A&A...392..971F | title=Young massive stars in the ISOGAL survey. II. The catalogue of bright YSO candidates | journal=Astronomy and Astrophysics | volume=392 | issue=3 | pages=971–990 | last1=Felli | first1=M. | last2=Testi | first2=L. | last3=Schuller | first3=F. | last4=Omont | first4=A. | year=2002 | doi=10.1051/0004-6361:20020973 | arxiv=astro-ph/9905296}}</ref>

<ref name=homeier>{{chú thích tạp chí | bibcode=2003A&A...408..153H | doi=10.1051/0004-6361:20030989 | title=Results from a near infrared search for emission-line stars in the Inner Galaxy: Spectra of new Wolf-Rayet stars | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=408 | pages=153–159 | year=2003 | last1=Homeier | first1=N. L. | last2=Blum | first2=R. D. | last3=Pasquali | first3=A. | last4=Conti | first4=P. S. | last5=Damineli | first5=A. | arxiv=astro-ph/0306578}}</ref>

<ref name=clark>{{chú thích tạp chí | bibcode=2005A&A...435..239C | doi=10.1051/0004-6361:20042563 | title=On the population of galactic Luminous Blue Variables | journal=Astronomy & Astrophysics | volume=435 | pages=239–246 | year=2005 | last1=Clark | first1=J. S. | last2=Larionov | first2=V. M. | last3=Arkharov | first3=A. | url=http://oro.open.ac.uk/12987/1/aa2563-04.pdf}}</ref>
}}

[[Thể loại:Sao Wolf-Rayet]]
[[Thể loại:Chòm sao Nhân Mã]]