Sơn Tinh

Tản Viên Sơn Thánh 傘圓山聖
Đệ nhất Tứ bất tử
Thông tin chung
Thê thiếp	Mỵ Nương Ngọc Hoa

Xem các bài khác cũng có tên "Tản Viên" tại trang Tản Viên (định hướng).

Tản Viên Sơn Thánh (chữ Hán: 傘圓山聖), còn gọi là Sơn Tinh (山精), là vị thần cai quản dãy núi Ba Vì (núi Tản Viên), một trong bốn vị thánh bất tử của người Việt (tứ bất tử). Các sự tích, truyền thuyết về Đức thánh Tản (đặc biệt là truyền thuyết Sơn Tinh-Thủy Tinh), thể hiện khát vọng làm chủ thiên nhiên của người Việt, mở đất, dựng nước.

Nguồn gốc

Hiện có hai quan niệm và cách giải thích nguồn gốc xuất thân của Tản Viên:

Các học giả thời phong kiến cho Tản Viên là "hạo khí anh linh của trời đất sinh ra", hoặc cho "là 1 trong 50 người con của Lạc Long Quân, Âu Cơ theo cha xuống biển". Chàng "từ biển đi vào, qua cửa Thần Phù, ngược sông Hồng đến Long Đỗ (Hà Nội), Trấn Trạch, rồi ngược sông Lô, đến Phúc Lộc giang". Từ đấy, "nhìn thấy núi Tản Viên cao vời, xinh đẹp, lại thêm phía dưới dân chúng thuần phác, thái bình", nên chàng "đã làm một con đường thẳng như kẻ chỉ, từ Bạch Phiên Tân lên thẳng phía Nam núi Tản Viên, tới động An Uyên, thì lập diện để nghỉ ngơi". Các tác giả Lịch triều Hiến chương (Phan Huy Chú) và Việt sử Thông giám cương mục... cũng đều có những quan niệm tương tự.

Trong khi đó theo quan niệm của dân gian, được thể hiện qua các bản thần thích thần phả ở các làng trong vùng Truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh (Hà Nội, Vĩnh Phúc, Phú Thọ) thì Thánh Tản Viên lại là người có thực, xuất thân từ tầng lớp nghèo khổ trong dân chúng. Chàng tên thực là Nguyễn Tuấn, có tài "hô phong hoán vũ", dũng cảm.

Sơn Tinh được Hùng Vương kén làm rể, gả con gái Mỵ Nương. Sau đó, Thủy Tinh vì không được chọn, đã nổi giận đem binh đến đánh, xảy ra các cuộc chinh chiến trong nhiều năm trời. Kết cục, Thủy Tinh luôn là kẻ bại trận.

Liên kết ngoài

• Sơn Tinh Thủy Tinh tại Từ điển bách khoa Việt Nam