- Praha a Věnec sonetů
-
- 1
- Praha ! To chutná jak hlt vína,
- Opakuji si stokráte
- to jméno dechem naváté
- a sladší dechu milenčina.
- Ať sirény však nad domy,
- dají si radši přilbu s čela,
- beztak nám ještě nedozněla
- siréna našich svědomí.
- Kdybych ji viděl jako vázu,
- z níž zůstaly jen střep a prach,
- kdybych měl přežít jeji zkázu,
- prach její sládl by v mé slině.
- Je jako pečeťna listině,
- i kdyby byla v sutinách.
-
- 2
- I kdyby byla v sutinách
- a voda s větrem dělila si
- i popel zbylý z její krásy
- a to, co přežilo by strach,
- žila by jako věčný vzkaz
- a píseň, která zní mi v uchu,
- jak obraz na plynoucím vzduchu,
- vznášející se mimo nás.
- Kdyby smrt začla počítati,
- stojíc už zmaru na dosah,
- jen do sta, jen do padesáti,
- nebudu prchat z palisády,
- i kdybych potácel se hlady
- a kdybych ztratil vlastní práh.
-
- 3
- A kdybych ztratil vlastní práh
- a ve tmě bloudil kolem Dómu!
- Co počal bych bez jejích stromů,
- bez jejích dešťů na hradbách?
- Znám všechny její meluzíny.
- Když v březnu poodhrnou list,
- fialka, drobný ametyst,
- třpytí se pod ním v misce hlíny.
- Je oblak, s kterým jdu, a vím,
- že ve vteřině bude jiná,
- je proměnlivá jako dým.
- však na klenbě katakomb,
- i kdyby stála v dešti bomb,
- krví se zalkla její hlína.
-
- 4
- Krví se zalkla její hlína
- když drtil ocelový pás
- dlaň náměstí a lámal vaz
- uliček pod věžemi Týna.
- A děla střílející z Letné
- srážela větve a ty též
- brániti chtěly starou věž,
- když v kouři rozkvétal jsi, květne !
- Je znamenána na čele
- slovem vyřčeným pro naději
- i křížem svého popele.
- Jen když si řeka ovíjí
- jak cop, jenž padl na šíji !
- Z těch nebudu, kdož opouštějí.
-
- 5
- Z těch nubudu, kdož opouštějí
- buď ze strachu či přemíry
- zoufalství, nebo z nevíry
- i to, zač mnohý děkuje jí.
- Za skývu chleba, jež nám zbyla,
- když rezivěl nůž na střence,
- za trochu vody v kropence,
- která nám ústa pokropila.
- A šáteček, jenž zamává tu,
- víc možná někdy slíbí mi
- než všechny vlajky cizích států.
- Čtu verše jen svým čtyřem stěnám,
- hodina zlá je, těžko je nám,
- budu tu čeka s mrtvými.
-
- 6
- Budu tu čekat s mrtvými,
- až jara, šitá u básníků
- prchavým stehem okamžiků
- z modravých tkanin nad nimi,
- ověnčí trávou jejich hrob:
- vždyť žádná ústa nevypraví
- tak jako tento chomáč trávy,
- dneska mi drahý dvojnásob.
- Prožívám jejich dny a žaly,
- i když vybledly kostýmy,
- těch, s nimiž kdysi tančívali.
- I binokl vidívám v lóži,
- i plášť, když čekám na nároží
- od jara pozdě do zimy.
-
- 7
- Od jara pozdě do zimy,
- od zimy opět do dnů jara,
- kdy vítr bílé krajky párá
- a zdobí Prahu jinými.
- Je duben. Slunce ze džbánu
- rozlilo mléko. Budou křtiny !
- Připrav si proutek rozmarýny
- a pověz, kde tě zastanu.
- A pod podloubím u Týna
- už v ruce držím ruku její,
- když rukavičku rozpíná;
- poslouchaje hlas půlhodin
- čekal bych tam jak hůl a stín,
- jak ten, kdo čeká u veřejí.
-
- 8
- Jak ten, kdo čeká u veřejí
- trpělivě a oddaně
- a jemuž padá do dlaně
- jen déšť a krůpěj za krůpějí.
- Jakmile vítr svane s lýtek
- družičce závoj krajkový,
- v té chvíli trochu zrůžoví
- i šeré okno karmelitek.
- Sirény schovejte si již
- ty smutné barvy paraplíček,
- vždyť, Praho, ty tak špatně spíš!
- Komu zas dáme na pospas
- všechno to hezké kolem nás,
- kdyby smrt volal opět sýček ?
-
- 9
- Kdyby smrt volal opět sýček
- a my zas schody do chrámu
- hledali ve tmě k neznámu
- jen s plamenem svých olejniček ?
- Až budem žalovati nebi
- a až nám budou nejblíže
- studený kámen u mříže
- a nohu probodené hřeby,
- ať Ta, jež dneska okolo má
- mladistvý půvab dívčích čel
- a je tu u nás v květnu doma,
- přemluví Toho, jenž se hněvá.
- Nebyli bychom víc než pleva,
- kdyby Bůh na nás zanevřel.
-
- 10
- Kdyby Bůh na nás zanevřel
- a poručil jen pro potupu
- to město dáti drápům supů
- a dešti padajících střel,
- vezmi si je, než zapraští
- krov jeho věží, plných zvonů.
- Dame Ti je jak zlatou sponu,
- ať zatřpytí se na plášti.
- A zbav nás bázně, zažeň strach,
- ať bĺý šat a závojíček
- neválejí se na troskách.
- Vím, že to město uchrání
- Tvá přímluva, Tvé usmání
- a slza na řasách Tvých víček.
-
- 11
- A slza na řasách Tvých víček
- podpírat bude jeho zeď.
- Zas jaro řekne stromu: Kveť,
- a obleče jej do rolniček
- a do písní, jež nedovedem,
- když vystupujíc na špičky,
- postříká květní kalíšky
- barvami, světlem, vůní, medem.
- Ty, jejíž bodá chodidla
- kráčejí v květnu mezi stromy
- a šlapou ďáblu na křídla,
- plač za toho. kdo zdráhá se;
- jediná slza na řase
- tu kletbu nad střechami zlomí.
-
- 12
- Tu kltebu nad střechami zlomí
- a zapomenem na pumy,
- městem zas život zašumí
- jak kdysi v čas jen povědomý.
- Žít zplna a ne po troše,
- z pocitu vůle, jenž je vžit,
- nemyslit na smrt, ale být,
- být pro život, být z rozkoše.
- Aby se ticho bezpečí
- vrátilo opět v tyto domy.
- Špatně se spává na meči
- a ještě hůř spí bezbranní.
- Často jsem volal ze spaní
- to, co na srdci leželo mi.
-
- 13
- To, co na srdci leželo mi,
- když hanba, zvyklá na veteš,
- strojila se jak krásná lež
- a chtěla mluvit o svědomí.
- Když sesouval se svět a závrať
- vedla nás téměř nad propast,
- když bylo pro smích slovo vlast
- a kořist dělala si chamraď.
- Když dobře utažený řemen
- svazoval davy lidských těl,
- by nesly větší tíhu břemen,
- i když jsem mluvil k okenicím
- zavřeným, slepým, neslyšícím,
- já pro vás přece zpívat chtěl.
-
- 14
- Já pro vás přece zpívat chtěl,
- když už jen vítr naposledy
- vedl si svou bez napovědy
- v té tmavé noci bez světel.
- S tím jménem na rtech půjdu k ní
- jak dítě, třeba do plamenů.
- Já miloval ji jako ženu,
- jíž choulíme se do sukní.
- Tu rozmarnou, jíž v podpaží
- zní luna jako mandolína,
- i tu, která bdí na stráži
- a drží ruku v orloji,
- jenž jde a jde a nestojí.
- Praha ! To chutná jak hlt vína !
-
- 15
- Praha ! To chutná jak hlt vína,
- i kdyby byla v sutinách
- a kdybych ztratil vlastní práh,
- krví se zalkla její její hlína,
- z těch nebudu, kdož opouštějí,
- budu tu čekat s mrtvými
- od jara pozdě do zimy
- jak ten, kdo čeká u veřejí.
- Kdyby smrt volal opět sýček,
- kdyby Bůh na nás zanevřel,
- jediná slza v řasách víček
- tu kletbu nad střechami zlomí.
- To, co na srdci leželo mi,
- já pro vás přece zpívat chtěl.
|
- Praha – vòng hoa thơ sonet
-
- 1
- Ôi Praha! Người như hớp rượu vang
- Ta say sưa muốn hát cả trăm lần
- Ôi tên gọi như một lời nguyện ước
- Nghe rưng rưng như tiếng thổn thức lòng.
- Những mũ đá kia xin hãy đem quăng
- Còi báo động, hãy giấu vẻ ngày thường
- Bởi vì rằng chúng ta dù câm nín
- Tiếng còi lương tâm vẫn cứ vang lên.
- Mà nếu dù cho thành phố tan hoang
- Còn ta một mình trên đống tro tàn
- Làm đứa con không gì an ủi nổi
- Thì cho ta được nuốt vào tro bụi
- Để dấu vết trong lòng ta còn mãi
- Cả khi Người chìm ngập giữa tan hoang.
-
- 2
- Cả khi Người chìm ngập giữa tan hoang
- Gió và nước với nhau sẽ tranh giành
- Cái vẻ đẹp còn lại từ tro bụi –
- Tất cả những gì còn sau sợ hãi.
- Người trở thành một bài ca văng vẳng
- Bên tai ta, trong sâu thẳm cõi lòng
- Người trở thành bức tranh treo trên sóng
- Giữa đất trời, còn mãi đến muôn năm.
- Nếu cái chết vẫn tiếp tục kiếm tìm
- Và trong sợ hãi lúc đó chỉ còn
- Năm mươi người đàn ông trong hẻm nhỏ
- Thì ta vẫn không từ giã bức tường
- Mặc cơn đói như gió thổi dưới chân
- Và ngôi nhà đổ kềnh trên ngưỡng cửa.
-
- 3
- Và ngôi nhà đổ kềnh trên ngưỡng cửa
- Một mình ta trong bóng tối lang thang
- Quanh lâu đài đã không còn cây cối
- Không có mưa đổ xuống những bức tường.
- Những ngọn gió của người ta thân thiết
- Giữa tháng ba nâng từng chiếc lá khô
- Một màu tím tỏa ra ánh sáng mờ
- Màu thạch anh sáng trong từng bát đất.
- Người là mây, người trong từng khoảnh khắc
- Ánh bừng lên đường nét thật mong manh
- Dễ đổi thay, như khói, như bóng hình
- Ta sẽ đứng trên những hầm mộ đất
- Ngay cả khi có những trận mưa bom
- Máu của người ngẹn ngào trong đất sét.
-
- 4
- Máu của người ngẹn ngào trong đất sét
- Ta ngỡ như tiếng gầm thét, khi mà
- Tiếng gầm rú của đoàn xe bọc thép
- Lượn vòng quanh những đường phố Týna.
- Khi tiếng pháo gầm lên ở Letné
- Súng đáp trả vang rền trên đường phố
- Dây điện đứt và cành lá bung ra
- Để bảo vệ cho những tòa tháp cổ.
- Nhưng dù sao vẫn còn niềm hy vọng
- Thánh giá vẫn còn trên đống tàn tro
- Và ánh nhìn còn đọng trên vầng trán.
- Ở lại với những bức tường, và ta
- Bện mái tóc của mình xung quanh cổ
- Không theo những người đã bỏ ra đi.
-
- :5
- Không theo những người đã bỏ ra đi
- Do vì sợ hãi hay vì tuyệt vọng
- Hay tại vì họ đã không tin tưởng
- Hay không nhìn ra chút ý nghĩa gì.
- Ta xin cám ơn những lát bánh mỳ
- Ơn vị đắng và con dao gỉ sét
- Và sẽ mang ơn với từng giọt nước
- Của thánh thần đến từ giữa trời kia.
- Một chiếc khăn tay và vẻ vô tình
- Còn quí hơn những lá cờ của giặc
- Và những bài thơ không ngủ hằng đêm
- Ta vẫn đọc cho bốn bức tường điếc
- Và dù thời buổi khó nhọc gian nan
- Ta sẽ đợi cùng những người đã chết.
-
- 6
- Ta sẽ đợi cùng những người đã chết
- Cho đến khi hoa cỏ của mùa xuân
- Và màu xanh tươi mát sẽ bừng lên
- Bằng những lời do nhà thơ thêu dệt.
- Ngôi nhà hoang và bạn bè đã chết
- Ta làm sao từ giã họ cho đành
- Hoa cỏ trên mộ chí nói nhiều hơn
- Là những gì từ miệng ai nói phét.
- Nỗi đau, tiếng cười của họ còn đây
- Dù mờ phai trang phục của những ngày
- Những bước chân đã từng qua điệu nhảy.
- Bỗng bừng lên vệt sáng từ ống nhòm
- Trong áo choàng... Ta đã quen chờ đợi
- Từ mùa xuân cho đến cuối mùa đông.
-
- 7
- Từ mùa xuân cho đến cuối mùa đông
- Mùa đông qua sẽ lại đến mùa xuân
- Praha thoát ra từ bóng tối
- Và khoác lên vẻ tươi mới tưng bừng.
- Trời tháng Tư. Mặt trời như chiếc bình
- Sẽ rót ra dòng sữa mới trinh nguyên.
- Xin hãy cầm lấy một nhành hương thảo
- Và nói nơi nào ta sẽ đợi em?
- Và trong vườn quanh tháp cổ Týna
- Sau tiếng chuông đồng hồ buông chậm rãi
- Những chiếc găng tay em sẽ tháo ra.
- Lắng nghe tiếng chuông bên cửa tò vò
- Ta như bóng tối khát khao ánh sáng
- Đứng đợi như người bên lối đi kia.
-
- 8
- Đứng đợi như người bên lối đi kia
- Ta kiên nhẫn, trung thành và tin tưởng
- Giống như người đưa bàn tay mở rộng
- Hứng từng giọt mưa đến những giọt mưa.
- Và gió đùa với gió. Ta đợi chờ
- Dường như thấy ánh bình minh lóe sáng
- Từ ô cửa sổ bên trong tu viện
- Rồi chìm vào trong bóng tối mờ xa.
- Còi báo động lại vang lên lần nữa?
- Có vẻ như tất cả lại u mờ
- Tại vì sao những chiếc ô rộng mở?
- Hay Praha bị trời bắt lần nữa
- Trao vào tay ai đó, cho quân thù
- Nếu cú đêm lại kêu lên lần nữa?
-
- 9
- Nếu cú đêm lại kêu lên lần nữa
- Theo bậc thang vào tăm tối ngôi đền
- Ta mò mẫm, sờ soạng để bước lên
- Nhưng ngọn đèn ta không tắt ở đó.
- Và khi sống trong những ngày gian khó
- Khi chúng ta cảm nhận thấy rất gần
- Với những hòn đá lạnh dưới bàn chân
- Và từng chiếc đinh đóng trên bục cửa.
- Nhưng nếu nguyện cầu không thấu trời xanh
- Không thấu Đấng có quyền lực vô song
- Để cái nhìn ánh vẻ đầy bất lực.
- Và Ngài vẫn quyết ra tay trừng phạt
- Nghĩa là ta chỉ đáng loài cỏ rác
- Cơn giận của Ngài quyền lực vô song.
-
- 10
- Cơn giận của Ngài quyền lực vô song
- Khi Ngài muốn cho mọi điều như thế
- Xương thịt ta cho móng vuốt kền kền
- Và thành phố cho trận mưa tên lửa.
- Thì cứ để cho mọi điều như thế
- Hãy để trâm cài trên chiếc áo choàng
- Sẽ ánh vàng lên, một khi tháp chuông
- Từ trên cao hãy còn chưa đổ vỡ.
- Duy chỉ có một điều làm ta sợ
- Là nhận ra trang phục giữa hoang tàn
- Xin cứu chúng con khỏi sự hoang mang.
- Bởi vì Ngài có khả năng gìn giữ
- Nụ cười của Ngài và lời nguyện cầu
- Là giọt lệ trong muôn vàn giọt lệ.
-
- 11
- Là giọt lệ trong muôn vàn giọt lệ
- Cho trở nên mạnh mẽ những bức tường
- Để những cây khô khi đến mùa xuân
- Sẽ nở hoa tưng bừng như thường lệ.
- Và những giai điệu mùa xuân như thế
- Sẽ rót ra ly cốc của ngàn hoa
- Cả hương thơm lẫn màu sắc quay về
- Và tiếng ngân vang tưng bừng lặng lẽ.
- Người mang cuộc sống theo mình như thế
- Như mùa xuân rảo bước với chân trần
- Làm gãy ngang đôi cánh của satan.
- Xin hãy khóc cho những ai yếu đuối
- Giọt nước mắt từ đôi mắt của người
- Sẽ rửa sạch lời nguyền từ trên mái.
-
- 12
- Sẽ rửa sạch lời nguyền từ trên mái
- Để mùa xuân tiếng động mới vang lên
- Để cho không còn thấy những trận bom
- Mà thành phố thân yêu từng nếm trải.
- Để sống trong đủ đầy và thư thái
- Với tự do đầy đủ mọi sắc màu
- Không vì nỗi đau, không vì sợ hãi
- Bởi cuộc đời, có phải cái chết đâu!
- Ngủ trên kiếm thì chẳng còn giấc mộng
- Nhưng tay không làm sao khỏi diệt vong
- Và làm sao ngủ được như đã từng.
- Và giờ đây trong yên bình tĩnh lặng
- Tôi đã kêu lên điều này trong mộng
- Tất cả những gì còn ở trong tim.
-
- 13
- Tất cả những gì còn ở trong tim
- Như tên trộm từ những ngày rách nát
- Khi xấu hổ khoác lên quần áo đẹp
- Và ba hoa khi nói tới lương tâm.
- Khi thế gian trong điên đảo quay cuồng
- Phân chia thế giới – một lũ súc sinh
- Giả gương mặt người trên bờ vực thẳm.
- Cười nhạo rằng chẳng hề có quê hương.
- Khi vành đai thắt chặt lấy đám đông
- Khi con người bị con người đè nén
- Thì vô tình áp lực sẽ nhiều hơn
- Và những gì trong bóng tối xa xăm
- Bên những ô cửa sổ mù và điếc
- Trong những bài ca ta vẫn giữ gìn.
-
- 14
- Trong những bài ca ta vẫn giữ gìn
- Vẻ tuyệt vọng của thành phố về đêm
- Và ngọn gió như nhắc đi nhắc lại
- Bên tai ta rằng chẳng có ánh đèn.
- Nhưng dù trong lửa khói, trong bóng đêm
- Như đứa con theo mẹ mọi nẻo đường
- Ta yêu Người như một người phụ nữ
- Tên của một người thân thiết, yêu thương.
- Người có vẻ như đỏng đảnh thất thường
- Trăng trên bàn tay như một cây đàn
- Lại tỉnh táo như một người biết được
- Giữ đồng hồ trong tay, từng giờ khắc
- Như người lính canh ngày đêm cảnh giác
- Ôi Praha! Người như hớp rượu vang.
-
- 15
- Ôi Praha! Người như hớp rượu vang
- Cả khi Người chìm ngập giữa tan hoang
- Và ngôi nhà đổ kềnh trên ngưỡng cửa
- Máu của người trong đất sét ngập tràn.
- Không theo những người đã bỏ ra đi
- Ta sẽ đợi cùng những người đã chết
- Từ mùa xuân cho đến khi đông hết
- Đứng đợi như người bên lối đi kia.
- Nếu cú đêm lại lần nữa kêu lên
- Cơn giận của Ngài quyền lực vô song
- Là giọt lệ trong muôn vàn giọt lệ.
- Từ trên mái nhà lời nguyền sẽ rửa
- Tất cả những gì còn ở trong tim
- Trong những bài ca ta vẫn giữ gìn
- Bản dịch của Nguyễn Viết Thắng
|
listen (trợ giúp·thông tin) (23 tháng 9 năm 1901 tại Praha – 10 tháng 1 năm 1986 tại Praha) là một nhà văn, nhà thơ và nhà báo Tiệp Khắc được nhận giải Nobel Văn học năm 1984.
