Quần đảo Thổ Chu

Đối với các định nghĩa khác, xem Thổ Chu.

Quần đảo Thổ Chu
Thổ Chu Vị trí quần đảo Thổ Chu
Địa lý
Vị trí	Vịnh Thái Lan
Tọa độ	1
Quần đảo	Thổ Chu
Tổng số đảo	8
Đảo chính	Đảo Thổ Chu
Diện tích	13,98 km2 (539,8 mi2)
Rộng	10 km (6 mi)9
Đường bờ biển	8 km (5 mi)7
Đỉnh cao nhất	6
Kiên Giang
Vịnh Kiên Giang
Tỉnh	Kiên Giang
Thành phố	Phú Quốc
Nhân khẩu học
Dân số	1.860 người (tính đến 2020)
Mật độ	134 /km2 (347 /sq mi)
Dân tộc	Kinh, Khơ-me

Quần đảo Thổ Chu hay quần đảo Thổ Châu là một quần đảo nằm trong vịnh Thái Lan, ở về phía tây nam đảo Phú Quốc và được xem là ở cực tây nam của Việt Nam. Toàn bộ quần đảo này cấu thành xã đảo Thổ Châu, thành phố Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang. Nằm cách bờ vịnh Rạch Giá 198 km, đảo Thổ Chu là đảo lớn nhất trong quần đảo và thường được ghi tên là Poulo Panjang (gốc từ tiếng Mã Lai Pulau Panjang, nghĩa là "cù lao dài" hoặc "đảo dài") trên nhiều hải đồ của người phương Tây từ các thế kỉ trước.

Tên gọi

Thổ Châu là tên gọi đầu tiên có lịch sử hàng trăm năm xuất hiện từ thời Nguyễn Ánh, còn Thổ Chu chỉ mới xuất hiện vài mươi năm trở lại đây.

Tên gọi của đảo do chúa Nguyễn Ánh đặt trong thời kỳ bôn tẩu vốn là Thổ Châu (ông không bao giờ đặt tên là Thổ Chu vì kỵ húy tổ tiên mình là chúa Nguyễn Phúc Chu). Mặc dù trong Hán tự, Chu và Châu vốn được viết cùng một tự dạng, nhưng vẫn đọc là Châu. Đến sau năm 1975, một số cán bộ miền Bắc gọi nơi đây là Thổ Chu và dần phổ biến như hiện nay.

Địa lý

Quần đảo Thổ Chu gồm tám đảo là

1. Đảo Thổ Chu 9°18′29″B 103°29′05″Đ, 13,95 km²,
2. Hòn Cái Bàn (h. Đá Bàn) 9°22′59″B 103°38′20″Đ
3. Hòn Cao Cát 9°19′33″B 103°31′34″Đ
4. Hòn Nhạn 9°15′03″B 103°28′14″Đ
5. Hòn Từ (khoảng 1 km²),
6. Hòn Khô (khoảng 15 m²),
7. Hòn Xanh,
8. Hòn Cao.

Trong số này, hòn Nhạn là một đảo nhỏ có diện tích khoảng 2.000 m² với điểm cao nhất đạt độ cao 40 m so với mực nước biển. Đây chính là điểm A1 (9°15′B 103°27′Đ) trên đường cơ sở của Việt Nam.

Đa dạng sinh học và địa chất

Đảo Thổ Chu thuộc quần đảo này lần đầu tiên được đề xuất thành lập khu bảo tồn biển vào năm 1995. Tiếp theo đó, Ngân hàng Phát triển châu Á đã đề xuất việc xây dựng khu bảo tồn biển đảo Thổ Chu với diện tích 22.400 hecta, trong đó phần đất liền có diện tích 1.190 ha và mặt biển là 21.210 ha.

Về cấu tạo địa chất, quần đảo Thổ Chu do sa thạch cấu thành. Đá giàu silic và sắt nên có màu xám hoặc hồng. Ngoài ra, thềm lục địa ở đây nằm trong bể trầm tích Thổ Chu - Mã Lai có nhiều triển vọng về dầu khí.

Lịch sử

Thời Việt Nam Cộng hòa, có khoảng 500 dân - đa số là người Kinh gốc Rạch Giá và chỉ có bốn gia đình gốc Khmer - sống tập trung tại bãi Ngự trên đảo Thổ Châu. Thời gian trước sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, có một sân bay trực thăng và vài chiếc tàu PCF của Hải quân Việt Nam Cộng hòa đóng quân và đã bàn giao lại cho dân quân quản lý để chờ đối phương tiếp quản.

Ngày 10 tháng 5 năm 1975, quân Khmer Đỏ đưa tàu đổ bộ chuyên chở phương tiện (LCM) và ba tàu hộ tống (PCE) đưa quân chiếm đảo chính Thổ Châu mà không tốn một viên đạn, đồng thời bắt khoảng năm trăm dân thường về Campuchia để thảm sát. Từ ngày 24 tháng 5 đến 27 tháng 5 năm 1975, quân Việt Nam tấn công và tái chiếm đảo. Năm 1977, Khmer Đỏ tập kích đảo Thổ Châu một lần nữa nhưng đã bị đánh bại hoàn toàn.

Ngày 27 tháng 4 năm 1992, Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên Giang đưa sáu gia đình với khoảng ba mươi người đang cư ngụ tại xã Kiên Hải ra đảo Thổ Châu để lập nghiệp. Ngày 24 tháng 4 năm 1993, Chính phủ Việt Nam quyết định thành lập xã đảo Thổ Châu.

Ngày 19 tháng 7 năm 2017, HĐND tỉnh Kiên Giang thông qua Đề án lập mới huyện đảo Thổ Châu từ xã Thổ Châu của huyện đảo Phú Quốc để trình lên Chính phủ.

Dân cư

Quần đảo Thổ Chu có diện tích 13,98 km², dân số năm 2020 là 1.869 người, mật độ dân số đạt 134 người/km².

Thổ Châu có một ấp với tám tổ tự quản. Toàn xã có 600 hộ gia đình với gần 2.000 người, trong đó phần lớn là lực lượng hải quân và biên phòng lập gia đình và định cư tại đây, còn lại là dân nhập cư. Dân địa phương sống dựa vào dịch vụ bám vào những chuyến tàu đánh bắt cá, sản xuất tiểu thủ công nhỏ lẻ, trồng trọt, chăn nuôi và đánh bắt hải sản ven bờ. Dân số luôn biến động theo từng mùa, và việc quản lý an ninh trật tự gặp nhiều khó khăn.

Xem thêm

• Quần đảo Nam Du
• Quần đảo An Thới
• Đảo Wai

Tham khảo

Thư mục

• Anh Động (Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam) (2010), Sổ tay địa danh Kiên Giang, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội, ISBN 978-604-62-0291-2
• Nguyễn, Đình Tư (2008), Từ điển địa danh hành chính Nam Bộ, Hà Nội: Nhà xuất bản Chính trị quốc gia
• Cochinchine française: excursions et reconnaissances, 1, Sài Gòn: Imprimerie du Gouvernement, 1879 (tiếng Pháp)

• (Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (ngày 26 tháng 1 năm 2016). "Địa lí địa phương Kiên Giang" - Tái bản lần thứ hai).