Xem mã nguồn của Tiếng Dakhini

{{Thông tin ngôn ngữ|name=Tiếng Dakhini<br>Tiếng Dakkhani<br>Tiếng Dakkani<br>Tiếng Dakhni<br>Tiếng Deccani|nativename=Deccani<br>دکنی<br>داکانی<br>ದಖನಿ<br>దక్కనీ<br>दक्खनी(दखनी)<br>தக்ணி<br>ദഖ്‌നി|ethnicity=[[người Hồi giáo Dakhini]]|states=Vùng [[Marathwada]] của [[Maharashtra]], [[Khandesh]] của [[Andhra Pradesh]] và phần phía Bắc của [[Tamil Nadu]]; cũng có những người nói thiểu số đáng kể được tìm thấy ở các bang [[Goa]] và [[Kerala]].|region=[[Deccan]]|speakers={{sigfig|11,4|3}} triệu [[người Hồi giáo Deccan]]|familycolor=Indo-European|fam2=[[Ngữ tộc Ấn-Iran|Ấn-Iran]]|fam3=[[Ngữ chi Ấn-Arya|Ấn-Arya]]|fam4=[[Nhóm ngôn ngữ Ấn-Arya Trung|Trung]] ([[Tiếng Hindustan|Urdu]])|script=[[chữ Nastaʿlīq]] ([[bảng chữ cái Urdu]]), [[Tiếng Urdu#Hệ thống chữ viết|khác]]|dia1=[[Urdu Hyderabadi|Hyderabadi]] [[Mysore]]|agency=|iso3=dcc	
|glotto = dakh1244	
|glottorefname = Dakhini (Urdu)}}
'''Tiếng Dakhini''' hoặc '''Dakkhani''' (cũng viết là '''Dakkani ({{lang|ur|{{nq|دکنی}}}})''', '''Dakhni''' và '''Deccani'''), là một [[Ngữ chi Ấn-Arya|ngôn ngữ Ấn-Arya]] được nói ở miền nam [[Ấn Độ]]. Nó phát sinh như một ngôn ngữ của [[sultanat Deccan]] 1300 TCN theo cách tương tự như [[tiếng Urdu]]. Nó chịu ảnh hưởng từ [[tiếng Ả Rập]] và [[tiếng Ba Tư]] với một nền tảng [[Prakrit]]; song hơi khác trường hợp [[tiếng Urdu]] vì nó cũng chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ [[tiếng Marathi]], [[tiếng Telugu]] và [[tiếng Kannada]] được nói ở các bang [[Maharashtra]], [[Telangana]], [[Andhra Pradesh]], [[Karnataka]] và một số người Hồi giáo ở [[Tamil Nadu]]. Tuy có một di sản văn học phong phú và rộng lớn nhưng ngày nay nó chỉ được nói ở [[Deccan]].<ref name="Prakāśaṃ">{{Chú thích sách|url=https://books.google.co.uk/books?id=9WroLC__7EUC&pg=PA185|title=Encyclopaedia of the Linguistic Sciences: Issues and Theories|last=Prakāśaṃ|first=Vennelakaṇṭi|date=2008|publisher=Allied Publishers|isbn=9788184242799|page=186}}</ref> Tiếng Dakhini là ngôn ngữ bản địa của [[Hồi giáo Dakhini|người Hồi giáo Dakhini]].

== Tổng quan ==
Tiếng Dakhini được nói ở vùng [[Deccan]] của Ấn Độ. Vào đầu thế kỷ 14, tiếng Bắc Ấn Độ được nói ở Delhi và khu vực lân cận, sau đó được gọi là ''Hindavi'' hoặc ''Dehlavi'', đi về phía nam cùng với các thống đốc Hồi giáo, binh lính và dân thường đến định cư ở Deccan. Nó phát triển mạnh mẽ ở đó, không chỉ là ngôn ngữ nói mà còn là ngôn ngữ văn học cho đến cuối thế kỷ 17. Nó được người miền Bắc gọi là ''Dakhini'' mặc dù không có sự khác biệt lớn so với ngôn ngữ ở Bắc Ấn ngoại trừ những ảnh hưởng và vay mượn từ các thổ ngữ ở địa phương.{{Sfn|Dua|2012|p=383}}

Là một ngôn ngữ văn học, tiếng Dakhini dùng [[chữ Ba Tư-Ả Rập]] để viết. Sau cuộc chinh phạt Deccan của [[Aurangzeb]], người miền Bắc đã tiếp xúc với tiếng Dakhini và thực hành cách viết bằng chữ viết Ả Rập, cuối cùng trở thành thông lệ tiêu chuẩn cho tiếng Urdu trên khắp tiểu lục địa Ấn Độ.{{Sfn|Dua|2012|pp=383–384}}

Tiếng Dakhini là [[lingua franca]] của người Hồi giáo Deccan, chủ yếu sống ở [[bang Hyderabad]] (bao gồm các vùng được [[Nizams]] nhượng lại cho người Anh) và [[bang Mysore]]. Tiếng Dakhini chủ yếu được nói bởi những người [[Người Hồi giáo|Hồi giáo]] bản địa sống ở những khu vực này, có thể được chia thành hai nhánh: Bắc Dakhini và Nam Dakhini. 
[[Tập tin:IndoEuropeanTree.svg|nhỏ|Tiếng Dakhine trong Cây ngôn ngữ Ấn-Âu, được đại diện dưới tiếng Urdu, và là một ngôn ngữ Hindustan.]]
== Di sản ==
Tiếng Dakhini có rất nhiều từ mượn phát triển của [[tiếng Thổ Nhĩ Kỳ]],<ref>{{Chú thích web|url=https://www.dawn.com/news/672945|tựa đề=Language: Urdu and the borrowed words|tác giả=InpaperMagazine|tên=From|ngày=ngày 13 tháng 11 năm 2011|website=DAWN.COM|ngày truy cập=ngày 28 tháng 2 năm 2018}}</ref> do thực tế tổ tiên của người dân là gốc [[Mamluk]], mặc dù phần lớn dân Dakhini ở [[Karnataka]] có trên 90% gen Ấn Độ.<ref>{{Chú thích tạp chí|last=Rajkumar|first=Revathi|last2=Kashyap|first2=VK|date=ngày 19 tháng 8 năm 2004|title=Genetic structure of four socio-culturally diversified caste populations of southwest India and their affinity with related Indian and global groups|journal=BMC Genetics|volume=5|pages=23|doi=10.1186/1471-2156-5-23|issn=1471-2156|pmc=515297}}</ref> Nó tương tự như [[tiếng Urdu văn học]] với những ảnh hưởng từ [[tiếng Ả Rập]] và [[tiếng Ba Tư]] với một nền tảng [[Prakrit]], nhưng khác biệt bởi vì ảnh hưởng mạnh mẽ của [[tiếng Marathi]], [[tiếng Telugu]] và [[tiếng Kannada]] được nói ở các bang [[Maharashtra]], [[Telangana]], [[Andhra Pradesh]], [[Karnataka]] và [[Tamil Nadu]]. Ngôn ngữ này thường bị nhầm lẫn là một phương ngữ của tiếng Urdu. Nó có một di sản văn học phong phú và rộng lớn, quan trọng nhất là [http://samharshbangalore.blogspot.ae/2012/10/kitab-e-nauras.html?m=1 Kitab-E-Navras] - được tôn sùng vì sự siêu việt của nó ngoài chủ nghĩa thế tục và [[Kadam Rao Padam Rao]].

== Phân loại ==
Tiếng Dakhini là một phần của nhóm [[Ngữ chi Ấn-Arya|ngôn ngữ Ấn-Arya]] của các [[Ngữ hệ Ấn-Âu|ngôn ngữ Ấn-Âu]]. Tiếng Dakhini đã khiến các nhà ngôn ngữ học phải bối rối trong nhiều năm và phân loại cụ thể của nó là một chủ đề khó, nó có thể là hậu duệ trực tiếp, hoặc ngôn ngữ chị em của tiếng Urdu, hoặc là dạng Ba Tư hoá của [[tiếng Marathi]]. Nó cũng được tuyên bố là ngôn ngữ quốc gia của [[Thành phố Hyderabad|Nhà nước]] cũ không còn tồn tại.

== Phân bố địa lý ==
Hầu hết những người nói tiếng Dakhini sống ở khu vực được gọi là [[Deccan]] của Ấn Độ. Họ cư trú trong các khu vực bao gồm các vương quốc Hồi giáo trước đây ở [[Deccan|Cao nguyên Deccan]] các phần của các bang [[Telangana]], [[Andhra Pradesh]], [[Goa]], [[Karnataka]], [[Maharashtra]], [[Tamil Nadu]]. Ở Tamil Nadu, rất ít người Hồi giáo nói các phương ngữ Deccan Tamil hoá như ngôn ngữ chính (mặc dù tất cả đều thông thạo tiếng Tamil). Họ có thể được gọi chung là [[người Hồi giáo Dakhini]], bao gồm các nhóm nhỏ như [[người Hồi giáo Hyderabadi]]. Ở Tamil Nadu, những người nói tiếng Urdu là một tập hợp con của cộng đồng [[Hồi giáo Tamil]].

=== Phương ngữ ===
Khác với miền Bắc, bao gồm cả [[Hyderabadi]] và miền Nam, các phương ngữ của Dakhini bao gồm [[Savji bhasha]] tức là ngôn ngữ của cộng đồng [[Savji]] ở vùng [[Hubli]], [[Dharwad]], [[Gadag]], [[Bijapur]], [[Belgaum]].

== Ngành công nghiệp điện ảnh Deccan ==
Ngành công nghiệp điện ảnh Deccan có trụ sở tại [[Hyderabad, Ấn Độ|thành phố Hyderabad, Ấn Độ]] và các bộ phim của nó được sản xuất bằng [[Urdu Hyderabadi]], một phương ngữ của tiếng Deccan.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.aljazeera.com/indepth/features/2016/06/deccanwood-indian-film-industry-bollywood-160623102912455.html|tựa đề=Deccanwood: An Indian film industry taking on Bollywood|tác giả=Mumtaz|tên=Roase|website=www.aljazeera.com|ngày truy cập=2018-02-23}}</ref>

== Xem thêm ==

* 
* [[Nawayath]] ([[Kumta]], [[Honnavar]], [[Bhatkal]]) 
*[[Người Hồi giáo Dakhini]]

== Tham khảo ==
{{tham khảo}}

== Tài liệu ==

* Dua, Hans R. (2012), "Hindi-Urdu as a pluricentric language", in Michael Clyne (ed.), Pluricentric Languages: Differing Norms in Different Nations, Walter de Gruyter, ISBN 978-3-11-088814-0
* {{Chú thích|isbn=978-0-19-906313-0}}
{{Ngôn ngữ tại Ấn Độ}}

{{DEFAULTSORT:Dakhine}}
[[Thể loại:Ngôn ngữ tại Ấn Độ]]
[[Thể loại:Phương ngữ tiếng Urdu]]
[[Thể loại:Ngôn ngữ tại Telangana]]