AK-74

AK-74
Loại	Súng trường tấn công
Nơi chế tạo	Liên Xô
Lược sử hoạt động
Phục vụ	1974 – Nay
Sử dụng bởi	Xem Các quốc gia sử dụng Liên Xô Việt Nam Cuba Belarus Ba Lan Afghanistan Kazakhstan Syria Nga Mông Cổ Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên Trung Quốc Iran
Trận	Chiến tranh Afghanistan (1978–1992) Nhiều cuộc xung đột khác ở châu Á và Trung Đông
Lược sử chế tạo
Người thiết kế	Mikhail Kalashnikov
Năm thiết kế	1974
Nhà sản xuất	Izhmash
Giai đoạn sản xuất	1974 – Nay
Số lượng chế tạo	Hơn 5 triệu khẩu
Các biến thể	AKS-74, AKS-74U, AK-74M, AK-101, AK-102, AK-103, AK-104, AK-105
Thông số
Khối lượng	AK-74: 3,07 kg (7 lb) AKS-74: 2,97 kg (6,5 lb) AKS-74U: 2,7 kg (6,0 lb) AK-74M: 3,4 kg (7,5 lb) Hộp đạn rỗng nặng 0,23 kg
Chiều dài	AK-74: 943 mm (37,1 in) AKS-74 (báng mở): 943 mm (37,1 in) AKS-74 (báng gấp): 690 mm (27,2 in) AKS-74U (báng mở): 735 mm (28,9 in) AKS-74U (báng gấp): 490 mm (19,3 in) AK-74M (báng mở): 943 mm (37,1 in) AK-74M (báng gấp): 700 mm (27,6 in)
Độ dài nòng	AK-74, AKS-74, AK-74M: 415 mm (16,3 in) AKS-74U: 210 mm (8,3 in)
Đạn	5.45x39mm
Cơ cấu hoạt động	Nạp đạn bằng khí nén, Thoi nạp đạn xoay
Tốc độ bắn	600 viên/phút (AK-74, AKS-74, AK-74M) 650-700 viên/phút (AKS-74U)
Sơ tốc đầu nòng	900 m/s (2.953 ft/s) (AK-74, AKS-74, AK-74M) 735 m/s (2.411,4 ft/s) (AKS-74U)
Tầm bắn hiệu quả	600 m, 100–1,000 m với thước ngắm 350–500 m với thước ngắm (AKS-74U)
Chế độ nạp	Hộp đạn rời 30 hay 45 viên, trống đạn 75 viên dạng RPK-74
Ngắm bắn	Điểm ruồi và thước ngắm

AK-74 là phiên bản hiện đại hóa của AKM được phát triển từ năm 1974. AK-74 sử dụng loại đạn 5,45×39 mm thay vì loại đạn 7,62×39 mm như AK-47 để tăng độ chính xác khi bắn liên tục do giảm sức giật. So với AK-47, AK-74 nhẹ hơn giúp tăng khả năng cơ động. AK-74 bắt đầu được sản xuất hàng loạt từ năm 1976.

Thiết kế

Ban đầu, AK-74 được sản xuất hạn chế để trang bị cho các lực lượng đặc biệt. Súng được thay thế các bộ phận bằng gỗ (ở bản AK-47) bằng hỗn hợp nhựa đen (năm 1990) hoặc nâu (ở bản AK-74); một số bộ phận truyền động (thoi đẩy, khóa nòng, hộp tiếp đạn, vỏ súng) không dùng thép mà dùng hợp kim. Các cải tiến này làm cho trọng lượng nhẹ đi. Chiều dài của súng được nâng lên (943 mm so với 870 mm của AK-47) tăng khả năng chính xác, giảm đáng kể tiếng ồn cùng độ giật so với khẩu súng AK-47 ra đời trước nó.

Ưu điểm

Do súng nhẹ đi, đạn cỡ nhỏ hơn nên một xạ thủ có thể mang được lượng đạn gấp 1,5 lần so với việc sử dụng AK-47. Vì vậy, thời gian duy trì hỏa lực nhanh và mạnh hơn AK-47. Cũng do súng nhẹ nên binh sĩ sử dụng súng này dễ mang vác, xoay trở, cơ động hơn trên chiến trường hơn.

Nhược điểm

Do rút cỡ đạn từ 7,62 mm xuống 5,45 mm, thậm chí nhỏ hơn cỡ đạn tương tự của tiêu chuẩn NATO (5,56 mm), nên mặc dù sơ tốc đầu đạn lớn hơn AK-47 nhưng thời gian duy trì động năng của đạn ngắn hơn AK-47, dẫn đến tầm bắn và mức độ sát thương hạn chế. Tầm bắn sát thương có hiệu quả giảm xuống còn bằng 3/4 AK-47. Khả năng xuyên giáp của đạn bị giảm rất đáng kể. Trong cuộc đối đầu với quân phiến loạn ở Chechenia - Ingushetia năm 1996, nhược điểm của việc sử dụng AK-74 với loại đạn 5,45 mm có ưu thế hỏa lực vừa phải là nhiều so với AK-47 sử dụng đạn 7,62 mm. Mặt khác, sự tiến bộ khoa học đã giúp các bộ áo giáp chống đạn ngày càng chắc chắn hơn khiến các loại đạn cỡ vừa mất đi hiệu quả. Những điều này đã làm một số viên chức trong giới quân sự Nga có ý kiến muốn quay lại sử dụng loại đạn 7,62 mm.

Các biến thể

AKS-74

Đây là phiên bản báng gập của AK-74. S là viết tắt của skladnoy trong tiếng Nga nghĩa là "gấp lại". Báng của AKS-74 là một khung kim loại, có thể gấp ngang ép vào phía trái thân súng.

AKS-74U

AKS-74U

AKS-74U có kiểu dáng báng gấp và nòng ngắn để giảm chiều dài nhưng vẫn giữ được uy lực như một khẩu tiểu liên. U là viết tắt của ukorochenniy trong tiếng Nga nghĩa là "rút ngắn". AKS-74U được xem như là một thứ vũ khí cá nhân lợi hại khi tấn công tầm gần để bảo vệ máy bay hoặc xe tăng của lục quân, đặc biệt nó còn cực kì lợi hại hơn nữa khi được trang bị cho lực lượng đặc biệt.

Lực lượng Thủy quân lục chiến Ukraina với súng AKS-74U.

AKS-74U có tốc độ bắn nhanh nhưng lại có độ giật cao và lượng đạn dàn trải. Không hiệu quả ở tầm xa nhưng AKS-74U lại đạt hiệu quả tốt ở cự li gần. Ngày nay, người ta còn gắn thêm giá đỡ và đèn cho súng dùng để bắn cố định khi vào ban đêm như khẩu AKS-74UN. Tuy nhiên AKS-74U không gắn được lưỡi lê do đặc điểm nòng ngắn và loa che lửa đặc biệt của nó.

AK-74M

Đây là phiên bản cải tiến của AK-74, ra đời vào năm 1991. M là viết của "modernizirovanniy" nghĩa là "hiện đại hóa". Ngoại trừ một vài chi tiết được cải tiến và củng cố chi tiết giảm giật và ngăn bụi, sự thay đổi chủ yếu là chất liệu plastic và sợi các-bon thay thế cho chất liệu gỗ và kim loại để làm súng nhẹ hơn và bền hơn.

Các dòng AK-10x

Từ năm 1994, Nga đã chủ trương chế tạo các phiên bản AK khác nhau để phục vụ cho nội địa và xuất khẩu, đặc biệt và với những quốc gia trong khối Đông Âu nay gia nhập NATO vốn có nhu cầu sử dụng loại súng tiêu chuẩn quen thuộc và tin cậy như AK-74 nhưng lại có thể sử dụng được loại đạn 5,56x45 mm tiêu chuẩn của NATO.

Phiên bản	Đặc điểm	Kích thước ф đầu đạn х độ dài đạn (mm)	Độ dài toàn bộ/ Độ dài khi gập báng (mm)	Chiều dài nòng súng (mm)	Trọng lượng (hộp đạn rỗng) (kg)	Tốc độ bắn lý thuyết (phát/phút)	Tầm bắn sát thương	Sơ tốc đầu đạn m/giây
AK-101	Phiên bản xuất khẩu, dùng cỡ đạn chuẩn NATO	5,56×45	943/700	415	3,6	600	1000	910
AK-102	Phiên bản AK-101 nòng ngắn	5,56×45	824/586	314	3,2	600	500	850
AK-103	Phiên bản xuất khẩu, dùng đạn cỡ 7,62 mm	7,62×39	934/705	415	3,6	600	1000	715
AK-104	Phiên bản AK-103 nòng ngắn	7,62×39	824/586	314	3,2	600	500	670
AK-105	Phiên bản tương tự AK-74	5,45×39	824/586	314	3,2	600	500	840
AK-107	Phiên bản mới của AK-105 với hệ thống lên đạn kiểu lùi tự động cân bằng (BARS)	5,45×39	943/700	415	3,8	850	1000	900
AK-108	Phiên bản AK-107 dùng cỡ đạn của NATO	5,56×45	943/700	415	3,8	900	1000	910

AN-94

Từ năm 1994, một phiến bản phát triển hoàn toàn mới dựa trên AK-74 được ra đời với tên gọi AN-94, do Gennadiy Nikonov thiết kế. Súng tuy có hình dạng tương tự như AK-74, có thể gắn thêm một súng phúng lựu cỡ nhỏ (GP-30) phía dưới nòng chính với bộ phận điểm hỏa được gắn liền với tay nắm phụ phía dưới ốp che tay của súng. Tuy nhiên, cơ chế hoạt động của AN-94 phức tạp hơn rất nhiều, gần như khác biệt hoàn toàn với AK-74

Các quốc gia sử dụng

Một người lính thuộc lực lượng Hải quân đánh bộ Ukraina với khẩu AKS-74U trong tay.

Những người lính hải quân Liên Xô đang cầm khẩu AK-74.

Những người lính hải quân Liên Xô đang cầm khẩu AKS-74.

• Afghanistan: Nằm trong kho sau Chiến tranh Xô viết tại Afghanistan.
• Angola: Khẩu AK-74M được sử dụng bởi các lực lượng vũ trang của tổ chức FAPLA.
• Armenia
• Azerbaijan
• Belarus
• Bulgaria: Sản xuất tại xưởng chế tạo vũ khí J.S.Co với cái tên AR-M1.
• Trung Quốc Sản xuất một phiên bản (không có bản quyền) của AK-74, sử dụng cỡ đạn 5,56x45 ly NATO mang tên là Kiểu 88. Phiên bản này chỉ dành cho xuất khẩu và không được trang bị cho Quân Giải phóng Nhân dân Trung Hoa.
• Cuba
• Estonia
• Gruzia
• Iran
• Kazakhstan
• Kyrgyzstan
• Latvia
• Litva
• Moldova
• Ấn Độ: Sản xuất với giấy phép Không hạn chế tại nhà máy Súng trường Trichy.
• Mongolia
• CHDCND Triều Tiên Sử dụng AK-74 loại Kiểu 88 của CHND Trung Hoa
• Romania: Lục quân Romania Sử dụng phiên bản được thiết kế và cải tiến trong nước mang tên PA md. 86 (Puşcă Automată model 1986). Phát triển và sản xuất bởi RomArm (trước đây mang tên Regia Autonomă pentru Producţia de Tehnică Militară, viết tắt là RATMIL).
• Nga Phiên bản AK-74M hiện nay đang là vũ khí tiêu chuẩn của lực lượng bộ binh Nga.
• Ba Lan
• Syria
• Tajikistan
• Turkmenistan
• Ukraina
• Uzbekistan
• Việt Nam: Được sử dụng trong Hải quân Nhân dân Việt Nam.

Các quốc gia đã từng sử dụng

• Liên Xô
• CHDC Đức: Phiên bản MPi-AK-74N, MPi-AKS-74N, MPi-AKS-74NK, sản xuất bởi các nhà máy vũ khí quốc doanh (không còn sử dụng sau khi nước Đức thống nhất).