Xem mã nguồn của Acid boric

{{Chembox new
| verifiedrevid = 408400057
| ImageFileL1_Ref = {{chemboximage|correct|??}}
| ImageFileL1 = Boric-acid-elpot-transparent-3D-sticks.png
| ImageSizeL1 = 100px
| ImageFileR1 = Boric-acid-3D-vdW.png
| ImageSizeR1 = 120px
| ImageFile = Boric acid.jpg
| ImageSize = 150px
| ImageName = Tinh thể acid boric
| IUPACName = Acid boric<br>Trihydroxidoboron<!-- This second IUPAC name has not been validated -->
| OtherNames = Orthoboric acid<br>Boracic acid<br>Sassolite<br>Optibor<br>Borofax
| Section1 = {{Chembox Identifiers
| ChemSpider_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}}
| ChemSpider = 7346
| PubChem = 7628
| SMILES1 = B(O)(O)O
| ChEMBL_Ref = {{ebicite|correct|EBI}}
| ChEMBL = 42403
| StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| StdInChI = 1S/BH3O3/c2-1(3)4/h2-4H
| StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
| StdInChIKey = KGBXLFKZBHKPEV-UHFFFAOYSA-N
| CASNo = 10043-35-3
| CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}}
| SMILES = OB(O)O
| UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}}
| UNII = R57ZHV85D4
| KEGG_Ref = {{keggcite|correct|kegg}}
| KEGG = D01089
| InChI = 1/BH3O3/c2-1(3)4/h2-4H
| InChIKey = KGBXLFKZBHKPEV-UHFFFAOYAI
| EINECS = 233-139-2}}
| Section2 = {{Chembox Properties
| Formula = H<sub>3</sub>BO<sub>3</sub>
| MolarMass = 61,83302 g/mol
| Appearance = Chất rắn kết tinh màu trắng
| Density = 1,435 g/cm³
| Solubility = 2,52 g/100 mL (0 ℃)<br>4,72 g/100 mL (20 ℃)<br>5,7 g/100 mL (25 ℃)<br>19,10 g/100 mL (80 ℃)<br>27,53 g/100 mL (100 ℃)
| SolubleOther = Tan trong [[ancol|rượu]] mạch ngắn<br>tan vừa phải trong [[pyridin]]<br>ít tan trong [[axeton]]
| Solvent = các dung môi khác
| MeltingPtC = 170,9
| BoilingPtC = 300
| pKa = 9,24 (''xem văn bản'')}}
| Section3 = {{Chembox Structure
| MolShape = Phẳng ba cạnh
| Dipole = 0}}
| Section7 = {{Chembox Hazards
| EUClass = Có hại ('''Xn''')<br>Repr. Cat. 2
| RPhrases = {{R60}} {{R61}}
| SPhrases = {{S53}} {{S45}}
| NFPA-H = 1
| NFPA-F = 0
| NFPA-R = 0
| FlashPt = Không bắt lửa.
| LD50 = 2660 mg/kg, miệng (chuột cống)}}
| Section8 = {{Chembox Related
| OtherCpds = [[Bo trioxide]]<br>[[Borax]]}}}}
'''Acid boric''', cụ thể hơn là '''axit orthoboric''', là [[hợp chất]] của các nguyên tố hóa học gồm [[Bor|bo]], [[oxy]] và [[hydro]] với [[Công thức hóa học|công thức]] {{chem2|B(OH)3}}. Nó cũng có thể được gọi là hydro orthoborat, trihydroxidoboron hoặc axit boracic.<ref name="webster">[https://www.merriam-webster.com/dictionary/boracic%20acid Entry "boracic acid"] in the online ''Merriamm-Webster Dictionary''. Gives the first use as 1790. Retrieved 2022-06-24.</ref> Nó thường được tìm thấy dưới dạng [[tinh thể]] không màu hoặc bột trắng, hòa tan trong nước và tồn tại trong tự nhiên dưới dạng khoáng chất sassolite. Đây là một [[Độ mạnh của acid|axit yếu]] tạo ra nhiều anion borat và [[Muối (hóa học)|muối]] khác nhau và có thể phản ứng với [[Cồn (y tế)|cồn]] để tạo thành [[Ester|este]] borat.

Axit boric thường được sử dụng như một [[Chất diệt khuẩn|chất khử trùng]], [[thuốc trừ sâu]], [[chất chống cháy]], chất hấp thụ neutron hoặc tiền chất của các hợp chất bo khác.

Thuật ngữ "axit boric" cũng được sử dụng rộng rãi cho bất kỳ axit oxo nào của [[Bor|Bo]], chẳng hạn như axit metaboric {{chem2|HBO2}}  và axit tetraboric {{chem2|H2B4O7}}.

==Phân bố==
Acid dạng tự do được tìm thấy trong các vùng có núi lửa nhất định như ở [[Toscana|Tuscany]], [[quần đảo Lipari]] và [[Nevada]], trộn lẫn với hơi nước trong các khe nứt trong đất; nó cũng được tìm thấy ở dạng thành phần cấu tạo trong một số khoáng vật ([[borax]], [[boracit]], [[boronatrocaicit]] và [[colemanit]]). Acid boric và các muối của nó cũng được ghi nhận trong nước biển. Nó cũng tồn tại trong thực vật và đặc biệt là trong hầu hết trái cây.<ref>{{chú thích tạp chí | author = A. H. Allen | journal = [[Analyst (tạp chí)|Analyst]] | year = 1904 | pages = 301 | doi = 10.1039/an9042900301 | title = The determination of boric acid in cider, fruits, etc | volume = 29 | last2 = Tankard | first2 = Arnold R.}}</ref>

Acid boric được [[Wilhelm Homberg]] (1652–1715) điều chế lần đầu tiên từ [[borac|borax]], từ phản ứng của các acid vô cơ, và được đặt theo tên ''sal sedativum Hombergi'' ("muối giảm đau của Homberg"). Tuy nhiên, các [[borat]], bao gồm cả acid boric, đã được sử dụng vào thời kỳ [[Ai Cập cổ đại]] để lau chùi, bản quản thực phẩm, và các ứng dụng khác.{{cần chú thích|date=tháng 12 năm 2007}}

==Điều chế==
Acid boric có thể được điều chế khi cho [[borax]] (natri tetraborat decahydrat) phản ứng với [[acid vô cơ]], như [[acid chlorhydric]]:
:Na<sub>2</sub>B<sub>4</sub>O<sub>7</sub>·10H<sub>2</sub>O + 2HCl → 4B(OH)<sub>3</sub> [hay H<sub>3</sub>BO<sub>3</sub>] + 2[[Natri chlorrua|NaCl]] + 5H<sub>2</sub>O

==Tính chất==
Acid boric có thể tan trong nước sôi. Khi nung trên 170 ℃, nó tách nước tạo thành ''acid metaboric'' (HBO<sub>2</sub>):
:H<sub>3</sub>BO<sub>3</sub> → HBO<sub>2</sub> + H<sub>2</sub>O
Acid metaboric là chất rắn kết tinh theo hệ lập phương, có màu trắng và chỉ hòa tan ít trong nước. Acid metaboric nóng chảy ở 236 ℃, và khi nung trên 300 ℃ nó tiếp tục tách nước tạo thành ''acid tetraboric'' hay ''acid pyroboric'' (H<sub>2</sub>B<sub>4</sub>O<sub>7</sub>):
:4HBO<sub>2</sub> → H<sub>2</sub>B<sub>4</sub>O<sub>7</sub> + H<sub>2</sub>O
Thuật ngữ ''acid boric'' đôi khi cũng được dùng để chỉ các hợp chất này. Nếu tiếp tục tách nước, nó sẽ tạo ra [[đibo trioxide]]:
:H<sub>2</sub>B<sub>4</sub>O<sub>7</sub> → 2B<sub>2</sub>O<sub>3</sub> + H<sub>2</sub>O
Acid boric không phân ly trong [[dung môi gốc nước]] như [[Acid#acid Brønsted|acid Brønsted]], nhưng là một [[acid và bazơ Lewis|acid Lewis]] phản ứng với các phân tử [[nước]] để tạo thành ion [[tetrahydroxyborat]], và được quan sát dưới [[quang phổ Raman]]<ref>Jolly, William L. "Modern Inorganic Chemistry" (McGraw-Hill 1984, tr. 198)</ref>:
:B(OH)<sub>3</sub> + H<sub>2</sub>O ⇌ B(OH){{su|b=4|p=−}} + H<sup>+</sup> (''K''<sub>a</sub> = 5.8x10<sup>−10</sup> mol/l; p''K''<sub>a</sub> = 9.24)
Các anion polyborat được tạo ra tạo thành dung dịch có pH 7–10 nếu nồng độ bo lớn hơn 0,025&nbsp;mol/L. Ion phổ biến nhất là ''tetraborat'' được tìm thấy trong borax khoáng:
:4B(OH){{su|b=4|p=−}} + 2 H<sup>+</sup> ⇌ B<sub>4</sub>O{{su|b=7|p=2−}} + 9H<sub>2</sub>O
Acid boric có vai trò quan trọng trong việc hấp thụ các sóng âm tần số thấp trong nước biển.<ref>{{chú thích web | author= | title=Underlying physics and mechanisms for the absorption of sound in seawater | url=http://resource.npl.co.uk/acoustics/techguides/seaabsorption/physics.html | publisher=National Physical Laboratory | date= | access-date = ngày 21 tháng 4 năm 2008}}</ref>

==Cấu trúc tinh thể==
Acid boric tinh thể bao gồm các lớp phân tử B(OH)<sub>3</sub> liên kết với nhau bởi [[liên kiết hydro]]. Khoảng cách giữa hai lớp cạnh nhau là 318 pm.
<center>
{|align="center" class="wikitable"
|<center>[[Tập tin:Boric-acid-unit-cell-3D-balls.png|200px]]</center>||<center>[[Tập tin:Boric-acid-layer-3D-balls.png|250px]]</center>
|- 
|<center>[[Ô cơ sở]] của acid boric</center>||<center>[[Liên kết hydro]] (đường đứt nét)<br />cho phép các phân tử acid boric hình thành<br />các lớp song song ở trạng thái rắn</center>
|}
</center>

==Tham khảo==
{{Tham khảo|30em}}

==Đọc thêm==
*{{chú thích sách | author=Jolly, W. L. | title=Modern Inorganic Chemistry (2nd Edn.) | location=New York | publisher=McGraw-Hill | year=1991 | isbn=0-07-112651-1}}
*{{chú thích sách | author=Louis Goodman, Alfred Gilman, Laurence Brunton, John Lazo and Keith Parker | location=New York | publisher=McGraw Hill | year=2006 | title=Goodman & Gilman's The Pharmacological Basis of Therapeutics| url=https://archive.org/details/goodmangilmansph2006good }}

==Liên kết ngoài==
*[http://npic.orst.edu/factsheets/borictech.pdf Boric Acid Technical Fact Sheet - National Pesticide Information Center]
*[http://npic.orst.edu/factsheets/boricgen.pdf Boric Acid General Fact Sheet - National Pesticide Information Center]
*[http://www.ilo.org/public/english/protection/safework/cis/products/icsc/dtasht/_icsc09/icsc0991.htm International Chemical Safety Card 0991]
*[http://www.epa.gov/oppsrrd1/REDs/factsheets/0024fact.pdf US EPA Pesticide Reregistration Eligibility Decision]
*[http://www.npi.gov.au/database/substance-info/profiles/15.html National Pollutant Inventory - Boron and compounds] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060209040519/http://www.npi.gov.au/database/substance-info/profiles/15.html |date = ngày 9 tháng 2 năm 2006}}
*[http://www.chemicalland21.com/arokorhi/industrialchem/inorganic/BORIC%20ACID.htm Boric acid at ChemicalLand21] {{Webarchive|url=https://archive.today/20121208215233/http://www.chemicalland21.com/arokorhi/industrialchem/inorganic/BORIC%20ACID.htm |date=2012-12-08 }}
*[http://echa.europa.eu/doc/press/pr_10_03_svhc_consultation_20100308.pdf European Chemicals Agency (ECHA)"New Public Consultation on Eight Potential Substances of Very High Concern" - includes Boric Acid. Chlorses 22nd April 2010] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100401084438/http://echa.europa.eu/doc/press/pr_10_03_svhc_consultation_20100308.pdf |date = ngày 1 tháng 4 năm 2010}}
*[http://chemsub.online.fr/name/Boric_acid.html ChemSub Online: Boric acid]

{{Hợp chất bor|state=}}

{{DEFAULTSORT:Boric acid}}
[[Thể loại:Hóa chất]]
[[Thể loại:Borat]]
[[Thể loại:Acid]]
[[Thể loại:Chất dập neutron]]
[[Thể loại:Chất chống nấm]]
[[Thể loại:Chất tẩy trùng]]
[[Thể loại:Họ Kiến]]
[[Thể loại:Hợp chất bor]]
[[Thể loại:Hợp chất hydro]]
[[Thể loại:Hợp chất vô cơ]]