Xem mã nguồn của Plutino

{{TNO}}
Trong [[thiên văn học]], '''plutino''' là một nhóm động học các [[Thiên thể bên ngoài Sao Hải Vương]] ở vùng ngoài cùng của [[Hệ Mặt Trời]] mà có quỹ đạo cộng hưởng chuyển động trung bình 2:3 với [[Sao Hải Vương]]. Điều này có nghĩa là với mỗi hai quỹ đạo mà plutino đi được thì Sao Hải Vương sẽ quay ba lần. Hành tinh lùn [[Sao Diêm Vương]] là thành viên lớn nhất và có cùng tên với nhóm này. Plutino được đặt tên theo các sinh vật thần thoại có liên hệ với địa ngục.

Plutino hình thành nên phần bên trong của [[Vành đai Kuiper]] và đại diện cho khoảng một phần tư các [[Vành đai Kuiper|thiên thể trong vành đai Kuiper belt]] đã biết. Chúng là nhóm các thiên thể ngoài Sao Hải Vương cộng hưởng lớn nhất. Ngoài bản thân Sao Diêm Vương ra thì plutino đầu tiên [[(385185) 1993 RO]] được phát hiện vào ngày 16 tháng 9 năm 1993.

== Quỹ đạo ==
[[Tập tin:ThePlutinos_Size_Albedo_Color2.svg|phải|nhỏ|252x252px|Một số những plutino đầu tiên được phát hiện, so sánh qua kích cỡ, [[Suất phản chiếu]] và [[Chỉ mục màu|màu sắc]]]]
=== Nguồn gốc ===
Các thiên thể hiện đang có cộng hưởng quỹ đạo trung bình với Sao Hải Vương thì được cho là ban đầu có một quỹ đạo nhật tâm độc lập. Khi Sao Hải Vương di chuyển ra ngoài vào thời kì đầu của lịch sử Hệ Mặt Trời (xem [[Vành đai Kuiper|nguồn gốc của vành đai Kuiper]]), các thiên thể mà nó tiếp cận có lẽ đã bị phân tán; trong quá trình này, một số chúng có lẽ đã bị bắt giữ vào cộng hưởng.<ref name="Malhotra1995">{{chú thích tạp chí |last=Malhotra |first= |title=The Origin of Pluto's Orbit: Implications for the Solar System Beyond Neptune |journal=Astronomical Journal |volume=110 |year=1995 |page=420 |arxiv = astro-ph/9504036 |bibcode = 1995AJ....110..420M |doi = 10.1086/117532 |first1= Renu}}</ref> Cộng hưởng 3:2 là một cộng hưởng thứ tự thấp và là cái mạnh nhất và ổn định nhất trong số tất cả các cộng hưởng. Đó là lý do vì sao nó chứa số lượng thiên thể lớn nhất.{{Citation needed|date=August 2013}}{{Citation needed|date=August 2013}}

== Các thiển thể sáng nhất ==
Plutino sáng hơn H<sub>V</sub>=6 bao gồm:
{| class="wikitable sortable" style="width:100%; text-align:center;"
!Tên !! Bán trục<br>lớn (AU) !! Perihelion<br>(AU) !! Độ nghiêng<br>(°) !! [[Cấp sao tuyệt đối|Cấp sao<br>tuyệt đối]]<br>(H) !! Kích cỡ<br>(km) !! Trọng lượng<br>(10<sup>20</sup> kg) !! [[Suất phản chiếu]] !! [[Trans-Neptunian object#Colors|V−R]] !! Năm khám<br>phá !! Người<br>khám phá
|-
| {{dp|134340 Pluto}} || 39.3 || 29.7 || 17.1 || −0.7 || 2322 || 130 || 0.49–0.66 || || 1930 || [[Clyde Tombaugh]]
|-
| {{dp|90482 Orcus}} || 39.2 || 30.3 || 20.6 || {{val|2.31|0.03}} || {{val|917|25}} || {{val|6.32|0.05}} || {{val|0.28|0.06}} || 0.37 || 2004 || M. Brown,<br>C. Trujillo,<br>D. Rabinowitz
|-
| {{mpl|(208996) 2003 AZ|84}} || 39.4 || 32.3 || 13.6 || {{val|3.74|0.08}} || {{val|727.0|+61.9|-66.5}} || ≈&thinsp;3 || {{val|0.107|+0.023|-0.016}} || {{val|0.38|0.04}} || 2003 || M. Brown,<br>C. Trujillo
|-
| {{dp|28978 Ixion}} || 39.7 || 30.1 || 19.6 || {{val|3.828|0.039}} || {{val|617|19|20}} || ≈&thinsp;3 || {{val|0.141|0.011}} || 0.61 || 2001 || [[Deep Ecliptic Survey]]
|-
| {{mpl|2017 OF|69}} || 39.5 || 31.3 || 13.6 || {{val|4.091|0.12}} || ≈&thinsp;380–680 || ? || ? || ? || 2017 || [[David J. Tholen|D. J. Tholen]],<br>[[Scott S. Sheppard|S. S. Sheppard]],<br>[[Chad Trujillo|C. Trujillo]]
|-
| {{mpl|(84922) 2003 VS|2}} || 39.3 || 36.4 || 14.8 || {{val|4.1|0.38}} || {{val|523.0|+35.1|-34.4}} || ≈&thinsp;1.5 || {{val|0.147|+.063|-.043}} || {{val|0.59|0.02}} || 2003 || [[Near Earth Asteroid Tracking|NEAT]]
|-
| {{mpl|(455502) 2003 UZ|413}} || 39.2 || 30.4 || 12.0 || {{val|4.38|0.05}} || ≈&thinsp;600 || ≈&thinsp;2 || ? || {{val|0.46|0.06}} || 2001 || M. Brown,<br>C. Trujillo,<br>D. Rabinowitz
|-
| {{mpl|(175113) 2004 PF|115}} || 39.0 || 36.5 || 13.4 || {{val|4.54|0.25}} || {{val|406.3|+97.6|-75.3}} || ≈&thinsp;3.5 ||{{val|0.113|+0.082|-0.042}} || || 2004 || M. Brown,<br>C. Trujillo,<br>D. Rabinowitz  
|-
| {{mpl|(144897) 2004 UX|10}} || 39.2 || 37.4 || 9.5 || {{val|4.75|0.16}} || {{val|361.2|+124.2|-93.5}} || > ≈&thinsp;0.3 || {{val|0.172|+0.141|-0.078}} || {{val|0.58|0.05}} || 2004 ||A.C. Becker<br> A.W. Puckett<br> J. Kubica
|-
| {{mpl|2014 JR|80}} || 39.5 || 36.0 || 15.4 || {{val|4.9}} || ≈&thinsp;240–670 || ? || ? || ? || 2014 || [[Pan-STARRS]]
|-
| {{mpl|2014 JP|80}} || 39.5 || 36.7 || 19.4 || {{val|4.9}} || ≈&thinsp;240–670 || ? || ? || ? || 2014 || [[Pan-STARRS]]
|-
| {{dp|38628 Huya}} || 39.4 || 28.5 || 15.5 || {{val|5.04|0.03}} || {{val|406|16}} || ≈&thinsp;0.5 || {{val|0.083|0.004}} || {{val|0.57|0.09}} || 2000 ||  Ignacio Ferrin
|-
| {{mpl|2006 HJ|123}} || 39.3 || 27.4 || 12.0 || {{val|5.32|0.66}} || {{val|283.1|+142.3|-110.8}} || ≈&thinsp;0.012 || {{val|0.136|+0.308|-0.089}} || || 2006 || [[Marc W. Buie]]
|-
| {{mpl|2002 XV|93}} || 39.3 || 34.5 || 13.3 || {{val|5.42|0.46}} || {{val|549.2|+21.7|-23.0}} || ≈&thinsp;1.7 || {{val|0.040|+0.020|-0.015}} || {{val|0.37|0.02}} || 2001 || M.W.Buie 
|-
| {{mpl|(469372) 2001 QF|298}} || 39.3 || 34.9 || 22.4 || {{val|5.43|0.07}} || {{val|408.2|+40.2|-44.9}} || ≈&thinsp;0.7 || {{val|0.071|+0.020|-0.014}} || {{val|0.39|0.06}} || 2001 ||  Marc W. Buie
|-
| [[47171 Lempo]] || 39.3 || 30.6 || 8.4 || {{val|5.41|0.10}} || {{val|393.1|+25.2|-26.8}} <br>(triple) || {{val|0.1275|0.0006}} || {{val|0.079|+0.013|-0.011}} || {{val|0.70|0.03}} || 1999 || E. P. Rubenstein,<br>L.-G. Strolger
|-
| {{mpl|(307463) 2002 VU|130}} || 39.3 || 31.2 || 14.0 || {{val|5.47|0.83}} || {{val|252.9|+33.6|-31.3}} || ≈&thinsp;0.16 || {{val|0.179|+0.202|-0.103}} || || 2002 || [[Marc W. Buie]]
|-
| {{mpl|(84719) 2002 VR|128}} || 39.3 || 28.9 || 14.0 || {{val|5.58|0.37}} || {{val|448.5|+42.1|-43.2}} || ≈&thinsp;1 || {{val|0.052|+0.027|-0.018}} || {{val|0.60|0.02}} || 2002 || [[Near-Earth Asteroid Tracking|NEAT]]
|-
| {{mpl|(55638) 2002 VE|95}} || 39.4 || 30.4 || 16.3 || {{val|5.70|0.06}} || {{val|249.8|+13.5|-13.1}} || ≈&thinsp;0.15 || {{val|0.149|+0.019|-0.016}} || {{val|0.72|0.05}}|| 2002 || [[Near Earth Asteroid Tracking|NEAT]]
|}

== Tham khảo ==
{{tham khảo}}

== Liên kết ngoài ==
* [http://www2.ess.ucla.edu/~jewitt/kb/plutino.html David Jewitt on Plutinos]
* [http://www.minorplanetcenter.org/iau/lists/TNOs.html Minor Planet Center, List of TNOs]
* [http://www.minorplanetcenter.org/mpec/K06/K06D28.html MPC List of Distant Minor Planets]

{{Thiên thể ngoài Sao Hải Vương}}
{{Hệ Mặt Trời}}

[[Thể loại:Plutino| ]]