Đầm Dơi

Đầm Dơi
Huyện
Huyện Đầm Dơi
Tượng đài Anh hùng LLVT Dương Thị Cẩm Vân và một góc thị trấn Đầm Dơi
Hành chính
Quốc gia	Việt Nam
Vùng	Đồng bằng sông Cửu Long
Tỉnh	Cà Mau
Huyện lỵ	Thị trấn Đầm Dơi
Trụ sở UBND	Khóm 1, Thị trấn Đầm Dơi
Phân chia hành chính	1 thị trấn, 15 xã
Thành lập	1984
Địa lý
Tọa độ: 8°57′48″B 105°15′56″Đ
Đầm Dơi Vị trí huyện Đầm Dơi trên bản đồ Việt Nam
Diện tích	822,88 km²
Dân số (2018)
Tổng cộng	183.648 người
Thành thị	9.802 người (5%)
Nông thôn	173.846 người (95%)
Mật độ	223 người/km²
Dân tộc	Kinh,...
Khác
Mã hành chính	970
Biển số xe	69-F1
Website	Trang chính thức

Đầm Dơi là một huyện ven biển của tỉnh Cà Mau, được đổi tên từ huyện Ngọc Hiển của tỉnh Minh Hải từ ngày 12 tháng 10 năm 1984.

Vị trí địa lý

Huyện Đầm Dơi nằm ở phía Đông Nam tỉnh Cà Mau.

• Phía Bắc giáp thành phố Cà Mau và huyện Đông Hải, tỉnh Bạc Liêu
• Phía Nam giáp huyện Năm Căn
• Phía Tây giáp huyện Cái Nước
• Phía Đông giáp biển Đông.

Huyện có diện tích tự nhiên 822,88 km², chiếm 15,54% diện tích tỉnh Cà Mau.

Đến 31/12/2016, dân số có 41.729 hộ, với 183.648 người, chiếm 15% trong tổng dân số của tỉnh. Trong đó, có 92.182 nam và 91.467 nữ. Ở khu vực thành thị có 2.539 hộ, với 9.802 người. Ở khu vực nông thôn có 39.190 hộ, với 173.846 người.

Hành chính

Huyện Đầm Dơi có 16 đơn vị hành chính trực thuộc gồm 1 thị trấn huyện lị Đầm Dơi và 15 xã: Ngọc Chánh, Nguyễn Huân, Quách Phẩm, Quách Phẩm Bắc, Tạ An Khương, Tạ An Khương Đông, Tạ An Khương Nam, Tân Dân, Tân Đức, Tân Duyệt, Tân Thuận, Tân Tiến, Tân Trung, Thanh Tùng, Trần Phán.

Nguồn gốc địa danh

Địa danh Đầm Dơi xuất hiện sớm theo cách gọi dân gian là "xứ đầm lầy có nhiều dơi đậu". Vùng đất này xưa kia vốn là đầm lầy hoang sơ, cây cối rậm rạp, thích hợp cho loài dơi trú ngụ, ngoài ra còn có các loài chim, cò với nhiều sân chim tự nhiên. "Đầm" là loại hình địa danh chỉ những nơi bị ngập trũng quanh năm, thường là những vùng tương đối rộng lớn, đón nước từ nhiều sông rạch đổ ra, mùa mưa nước ngập sâu, mùa nắng nước cạn hơn.

Tên gọi "Đầm Dơi" đã xuất hiện trong địa bạ triều Nguyễn năm 1836 (năm Minh Mạng thứ 17) là "xứ Đầm Dơi". Lúc đó theo thống kê đạc điền thì ở huyện Long Xuyên (thuộc tỉnh Hà Tiên) gồm 2 tổng Long Thủy và Quảng Xuyên. Riêng tổng Quảng Xuyên có diện tích ruộng đất trên 445 mẩu, gồm 14 xã thôn, trong đó có "thôn Tân Duyệt ở xứ Đầm Dơi" và "thôn Tân Thuận ở xứ Đầm Quạ" (cũng thuộc về vùng đất Đầm Dơi ngày nay).

Đầm Dơi xưa kia là xứ sở xa xôi heo hút, ít người lui tới vì đường đi lại rất khó khăn, phải quanh co qua nhiều sông rạch. Nên có câu ca dao:

Nồi đất mà úp vung đồng

Con gái Rạch Giá lấy chồng Đầm Dơi

Chiều chiều giậm cẳng kêu trời

Thương cha nhớ mẹ biết đời nào ra.

Lịch sử

Giai đoạn 1956-1975

Thời Việt Nam Cộng hòa, Đầm Dơi là quận của tỉnh An Xuyên được thành lập sau năm 1956, bao gồm có 4 xã: Tân Ân, Tân Duyệt, Tân Thuận, Tân Hoà. Quận lỵ đặt tại xã Tân Duyệt. Ngày 07 tháng 12 năm 1965, quận Đầm Dơi được nhận thêm xã Tân Hưng tách ra từ quận Cái Nước, đồng thời cắt xã Tân Ân nhập vào quận Năm Căn cùng tỉnh. Sau ngày 30 tháng 04 năm 1975, quận Đầm Dơi bị giải thể, đổi thành huyện Ngọc Hiển thuộc tỉnh Cà Mau và sau đó thuộc tỉnh Minh Hải từ năm 1976.

Huyện Ngọc Hiển cũ, giai đoạn 1976-1984

• Quyết định 326-CP ngày 29 tháng 12 năm 1978 của Hội đồng Chính phủ phê chuẩn (về nguyên tắc) việc phân vạch địa giới hành chính huyện Ngọc Hiển thuộc tỉnh Minh Hải, huyện Ngọc Hiển có 18 xã, 1 thị trấn huyện lỵ. Tuy nhiên trong văn bản không ghi rõ tên các xã, thực tế chỉ có 5 xã: Quách Phẩm B, Tạ An Khương, Tân Duyệt, Tân Thuận, Tân Tiến.

1. phía bắc giáp xã Định Thành, xã Hòa Thành (huyện Cà Mau),
2. phía đông giáp thị trấn Gành Hào (huyện Giá Rai) và Biển Đông,
3. phía tây giáp xã Trần Phán và xã Quách Phẩm A (huyện Cái Nước),
4. phía nam giáp xã Quách Phẩm B (huyện Năm Căn).

• Quyết định 275-CP ngày 25 tháng 07 năm 1979 của Hội đồng Chính phủ điều chỉnh địa giới một số xã của huyện Ngọc Hiển thuộc tỉnh Minh Hải:

1. Chia xã Tân Duyệt thành bốn xã và một thị trấn lấy tên là xã Tân Duyệt, xã Tân Hồng, xã Tân Dân, xã Tân Chánh và thị trấn Ngọc Hiển.
2. Thành lập thị trấn huyện lỵ của huyện Ngọc Hiển lấy tên là thị trấn Ngọc Hiển
3. Chia xã Quách Phẩm B thành hai xã lấy tên là xã Ngọc Chánh và xã Tân Hùng.
4. Chia xã Tạ An Khương thành bốn xã lấy tên là xã Thành Điền, xã Tân Mỹ, xã Thới Phong và xã Tạ An Khương.
5. Chia xã Tân Thuận thành năm xã lấy tên là xã Tân Đức, xã Hiệp Bình, xã Thuận Hoà, xã Tân Lập và xã Tân Thuận.
6. Chia xã Tân Tiến thành bốn xã lấy tên là xã Nguyễn Huân, xã Long Hòa, xã Tân Tiến và xã Phú Hải.

• Quyết định 75-HĐBT ngày 17 tháng 5 năm 1984 của Hội đồng Bộ trưởng cắt 4 xã Quách Phẩm, Trần Phán, Tấn Trung, Hoà Điền của huyện Cái Nước; cắt 5 xã Tân Điền, Tân An, Thanh Tùng, Tân Trung, An Lập của huyện Năm Căn, sáp nhập vào huyện Ngọc Hiển.

1. Huyện Ngọc Hiển gồm có các xã An Lập, Hiệp Bình, Hoà Điền, Long Hoà, Ngọc Thánh, Nguyễn Huân, Phú Hải, Quách Phẩm, Tạ An Khương, Tân An, Tân Dân, Tân Điền, Tân Đức, Tân Duyệt, Tân Hồng, Tân Hùng, Tân Lập, Tân Mỹ, Tân Phán, Tân Thánh, Tân Thuận, Tân Tiến, Tân Trung, Tấn Trung, Thành Điền, Thanh Tùng, Thới Phong, Thuận Hoà và thị trấn huyện lỵ Ngọc Hiển.
2. Địa giới huyện Ngọc Hiển ở phía đông giáp Biển Đông, phía tây giáp huyện Cái Nước, phía nam giáp huyện Năm Căn, phía bắc giáp huyện Giá Rai và thị xã Cà Mau.

Huyện Đầm Dơi từ năm 1984 đến nay

• Quyết định 168-HĐBT ngày 17 tháng 12 năm 1984 của Hội đồng Bộ trưởng đổi tên huyện Ngọc Hiển hiện nay thành huyện Đầm Dơi.
• Quyết định 33B-HĐBT ngày 14 tháng 2 năm 1987 của Hội đồng Bộ trưởng sáp nhập xã Thành Điền và xã Tân Mỹ thành một xã lấy tên là xã Thành Điền, Đầm Dơi, tỉnh Minh Hải.
• Quyết định 51/QĐ-TCCP ngày 02 tháng 02 năm 1991 của Ban Tổ chức Chính phủ về việc điều chỉnh địa giới phường, xã thuộc thị xã Bạc Liêu và các huyện Cái Nước, Đầm Dơi, Thới Bình, Trần Văn Thời, U Minh, tỉnh Minh Hải:

1. Sáp nhập xã Quách Phẩm vào xã Trần Phán.
2. Sáp nhập hai xã Tân Điền và Tân Hùng vào xã Thanh Tùng.
3. Sáp nhập hai xã Tân Hồng và Tân Dân vào xã Tân Duyệt.
4. Sáp nhập hai xã Thành Điền và Thới Phong vào xã Tạ An Khương.
5. Hợp nhất hai xã Tân Trung và Tân An thành xã Quách Phẩm.
6. Huyện Đầm Dơi lúc này gồm có thị trấn Đầm Dơi và 9 xã: Nguyễn Huân, Quách Phẩm, Tạ An Khương, Tân Đức, Tân Duyệt, Tân Thuận, Tân Tiến, Thanh Tùng, Trần Phán.

• Nghị quyết ngày 06 tháng 11 năm 1996 của Quốc hội, chia tỉnh Minh Hải thành hai tỉnh là tỉnh Bạc Liêu và tỉnh Cà Mau, Khi đó huyện Đầm Dơi trở thành huyện của tỉnh Cà Mau.
• Nghị định 42/1999/NĐ-CP ngày 25 tháng 06 năm 1999 của Chính phủ về việc thành lập xã Quách Phẩm Bắc trên cơ sở có 4.061,5 ha diện tích tự nhiên và 10.291 người của xã Quách Phẩm, huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau.
• Nghị định 41/2000/NĐ-CP ngày 29 tháng 08 năm 2000 của Chính phủ về việc chia tách, thành lập xã thuộc huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau:

1. Thành lập xã Tạ An Khương Nam trên cơ sở 3.124,81 ha diện tích tự nhiên và 8.657 người của xã Tạ An Khương.
2. Thành lập xã Tạ An Khương Đông trên cơ sở 3.208,45 ha diện tích tự nhiên và 8.186 người của xã Tạ An Khương.

• Nghị định 113/2005/NĐ-CP ngày 05 tháng 09 năm 2005 của Chính phủ điều chỉnh địa giới hành chính thành lập xã thuộc huyện Đầm Dơi, tỉnh Cà Mau:

1. Thành lập xã Ngọc Chánh trên cơ sở 5.303,76 ha diện tích tự nhiên và 11.023 người của xã Thanh Tùng.
2. Thành lập xã Tân Trung trên cơ sở 3.486 ha diện tích tự nhiên và 10.664 người của xã Trần Phán.
3. Thành lập xã Tân Dân trên cơ sở 2.948 ha diện tích tự nhiên và 6.148 người của xã Tân Duyệt.

Kinh tế

Huyện Đầm Dơi có chiều dài bờ biển 22 km, có cửa biển Gành Hào, Hố Gùi, Giá Lồng Đèn...là điều kiện thuận lợi đề phát triển nghề nuôi trồng thủy sản và kinh tế biển. Đặc biệt nghề nuôi tôm quảng canh và nuôi tôm công nghiệp phát triển mạnh.

Toàn huyện Đầm Dơi có 65.584 ha đất nuôi tôm và 7.720 ha rừng ngập mặn.

Vườn chim Cà Mau

Bài chi tiết: Vườn chim Cà Mau

Huyện Đầm Dơi có vườn chim Cà Mau, cách thành phố Cà Mau 45 km về phía đông nam là nơi cư ngụ của nhiều loại cò. Chim ở đây làm tổ trên các cây cao, đi kiếm ăn vào buổi sáng.