Natri periodat

Natri peiodat
Danh pháp IUPAC	Natri peiodat
Tên khác	Natri metapeiodat; Natri iodat(VII)
Nhận dạng
Số CAS	7790-28-5
PubChem	65184
Số EINECS	232-197-6
Số RTECS	SD4550000
Ảnh Jmol-3D	ảnh
SMILES	đầy đủ [O-]I(=O)(=O)=O.[Na+] ;
InChI	đầy đủ 1/HIO4.Na/c2-1(3,4)5;/h(H,2,3,4,5);/q;+1/p-1;
Thuộc tính
Công thức phân tử	NaIO4
Khối lượng mol	213,8906 g/mol
Bề ngoài	chất rắn màu trắng
Khối lượng riêng	3,865 g/cm³
Điểm nóng chảy	300 °C (573 K; 572 °F)
Điểm sôi
Độ hòa tan trong nước	tan được
Các nguy hiểm
Nguy hiểm chính	nguồn oxy hóa
NFPA 704	0 2 0
Các hợp chất liên quan
Anion khác	Natri perchlorat; Natri pebromat
Cation khác	Kali peiodat
	Trừ khi có ghi chú khác, dữ liệu được cung cấp cho các vật liệu trong trạng thái tiêu chuẩn của chúng (ở 25 °C [77 °F], 100 kPa). kiểm chứng (cái gì ?) Tham khảo hộp thông tin

Natri peiodat là muối natri của axit peiodic. Nó có thể liên quan đến hai muối khác nhau: natri metapeiodat (viết tắt là natri m-peiodat) có công thức NaIO₄ và natri orthopeiodat (viết tắt là natri o-peiodat) có công thức Na₅IO₆. Cả hai muối này đều hữu dung trong hóa tổng hợp vì khả năng oxy hóa của ion peiodat.^[1]

Đặc tính[sửa | sửa mã nguồn]

Khi đun nóng, nó phân hủy thành natri iodat (NaIO₃) và khí oxy. Phản ứng phân hủy này có xúc tác là mangan(IV) oxit.

Điều chế[sửa | sửa mã nguồn]

Thông thường natri metapeiodat được sản xuất phổ biến nhất dưới dạng natri đibipeiodat (Na₃H₂IO₆),^[2] nó được cách ly khỏi phản ứng oxi hoá của natri iodat với clo và natri hydroxide^[3] và được kết tinh tốt nhất trong axit nitric. Hoặc một cách khác, đi từ natri iodide bị oxy hóa bằng brom và natri hydroxide:

NaIO₃ + Cl₂ + 4 NaOH → Na₃H₂IO₆ + 2NaCl + H₂O

NaI + 4Br₂ + 10NaOH → Na₃H₂IO₆ + 8NaBr + 4H₂O

Natri metapeiodat sau đó được tạo ra bằng cách khử natri đibipeiodat bằng axit nitric:^[2]

Na₃H₂IO₆ + 2HNO₃ → NaIO₄ + 2NaNO₃ + 2H₂O

Hiện đại hơn, sản xuất ở quy mô công nghiệp sử dụng phương pháp điện phân iodat, cực dương là PbO₂. Phương trình điện phân như sau:

H₅IO₆ + H⁺ + 2e⁻ → IO⁻
₃ + 3H₂O E° = 1,6 V^[4]

Ứng dụng[sửa | sửa mã nguồn]

Natri peiodat được dùng để oxi hoá xenlulozơ và tạo ra các hợp chất dễ bị vi khuẩn phân hủy và thân thiện với môi trường. Các hợp chất này được dùng trong khâu phẫu thuật, như là giàn giáo cho cấu trúc tế bào.

Trong hóa hữu cơ, natri peiodat có thể được dùng trong dung dịch để mở vòng saccarit giữa hai nhóm hydroxyl (điol) lân cận để giải phóng hai nhóm andehit:^[5]

Quá trình này thường được dùng trong các saccarit đánh dấu với các phân tử huỳnh quang như biotin. Bởi vì quá trình cần các nhóm điol lân cận, các ion periođat thường được dùng để đánh dấu có chọn lọc RNA (riboza có điol lân cận) thay vì DNA do đeoxiriboza không có điol lân cận.

Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]

^ Andrew G. Wee, Jason Slobodian, Manuel A. Fernández-Rodríguez and Enrique Aguilar "Sodium Periodate" e-EROS Encyclopedia of Reagents for Organic Synthesis 2006. doi:10.1002/047084289X.rs095.pub2
^ ^a ^b Riley, edited by Georg Brauer; translated by Scripta Technica, Inc. Translation editor Reed F. (1963). Handbook of preparative inorganic chemistry. Volume 1 (ấn bản 2). New York, N.Y.: Academic Press. tr. 323–324. ISBN 012126601X.Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả (liên kết)
^ Hill, Arthur E. (tháng 10 năm 1928). “Ternary Systems. VII. The Periodates of the Alkali Metals”. Journal of the American Chemical Society. 50 (10): 2678–2692. doi:10.1021/ja01397a013.
^ Parsons, Roger (1959). Handbook of electrochemical constants. Butterworths Scientific Publications Ltd. tr. 71.
^ McMurry, John. Organic chemistry (ấn bản 8). Singapore: Brooks/Cole Cengage Learning. tr. 285–286. ISBN 9780840054531.

[1] Andrew G. Wee, Jason Slobodian, Manuel A. Fernández-Rodríguez and Enrique Aguilar "Sodium Periodate" e-EROS Encyclopedia of Reagents for Organic Synthesis 2006. doi:10.1002/047084289X.rs095.pub2

[Brauer-2] Riley, edited by Georg Brauer; translated by Scripta Technica, Inc. Translation editor Reed F. (1963). Handbook of preparative inorganic chemistry. Volume 1 (ấn bản 2). New York, N.Y.: Academic Press. tr. 323–324. ISBN 012126601X.Quản lý CS1: văn bản dư: danh sách tác giả (liên kết)

[3] Hill, Arthur E. (tháng 10 năm 1928). “Ternary Systems. VII. The Periodates of the Alkali Metals”. Journal of the American Chemical Society. 50 (10): 2678–2692. doi:10.1021/ja01397a013.

[4] Parsons, Roger (1959). Handbook of electrochemical constants. Butterworths Scientific Publications Ltd. tr. 71.

[5] McMurry, John. Organic chemistry (ấn bản 8). Singapore: Brooks/Cole Cengage Learning. tr. 285–286. ISBN 9780840054531.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]