Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tử Phác”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
dư thừa Thẻ: Trình soạn thảo mã nguồn 2017 |
Không có tóm lược sửa đổi Thẻ: Trình soạn thảo mã nguồn 2017 |
||
| (Không hiển thị 8 phiên bản của 2 người dùng ở giữa) | |||
| Dòng 1: | Dòng 1: | ||
{{Thông tin nghệ sĩ |
|||
{{Nhiều vấn đề| |
|||
| tên = Tử Phác |
|||
{{Chú thích trong bài|date=tháng 12/2021}} |
|||
| nền = nhạc sĩ |
|||
{{Cần biên tập|date=tháng 12/2021}} |
|||
| hình = Tử Phác.png |
|||
{{Không nổi bật|date=tháng 1/2022}} |
|||
| tên khai sinh = Nguyễn Văn Kim |
|||
| ngày sinh = {{ngày sinh|1923|12|31}} |
|||
| nơi sinh = [[Hà Nội]] |
|||
| ngày mất = {{năm mất và tuổi|1982|1923}} |
|||
| quốc tịch = {{VIE}} |
|||
| nghề nghiệp = {{hlist|[[Nhà văn]]|[[Nhạc sĩ]]}} |
|||
| vợ = Lương Thị Nghĩa |
|||
| ⚫ | |||
| bút danh = {{ubl|Nguyễn Anh Chấn|Trương Công Kích}} |
|||
}} |
}} |
||
'''Tử Phác''' ([[31 tháng 12]] năm [[1923]] – [[1982]]) là một nam [[nhà văn]], [[nhà thơ]], [[nhạc sĩ]] [[Việt Nam]], tác giả bài ''Tiếng hát quay tơ'' nổi tiếng đã ra mắt năm 1949.<ref>{{Chú thích web|url=https://nhandan.vn/dong-chay/mot-di-san-am-nhac-do-so-280925/|tựa đề=Một di sản âm nhạc đồ sộ|tác giả=Trúc Hà|ngày=2016-12-18|website=[[Báo Nhân Dân]]|ngôn ngữ=vi|url-status=live|ngày truy cập=2022-01-24}}</ref> Ông là một trong những nhân vật trụ cột của [[Phong trào Nhân Văn – Giai Phẩm]].<ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com.vn/books?id=eYc0DwAAQBAJ|title=The Oxford Handbook of Music Censorship|last=Hall|first=Patricia Ann|date=2018|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-973316-3|pages=307|language=en}}</ref> |
|||
'''Tử Phác''' ([[1923]]–[[1982]]) tức '''Nguyễn Anh Chấn''' tên thật là '''Nguyễn Văn Kim''' là [[nhà văn]], [[nhà thơ]], [[nhạc sĩ]]. Là tác giả bài ''Tiếng hát quay tơ'' nổi tiếng làm năm [[1948]]<ref>[http://dactrung.net/baiviet/noidung.aspx?BaiID=%2BLVGXSdbXXHMsrf9RK3kaA%3D%3D Vài Kỷ Niệm Về Nhà Thơ Và Nhạc Sĩ Tử Phác-Vân Uyên, 12/5/02]</ref>. Ông là một trong những nhân vật trụ cột của [[Phong trào Nhân Văn - Giai Phẩm|Phong trào Nhân văn – Giai phẩm]]. |
|||
==Tiểu sử== |
==Tiểu sử== |
||
Tử Phác sinh năm 1923, nhà ở [[Hàng Giấy|phố Hàng Giấy]], khu [[chợ Đồng Xuân]], [[Hà Nội]]. Thời niên thiếu, ông thường viết nhạc cùng Lương Hàm Châu (cháu của [[Lương Văn Can]] trong [[Đông Kinh Nghĩa Thục]]). Mẹ ông là Trương Tần Phác, hậu duệ của |
Tử Phác tên thật là '''Nguyễn Văn Kim''', bút danh '''Nguyễn Anh Chấn''', sinh ngày 31 tháng 12 năm 1923, nhà ở [[Hàng Giấy|phố Hàng Giấy]], khu [[chợ Đồng Xuân]], [[Hà Nội]]. Thời niên thiếu, ông thường viết nhạc cùng Lương Hàm Châu (cháu của [[Lương Văn Can]] trong [[Đông Kinh Nghĩa Thục]]). Theo [[Lương Ngọc Trác]], Tử Phác vốn xuất thân từ gia đình quan lại thời phong kiến, ông nội ông từng làm quan lớn cho [[nhà Nguyễn]] và đã đầu hàng [[Quân đội Pháp]]. Cha ông sau khi du học phương Tây về Hà Nội thì nhậm chức Tham tá lục lộ.<ref>{{Chú thích tạp chí|last=[[Lương Ngọc Trác]]|date=1958-05|title=Lời nói và việc làm của Tử Phác|journal=Văn nghệ Quân đội|volume=5|pages=53-57|oclc=424498432}}</ref> Mẹ ông là Trương Tần Phác, hậu duệ của [[Trương Định]]. Bút danh '''Tử Phác''' có nghĩa là con của bà Phác. |
||
Năm [[1945]], ông tham gia [[Chiến tranh Đông Dương]] và sau đó thì được kết nạp vào [[Đảng Cộng sản Việt Nam]]. Trong 2 năm 1947 và 1948, ông là Thư ký tòa soạn báo Thủ Đô ở chiến khu III với bút danh Nguyễn Anh Chấn. Năm [[1949]], ông được vào Ban Chấp hành Chi hội Văn nghệ [[Khu 3|Liên khu 3]] và điều lên [[Việt Bắc]] làm Thư ký tòa soạn báo Sự Thật với bút danh Trương Công Kích.<ref name=":0">{{Chú thích web|url=http://tamlongvang.laodong.com.vn/con-nguoi/tu-phac-thuong-nho-quyen-vao-to-539031.bld|tựa đề=Tử Phác thương nhớ quyến vào tơ|tác giả=[[Nguyễn Thụy Kha]]|ngày=2016-04-09|website=[[Báo Lao Động]]|url-status=live|ngày truy cập=2022-01-24}}</ref> Một năm sau thì ông giữ chức Trưởng phòng Văn nghệ thuộc Ban tuyên huấn thuộc [[Tổng cục chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam|Tổng cục Chính trị]].<ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com.vn/books?id=rJRkAAAAMAAJ|title=Văn xuôi Hoàng Cầm|last=Hoàng Cầm|first=|date=1999|publisher=Nhà xuất bản Văn học|pages=130|language=vi|oclc=1153382202|author-link=Hoàng Cầm (nhà thơ)}}</ref> |
|||
Năm [[1945]], ông tham gia [[Chiến tranh Đông Dương|kháng chiến chống Pháp]]. Tử Phác được kết nạp vào [[Đảng Cộng sản Việt Nam|Đảng Cộng sản]] và phụ trách tờ báo Thủ đô của khu II. |
|||
| ⚫ | Năm [[1952]], ông làm Tổng Phụ trách Văn Công Quân đội. Trong giai đoạn [[1957]]–[[1958]], ông là Thư ký tòa Soạn của báo [[Phong trào Nhân Văn - Giai Phẩm|Nhân văn Giai phẩm]]. Từ năm [[1959]] đến [[1960]], khi vụ Nhân văn Giai phẩm xảy ra, ông bị đưa đi cải tạo tại [[Hòa Bình]]. Sau khi cải tạo về Tử Phác không tìm được một việc làm nào. "Không có sinh kế, vợ con nheo nhóc, sống vất vưởng nhờ tiền trợ giúp của gia đình nội ngoại ở Pháp, đồ đạc trong nhà bán dần dần đến cả chiếc dương cầm, cái hương án... " <ref>[http://vietnameseface.com/lyric/V/Vai-Ky-Niem-Ve-Nha-Tho-Va-Nhac-Si-Tu-Phac_306212.php] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100212135638/http://vietnameseface.com/lyric/V/Vai-Ky-Niem-Ve-Nha-Tho-Va-Nhac-Si-Tu-Phac_306212.php |date=2010-02-12 }} Vài kỷ niệm về nhà thơ, nhạc sĩ Tử Phác</ref> |
||
Năm [[1949]], được vào Ban Chấp hành Chi hội Văn nghệ Liên khu III |
|||
Năm [[1982]], Tử Phác qua đời vì [[Ung thư|bệnh ung thư]]. Vì liên quan đến vụ Nhân văn Giai phẩm mà nhiều tác phẩm của ông không được lưu truyền rộng rãi cho đến ngày nay.<ref>{{Chú thích web|url=https://hoinhacsi.vn/chien-thang-tay-bac-va-chien-thang-dien-bien-nhung-bai-hat-bi-lang-quen|tựa đề=Chiến thắng Tây Bắc và chiến thắng Điện Biên: Những bài hát bị lãng quên|tác giả=Phan Phương|ngày=2014-04-28|website=[[Hội Nhạc sĩ Việt Nam]]|ngôn ngữ=vi|url-status=live|ngày truy cập=2022-01-24}}</ref> |
|||
Năm [[1950]], Tử Phác giữ chức Trưởng phòng Văn Nghệ thuộc [[Tổng cục Chính trị]] |
|||
== Tác phẩm == |
|||
Năm [[1952]], ông làm Tổng Phụ trách Văn Công Quân đội |
|||
=== Ca khúc === |
|||
Từ năm [[1957]]–[[1958]], Tử Phác là Thư ký tòa Soạn của báo [[Phong trào Nhân Văn - Giai Phẩm|Nhân văn Giai phẩm]]. |
|||
* ''Hò kéo pháo''{{Efn|Một bài hát dựa trên chất liệu ''Hò hụi'' của [[Trung Bộ|miền Trung]] [[Việt Nam]], nhưng không nổi tiếng và tồn tại được như bài hát [[Hò kéo pháo]] của nhạc sĩ [[Hoàng Vân]]}}<ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com.vn/books?id=iHifAAAAMAAJ|title=Những gương mặt âm nhạc thế kỷ: Nguyễn Xuân Khoát, Lưu Hữu Phước, Đỗ Nhuận, Văn Cao, Hoàng Việt|last=Nguyễn Thụy Kha|first=|date=2000|publisher=Viện âm nhạc|location=[[Hà Nội]]|pages=269|language=vi|oclc=46870748}}</ref> |
|||
Năm năm [[1959]]–[[1960]], khi vụ Nhân văn Giai phẩm xảy ra, ông bị đưa đi cải tạo tại [[Hòa Bình]]. |
|||
* ''Tiếng hát quay tơ'' (1949)<ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com.vn/books?id=pEsJAQAAMAAJ|title=Hát mãi khúc quân hành: tổng tập các bài hát về người lính|last=Nguyễn Thụy Kha|publisher=Nhà xuất bản Thanh niên|year=2002|location=[[Hà Nội]]|pages=85|oclc=681466570}}</ref><ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com.vn/books?id=IbsOAQAAMAAJ|title=Nửa thế kỷ tân nhạc|last=Nguyễn Thụy Kha|first=|date=1998|publisher=Nhà xuất bản Đà Nẵng|pages=383|language=vi|oclc=761635892}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=http://ct-cdn.qdnd.vn/van-hoc-nghe-thuat/nhung-giai-dieu-di-cung-nam-thang-519919|tựa đề=Những giai điệu đi cùng năm tháng…|tác giả=[[Nguyễn Thụy Kha]]|ngày=2017-03-10|website=[[Báo Quân đội nhân dân]]|ngôn ngữ=vi-vn|url-status=live|ngày truy cập=2022-01-24}}</ref> |
|||
* ''Tiếng hát lênh đênh'' (viết cùng với Lương Ngọc Châu, Tinh Hoa xuất bản năm 1953) |
|||
* ''Gió Hồ Tây'' (1954) |
|||
* ''Vượt sông Đà'' |
|||
* ''Chiến thắng Điện Biên'' |
|||
* ''Thả thuyền giấy'' |
|||
* ''Đường lên Tây Bắc'' |
|||
=== Khác === |
|||
| ⚫ | Sau khi cải tạo về Tử Phác không tìm được một việc làm nào. "Không có sinh kế, vợ con nheo nhóc, sống vất vưởng nhờ tiền trợ giúp của gia đình nội ngoại ở Pháp, đồ đạc trong nhà bán dần dần đến cả chiếc dương cầm, cái hương án... " <ref>[http://vietnameseface.com/lyric/V/Vai-Ky-Niem-Ve-Nha-Tho-Va-Nhac-Si-Tu-Phac_306212.php] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100212135638/http://vietnameseface.com/lyric/V/Vai-Ky-Niem-Ve-Nha-Tho-Va-Nhac-Si-Tu-Phac_306212.php |date=2010-02-12 }} Vài kỷ niệm về nhà thơ, nhạc sĩ Tử Phác</ref> |
||
* ''Trở về quê cũ'' (kịch hát)<ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com.vn/books?id=BwhlAAAAMAAJ|title=Nhà số 4 Lý Nam Đế: hồi ức, tư liệu, kỷ yếu|date=1997|publisher=Quân đội nhân dân|location=[[Hà Nội]]|pages=49|language=vi|oclc=645881892}}</ref> |
|||
| ⚫ | |||
Năm [[1982]], Tử Phác mất trong cảnh cô đơn, nghèo đói, đau đớn vì [[Ung thư|bệnh ung thư]]. |
|||
| ⚫ | |||
== Đời tư == |
|||
Trích thơ [[Trần Dần]] tế ông: |
|||
Theo đạo diễn [[Bạch Diệp]] thì Tử Phác là "mối tình đầu" của bà khi cả hai đang cùng hoạt động ở [[Việt Bắc]].<ref>{{Chú thích web|url=https://vnexpress.net/dao-dien-bach-diep-muon-lam-dem-nhac-cho-moi-tinh-dau-1876830.html|tựa đề=Đạo diễn Bạch Diệp muốn làm đêm nhạc cho mối tình đầu|họ=|ngày=2003-04-25|website=[[Báo Thể thao & Văn hóa]]|ngôn ngữ=vi|via=[[VnExpress]]|url-status=live|ngày truy cập=2022-01-24}}</ref> Tuy nhiên, vợ của Tử Phác là bà Lương Thị Nghĩa (sinh năm 1921), một người nghệ sĩ biểu diễn [[piano]] cùng là người Hà Nội và lên Việt Bắc vào năm 1950.<ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com.vn/books?id=OYGfAAAAMAAJ|title=Nhạc sĩ Việt Nam hiện đại|last=[[Hội nhạc sĩ Việt Nam]]|date=1997|publisher=Hội nhạc sĩ Việt Nam|location=[[Hà Nội]]|pages=372|language=vi|oclc=45066105}}</ref> Bà Nghĩa là em gái của nhạc sĩ [[Lương Ngọc Châu]], sau khi chồng mất thì bà sang Pháp ở với anh chị và mất vào năm 1985.<ref name=":0">{{Chú thích web|url=http://tamlongvang.laodong.com.vn/con-nguoi/tu-phac-thuong-nho-quyen-vao-to-539031.bld|tựa đề=Tử Phác thương nhớ quyến vào tơ|tác giả=[[Nguyễn Thụy Kha]]|ngày=2016-04-09|website=[[Báo Lao Động]]|url-status=live|ngày truy cập=2022-01-24}}</ref> |
|||
"''Ngày xửa, ngày xưa... có một chàng trai...'' |
|||
''trong ầm ầm... gió rét... mưa bay...'' |
|||
''động tâm vì những người chiến trường áo mong manh...'' |
|||
''liều lấy cả tuổi xanh mình... tim thật mình... '' |
|||
''quay tơ... may áo...'' |
|||
''ai ai đều nhớ...'' |
|||
''mỗi một đường tơ là mỗi dây tình... '' |
|||
''dâng người hiên ngang... ''" |
|||
| ⚫ | |||
Trích đoạn: |
|||
... |
|||
''Quay quay thương nhớ quyến vào tơ'' |
|||
''Quay quay chăn ấm quấn thân chàng'' |
|||
''Mỗi một đường tơ là mỗi dây tình'' |
|||
''Trong lòng em dâng người hiên ngang'' |
|||
''Nhịp xa quay vang trong tiếng gió đìu hiu'' |
|||
''Mình tơ êm óng chuốt như nắng hanh vàng'' |
|||
''Mùa lá trút sắp qua nhớ chàng quay gấp bánh xa'' |
|||
''Tơ vàng chắn lối gió đông cho..đêm không lạnh lùng'' |
|||
... |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
==Chú thích== |
==Chú thích== |
||
{{notelist}} |
|||
| ⚫ | |||
==Tham khảo== |
==Tham khảo== |
||
| ⚫ | |||
{{tham khảo}} |
|||
{{Thời gian sống|1923|1982}} |
{{Thời gian sống|1923|1982}} |
||
{{Nhân Văn - Giai Phẩm}} |
{{Nhân Văn - Giai Phẩm}} |
||
Bản mới nhất lúc 16:02, ngày 31 tháng 1 năm 2022
| Tử Phác | |
|---|---|
 | |
| Thông tin cá nhân | |
| Sinh | |
Tên khai sinh | Nguyễn Văn Kim |
Ngày sinh | 31 tháng 12, 1923 |
Nơi sinh | Hà Nội |
| Mất | 1982 (58–59 tuổi) |
| Giới tính | nam |
| Quốc tịch |  Việt Nam |
| Nghề nghiệp | |
| Gia đình | |
Vợ | Lương Thị Nghĩa |
| Sự nghiệp âm nhạc | |
| Tác phẩm | Tiếng hát quay tơ |
Tử Phác (31 tháng 12 năm 1923 – 1982) là một nam nhà văn, nhà thơ, nhạc sĩ Việt Nam, tác giả bài Tiếng hát quay tơ nổi tiếng đã ra mắt năm 1949.[1] Ông là một trong những nhân vật trụ cột của Phong trào Nhân Văn – Giai Phẩm.[2]
Tiểu sử[sửa | sửa mã nguồn]
Tử Phác tên thật là Nguyễn Văn Kim, bút danh Nguyễn Anh Chấn, sinh ngày 31 tháng 12 năm 1923, nhà ở phố Hàng Giấy, khu chợ Đồng Xuân, Hà Nội. Thời niên thiếu, ông thường viết nhạc cùng Lương Hàm Châu (cháu của Lương Văn Can trong Đông Kinh Nghĩa Thục). Theo Lương Ngọc Trác, Tử Phác vốn xuất thân từ gia đình quan lại thời phong kiến, ông nội ông từng làm quan lớn cho nhà Nguyễn và đã đầu hàng Quân đội Pháp. Cha ông sau khi du học phương Tây về Hà Nội thì nhậm chức Tham tá lục lộ.[3] Mẹ ông là Trương Tần Phác, hậu duệ của Trương Định. Bút danh Tử Phác có nghĩa là con của bà Phác.
Năm 1945, ông tham gia Chiến tranh Đông Dương và sau đó thì được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam. Trong 2 năm 1947 và 1948, ông là Thư ký tòa soạn báo Thủ Đô ở chiến khu III với bút danh Nguyễn Anh Chấn. Năm 1949, ông được vào Ban Chấp hành Chi hội Văn nghệ Liên khu 3 và điều lên Việt Bắc làm Thư ký tòa soạn báo Sự Thật với bút danh Trương Công Kích.[4] Một năm sau thì ông giữ chức Trưởng phòng Văn nghệ thuộc Ban tuyên huấn thuộc Tổng cục Chính trị.[5]
Năm 1952, ông làm Tổng Phụ trách Văn Công Quân đội. Trong giai đoạn 1957–1958, ông là Thư ký tòa Soạn của báo Nhân văn Giai phẩm. Từ năm 1959 đến 1960, khi vụ Nhân văn Giai phẩm xảy ra, ông bị đưa đi cải tạo tại Hòa Bình. Sau khi cải tạo về Tử Phác không tìm được một việc làm nào. "Không có sinh kế, vợ con nheo nhóc, sống vất vưởng nhờ tiền trợ giúp của gia đình nội ngoại ở Pháp, đồ đạc trong nhà bán dần dần đến cả chiếc dương cầm, cái hương án... " [6]
Năm 1982, Tử Phác qua đời vì bệnh ung thư. Vì liên quan đến vụ Nhân văn Giai phẩm mà nhiều tác phẩm của ông không được lưu truyền rộng rãi cho đến ngày nay.[7]
Tác phẩm[sửa | sửa mã nguồn]
Ca khúc[sửa | sửa mã nguồn]
- Hò kéo pháo[a][8]
- Tiếng hát quay tơ (1949)[9][10][11]
- Tiếng hát lênh đênh (viết cùng với Lương Ngọc Châu, Tinh Hoa xuất bản năm 1953)
- Gió Hồ Tây (1954)
- Vượt sông Đà
- Chiến thắng Điện Biên
- Thả thuyền giấy
- Đường lên Tây Bắc
Khác[sửa | sửa mã nguồn]
- Trở về quê cũ (kịch hát)[12]
Nhận định[sửa | sửa mã nguồn]
Báo Lao động số 11 năm 1998 có bài nhận định về ông như một "nghệ sĩ có tầm vóc văn hoá sâu sắc thuộc số người sớm nhất mở đường "sân khấu hoá" cho một điệu múa dân gian là điệu múa sạp."
Đời tư[sửa | sửa mã nguồn]
Theo đạo diễn Bạch Diệp thì Tử Phác là "mối tình đầu" của bà khi cả hai đang cùng hoạt động ở Việt Bắc.[13] Tuy nhiên, vợ của Tử Phác là bà Lương Thị Nghĩa (sinh năm 1921), một người nghệ sĩ biểu diễn piano cùng là người Hà Nội và lên Việt Bắc vào năm 1950.[14] Bà Nghĩa là em gái của nhạc sĩ Lương Ngọc Châu, sau khi chồng mất thì bà sang Pháp ở với anh chị và mất vào năm 1985.[4]
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ Một bài hát dựa trên chất liệu Hò hụi của miền Trung Việt Nam, nhưng không nổi tiếng và tồn tại được như bài hát Hò kéo pháo của nhạc sĩ Hoàng Vân
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ Trúc Hà (18 tháng 12 năm 2016). “Một di sản âm nhạc đồ sộ”. Báo Nhân Dân. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2022.
- ^ Hall, Patricia Ann (2018). The Oxford Handbook of Music Censorship (bằng tiếng Anh). Oxford University Press. tr. 307. ISBN 978-0-19-973316-3.
- ^ Lương Ngọc Trác (tháng 5 năm 1958). “Lời nói và việc làm của Tử Phác”. Văn nghệ Quân đội. 5: 53–57. OCLC 424498432.
- ^ a b Nguyễn Thụy Kha (9 tháng 4 năm 2016). “Tử Phác thương nhớ quyến vào tơ”. Báo Lao Động. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2022.
- ^ Hoàng Cầm (1999). Văn xuôi Hoàng Cầm. Nhà xuất bản Văn học. tr. 130. OCLC 1153382202.
- ^ [1] Lưu trữ 2010-02-12 tại Wayback Machine Vài kỷ niệm về nhà thơ, nhạc sĩ Tử Phác
- ^ Phan Phương (28 tháng 4 năm 2014). “Chiến thắng Tây Bắc và chiến thắng Điện Biên: Những bài hát bị lãng quên”. Hội Nhạc sĩ Việt Nam. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2022.
- ^ Nguyễn Thụy Kha (2000). Những gương mặt âm nhạc thế kỷ: Nguyễn Xuân Khoát, Lưu Hữu Phước, Đỗ Nhuận, Văn Cao, Hoàng Việt. Hà Nội: Viện âm nhạc. tr. 269. OCLC 46870748.
- ^ Nguyễn Thụy Kha (2002). Hát mãi khúc quân hành: tổng tập các bài hát về người lính. Hà Nội: Nhà xuất bản Thanh niên. tr. 85. OCLC 681466570.
- ^ Nguyễn Thụy Kha (1998). Nửa thế kỷ tân nhạc. Nhà xuất bản Đà Nẵng. tr. 383. OCLC 761635892.
- ^ Nguyễn Thụy Kha (10 tháng 3 năm 2017). “Những giai điệu đi cùng năm tháng…”. Báo Quân đội nhân dân. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2022.
- ^ Nhà số 4 Lý Nam Đế: hồi ức, tư liệu, kỷ yếu. Hà Nội: Quân đội nhân dân. 1997. tr. 49. OCLC 645881892.
- ^ “Đạo diễn Bạch Diệp muốn làm đêm nhạc cho mối tình đầu”. Báo Thể thao & Văn hóa. 25 tháng 4 năm 2003. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2022 – qua VnExpress.
- ^ Hội nhạc sĩ Việt Nam (1997). Nhạc sĩ Việt Nam hiện đại. Hà Nội: Hội nhạc sĩ Việt Nam. tr. 372. OCLC 45066105.