Tổng cục chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam

Tổng cục chính trị
	Quân đội nhân dân Việt Nam
	; Quân kỳ ; Quân hiệu
Quốc gia	Việt Nam
Thành lập	22 tháng 12 năm 1944; 75 năm trước
Phân cấp	Cơ quan (Nhóm 2)
Nhiệm vụ	Là cơ quan Chính trị đầu ngành
Bộ phận của	Bộ Quốc phòng (Việt Nam)
Bộ chỉ huy	61, đường Lý Nam Đế, Hà Nội
Khẩu hiệu	Trung thành, kiên định, gương mẫu, tiêu biểu, nguyên tắc, dân chủ, chủ động, sáng tạo, nhạy bén, sắc sảo, đoàn kết, thống nhất, quyết chiến, quyết thắng
Chỉ huy
Chủ nhiệm	Lương Cường
Phó Chủ nhiệm	Trần Quang Phương Nguyễn Trọng Nghĩa Đỗ Căn Lê Hiền Vân
Chủ nhiệm đầu tiên	Nguyễn Chí Thanh

Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam trực thuộc Bộ Quốc phòng Việt Nam, là cơ quan đảm nhiệm công tác Đảng, công tác chính trị trong quân đội dưới sự lãnh đạo của Ban Bí thư Trung ương Đảng và Quân ủy Trung ương Việt Nam. Các Ban Tổ chức, Tuyên giáo, Ủy ban Kiểm tra Trung ương giúp Trung ương hướng dẫn và kiểm tra công tác chính trị và công tác xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam trong quân đội.^[1]

Lịch sử hình thành[sửa | sửa mã nguồn]

Cơ quan tiền thân của Tổng cục chính trị là Cục Chính trị, được thành lập tháng 9 năm 1945 theo chỉ thị của Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương nhằm quản lý công tác chính trị trong các lực lượng vũ trang do Việt Minh lãnh đạo, mà nòng cốt là Việt Nam Giải phóng quân. Lãnh đạo đầu tiên của Cục là Văn Tiến Dũng^[2].

Ngày 2 tháng 3 năm 1946, Kháng chiến Ủy viên Hội được thành lập với Võ Nguyên Giáp làm Chủ tịch. Đến ngày 25 tháng 3 năm 1946, với Sắc lệnh số 34-NV của Chủ tịch Chính phủ liên hiệp kháng chiến ký, đã đặt Chính trị Cục trở thành một trong 10 cơ quan chuyên môn của Bộ Quốc phòng. Lãnh đạo Cục Chính trị là Hoàng Đạo Thúy với chức vụ Cục trưởng Chính trị Cục. Từ ngày 24 tháng 4 năm 1946, Hoàng Văn Hoan thay thế giữ chức Cục trưởng.

Bên cạnh đó, ngày 6 tháng 5 năm 1946, Kháng chiến Ủy viên Hội đổi tên thành Quân sự Ủy viên Hội theo Sắc lệnh 60-SL của Chủ tịch Hồ Chí Minh, gọi tắt là Quân ủy hội. Một Cục Chính trị khác được thành lập trực thuộc Quân ủy hội, do Trần Huy Liệu giữ chức Chính trị Cục trưởng, với Trần Độ làm phụ tá^[3].

Mãi đến cuối tháng 11 năm 1946, Bộ Quốc phòng được sáp nhập với Quân sự Ủy viên Hội thành Bộ Quốc phòng - Tổng Chỉ huy, do Võ Nguyên Giáp làm Bộ trưởng Bộ Quốc phòng kiêm Tổng Chỉ huy Quân đội toàn quốc theo Sắc lệnh 230-SL ngày 30 tháng 11 năm 1946 của Chủ tịch nước. Cục Chính trị của Bộ Quốc phòng và Cục Chính trị của Quân ủy hội sáp nhập lại thành Cục Chính trị, trực thuộc Bộ Tổng chỉ huy Quân đội Quốc gia Việt Nam. Lãnh đạo Cục Chính trị một lần nữa giao cho Văn Tiến Dũng (quyền Cục trưởng từ tháng 12 năm 1946, chính thức từ ngày 12 tháng 2 năm 1947). Từ ngày 18 tháng 10 năm 1949, Cục trưởng Cục Dân quân Lê Liêm kiêm chức Cục trưởng Cục Chính trị.

Tháng 7 năm 1950, Cục Chính trị được nâng lên thành Tổng cục chính trị, trực thuộc Bộ Tổng Tư lệnh Quân đội Quốc gia và dân quân Việt Nam theo tinh thần Sắc lệnh 121-SL ngày 11 tháng 7 năm 1950. Mãi đến sau năm 1975, khi Bộ Tổng Tư lệnh Quân đội nhân dân Việt Nam chấm dứt hoạt động, Tổng cục chính trị chuyển về thành một cơ quan trực thuộc Bộ Quốc phòng.

Ngày 20 tháng 7 năm 2005, Bộ Chính trị thông qua Nghị quyết ố 51-NQ/TW về tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn với thực hiện chế độ chính ủy, chính trị viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Theo đó, ngoài cấp trưởng đứng đầu một đơn vị thì còn có Chính ủy, Chính trị viên (trước là cấp phó về chính trị).^[4]

Theo đó ngày 21 tháng 11 năm 2011, Ban Bí thư ra Quy định số 50-QĐ/TW về Tổ chức cơ quan chính trị trong Quân đội nhân dân Việt Nam nhằm xác định đúng vai trò, chức năng và hoàn thiện cơ chế thực hiện theo Nghị quyết 51/2005/Bộ Chính trị.^[4]

Lãnh đạo hiện nay[sửa | sửa mã nguồn]

Chủ nhiệmː Đại tướng Lương Cường - Bí thư Trung ương Đảng
Phó Chủ nhiệm phụ trách xây dựng Đảng, dân vận: Thượng tướng Trần Quang Phương - Ủy viên Trung ương Đảng
Phó Chủ nhiệm phụ trách an ninh, tuyên huấn: Thượng tướng Nguyễn Trọng Nghĩa - Ủy viên Trung ương Đảng
Phó Chủ nhiệm phụ trách cán bộ, chính sáchː Thượng tướng Đỗ Căn - Bí thư Đảng ủy Cơ quan Tổng cục Chính trị
Phó Chủ nhiệm phụ trách công đoàn, phụ nữ, thanh niên: Trung tướng Lê Hiền Vân

Tổ chức[sửa | sửa mã nguồn]

TT	Đơn vị	Ngày thành lập	Tương đương	Địa chỉ
1	Văn phòng Tổng cục chính trị	11.5.1946 (&0000000000000074.00000074 năm, &0000000000000163.000000163 ngày)	Quân đoàn	61, đường Lý Nam Đế, Hà Nội
2	Ủy ban Kiểm tra Quân ủy Trung ương		Quân khu	61, đường Lý Nam Đế, Hà Nội
3	Cục Chính trị	31.10.1949 (&0000000000000070.00000070 năm, &0000000000000356.000000356 ngày)	Quân đoàn	61, đường Lý Nam Đế, Hà Nội
4	Cục Tổ chức	6.5.1946 (&0000000000000074.00000074 năm, &0000000000000168.000000168 ngày)	Quân khu
5	Cục Cán bộ	28.2.1947 (&0000000000000073.00000073 năm, &0000000000000236.000000236 ngày)	Quân khu
6	Cục Tuyên huấn	11.5.1946 (&0000000000000074.00000074 năm, &0000000000000163.000000163 ngày)	Quân khu
7	Cục Bảo vệ An ninh Quân đội	20.7.1950 (&0000000000000070.00000070 năm, &0000000000000093.00000093 ngày)	Quân khu	Số 72 Thái Hà - Quận Đống Đa - Thành phố Hà Nội
8	Cục Chính sách	26.2.1947 (&0000000000000073.00000073 năm, &0000000000000238.000000238 ngày)	Quân đoàn	Số 38A, Lý Nam Đế,, Hà Nội
9	Cục Dân vận	1.5.1947 (&0000000000000073.00000073 năm, &0000000000000173.000000173 ngày)	Quân đoàn
10	Cục Hậu cần		Sư đoàn	Ngõ 14 Lý Nam Đế, Hoàn Kiếm, Hà Nội.
11	Ban Công đoàn Quốc phòng	6.3.1949 (&0000000000000071.00000071 năm, &0000000000000229.000000229 ngày)	Sư đoàn	25A Phan Đình Phùng, thành phố Hà Nội.
12	Ban Thanh niên Quân đội		Sư đoàn
13	Ban Phụ nữ Quân đội	10.3.1993 (&0000000000000027.00000027 năm, &0000000000000225.000000225 ngày)	Sư đoàn
14	Tòa án Quân sự Trung ương	13.9.1945 (&0000000000000075.00000075 năm, &0000000000000038.00000038 ngày)	Quân khu	25, Lý Nam Đế, Hà Nội
15	Viện Kiểm sát Quân sự Trung ương	12.5.1961 (&0000000000000059.00000059 năm, &0000000000000162.000000162 ngày)	Quân khu	Số 5, Hoàng Diệu, Hà Nội
16	Trường Đại học Văn hóa - Nghệ thuật quân đội	23.9.1955 (&0000000000000065.00000065 năm, &0000000000000028.00000028 ngày)	Quân đoàn	101 Nguyễn Chí Thanh, Láng Hạ, Đống Đa, Hà Nội
17	Bảo tàng lịch sử quân sự Việt Nam	17.7.1956 (&0000000000000064.00000064 năm, &0000000000000096.00000096 ngày)	Quân đoàn	28A Điện Biên Phủ, Điện Bàn, Ba Đình, Hà Nội
18	Điện ảnh Quân đội nhân dân	17.8.1960 (&0000000000000060.00000060 năm, &0000000000000065.00000065 ngày)	Sư đoàn	17 Ly Nam De, Quán Thánh, Hoàn Kiếm, Hà Nội
19	Tạp chí Quốc phòng toàn dân	1.4.1948 (&0000000000000072.00000072 năm, &0000000000000203.000000203 ngày)	Quân đoàn	38A, Lý Nam Đế, Hà Nội
20	Tạp chí Văn nghệ quân đội	1.1.1957 (&0000000000000063.00000063 năm, &0000000000000294.000000294 ngày)	Sư đoàn	4 Ly Nam De, Quán Thánh, Hoàn Kiếm, Hà Nội
21	Báo Quân đội nhân dân	20.10.1950 (&0000000000000070.00000070 năm, &0000000000000001.0000001 ngày)	Quân đoàn	Số 7 Phan đình phùng, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội
22	Nhà xuất bản Quân đội nhân dân	11.7.1950 (&0000000000000070.00000070 năm, &0000000000000102.000000102 ngày)	Sư đoàn	23 Lý nam đế,, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội
23	Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Quân đội	19.5.2011 (&0000000000000009.0000009 năm, &0000000000000155.000000155 ngày)	Quân đoàn	Số 165 Xã Đàn, Đống Đa, Hà Nội
24	Đoàn 871	7.8.1971 (&0000000000000049.00000049 năm, &0000000000000075.00000075 ngày)	Sư đoàn	676 Nguyễn Văn Cừ, Đức Giang, Long Biên, Hà Nội
25	Thư viện Quân đội	15.11.1957 (&0000000000000062.00000062 năm, &0000000000000341.000000341 ngày)	Sư đoàn	83 Ly Nam De, Cửa Đông, Hoàn Kiếm, Hà Nội
26	Công ty in Quân đội 1	27.07.1993 (&0000000000000027.00000027 năm, &0000000000000086.00000086 ngày)	Sư đoàn	Số 21, Lý Nam Đế, Phường Hàng Mã, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội
27	Công ty in Quân đội 2	5.8.1975 (&0000000000000045.00000045 năm, &0000000000000077.00000077 ngày)	Sư đoàn	65 Hồ Văn Huê, Phường 9, Phú Nhuận, Hồ Chí Minh
28	Nhà hát Ca múa nhạc Quân đội	15/3/1951 (&0000000000000069.00000069 năm, &0000000000000220.000000220 ngày)	Sư đoàn	Đường Hồ Tùng Mậu, Mai Dịch, Cầu Giấy, Hà Nội
29	Nhà hát kịch nói Quân đội	10/1/1955 (&0000000000000065.00000065 năm, &0000000000000285.000000285 ngày)	Sư đoàn	Số 2, ngõ 65 Mai Dịch, Quận Cầu Giấy, Hà Nội
30	Nhà hát chèo Quân đội	1.10.1954 (&0000000000000066.00000066 năm, &0000000000000020.00000020 ngày)	Sư đoàn	45 Ngõ 126 Xuân Đỉnh, Xuân Đỉnh, Tây Hồ, Hà Nội
31	Trung tâm QLHV và BD cán bộ		Sư đoàn
32	Công ty HACOTA		Sư đoàn	161-163, Trần Quốc Thảo, P. 9, Q. 3, Tp. Hồ Chí Minh

Hệ thống cơ quan Chính trị trong Quân đội[sửa | sửa mã nguồn]

Tổng cục chính trị thuộc Bộ Quốc phòng
Cục Chính trị thuộc Bộ Tổng Tham mưu, Tổng cục Chính trị, các Quân khu, Quân chủng, Tổng cục, Bộ đội Biên phòng, Cảnh sát biển, Học viện Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Thủ đô Hà Nội, Quân đoàn, Binh chủng và tương đương.
Phòng Chính trị thuộc các Sư đoàn, Lữ đoàn, Vùng Cảnh sát biển, Bộ CHQS tỉnh, thành phố trực thuộc TW, Bộ CHBP tỉnh, thành phố trực thuộc TW và tương đương.
Ban Chính trị thuộc các Trung đoàn, Ban chỉ huy quân sự quận, huyện, thị xã và tương đương.

Khen thưởng[sửa | sửa mã nguồn]

Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị qua các thời kỳ[sửa | sửa mã nguồn]

Phó Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị qua các thời kỳ[sửa | sửa mã nguồn]

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

^ “Số: 50-QĐ/TW VỀ TỔ CHỨC CƠ QUAN CHÍNH TRỊ TRONG QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN Việt Nam năm 2011”.
^ Từ điển bách quan quân sự Việt Nam 2004. Tr. 985.
^ Trần Độ, "Chúng tôi làm báo Vệ Quốc Quân" (Hồi ký).
^ ^a ^ă Quy định số 50-QĐ/TW ngày 21/11/2011 về tổ chức cơ quan chính trị trong quân đội nhân dân Việt Nam
^ ^a ^ă “Chủ tịch nước dự Lễ kỷ niệm 70 năm Ngày Truyền thống Tổng cục chính trị”.
^ ^a ^ă “Kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống Tổng cục chính trị”.

[1] “Số: 50-QĐ/TW VỀ TỔ CHỨC CƠ QUAN CHÍNH TRỊ TRONG QUÂN ĐỘI NHÂN DÂN Việt Nam năm 2011”.

[2] Từ điển bách quan quân sự Việt Nam 2004. Tr. 985.

[3] Trần Độ, "Chúng tôi làm báo Vệ Quốc Quân" (Hồi ký).

[thuvienphapluat.vn-4] ă Quy định số 50-QĐ/TW ngày 21/11/2011 về tổ chức cơ quan chính trị trong quân đội nhân dân Việt Nam

[:0-5] ă “Chủ tịch nước dự Lễ kỷ niệm 70 năm Ngày Truyền thống Tổng cục chính trị”.

[:1-6] ă “Kỷ niệm 70 năm Ngày truyền thống Tổng cục chính trị”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

x t s Tổng cục chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam
Lãnh đạo	Chủ nhiệm Tổng cục chính trị • Phó Chủ nhiệm Tổng cục chính trị
Cục Loại 1	Cục Tổ chức • Cục Cán bộ • Cục Tuyên huấn • Cục Bảo vệ An ninh Quân đội
Cục Loại 2	Văn phòng • Cục Chính trị • Cục Hậu cần Kỹ thuật • Cục Dân vận • Cục Chính sách
Cơ quan khác	Ủy ban Kiểm tra Quân ủy Trung ương • Tòa án Quân sự Trung ương • Viện Kiểm sát Quân sự Trung ương • Ban Công đoàn Quốc phòng • Ban Thanh niên Quân đội • Ban Phụ nữ Quân đội
Tổ chức truyền thông	Báo Quân đội nhân dân • Điện ảnh Quân đội nhân dân • Nhà xuất bản Quân đội nhân dân • Trung tâm Phát thanh-Truyền hình Quân đội • Nhà hát Ca múa Nhạc Quân đội • Nhà hát Quân đội • Tạp chí Quốc phòng toàn dân • Tạp chí Văn nghệ Quân đội
Đơn vị trực thuộc	Trường Đại học Văn hóa-Nghệ thuật Quân đội • Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam • Đoàn 871 • Công ty In Quân đội 1 • Công ty In Quân đội 2