Xem mã nguồn của Ferdinand I của Thánh chế La Mã

{{Thông tin nhân vật hoàng gia
| tên = Ferdinand I của Thánh chế La Mã
| tên gốc = 
| tước vị = Hoàng đế La Mã Thần thánh; Vua Bohemia, Vua Hungary
| tước vị thêm = 
| thêm = hre
| hình = Hans Bocksberger der Aeltere 001.jpg
| ghi chú hình = 
| chức vị = [[Hoàng đế La Mã Thần thánh]]
| tại vị = 1556 - 1564
| đăng quang = 
| tiền nhiệm = [[Karl V của Thánh chế La Mã|Karl V]] {{Vương miện}}
| nhiếp chính = 
| kế nhiệm = [[Maximilian II của Thánh chế La Mã|Maximlian II]] {{Vương miện}}
| chức vị 1 = [[Vua Bohemia]], [[Vua Hungary|Hungary]]
| tại vị 1 = 1526 - 1564
| tiền nhiệm 1 = [[Lajos II của Hungary|Lajos II]] {{Vương miện}}
| kế nhiệm 1 = [[Maximilian II của Thánh chế La Mã|Maximilian II]]
| chức vị 2 = [[Đại vương công Áo]]
| tại vị 2 = 1521 - 1564
| tiền nhiệm 2 = [[Karl V của Thánh chế La Mã|Karl I]] {{Vương miện}}
| kế nhiệm 2 = [[Maximilian II của Thánh chế La Mã|Maximilian II]] {{Vương miện}} (Austria proper)<br>[[Karl II, Đại vương công Inner Austria|Karl II]] (Inner Austria)<br>[[Ferdinand II, Đại vương công Áo|Ferdinand II]] (Further Austria)
| phối ngẫu = 
| vợ = [[Anna của Bohemia và Hungary]]
| con cái = {{Plainlist}}
* [[Elisabeth của Áo (1526-1545)|Elisabeth, Vương hậu Ba Lan]]
* [[Maximilian II của Thánh chế La Mã]] {{Vương miện}}
* [[Nữ Đại vương công Anna của Áo|Anna, Nữ công tước xứ Bavaria]]
* [[Ferdinand II, Archduke of Austria|Ferdinand II, Archduke of Further Austria]]
* [[Maria of Austria, Duchess of Jülich-Cleves-Berg|Maria, Duchess of Jülich-Cleves-Berg]]
* [[Archduchess Magdalena of Austria|Archduchess Magdalena]]
* [[Catherine of Austria, Queen of Poland|Catherine, Queen of Poland]]
* [[Archduchess Eleanor of Austria|Eleanor, Duchess of Mantua]]
* [[Archduchess Margaret of Austria (nun)|Archduchess Margaret]]
* [[Archduchess Barbara of Austria|Barbara, Duchess of Ferrara]]
* [[Charles II, Archduke of Austria|Charles II, Archduke of Inner Austria]]
* [[Archduchess Helena of Austria (1543-1574)|Archduchess Helena]]
* [[Johanna của Áo|Johanna, Đại Công tước phu nhân của Toscana]]
{{Endplainlist}}
| tên đầy đủ = 
| tên tự = 
| tên hiệu = 
| tôn hiệu = 
| miếu hiệu = 
| thụy hiệu = 
| niên hiệu = 
| thời gian của niên hiệu = 
| niên hiệu 2 = 
| thời gian của niên hiệu 2 = 
| niên hiệu 3 = 
| thời gian của niên hiệu 3 = 
| niên hiệu 4 = 
| thời gian của niên hiệu 4 = 
| niên hiệu 5 = 
| thời gian của niên hiệu 5 = 
| niên hiệu 6 = 
| thời gian của niên hiệu 6 = 
| tước hiệu = 
| hoàng tộc = [[Vương tộc Habsburg|Nhà Habsburg]]
| cha = [[Philipp Đẹp trai]] {{Vương miện}}
| mẹ = [[Juana I của Castilla]] {{Vương miện}}
| sinh = [[10 tháng 3]], [[1503]]
| nơi sinh = [[Alcalá de Henares]], [[Vương quốc Castilla|Castile]], [[Tây Ban Nha]]
| mất = [[25 tháng 7]], [[1564]]
| nơi mất = [[Viên]], [[Áo]]
| ngày an táng = 
| nơi an táng = Nhà thờ Thánh Vitus (Praha)
| học vấn = 
| nghề nghiệp = 
| tôn giáo = [[Giáo hội Công giáo|Công giáo La Mã]]
| chữ ký = 
}}
'''Ferdinand I''' ({{Lang-es|Fernando I}}) (sinh ngày [[10 tháng 3]] năm [[1503]] tại [[Alcála de Henares]] (gần [[Madrid]]), [[Vương quốc Castilla]] – [[25 tháng 7]], [[1564]] tại [[Praha]], [[Čechy|Bohemia]] nay là [[Tiệp Khắc]]) là một [[vua|quốc vương]] thuộc dòng họ [[Gia tộc Habsburg|Habsburg]] ở [[Trung Âu]]. Ông là con trai của [[Felipe I của Castila]] và [[Juana I của Castilla]].

Ông thừa kế [[Vương tộc Habsburg|các lãnh thổ Habsburg ở Áo]] từ anh trai [[Karl V của Thánh chế La Mã]] (cũng là [[vua Tây Ban Nha]]). Từ năm 1521-1564 ông là [[Đại vương công]] của [[Đại công quốc Áo|Áo]]. Sau cái chết của người em vợ là vua [[Lajos II]] của Hungary, Ferdinand trở thành vua [[Čechy|Bohemia]] và [[Hungary]]-[[Croatia]] (1526-1564). Khi từ ngôi năm 1556, Karl truyền ngôi Hoàng đế La Mã Thần thánh cho Ferdinand, trong khi Karl truyền [[Đế quốc Tây Ban Nha]], [[Napoli|Naples]], [[Sicilia]], [[Milano|Milan]], [[Hà Lan]] và [[Franche-Comté]] cho con là [[Felipe II của Tây Ban Nha|Felipe II]].

Khẩu hiệu của vị hoàng đế này là ''[[Fiat justitia et pereat mundus]]'', có nghĩa là "Hãy để công lý được thực hiện, mặc dù thế giới bị diệt vong"

== Cuộc đời ==
Ferdinand sinh ra tại [[Alcalá de Henares]], Tây Ban Nha, là con trai thứ hai của Nữ vương [[Juana I của Castilla]] từ [[Vương tộc Trastámara]] (bản thân là con gái của Nữ vương [[Isabel I của Castilla]] và [[Ferrando II của Aragón]]) và [[Philipp Đẹp trai|Đại vương công Áo Philipp]] của [[Nhà Habsburg]], người thừa kế của [[Maximilian I của Thánh chế La Mã|Maximilian I]]. Ferdinand đã chia sẻ phong tục, văn hóa, tên tuổi và thậm chí là sinh nhật của ông với ông ngoại [[Ferrando II của Aragón|Ferrando II của Aragon]]. Ông sinh ra, lớn lên và giáo dục ở Tây Ban Nha, và không học tiếng Đức khi còn trẻ.

Vào mùa hè năm 1518, Ferdinand được gửi đến Flanders sau khi anh trai [[Karl V của Thánh chế La Mã|Karl]] đến Tây Ban Nha với tư cách là vua Carlos I mới được bổ nhiệm vào mùa thu trước. Ferdinand trở lại chỉ huy hạm đội của anh trai mình nhưng trên đường gặp bão và mất bốn ngày ở [[Kinsale]], Ireland trước khi đến đích. Với cái chết của ông nội [[Maximilian I của Thánh chế La Mã|Maximilian I]] và sự kế vị của anh trai 19 tuổi hiện tại của ông, Karl V, với danh hiệu Hoàng đế La Mã thần thánh vào năm 1519, Ferdinand được giao cho chính phủ của vùng đất cha truyền con nối Áo, gần như là nước Áo ngày nay và [[Slovenia]]. Ông là [[Đại vương công Áo]] từ năm 1521 đến 1564. Mặc dù ông ủng hộ anh trai mình, Ferdinand cũng tìm cách củng cố công quốc của chính mình. Bằng cách áp dụng ngôn ngữ và văn hóa Đức vào cuối đời, ông cũng trở nên thân thiết với các hoàng tử lãnh thổ Đức.

Sau cái chết của anh rể [[Louis II của Hungary|Louis II]], Ferdinand trị vì là Vua của Bohemia và Hungary (1526-1564).<ref name="Britannica2009">[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/204416/Ferdinand-I Britannica 2009]</ref><ref name="bartleby.com">[https://web.archive.org/web/20050205212843/http://www.bartleby.com/65/fe/Ferdi1HRE.html Ferdinand I, Holy Roman emperor]. The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition. 2001.</ref> Ferdinand cũng từng là phó tướng của anh trai mình trong Đế chế La Mã thần thánh trong nhiều lần vắng mặt của anh trai, và năm 1531 được bầu làm Vua của người La Mã, biến ông trở thành người thừa kế của Karl trong đế chế. Karl thoái vị năm 1556 và Ferdinand chấp nhận danh hiệu "Hoàng đế được bầu", thông qua tuyển cử của Nghị viện Đế chế diễn ra vào năm 1558,<ref name="Britannica2009" /><ref name="valero">{{chú thích web|url=http://w3.univ-tlse2.fr/espagnol/agreg/2006/Rapport_final_2006_corrig%E9_Gouala.pdf|title=Rapport établi par M. Alet VALERO|year=2006|publisher=Centre National de Documentation Pédagogique|format=PDF|access-date=ngày 2 tháng 5 năm 2008|df=dmy}}{{dead link|date=January 2017|bot=medic}}</ref> trong khi vùng đất Tây Ban Nha, [[Vương quốc Napoli|Napoli]], [[Vương quốc Sicilia|Sicilia]], [[Công quốc Milano|Milano]], [[Vương quốc Hà Lan|Hà Lan]] và [[Franche-Comté]] về tay [[Felipe II của Tây Ban Nha|Philipp]], con trai của Karl.

== Con cái ==
Vào ngày 26 tháng 5 năm 1521 tại [[Linz]], Áo, Ferdinand kết hôn với [[Anna của Bohemia và Hungary]] (1503-1547), con gái của [[Vladislav II của Bohemia]] và [[Anne de Foix]].{{sfn|Rasmussen|2018|p=65}} Họ có mười lăm người con, trừ hai người thì tất cả đã đến tuổi trưởng thành:
{| class="wikitable"
!Tên
!Sinh
!Mất
!Ghi chú
|-
|[[Elisabeth của Áo (1526-1545)|Elisabeth]]
| 9 tháng 7 năm 1526
| 15 tháng 6 năm 1545
|Kết hôn với [[Zygmunt II của Ba Lan]].
|-
|[[Maximilian II của Thánh chế La Mã]]
| 31 tháng 7 năm 1527
| 12 tháng 10 năm 1576
|Kết hôn với người anh em họ đầu tiên [[María của Tây Ban Nha]] và có con cái.
|-
|[[Archduchess Anna of Austria|Anna]]
| 7 tháng 7 năm 1528
|16/17 tháng 10 năm 1590
|Married to [[Albrecht V xứ Bavaria]].
|-
|[[Ferdinand II, Archduke of Austria]]
| 14 tháng 6 năm 1529
| 24 tháng 1 năm 1595
|Married to Philippine Welser and then to his niece (''daughter of Eleanor'') [[Anne Juliana Gonzaga]].
|-
|[[Maria of Austria, Duchess of Jülich-Cleves-Berg|Maria]]
| 15 tháng 5 năm 1531
| 11 tháng 12 năm 1581
|Married to [[Wilhelm, Duke of Jülich-Cleves-Berg]].
|-
|[[Archduchess Magdalena of Austria|Magdalena]]
| 14 tháng 8 năm 1532
| 10 tháng 9 năm 1590
|A nun.
|-
|[[Catherine of Austria, Queen of Poland|Catherine]]
| 15 tháng 9 năm 1533
| 28 tháng 2 năm 1572
|Married to [[Francesco III Gonzaga, Duke of Mantua]] and then to King Zygmunt II của Ba Lan of Poland.
|-
|[[Eleonora of Austria|Eleanor]]
| 2 tháng 11 năm 1534
| 5 tháng 8 năm 1594
|Married to [[William I, Duke of Mantua]].
|-
|[[Archduchess Margaret of Austria (nun)|Margaret]]
| 16 tháng 2 năm 1536
| 12 tháng 3 năm 1567
|A nun.
|-
|John
| 10 tháng 4 năm 1538
| 20 tháng 3 năm 1539
|Died in childhood.
|-
|[[Barbara of Austria|Barbara]]
| 30 tháng 4 năm 1539
| 19 tháng 9 năm 1572
|Married to [[Alfonso II d'Este|Alfonso II, Duke of Ferrara and Modena]].
|-
|[[Charles II, Archduke of Austria]]
| 3 tháng 6 năm 1540
| 10 tháng 7 năm 1590
|Father of [[Ferdinand II của Thánh chế La Mã]].
|-
|Ursula
| 24 tháng 7 năm 1541
| 30 tháng 4 năm 1543
|Died in childhood
|-
|[[Archduchess Helena of Austria (1543-1574)|Helena]]
| 7 tháng 1 năm 1543
| 5 tháng 3 năm 1574
|A nun.
|-
|[[Johanna của Áo|Johanna]]
| 24 tháng 1 năm 1547
| 10 tháng 4 năm 1578
|Kết hôn với [[Francesco I de' Medici]]
|}

== Tổ tiên ==
{{ahnentafel
|align=center
|boxstyle_1=background-color: #fcc;
|boxstyle_2=background-color: #fdf;
|boxstyle_3=background-color: #ffc;
|boxstyle_4=background-color: #bfc;
|boxstyle_5=background-color: #9fe;
|1. '''Ferdinand I của Thánh chế La Mã'''
|2. [[Philipp Đẹp trai|Philipp của Áo]]
|3. [[Juana I của Castilla]]
|4. [[Maximilian I của Thánh chế La Mã]]<ref name="BLKO-Philip">{{BLKO |wstitle=Habsburg, Philipp I. der Schöne von Oesterreich |volume=7 |year=1861 |page=112}}</ref>
|5. [[Marie I xứ Bourgogne]]<ref name="BLKO-Philip"/>
|6. [[Ferrando II của Aragón]]<ref name="1911-Joanna">{{cite EB1911 |wstitle=Joanna |volume=15}}</ref>
|7. [[Isabel I của Castilla]]<ref name="1911-Joanna"/>
|8. [[Friedrich III của Thánh chế La Mã]]<ref name="1911-Maximilian I">{{cite EB1911 |wstitle=Maximilian I. (emperor) |volume=17 |first=Arthur William |last=Holland}}</ref>
|9=9. [[Leonor của Bồ Đào Nha]]<ref name="1911-Maximilian I"/>
|10=10. [[Charles Táo Bạo|Charles I, Công tước xứ Bourgogne]]<ref name="1911-Charles the Bold">{{cite EB1911 |last=Poupardin |first=René |wstitle=Charles (Duke of Burgundy)|display=Charles, called The Bold, duke of Burgundy |volume=5 |authorlink=René Poupardin}}</ref>
|11=11. [[Isabelle xứ Bourbon]]<ref name="1911-Charles the Bold"/>
|12=12. [[Chuan II của Aragón]]<ref name="1911-Ferdinand V">{{cite EB1911 |wstitle=Ferdinand V. of Castile and Leon and II. of Aragon |volume=10}}</ref>
|13=13. [[Juana Enriquez]]<ref name="1911-Ferdinand V"/>
|14=14. [[Juan II của Castilla]]<ref name="1911-Isabella">{{cite EB1911 |wstitle=Isabella of Castile |volume=14}}</ref>
|15=15. [[Isabel của Bồ Đào Nha, Vương hậu Castilla|Isabel của Bồ Đào Nha]]<ref name="1911-Isabella"/> (≠ 21)}}

== Xem thêm ==
[[Leonor của Áo và Castilla]]

[[Karl V của Thánh chế La Mã|Carlos I của Tây Ban Nha]]

[[Isabel của Áo và Castilla]]

[[María của Áo và Castilla]]

[[Catalina của Áo và Castilla]]

==Tham khảo==
{{tham khảo}}
== Liên kết ngoài ==
* [http://genealogy.euweb.cz/habsburg/habsburg4.html#E2Fel1 Phả hệ] 
{{Commonscat|Ferdinand I, Holy Roman Emperor}}
{{Hoàng đế La Mã Thần thánh}}
{{Vua Đức}}
{{Vương tử Tây Ban Nha}}
{{Các chủ đề|Lịch sử|Thánh chế La Mã}}

[[Thể loại:Vua Đức]]
[[Thể loại:Quốc vương Bohemia]]
[[Thể loại:Quốc vương Hungary]]
[[Thể loại:Chống đạo Tin Lành]]
[[Thể loại:Sinh năm 1503]]
[[Thể loại:Mất năm 1564]]
[[Thể loại:Vương tộc Habsburg]]
[[Thể loại:Đại vương công Áo]]
[[Thể loại:Vương tử Tây Ban Nha]]
[[Thể loại:Hoàng tử Áo]]
[[Thể loại:Vương tử (thuộc dòng nữ)]]
[[Thể loại:Vương tử]]
[[Thể loại:Hoàng tử]]
[[Thể loại:Hiệp sĩ Lông cừu vàng Áo]]