Harry Potter và Tên tù nhân ngục Azkaban

Truyện Harry Potter
Harry Potter và Tên Tù nhân ngục Azkaban
Bìa sách phát hành bởi Nhà xuất bản Trẻ
Tác giả	J. K. Rowling
Người dịch	Lý Lan
Minh họa	Cliff Wright (ấn bản Anh Quốc) Mary GrandPré (ấn bản Hoa Kỳ) Jim Kay (ấn bản có minh hoạ)
Thể loại	Kỳ ảo
Nhà xuất bản	Bloomsbury Publishing (Anh Quốc) Arthur A. Levine/Scholastic Press (Hoa Kỳ) Raincoast (Canada 1998–2010) Nhà xuất bản Trẻ (Việt Nam)
Phát hành	8/7/1999 (Anh Quốc) 8/9/1999 (Hoa Kỳ) 12/2002 (Việt Nam)
Tập	3
Bán ra	55 triệu bản (toàn thế giới)
Thời gian	1993 – 1994
Số chương	22
Số trang	317 462 (năm 2014) 435 464 (năm 2013) 516
ISBN	0-7475-4215-5
Tập trước	Harry Potter và Phòng chứa Bí mật
Tập sau	Harry Potter và Chiếc cốc lửa

Harry Potter và tên tù nhân ngục Azkaban (tiếng Anh: Harry Potter and the Prisoner of Azkaban) là tập thứ ba của bộ tiểu thuyết Harry Potter của nhà văn J. K. Rowling, xuất bản đầu tiên tại Vương Quốc Anh vào ngày 8/7/1999 bởi Nhà xuất bản Bloomsbury và tại Hoa Kỳ vào ngày 8/9/1999 bởi Nhà xuất bản Scholastic Inc. Đã có 68,000 bản được tiêu thụ chỉ trong 3 ngày đầu phát hành ở Hoa Kỳ và hơn 3 triệu bản trên khắp cả nước. Cuốn sách đã thắng giải Whitbread Children's Book Award vào năm 1999, Bram Stoker Award vàLocus Award for Best Fantasy Novel vào năm 2000 và nhiều giải thưởng khác bao gồm giải Hugo. Bộ phim điện ảnh dựa theo cuốn sách đã được công chiếu vào năm 2004, thu về lợi nhuận hơn $796 triệu và nhận được nhiều lời khen ngợi. Ngoài ra còn có các trò chơi video games dựa trên tập truyện này. Bản dịch tiếng Việt do nhà văn Lý Lan dịch và xuất bản đầy đủ bởi Nhà xuất bản Trẻ vào tháng 12/2002, với bìa sách do Nhà xuất bản Trẻ tự thiết kế. Đây cũng là quyển duy nhất trong bộ truyện không sử dụng bìa từ phiên bản của Hoa Kỳ.

Tóm tắt truyện

Kết thúc năm học thứ hai tại Hogwarts, Harry Potter lại phải trải qua kỳ nghỉ hè tồi tệ nữa tại nhà Dursley. Cậu phải lén lút thực hành phép thuật vào ban đêm, và phải dược dì dượng ký giấy tham quan nếu muốn đến làng phù thủy Hogsmeade vào kỳ nghỉ đông tại trường. Điều kiện là cậu không được để lộ khả năng pháp thuật và lễ phép với Marge, em gái của dượng Vernon đến chơi vào giờ ăn tối. Nhưng bà cô này liên tục sỉ vả Harry, thậm chí lăng mạ cha mẹ cậu. Harry trong cơn giận dữ đã không kiểm soát được năng lực pháp thuật, khiến bà ta phồng lên như quả bóng bay và trôi đi. Harry sau đó cũng lập tức gói ghém hành lý rời khỏi nhà Dursley.

Khi đã nguôi giận, Harry ngồi một mình trong công viên, nghĩ rằng mình sẽ bị đuổi học vì đã sử dụng pháp thuật với Muggle. Bỗng cậu nhìn thấy một con chó đen đang nhìn mình chằm chằm bên kia đường. Rồi xe khách Hiệp Sĩ bất ngờ xuất hiện, đưa Harry đến quán Cái Vạc Lủng. Trên xe, cậu biết được Sirius Black, tên tội phạm đặc biệt nguy hiểm và là tay sai của Voldemort đã tẩu thoát khỏi nhà tù Azkaban. Khi tới nơi, Bộ trưởng Bộ Pháp thuật Conelius Fudge cho biết Harry sẽ không bị đuổi học nhưng cũng dặn cậu không nên đi lung tung vào thời điểm này. Hermione, Ron và gia đình Weasley cũng có mặt ở đây. Ông Arthur, cha của Ron cảnh báo Harry phải hết sức cẩn thận, vì Sirius Black đang nhắm tới cậu.

Hôm sau, Harry, Ron và Hermione cùng lên tàu đến Hogwarts, và ngồi cùng toa với giáo sư Remus Lupin, người đang ngủ khi họ bước vào. Chuyến tàu đột ngột dừng lại, và các Giám Ngục, sinh vật canh giữ Azkaban do Bộ Pháp Thuật cử đi tìm Sirius Black xuất hiện. Nhưng chúng lại để ý đến Harry và khiến cậu ngất xỉu, buộc Lupin phải tỉnh dậy đuổi chúng đi bằng Bùa Hộ Mệnh. Khi Harry tỉnh lại, Lupin giải thích rằng bọn Giám Ngục đặc biệt quan tâm tới những người có trái tim trong sáng và sẽ hút hết những ký ức hạnh phúc của họ, không cần biết đó có phải người mà Bộ Pháp thuật tìm kiếm hay không. Ông cũng trấn an ba đứa rằng ông đã đuổi chúng đi rồi.

Trong bữa tiệc đầu năm, giáo sư Dumbledore phải thông báo với toàn trường tin tức Sirius Black đã trốn thoát, và các Giám Ngục đã được thiết lập quanh trường để bảo vệ. Cụ cũng thông báo về sự thay đổi trong bộ máy giáo viên: Remus Lupin sẽ là giáo viên mới của môn Phòng chống Nghệ thuật Hắc ám, và Rubeus Hagrid sẽ đảm nhận môn Chăm sóc Sinh vật huyền bí. Các học sinh từ năm thứ ba sẽ có một môn tự chọn cho mình, chỉ có Hermione là tham gia tất cả các lớp học, dù giờ học trùng nhau. Tại lớp Tiên tri, giáo sư Sybill Trelawney yêu cầu đám học sinh đọc lá trà dự báo cho tương lai của mình. Nhưng bà bất ngờ tỏ ra sợ hãi khi thấy chén trà của Harry có biếu tượng Hung tinh - biểu tượng của cái chết.

Đến lớp Chăm sóc Sinh vật huyền bí, Hagrid giới thiệu với cả lớp con Bằng Mã của ông, Buckbeak, và yêu cầu các học sinh tới chào hỏi nó. Trong khi Harry làm đúng theo những gì Hagrid chỉ dẫn và làm thân với Buckbeak, Draco lại giở thói ương ngạnh, khiêu khích Buckbeak và bị nó đá gãy tay. Thằng nhóc lập tức về mách bố, và dưới áp lực của Lucius, Buckbeak đã bị kết án tử hình. Lớp Phòng chống Nghệ thuật Hắc ám của giáo sư Lupin thì diễn ra nhẹ nhàng hơn. Ông yêu cầu cả lớp phải đối mặt với Ông Kẹ, sinh vật có khả năng biến thành nỗi sợ của người khác, và dùng câu thần chú "Riddikulus" để biến nó thành thứ gây cười. Nhưng khi đến lượt Harry, Lupin đã chặn lại do nỗi sợ của Harry là Giám Ngục, và nó quá nguy hiểm cho cậu cũng như cả lớp.

Trong kỳ nghỉ đông, các học sinh được tham quan làng Hogsmeade. Nhưng vì sự cố tại nhà Dursley, dượng Vernon đã không ký giấy tham quan cho Harry nên cậu phải ở lại. Cậu gặp Lupin và hai thầy trò cùng nói chuyện trên cây cầu gỗ. Ông nói rằng mình quen biết cha mẹ của Harry, và họ đều là những người tuyệt vời. Buổi tối, các học sinh Nhà Gryffindor khi trở về phòng sinh hoạt chung thì phát hiện bức tranh Bà Béo đã bị xé toạc. Bà Béo phải trốn trong một bức tranh khác, sợ hãi nói rằng Sirius Black đã đột nhập vào trường. Cụ Dumbledore phải đế đám học trò ngủ tại đại sảnh. Snape nói với cụ rằng bổ nhiệm giáo viên mới lúc này là không an toàn, ám chỉ Lupin. Ngay hôm sau, trong lớp Phòng chống Nghệ thuật Hắc ám, Snape thay Lupin lên lớp, đồng thời khẳng định Lupin không có kỹ năng giảng dạy. Ngày kế tiếp, trong trận Quidditch giữa Gryffindor và Hufflepuff, Harry một lần nữa chạm mặt Giám Ngục. Chúng làm cậu ngất xỉu và rơi tự do, còn cây chổi của cậu thì bị gãy nát. Cụ Dumbledore rất tức giận trước việc này và đuổi hết lũ Giám Ngục đi. Gần Giáng Sinh, Harry được Fred và George tặng cho tấm Bản đồ Đạo tặc, để vào làng Hogsmeade bằng lối đi bí mật. Cậu nghe lén cuộc trò chuyện giữa giáo sư McGonagall và bộ trưởng Fudge tại quán Ba Cây Chổi, và biết được một sự thật động trời: Sirius Black là cha đỡ đầu của cậu, cũng là người bạn thân nhất của cha mẹ cậu, nhưng đã phản bội khi tiết lộ nơi ẩn náu của gia đình Potter cho Voldemort và hạ sát người bạn chung của họ là Peter Pettigrew. Nổi cơn thịnh nộ, Harry hét lên rằng cậu mong Sirius Black sẽ tìm tới mình, để cậu có thể tự tay giết chết hắn.

Sau kỳ nghỉ, Lupin dạy Harry thi triển Bùa Hộ Mệnh, thần chú cao cấp giúp gọi Thần Hộ Mệnh của bản thân và đẩy lùi Giám Ngục, và Harry với tài năng thiên phú đã thi triển thành công. Một đêm nọ, Harry đang xem tấm Bản đồ Đạo tặc thì bất ngờ nhìn thấy tên Peter Pettigrew, dù người đó đã chết từ lâu. Cậu liền chạy tới nhưng không thấy ai, còn đụng phải giáo sư Snape. Rất may, Lupin xuất hiện kịp thời và đưa Harry về phòng. Harry phân trần với ông rằng mình đã nhìn thấy tên của Pettigrew, và tấm bản đồ có thể đã bị hỏng.

Hôm sau, khi lớp Tiên tri kết thúc và chỉ còn lại Harry, giáo sư Trelawney bỗng rơi vào trạng thái thôi miên, đưa ra lời tiên đoán: người hầu của Chúa tể Hắc ám sẽ trở lại với chủ nhân của mình. Sau đó, Harry, Ron và Hermione đến an ủi Hagrid bởi đã đến ngày tử hình Buckbeak. Hermione trên đường đi đã tẩn Draco một trận vì tội láo nháo. Tại căn nhà, Hagrid trả lại Ron con chuột cưng Scabbers đã mất tích từ đầu năm. Nhưng con chuột lại tuột khỏi tay cậu định bỏ trốn. Ron cố gắng đuổi theo, nhưng một con chó đen bất ngờ chui lên từ dưới gốc cây Liễu Roi và kéo cậu vào trong đó. Harry và Hermione phải vật lộn với cái cây để cứu Ron. Hóa ra dưới gốc cây là đường hầm dẫn tới Lều Hét tại làng Hogsmeade. Ba đứa cũng nhận ra con chó đen kia chính là Sirius Black trong hình dạng hóa thú. Lupin cũng chạy đến và bất ngờ ôm lấy Black như hai người bạn thân. Ông cũng thừa nhận với ba đứa rằng mình là Người Sói, cũng là lý do ông vắng mặt trong vài tiết học. Snape cũng xuất hiện và đòi giao cả Black và Lupin cho lũ Giám Ngục. Nhưng Harry đã đánh gục Snape và bắt Black và Lupin phải khai toàn bộ sự thật. Sự thật lộ ra rằng Sirius Black hoàn toàn vô tội và bị oan. Mọi tội trạng mà ông bị cáo buộc đều do Peter Pettigrew gây ra. Chính Pettigrew mới là kẻ phản bội, và hắn chính là Scabbers. Sau đó Black và Lupin ép Pettigrew trở lại hình dạng người và toan giết hắn để trả thù cho James và Lily, nhưng Harry ngăn hai người lại và quyết định giao Pettigrew cho Giám Ngục. Khi tất cả bước ra khỏi lều, trăng tròn xuất hiện và biến Lupin thành Người Sói, và Pettigrew thừa cơ chạy trốn. Sirius phải hóa thú để bảo vệ ba đứa trẻ. Cả hai giằng co và dừng lại khi Lupin nghe thấy tiếng hú của Người Sói khác. Harry và Sirius đuổi theo nhưng lũ Giám Ngục bất ngờ xuất hiện và tấn công hai người. Harry trong lúc tuyệt vọng đã nhìn thấy Thần Hộ Mệnh hình con hươu xuất hiện và đẩy lui lũ Giám Ngục.

Tỉnh dậy trong bệnh xá của trường, Harry quả quyết rằng cha cậu đã dùng Bùa Hộ Mệnh để cứu cậu và Sirius. Cậu và Hermione giải thích với cụ Dumbledore rằng Sirius vô tội. Cụ nói rằng cụ tin hai đứa, nhưng cũng khuyên đừng nên nói chuyện này với ai khác vì lời nói của hai đứa nhóc 13 tuổi sẽ không thuyết phục được người khác. Cụ cũng nói với Hermione rằng cô có một thứ có thể cứu nhiều mạng sống vô tội và ba lần là đủ trước khi rời đi. Hermione phải tiết lộ đó là con quay thời gian mà cô được giáo sư McGonagall tặng hồi năm nhất, cũng là thứ giúp cô tham gia tất cả các lớp học. Cả hai cùng quay về ba tiếng trước, giải cứu Buckbeak và giả tiếng sói để thu hút sự chú ý của Lupin trong hình dạng Người Sói. Cả hai chạy tới hồ nước vừa lúc Harry và Sirius quá khứ bị Giám Ngục tấn công, và chính Harry đã dùng Bùa Hộ Mệnh để cứu bản thân và người cha đỡ đầu. Sau đó cả hai cùng Buckbeak bay đến Tháp Đen và giải cứu Sirius đang bị giam cầm tại đó. Harry dù rất muốn sống cùng người cha đỡ đầu nhưng không thể, vì Sirius không có bằng chứng vô tội và vẫn sẽ bị truy nã. Nhưng cậu cũng thấy an tâm vì dù sao Sirius cũng đã được tự do. Cả hai trở về bệnh xá và bắt gặp cụ Dumbledore. Cụ lập tức hiểu ra nhưng không nói gì, chỉ chúc cả hai ngủ ngon.

Cuối năm học, giáo sư Lupin sau khi trở lại bình thường đã quyết định từ chức vì việc ông là Người Sói đã bị lan truyền ra ngoài. Ông trả lại tấm Bản đồ Đạo tặc cho Harry và rời đi. Harry cũng nhận được món quà từ người cha đỡ đầu Sirius Black là cây chổi Tia Chớp cùng giấy tham quan Hogsmeade với tư cách là người giám hộ hợp pháp của cậu.