Hoa Lư (huyện)

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
(đổi hướng từ Huyện Hoa Lư)
Bước tới điều hướng Bước tới tìm kiếm
Bài này viết về đơn vị hành chính cấp huyện thuộc tỉnh Ninh Bình. Đối với các định nghĩa khác, xem Hoa Lư (định hướng).
Hoa Lư
Huyện
Codohoalu2010k1.jpg
Cổng Đông vào Cố đô Hoa Lư
Hành chính
VùngĐồng bằng sông Hồng
TỉnhNinh Bình
Huyện lỵThị trấn Thiên Tôn
Trụ sở UBNDĐường Vĩnh Lợi, thị trấn Thiên Tôn
Phân chia hành chính1 thị trấn, 10 xã
Thành lập
  • 1906: huyện Gia Khánh[1]
  • 1977: huyện Hoa Lư[2]
Tổ chức lãnh đạo
Chủ tịch UBNDVũ Văn Huân
Bí thư Huyện ủyBùi Thiện Thi
Địa lý
Tọa độ: 20°15′0″B 105°55′1″Đ / 20,25°B 105,91694°Đ / 20.25000; 105.91694Tọa độ: 20°15′0″B 105°55′1″Đ / 20,25°B 105,91694°Đ / 20.25000; 105.91694
Diện tích139,77 km²
Dân số (1/4/2019)
Tổng cộng71.839 người[3]
Thành thị4.121 người (6%)
Nông thôn67.718 người (94%)
Mật độ514 người/km²
Dân tộcKinh
Khác
Mã hành chính374[4]
Mã bưu chính431960
Biển số xe35-B1-B2
Số điện thoại0229.3.622.523
Số fax0229.3.622.523
Websitehoalu.ninhbinh.gov.vn

Hoa Lư là một huyện nằm ở trung tâm tỉnh Ninh Bình, Việt Nam.

Huyện Hoa Lư liền kề hai thành phố Ninh Bình và Tam Điệp. Huyện Hoa Lư được thành lập năm 1907 và mang tên kinh đô Hoa Lư của Việt Nam thế kỷ X vì phần lớn các di tích của Cố đô Hoa Lư hiện nay nằm trên huyện này. Hoa Lư thuộc vùng bán sơn địa, có nhiều cảnh quan thiên nhiên như khu hang động Tràng An, Tam Cốc - Bích Động bên cạnh các di tích thuộc Quần thể di tích Cố đô Hoa Lư được hình thành và lưu giữ từ hơn 1.000 năm trước.

Địa lý[sửa | sửa mã nguồn]

Huyện Hoa Lư nằm gần trung tâm tỉnh Ninh Bình, có vị trí địa lý:

Huyện Hoa Lư có diện tích 139,77 km², dân số năm 2019 là 71.839 người, mật độ dân số đạt 514 người/km².[3]

Huyện Hoa Lư có 7% dân số theo đạo Thiên Chúa.

Đền Liệt sĩ Hoa Lư

Về sông ngòi, huyện Hoa Lư giáp với hai con sông lớn là sông Đáy và sông Hoàng Long ở phía bắc, sông Sào Khê và sông Chanh chảy dọc huyện nối sông Hoàng Long với sông Vân.

Nằm ở vùng bán sơn địa, Hoa Lư có những dãy núi đá vôi ngập nước được hình thành từ lâu tạo nên những cảnh quan đẹp như quần thể di sản thế giới Tràng An gồm Tam Cốc - Bích Động, cố đô Hoa Lư, khu du lịch sinh thái Tràng An, thung Nham,... Huyện Hoa Lư cách thành phố Ninh Bình 8 km, cách Hà Nội 85 km.

Đây là địa phương có tuyến Đường cao tốc Ninh Bình – Thanh Hóa đi qua đang được xây dựng.

Hành chính[sửa | sửa mã nguồn]

UBND huyện Hoa Lư

Huyện Hoa Lư có 11 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm thị trấn Thiên Tôn và 10 xã: Ninh An, Ninh Giang, Ninh Hải, Ninh Hòa, Ninh Khang, Ninh Mỹ, Ninh Thắng, Ninh Vân, Ninh Xuân, Trường Yên.

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Huyện Hoa Lư[sửa | sửa mã nguồn]

Địa bàn huyện Hoa Lư hiện nay trước đây vốn là huyện Gia Khánh thuộc tỉnh Ninh Bình. Huyện Gia Khánh được thành lập vào năm Thành Thái thứ 18 (1906) trên cơ sở tách 4 tổng của huyện Gia Viễn và 4 tổng của huyện Yên Khánh.

Tháng 9 năm 1954, các xã Gia Thành và Gia Tường thuộc huyện Gia Viễn; các xã Dưỡng Thiện, Đam Khê và Hải Nham thuộc huyện Yên Mô được sáp nhập vào huyện Gia Khánh.[1]

Ngày 27 tháng 12 năm 1975, tỉnh Ninh Bình sáp nhập với tỉnh Nam Hà thành tỉnh Hà Nam Ninh, huyện Gia Khánh thuộc tỉnh Hà Nam Ninh.[5]

Ngày 27 tháng 4 năm 1977, Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định 125-CP[2]. Theo đó, thành lập huyện Hoa Lư trên cơ sở hợp nhất huyện Gia Khánh và thị xã Ninh Bình. Thị xã Ninh Bình chuyển thành thị trấn Ninh Bình - thị trấn huyện lỵ huyện Hoa Lư.

Khi mới thành lập, huyện Hoa Lư có thị trấn Ninh Bình và 17 xã: Ninh An, Ninh Giang, Ninh Hải, Ninh Hòa, Ninh Khang, Ninh Khánh, Ninh Mỹ, Ninh Nhất, Ninh Phong, Ninh Phúc, Ninh Sơn, Ninh Thắng, Ninh Thành, Ninh Tiến, Ninh Vân, Ninh Xuân, Trường Yên.

Ngày 9 tháng 4 năm 1981, tách thị trấn Ninh Bình để tái lập thị xã Ninh Bình (nay là thành phố Ninh Bình).[6]

Huyện Hoa Lư còn lại 17 xã trực thuộc. Trụ sở huyện chuyển về xã Ninh Khánh.

Ngày 17 tháng 12 năm 1982, xã Ninh Thành được sáp nhập vào thị xã Ninh Bình[7].

Ngày 12 tháng 8 năm 1991, tỉnh Ninh Bình được tái lập từ tỉnh Hà Nam Ninh cũ, huyện Hoa Lư trực thuộc tỉnh Ninh Bình.[8]

Ngày 31 tháng 10 năm 2003, thành lập thị trấn Thiên Tôn - thị trấn huyện lỵ huyện Hoa Lư trên cơ sở 200 ha diện tích tự nhiên và 3.621 người của xã Ninh Mỹ; 13,33 ha diện tích tự nhiên và 729 người của xã Ninh Khang và 2,59 ha diện tích tự nhiên của xã Ninh Giang.[9]

Ngày 9 tháng 1 năm 2004, các xã: Ninh Phong, Ninh Khánh, Ninh Nhất, Ninh Tiến, Ninh Phúc, Ninh Sơn được sáp nhập vào thị xã Ninh Bình[10].

Huyện Hoa Lư còn lại 1 thị trấn và 10 xã như hiện nay.

Cố đô Hoa Lư[sửa | sửa mã nguồn]

Bài chi tiết: cố đô Hoa Lư

Khu di tích quốc gia đặc biệt Cố đô Hoa Lư có diện tích hơn 13 km², gần bằng 1/10 diện tích huyện Hoa Lư. Mặt khác, một phần nhỏ của Cố đô Hoa Lư nằm trên địa phận thành phố Ninh Bình và huyện Gia Viễn. Vì vậy khái niệm huyện Hoa Lư và Cố đô Hoa Lư chỉ mang tính tương đối về chủ thể, một là địa danh hành chính và một là địa danh lịch sử
Hoa Lư là vùng đất nổi tiếng của Việt Nam với truyền thống lịch sử vẻ vang, từng là kinh đô đầu tiên của nước Đại Cồ Việt - kinh đô Việt Nam thống nhất ở thế kỷ X, nơi phát tích ba triều đại nhà Đinh, nhà Lê và nhà Lý với 6 vị vua: Đinh Tiên Hoàng, Đinh Phế Đế, Lê Đại Hành, Lê Trung Tông, Lê Long Đĩnh và Lý Công Uẩn

Xã hội[sửa | sửa mã nguồn]

Hạ tầng[sửa | sửa mã nguồn]

Hoa Lư có ưu thế về giao thông cả về thuỷ, bộ và sắt với vị trí nằm giữa thành phố Ninh Bình và thành phố Tam Điệp. Trên địa bàn huyện có các tuyến đường quan trọng như: quốc lộ 1A, quốc lộ 38B, đại lộ Tràng An đi qua.

Hoa Lư có 3 di tích quốc gia đặc biệt là hang động Tràng An, khu du lịch Tam Cốc -chùa Bích Động và Cố đô Hoa Lư được quy hoạch chung thành Quần thể danh thắng Tràng An. Tiềm năng vị trí và du lịch lớn kéo theo các hoạt động kinh tế của huyện phát triển mạnh như: các khu công nghiệp, khai thác đá, làng nghề truyền thống, v.v...

Hoa Lư có các chợ sau là được xếp hạng chợ loại 2, 3 ở Ninh Bình: Chợ Bạch Cừ - thôn Bạch Cừ - xã Ninh Khang, Chợ Cầu Đông - quốc lộ 38B - xã Trường Yên, Chợ Đồng Văn - Đam Khê Ngoài - xã Ninh Hải, Chợ Hệ - Lăng Hạ - Xã Ninh Vân, Chợ La Mai - La Mai, Linh Quang - xã Ninh Giang, Chợ Ninh Mỹ - lô Ninh Mỹ - xã Ninh Mỹ, Chợ Yên - Bộ Đầu - xã Ninh An,

Theo Quyết định số: 2179/ QĐ-UBND ngày 17 tháng 9 năm 2007 của Ủy ban Nhân dân tỉnh Ninh Bình V/v phê duyệt Quy hoạch giao thông đường thuỷ nội địa tỉnh Ninh Bình đến năm 2015 và định hướng phát triển đến năm 2020 thì Hoa Lư có các cảng và các bến đò đường thủy sau:

  • Cảng Hệ Dưỡng: xã Ninh Vân, huyện Hoa Lư
  • Cảng Cầu Yên: xã Ninh An, huyện Hoa Lư
  • Các bến cảng sông khác: bến La Mai, bến Trường Yên, Bến phân lân Cầu Yên

Dưới đây là danh sách các bến đò ở Hoa Lư:

Tên bến đò Vị trí Sông Lý trình Mức độ liên kết Giai đoạn
Bến đò Chủ Ninh An Sông Vạc 4 Liên xã 2010-2015
Bến đò Bãi Trữ Ninh Giang Sông Hoàng Long 2 Liên xã 2010-2015
Bến đò Trường Yên Trường Yên Sông Đáy 6 Liên xã 2010-2015
Bến đò La Mai Ninh Giang Sông Đáy 81 Liên Tỉnh 2016-2020
Bến đò Quỹ Độ Ninh Khang Sông Đáy 83 Liên huyện 2016-2020
Bến đò Trường Yên Trường Yên Sông Hoàng Long 6 Liên xã 2016-2020

Công nghiệp[sửa | sửa mã nguồn]

Hoa Lư hiện có 3 cụm công nghiệp tập trung:

  • Cụm công nghiệp Ninh Khánh: Phía Bắc thành phố Ninh Bình (thuộc quy hoạch mở rộng thành phố Ninh Bình) với diện tích: 20,0 ha. Nằm gần trung tâm, cơ sở hạ tầng tốt, địa hình bằng phẳng. Đây là nơi chủ yếu bố trí sản xuất công nghiệp nhẹ.
  • Cụm công nghiệp Ninh Tiến: thuộc Xã Ninh Tiến, Diện tích: 65 ha. Rất thuận lợi về giao thông đường thuỷ. Lĩnh vực sản xuất chính: Chế biến, sản xuất đá mỹ nghệ, vật liệu đá cao cấp và Công nghiệp, cơ khí vận tải thuỷ.
  • Cụm công nghiệp Thiên Tôn ở phía bắc thị trấn Thiên Tôn, diện tích: 50 ha. Thuận lợi: Cách trung tâm tỉnh 5 km, giáp Quốc lộ 1A, cơ sở hạ tầng tốt, địa hình bằng phẳng. Lĩnh vực bố trí: Công nghiệp dệt may, gia công chế biến hàng thủ công mỹ nghệ và Các cơ sở chế biến nông, lâm, thuỷ sản, thực phẩm.

Nông nghiệp[sửa | sửa mã nguồn]

Hoa Lư là một huyện thuộc vùng chiêm trũng, kinh tế nông nghiệp không phát triển như các huyện ven biển Yên Khánh và Kim Sơn. Nghề chăn nuôi dê núi và thủ công truyền thống phát triển khá mạnh.

Rừng đặc dụng Hoa Lư[sửa | sửa mã nguồn]

Rừng đặc dụng Hoa Lư có tên gọi đầy đủ là khu rừng văn hóa lịch sử môi trường Hoa Lư, được thành lập ngày 19/05/1995. Hoa Lư có trong danh lục các khu rừng đặc dụng Việt Nam đến năm 2010 được xây dựng bởi Cục Kiểm lâm - Bộ NN&PTNT với diện tích 5.624 ha. Khu văn hóa lịch sử Hoa Lư khi thành lập gồm phần đất thuộc các xã Ninh Hải, Trường Yên, Ninh Xuân, Ninh Hoà và Ninh Nhất, huyện Hoa Lư cũ. Hiện nay khu vực này đã được mở rộng về phía tây đến tận sông Bến Đang. Địa hình của khu văn hóa lịch sử này điển hình là một vùng cát-tơ đá vôi trồi lên giữa vùng đồng bằng ven biển tương đối bằng phẳng của Miền Bắc Việt Nam. Vùng đá vôi nổi lên này nằm xen kẽ với hàng loạt các khe suối có nước thường xuyên và các thung lũng ngập nước theo mùa. Độ cao tuyệt đối của vùng từ 10 đến 281 m.[11]

Thảm thực vật tự nhiên ở Hoa Lư là rừng trên núi đá vôi và rừng thường xanh trên đất thấp ở các thung lũng đan xen giữa các vùng đá vôi. Theo kết quả điều tra của Viện Điều tra Quy hoạch Rừng (FIPI) và Chi cục Kiểm lâm Ninh Bình trong các năm 1999-2000, tổng số có 577 loài thực vật bậc cao có mặt đã được ghi nhận. Có 10 loài thực vật quý hiếm được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam đã ghi nhận trong thời gian điều tra trong đó có Tuế đá vôi.

Khu Văn hóa Lịch sử Hoa Lư có hàng loạt các giá trị lịch sử, văn hoá và du lịch. Dưới triều đại nhà Đinh vào thế kỷ X, Hoa Lư đã được chọn là kinh đô của Việt Nam, khu vực này sau đó vẫn tiếp tục là kinh đô dưới thời Tiền Lê. Có rất nhiều đền chùa ở khu vực này, chủ yếu là thời các vua của Việt Nam trong giai đoạn này. Có khá nhiều hang động ở khu vực trong đó có Tràng An, Tam Cốc, Bích Động. Có những con sông chảy qua vùng Tam Cốc và Tràng An để du khách có thể đi thăm khu vực này bằng thuyền. Trên thực tế, Tam Cốc, Tràng An và các di tích lịch sử khác là những tuyến du lịch nổi tiếng.

Du lịch[sửa | sửa mã nguồn]

Điểm du lịch[sửa | sửa mã nguồn]

Hoa Lư là một huyện giàu tiềm năng du lịch, mảnh đất một thời là kinh đô của nước Đại Cồ Việt. Hoa Lư có địa hình thuộc vùng bán sơn địa, là nơi chuyển tiếp giữa miền rừng núi và đồng bằng nên có rất nhiều các hang động, thắng cảnh thuận lợi phát triển du lịch. Ngày nay Hoa Lư được biết đến với các khu du lịch nổi tiếng sau:

Lễ hội văn hóa[sửa | sửa mã nguồn]

Ảnh non nước Hoa Lư[sửa | sửa mã nguồn]

Kết nghĩa[sửa | sửa mã nguồn]

Việt Nam Huyện Vĩnh Lợi, tỉnh Bạc Liêu

Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]

  1. ^ a ă “Lịch sử hình thành và phát triển của huyện Hoa Lư”. Cổng thông tin điện tử huyện Hoa Lư.
  2. ^ a ă “Quyết định 125-CP năm 1977 về việc hợp nhất và điều chỉnh địa giới một số huyện, thị xã thuộc tỉnh Hà Nam Ninh do Hội đồng Chính phủ ban hành”.
  3. ^ a ă Đặng Đức Tân (3 tháng 10 năm 2019). “STT 112: Dân số tại thời điểm theo đơn vị hành chính cấp xã, 01/4/2019 - tỉnh Ninh Bình (Kết quả điều tra thực trạng Kinh tế - Xã hội 53 dân tộc thiểu số năm 2019 tại tỉnh Ninh Bình)”. Cổng thông tin điện tử tỉnh Ninh Bình. Truy cập ngày 16 tháng 2 năm 2021.
  4. ^ Tổng cục Thống kê
  5. ^ “Nghị quyết về việc hợp nhất một số tỉnh do Quốc hội ban hành”.
  6. ^ “Quyết định 151-CP năm 1981 về đơn vị hành chính cấp huyện và thị xã thuộc tỉnh Hà Nam Ninh do Hội đồng Chính phủ ban hành”.
  7. ^ “Quyết định số 200-HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng về việc mở rộng địa giới hai thị xã Hà Nam, Ninh Bình và thành lập thị xã Tam Điệp thuộc tỉnh Hà Nam Ninh”.
  8. ^ “Nghị quyết phân vạch lại địa giới hành chính một số tỉnh”.
  9. ^ “Nghị định 126/2003/NĐ-CP về việc thành lập thị trấn Thiên Tôn thuộc huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình”.
  10. ^ “Nghị định 16/2004/NĐ-CP về việc điều chỉnh địa giới hành chính mở rộng thị xã Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình”.
  11. ^ Khu rừng văn hóa lịch sử môi trường Hoa Lư

Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Hoa_Lư_(huyện)&oldid=64557403”