Xem mã nguồn của Kinh tế Iran

{{Infobox economy
|country = [[Iran]]
|image = [[Tập tin:North Tehran Towers.jpg|280px]]
|caption = 
|currency = 1 [[Toman]] (superunit) = 10 [[Rial Iran]] (IRR) ([[Hình:Rialsymbol.svg|15px|link=Iranian rial]]);<br/><small>''chú thích:'' Iran phá giá đồng tiền của nước này từ tháng 7 năm 2013</small> 
|year = 21 tháng 3 – 20 tháng 3
|organs = ECO, [[OPEC]], [[GECF]], WTO và nhiều tổ chức khác
|gdp rank = |27th (danh nghĩa) / 18th (PPP)
|gdp = {{nowrap|Danh nghĩa: $412.304 tỉ}}<br />{{nowrap|PPP: $1,244.328 tỉ}}<br />([[Quỹ Tiền tệ Quốc tế|IMF]], 2016)<ref name="IMF_db_2014_10">{{chú thích web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/02/weodata/weorept.aspx?sy=2010&ey=2015&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=39&pr1.y=8&c=429&s=NGDP_RPCH%2CNGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a=|title=World Economic Outlook Database, October 2014|publisher=International Monetary Fund|access-date =ngày 3 tháng 12 năm 2014}}</ref>
|growth = {{increase}} 0.5% (21 tháng 3 năm 2015 - 20 tháng 3, 2016)<ref>{{chú thích web | url = http://www.worldbank.org/en/country/iran/overview | tiêu đề = Iran Overview | author = | ngày = | ngày truy cập = 9 tháng 8 năm 2016 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref>
|per capita = $4,769 (danh nghĩa, 96th)<br />$19,050 (PPP, 70th)<br />(IMF, 2017 est.)<ref name="IMF_db_2014_10" />
|sectors = nông nghiệp (9.1%), công nghiệp (40.7%), dịch vụ (50.3%) (2014 est.)
|components = Tiêu hộ gia đình (45.4%)<br/>Tiêu thụ của chính phủ (14.1%)<br/>Tổng vốn đầu tư cố định (31.1%)<br/>Đầu tư vào hàng tồn kho (1.2%)<br/>Xuất khẩu hàng hóa/dịch vụ (20.8%)<br/>Nhập khẩu hàng hóa/dịch vụ (−12.7%) (2013 est.)
|inflation = {{decreasePositive}} 10.2% (tháng 5 năm 2016)<ref>http://www.presstv.ir/Detail/2016/05/22/466834/Iran-inflation-rate-</ref>
|gini = {{decreasePositive}} 0.365 (FY 2013)<ref name="amar_income">{{chú thích web|url=http://www.amar.org.ir/Portals/0/Files/abstract/1392/ch_hd_shr_92.pdf|script-title=fa:چکیده نتایج طرح آمارگیری هزینه و درامد خانوارهای شهری و روستایی - ۱۳۹۲|format=PDF|publisher=Statistical Center of Iran|date=July 13, 2014|access-date =December 4, 2014|language=fa|archive-url=https://web.archive.org/web/20141204065317/http://www.amar.org.ir/Portals/0/Files/abstract/1392/ch_hd_shr_92.pdf|archive-date=December 4, 2014|url-status=live}}</ref>
|edbr = {{increase}} 118th (2016)<ref name=" World Bank and International Financial Corporation ">{{chú thích web |url = http://www.doingbusiness.org/data/exploreeconomies/iran/ |title = Doing Business in Iran |publisher = [[World Bank]] |access-date = April 10, 2016 }}</ref>
|poverty = {{nowrap|18.7% sống dưới $11/ngày (2007)}}<ref>Djavad Salehi-Isfahani (ngày 5 tháng 8 năm 2008): [http://www.brookings.edu/opinions/2008/0805_iran_salehi_isfahani.aspx#_ftn5 "Has Poverty Increased in Iran Under Ahmadinejad?"]. Brookings Institution. Truy cập ngày 29 tháng 11 năm 2010.</ref><br/>3.1% living below $2/day (2006)<ref>[http://www.undp.org.ir/index.php/millennium-development-goals/the-mdgs-in-iran Iran and the MDGs] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110106172353/http://www.undp.org.ir/index.php/millennium-development-goals/the-mdgs-in-iran |date=2011-01-06 }}. United Nations Development Program (2003). Truy cập ngày 29 tháng 11 năm 2010.</ref>
|labor = 23.83 tỉ (FY 2013);<ref name="amar_labor">{{chú thích web|url=http://www.amar.org.ir/Portals/0/Files/abstract/1392/ch_niru_sal_92.pdf|script-title=fa:چکیده نتایج طرح آمارگیری نیروی کار - ۱۳۹۲|format=PDF|publisher=Statistical Center of Iran|date=April 13, 2014|access-date =December 3, 2014|language=fa|archive-url=https://web.archive.org/web/20141203150216/http://www.amar.org.ir/Portals/0/Files/abstract/1392/ch_niru_sal_92.pdf|archive-date=December 3, 2014|url-status=live}}</ref>
|average net salary = Urban households:<br />17 million [[Hình:Rialsymbol.svg|15px|link=Iranian rial]], monthly (FY 2013)<ref name="amar_income"/><br />Rural households:<br />10 million [[Hình:Rialsymbol.svg|15px|link=Iranian rial]], monthly (FY 2013)<ref name="amar_income"/>
|unemployment = 10.4% (FY 2013)<ref name="amar_labor"/>
|industries = [[Dầu hỏa]], [[petrochemical industry|hóa dầu]], [[phân bón]], [[caustic soda]], [[sản xuất xe hơi]], bộ phận, [[dược phẩm]], [[dụng cụ gia đình]], [[thiết bị điện tử]], [[viễn thông]], [[năng lượng]], [[năng lượng điện]], [[dệt may]], [[xây dựng]], [[xi măng]] và nhiều ngành công nghiệp khác
|exports = {{increase}} $95.71 tỉ (2014 est.)
|export-goods = [[Dầu hỏa]] (80%), [[hóa chất và sản phẩm hóa dầu]], [[xe hơi]], [[trái cây và các loại hạt]], [[thảm]]
|export-partners = {{flag|Trung Quốc}} 29% <br /> {{flag|Ấn Độ}} 11.9% <br /> {{flag|Thổ Nhĩ Kỳ}} 10.4% <br /> {{flag|Nhật Bản}} 6.5% <br /> {{flag|Hàn Quốc}} 4.8% (2014)
|imports = {{increase}} $61.25 tỉ (2014 est.)
|import-goods = công nghiệp nguyên liệu và hàng hóa trung gian (46%), hàng hóa vốn (35%), thực phẩm và hàng tiêu dùng khác (19%), dịch vụ kỹ thuật
|import-partners = {{flag|UAE}} 30.6% <br /> {{flag|Trung Quốc}} 25.5% <br /> {{flag|Algérie}} 8.3% <br /> {{flag|Ấn Độ}} 4.6% <br /> {{flag|Hàn Quốc}} 4.4% <br /> {{flag|Thổ Nhĩ Kỳ}} 4.1% (2014)
|FDI = Trong nước: {{increase}} $41.45 tỉ (31 tháng 12 năm 2013 est.) (56th; 2012)<br/>Ngoài nước:{{increase}} $3.645 tỉ (31 tháng 12 năm 2013 est.) (66th; 2012)
|debt = {{decreasePositive}} 11.4% of GDP (2014 est.);<br /><small>''chú thích'': bao gồm các khoản nợ được bảo đảm công khai </small> 
|gross external debt = {{decreasePositive}} $10.17 tỉ (2014 est.)
|deficit = {{decreasePositive}} -0.7% of GDP (2014 est.)
|revenue = $60.46 tỉ (2014 est.)<small> (trên cơ sở tỷ giá, không PPP)</small>
|expenses = $63.25 tỉ (2014 est.)<small> (trên cơ sở tỷ giá hối đoái)</small>
|credit = [[Economist Intelligence Unit]]:<br />CCC ([[Credit risk#Sovereign risk|Sovereign risk]])<br /> CCC ([[Currency risk]])<br /> CC ([[Banking in Iran|Bank sector risk]])<br /> CC ([[Political risk]])<br /> B ([[Economy of Iran#Macroeconomic trends|Economic structure risk]])<br /> CC ([[Country risk]])<br />(February 2014)<ref>{{Chú thích tạp chí| first=Toby | last=Iles| url=http://country.eiu.com/article.aspx?articleid=641634048&Country=Iran&topic=Risk&subtopic=Credit+risk&subsubtopic=Overview | title=Iran: risk assessment| publisher=[[Economist Intelligence Unit]] (subscription required)| pages=|date= ngày 5 tháng 3 năm 2014 |access-date =ngày 28 tháng 3 năm 2014| editor=Pat Thaker}}</ref>
|reserves = {{increase}} $125.9 tỉ (2015)<ref name=PTV16>[http://presstv.com/Detail/2016/04/27/462762/Iran-foreign-exchange-reserve-/ Reserve of foreign exchange surges in Iran: IMF] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161116111347/http://presstv.com/Detail/2016/04/27/462762/Iran-foreign-exchange-reserve- |date=2016-11-16 }}. PressTV, ngày 27 tháng 4 năm 2016. Truy cập ngày 29 tháng 4 năm 2016.</ref> <br />$111.6 billion (2014)<ref name=PTV16 /> <br />$68.06 billion (2013) <br />$74.06 billion (2012)<br />$110 billion (2011)<ref name=F10>[http://english.farsnews.ir/newstext.php?nn=8101300065 Minister: Iran Facing No Problem in Currency Reserves, Revenues] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120419001302/http://english.farsnews.ir/newstext.php?nn=8101300065 |date = ngày 19 tháng 4 năm 2012}}. Fars News Agency, ngày 18 tháng 4 năm 2012. Truy cập ngày 2 tháng 5 năm 2012.</ref><br /> $80 billion (2010)<ref name=F10 /><br /><small>''note:'' most of [[Central Bank of Iran#foreign reserves|Iran's forex reserves]] are [[Iranian frozen assets|frozen]] abroad (2014)</small>
|aid = $121 tỉ (2008 est.)<ref>{{Chú thích tạp chí| first= | last=|publisher=[[World Bank]]| contribution=| title=Iran at a glance| editor-first=| editor-last=| place=| pages=| date=ngày 27 tháng 3 năm 2009| contribution-url=http://siteresources.worldbank.org/INTIRAN/Resources/Iran_AAG_March09.pdf| format=| editor= }}</ref>
|cianame = ir
|spelling = US
}}
'''Kinh tế Iran''' là một [[Nước đang phát triển|nền kinh tế đang phát triển]], phụ thuộc lớn vào [[tài nguyên thiên nhiên]], đặc biệt là [[dầu mỏ]] và [[Khí thiên nhiên|khí đốt]]. Đặc điểm của nó là chưa có sự mở cửa [[Thương mại quốc tế|giao thương]] rộng rãi với [[thế giới]] (một phần do [[Các lệnh trừng phạt của Hoa Kỳ đối với Iran|các lệnh trừng phạt quốc tế]] nhắm vào [[Chương trình hạt nhân của Iran|Chương trình Hạt nhân]] của nước này), nhưng gần đây đang có sự chuyển đổi và mức [[Tăng trưởng kinh tế|tăng trưởng]] nhanh đồng thời có [[lực lượng lao động]] gia tăng về số lượng. Tuy nhiên, tỷ lệ [[thất nghiệp]] lại khá cao với trên 11%.<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html#Econ CIA Factbook: Iran] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120203093100/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ir.html#Econ |date=2012-02-03 }} Truy cập 9 tháng 4 năm 2008</ref> Theo các chuyên gia, đất nước này cần đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế khoảng trên 5%/năm thì mới giải quyết được [[việc làm]] cho khoảng 900.000 lao động mới mỗi năm.

Tổng [[ngân sách]] được chính phủ phân bổ chi tiêu là 6% cho [[y tế]], 16% cho [[giáo dục]] và 8% cho [[quân sự]] trong thời kỳ 1992-2000. [[Tỷ lệ]] [[lạm phát]] hàng năm là 14% trong thời gian 2000-2004.<ref>{{chú thích web|date=ngày 14 tháng 5 năm 2007|url=http://iran-daily.com/1386/2842/html/economy.htm|title=Inflation Rates Fact Or Fiction?|publisher=Iran Daily|access-date =ngày 17 tháng 7 năm 2007|archive-url=https://web.archive.org/web/20070701154538/http://iran-daily.com/1386/2842/html/economy.htm|archive-date = ngày 1 tháng 7 năm 2007 |url-status=live}}</ref> [[Thâm hụt ngân sách]] mộtphần là do sự trợ cấp lớn của nhà nước với hơn 80 tỷ [[đô la Mỹ]] chỉ tính riêng về [[năng lượng]] trong năm 2008 (chiếm khoảng 80% ngân sách).<ref>{{chú thích web|date=ngày 8 tháng 1 năm 2007|url=http://www.heraldextra.com/content/view/205986/3/|title=U.S. targets Iran's vulnerable oil|publisher=Los Angeles Times|access-date=ngày 17 tháng 7 năm 2007|archive-date=2007-01-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20070118000204/http://www.heraldextra.com/content/view/205986/3/|url-status=dead}}</ref><ref>{{chú thích web|date=ngày 8 tháng 1 năm 2007|url=http://www.iran-daily.com/1387/3111/html/economy.htm|title=Energy subsidies reach $84b|publisher=Iran-Daily|access-date =ngày 27 tháng 4 năm 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20080506122659/http://www.iran-daily.com/1387/3111/html/economy.htm|archive-date = ngày 6 tháng 5 năm 2008 |url-status=live}}</ref>

Chính phủ Iran đang cố gắng để đa dạng hóa nền kinh tế bằng việc đầu tư vào các lĩnh vực bao gồm: lắp ráp ô tô, [[công nghiệp]] [[quốc phòng]], [[Điện tử tiêu dùng|điện tử dân dụng]], [[hóa dầu]] và [[kỹ thuật hạt nhân]]. [[Iran]] cũng có tiềm năng lớn để phát triển các ngành [[Khai thác mỏ|khai khoáng]], [[du lịch]]<ref>{{chú thích web|date=ngày 17 tháng 7 năm 2007|url=http://www.iranyellowpages.net/en/about_iran/Tourism/Index.shtm|title=Tourism|publisher=Iran Yellow Pages|access-date =ngày 17 tháng 7 năm 2007|archive-date = ngày 22 tháng 3 năm 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130322050138/http://www.iranyellowpages.net/en/about_iran/tourism/index.shtm}}</ref>, và [[Công nghệ thông tin và truyền thông|ICT]].

==Tham khảo==
{{tham khảo|30em}}

{{OPEC}}
{{Sơ khai kinh tế học}}
{{Kinh tế châu Á}}

[[Thể loại:Kinh tế Iran]]
[[Thể loại:OPEC|Iran]]
[[Thể loại:Tổ chức các nước xuất khẩu dầu lửa]]

[[de:Iran#Wirtschaft]]