Xem mã nguồn của Stefan Kubiak

{{Tiểu sử quân nhân
| tên = Stefan Kubiak<br>Hồ Chí Toán
| hình = File:Nguyễn Thị Phượng & Stefan Kubiak.jpg
| chú thích hình = 
| ngày sinh = [[25 tháng 8]], [[1923]]
| ngày mất = {{ngày mất và tuổi|1963|11|28|1923|8|25}}
| nơi sinh = [[Łódź]], [[Ba Lan]]
| nơi mất = [[Hà Nội]], [[Việt Nam]]
| biệt danh = Hồ Chí Toán
| phục vụ = {{flagicon|Pháp}} [[Quân đội Pháp]]<br>{{flagicon|Việt Nam}} [[Quân đội nhân dân Việt Nam]]
| thuộc = 
| năm phục vụ = 1946-1947 ([[Quân đội Pháp]])<br>1947-1963 ([[Quân đội nhân dân Việt Nam]])
| cấp bậc = [[Tập tin:Vietnam_People's_Army_Captain.png|30px]] Đại úy (Quân đội nhân dân Việt Nam)
| đơn vị = 
| chỉ huy = 
| tham chiến = [[Trận Điện Biên Phủ]]
| khen thưởng = 2 Huân chương Chiến công hạng Ba
| gia đình = Nguyễn Thị Phượng (vợ)<br> Hồ Chí Thắng (con trai, sinh 1956)<br> Hồ Chí Dũng (con trai, sinh 1958)
| công việc khác = 
| chữ ký = 
}}
'''Stefan Kubiak''' (1923-1963) hay '''Hồ Chí Toán''', là một quân nhân Việt Nam gốc Ba Lan. Từng tham gia [[Binh đoàn Lê dương Pháp]] sang tham chiến tại [[Chiến tranh Đông Dương]], ông đã đảo ngũ, phục vụ cho [[Kháng chiến chống Pháp|phong trào đấu tranh dân tộc của người Việt Nam]], từng tham gia [[chiến dịch Điện Biên Phủ]].

== Cuộc đời và sự nghiệp ==
Nhiều tài liệu ghi nhận, Stefan Kubiak sinh ngày [[25 tháng 8]] năm [[1923]] tại [[Łódź]], [[Ba Lan]]. Tuy nhiên, các thông tin sau đó không được ghi nhận rõ ràng. Có lẽ trong [[Thế chiến thứ hai]], ông từng bị cưỡng bức gia nhập lực lượng [[Wehrmacht]], được đưa sang chiến đấu ở [[Mặt trận phía Tây (Thế chiến thứ hai)|Mặt trận phía Tây]] và bị quân [[Khối Đồng Minh thời Chiến tranh thế giới thứ hai|Đồng Minh]] bắt làm tù binh. Do quá khứ từng tham chiến trong quân đội Đức quốc xã, ông không thể trở về quê hương Ba Lan, mà đăng ký tình nguyện tham gia đội quân [[Lê dương Pháp]] để tìm một cuộc sống mới.<ref>Tương tự như trường hợp của [[Platon Thành]], một chiến sĩ Việt Nam mới người Nga gốc Ba Lan - Ukraina.</ref> Nguồn khác được cho là ghi theo lời khai của ông thì ông bị quân Đức bắt đưa đi cưỡng bức lao động tại Đức năm 1940. Năm 1943, ông đào tẩu sang Litva tham gia du kích đánh phát xít Đức, năm 1944 tham gia [[Hồng quân Liên Xô]] sau đó được chuyển sang phục vụ trong [[Quân đội Nhân dân Ba Lan]] (''Armia Ludowa''). Năm 1946, khi trên đường sang [[Italia]] công tác, ông bị quân Pháp bắt sung vào Binh đoàn Lê dương Pháp.

Cuối năm 1946, ông cùng đơn vị được gửi sang [[Liên bang Đông Dương|Đông Dương thuộc Pháp]] để tham gia trấn áp phong trào độc lập của người Việt, đóng tại [[Nam Định]]. Tại đây, ông nhanh chóng chuyển hướng ủng hộ phong trào dân tộc do [[Việt Minh]] lãnh đạo nên tháng 4 năm 1947, ông đã [[đào ngũ]] và gia nhập cùng chiến đấu với họ.<ref>{{Chú thích|last=Tâm Trang|title=Chuyện về người lính lê dương mang họ Bác Hồ|url=https://bqllang.gov.vn/tin-tuc/tin-tong-hop/2331-chuyen-ve-nguoi-linh-le-duong-mang-ho-bac-ho.html|work=Trang tin điện tử Ban quản lý lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh|language=vi pl|quote=Jednak w czasach posiadania broni legionista ten zdał sobie sprawę, że stara się zniszczyć tych, którzy bronili jego ojczyzny przed obcą inwazją. W duchu męstwa, odwagi i miłości do ojczyzny, tutejszych łagodnych ludzi, Stefan Kubiak opuścił szeregi legionistów, aby wstąpić w szeregi walczących o sprawiedliwość.}}</ref> Ban đầu, ông được bố trí làm công tác địch vận, chủ yếu tuyên truyền vận động các binh lính Pháp phản chiến. Ông cũng có lần đóng giả sĩ quan Pháp để giúp những đồng đội của mình thâm nhập và đánh chiếm [[boong ke|đồn bót]] của quân đội Pháp.<ref>{{Chú thích|title=Tưởng nhớ STEFAN KUBIAK (HỒ CHÍ TOÁN)|date=2021-07-09|url=https://vanhoavadoisong.vn/tuong-nho-stefan-kubiak-ho-chi-toan-a21290.html|work=Văn hóa và Đời sống Online {{!}} Tin tức, kinh tế, văn hóa, giải trí, kinh doanh mới nhất do người dùng chia sẻ|language=vi pl|quote=Stefan założył mundur francuskiego oficera, aby włamać się do najtrudniejszego dla tamtejszej walki bunkra, którego przejęcie oznaczałoby otworzenie linii oporu dla innych żołnierzy.}}</ref> 

Tuy nhiên, kể từ sau [[Chiến dịch Hòa Bình|trận Hòa Bình]] mùa xuân năm 1952, ông được biết đến nhiều hơn do khả năng đặc biệt trong việc sửa chữa nhiều loại vũ khí thu được (gồm [[đại bác]], [[súng phóng lựu]] và [[súng cối]]). Nhiều vũ khí hiện đại của quân Pháp bị phía [[Quân đội Nhân dân Việt Nam]] thu giữ nhưng lại không thể sử dụng được, đã được Kubiak tham gia sữa chữa, giúp những vũ khí này có thể phát huy được tác dụng. Ngoài ra, với kiến thức toán học của mình, ông đã giúp ích rất nhiều cho những người Việt Nam trong việc huấn luyện và khai thác chiến thuật trong [[Binh chủng Pháo binh, Quân đội nhân dân Việt Nam|lực lượng pháo binh Việt Nam]] non trẻ. Do kỹ năng này, ông đã được các bạn đồng chí đặt cho biệt danh "'''[[Toán học|Toán]]'''".<ref>{{Chú thích|last=Wojciech Rodak|title=Ho Chi Toan. Jak polski dezerter został bohaterem ludowego Wietnamu|date=2017-03-24|url=https://naszahistoria.pl/ho-chi-toan-jak-polski-dezerter-zostal-bohaterem-ludowego-wietnamu/ar/11916979|work=Nasza Historia|language=pl|quote=W Viet Minhie słynął z tego, że potrafił naprawić każdą zdobytą armatę, granatnik, moździerz. Gdy po wielkiej bitwie o Hoa Binh wiosną 1952 r. zdobyto nowoczesne francuskie armaty, których nikt nie potrafił obsłużyć, to właśnie Kubiak został wezwany do rozwiązania problemu. I poradził sobie z tym, ku uciesze wietnamskich dowódców.}}</ref>

Năm 1954, ông tham gia [[chiến dịch Điện Biên Phủ]], chiến đấu trong đội hình [[Sư đoàn 312, Quân đội nhân dân Việt Nam|Đại đoàn 312]], đánh [[Trận Him Lam|trận mở màn tại Him Lam]] và các trận chiến giành các cao điểm phía đông (các đồi A1, C1, C2, D1 và E, còn gọi là trận chiến "Năm quả đồi").<ref>{{Chú thích|last=Tâm Trang|title=Chuyện về người lính lê dương mang họ Bác Hồ|url=https://bqllang.gov.vn/tin-tuc/tin-tong-hop/2331-chuyen-ve-nguoi-linh-le-duong-mang-ho-bac-ho.html|work=Trang tin điện tử Ban quản lý lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh|language=vi pl|quote=Dzięki swojej wiedzy wojskowej, strategii, pomysłowości, odwadze, odwadze i wysiłkowi żołnierze partyzanccy nadali mu przydomek „Matematyka”. Nazwa, która mówi o zaufaniu i podziwie żołnierza Viet Minh dla jego umiejętności taktycznych i kalkulacyjnych w każdej bitwie.}}</ref> Trong suốt giai đoạn 1948 đến 1954, ông được ghi nhận đã tham gia 10 chiến dịch lớn, chiến đấu 50 trận, được chính phủ [[Việt Nam Dân chủ Cộng hòa]] trao tặng 2 Huân chương Chiến công hạng Ba, đặc biệt ghi nhận thành tích xuất sắc của ông trong trận đánh chiếm đồn Phủ Thông 1947 và trận Him Lam 1954. Ông còn được [[Hồ Chí Minh]], vị [[Chủ tịch nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa|chủ tịch đầu tiên]] của [[Việt Nam Dân chủ Cộng hòa|nước Việt Nam độc lập]], nhận làm con nuôi và chính thức đặt tên là '''Hồ Chí Toán'''.<ref>{{Chú thích|title=Một người Ba Lan tìm thấy quê hương thứ hai ở Việt Nam|url=http://vietinfo.eu/viet-nam-que-huong/mot-nguoi-ba-lan-tim-th%E1%BA%A5y-que-huong-thu-hai-o-viet-nam.html|work=vietinfo.eu|language=vi pl|quote=Po zwycięstwie pod Dien Bien Phu spotkał Ho Chi Minha, który nadał mu swoje nazwisko i drugie imię „Ho Chi” (od nazwiska, drugiego imienia Ho Chi Minha).|access-date=2023-09-19|archive-date=2023-03-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20230301225800/http://vietinfo.eu/viet-nam-que-huong/mot-nguoi-ba-lan-tim-th%E1%BA%A5y-que-huong-thu-hai-o-viet-nam.html}}</ref>

Sau khi chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa kiểm soát hoàn toàn [[Miền Bắc Việt Nam|miền Bắc]], năm 1955, ông được điều về làm tham mưu trưởng trung đoàn pháo binh 45. Năm 1957, do tình trạng sức khỏe, ông được điều chuyển về công tác [[Quân đội nhân dân (báo)|báo Quân đội nhân dân]]. Năm 1958, ông được phong quân hàm Đại úy [[Quân đội Nhân dân Việt Nam]].

Do vết thương cũ tái phát và di chứng của bệnh sốt rét nặng, ông lâm bệnh nặng và qua đời ngày [[28 tháng 11]] năm [[1963]] tại Hà Nội, hưởng dương 40 tuổi. Mộ ông nằm ở [[nghĩa trang]] Văn Điển (cách trung tâm [[Hà Nội]] 11 km)<ref>{{Chú thích|title=Tưởng nhớ STEFAN KUBIAK (HỒ CHÍ TOÁN)|date=2021-07-09|url=https://vanhoavadoisong.vn/tuong-nho-stefan-kubiak-ho-chi-toan-a21290.html|work=Văn hóa và Đời sống Online {{!}} Tin tức, kinh tế, văn hóa, giải trí, kinh doanh mới nhất do người dùng chia sẻ|language=vi pl|quote=w 1963 ciężko zachorował i zmarł w Hanoi (lat 40), jego grób jest obecnie pochowany na cmentarzu Van Dien – Hanoi.}}</ref>.

==Gia đình==
Năm 1956, Stefan Kubiak - Hồ Chí Toán lập gia đình với một phụ nữ người Hà Nội tên là Nguyễn Thị Phượng và có 2 người con trai đều được chính Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm và đặt tên là Hồ Chí Thắng (sinh 1956) và Hồ Chí Dũng (sinh 1958). Năm 1965, bà Phượng cùng 2 người con trai trở về Ba Lan sinh sống. Bà Phượng qua đời năm 2007. Hai người con trai Hồ Chí Thắng và Hồ Chí Dũng đều nói tiếng Việt thành thạo, hiện nay đều là những doanh nhân thành đạt tại Ba Lan.

==Hồi ký==
* ''Zbieg z fortu Nam Dinh'', 1974

== Chú thích ==
{{Tham khảo}}

== Liên kết ngoài ==
* {{Chú thích|title=Ho Chi Toan – Polak w mundurze wietnamskiej armii|url=https://wiadomosci.wp.pl/ho-chi-toan-polak-w-mundurze-wietnamskiej-armii-6126038350481537a|work=Wiadomości WP}}
* [http://vietinfo.eu/viet-nam-que-huong/mot-nguoi-ba-lan-tim-th%E1%BA%A5y-que-huong-thu-hai-o-viet-nam.html Một người Ba Lan tìm thấy quê hương thứ hai ở Việt Nam] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230301225800/http://vietinfo.eu/viet-nam-que-huong/mot-nguoi-ba-lan-tim-th%E1%BA%A5y-que-huong-thu-hai-o-viet-nam.html |date=2023-03-01 }}
* [https://bqllang.gov.vn/tin-tuc/tin-tong-hop/2331-chuyen-ve-nguoi-linh-le-duong-mang-ho-bac-ho.html Chuyện về người lính lê dương mang họ Bác Hồ]

{{thời gian sống|1923|1963|Kubiak, Stefan}}

[[Thể loại:Huân chương Chiến công]]
[[Thể loại:Quân nhân Việt Nam]]
[[Thể loại:Người cộng sản Việt Nam]]
[[Thể loại:Nhân vật trong chiến tranh Việt Nam]]
[[Thể loại:Người Việt Nam mới]]
[[Thể loại:Người Ba Lan]]