Bước tới nội dung

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Đại dịch COVID-19”

Sửa liên kết
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Tạo với bản dịch của trang “2019–20 Wuhan coronavirus outbreak”
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1: Dòng 1:
{{current|date=tháng 1 2020}}
{{Đang dịch 2|2019–20 outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV)|tiếng Anh}}
{{Infobox event
|title=Bùng phát bệnh viêm phổi Trung Quốc 2019 - 2020
|image={{Location map|China|float=center|caption=|lat_deg=30|lat_min=37|lat_sec=11|lat_dir=N|lon_deg=114|lon_min=15|lon_sec=26|lon_dir=E}}
|caption=Bản đồ chỉ vị trí Vũ Hán, trung tâm bùng phát dịch bệnh tại Trung Quốc|date=ngày 12 tháng 12 năm 2019 – nay|place=Nguồn gốc: {{flagicon|CHN}} [[Vũ Hán]], Trung Quốc|casualties1=<big><center>'''Các trường hợp'''</center></big>
<center>''{{As of |2020|1|24}}''<center/>
{{aligned table|class=wikitable|fullwidth=y|cols=4
| row1header = yes|col2style=text-align:right|col3style=text-align:right
| Quốc gia/khu vực | Số ca được xác nhận | Số ca tử vong | Chú thích

| {{flagicon|CHN}} [[Trung Quốc đại lục]]
| 876
| 26
| <ref>{{Cite web|url=https://3g.dxy.cn/newh5/view/pneumonia|script-title=zh:全国新型肺炎实时动态|language=zh-cn|access-date=ngày 24 tháng 1 năm 2020|dead-url=no|trans-title=National real-time status of novel pneumonia|website=[[dxy.cn|DXY.cn]]}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://wsjkw.gxzf.gov.cn/xxgks/yqxx/ssyqdt/2020/0124/67964.html|title=2020年1月23日广西新型冠状病毒感染的肺炎疫情情况|language=zh|trans-title=Epidemic situation of the new coronavirus infection in Guangxi on January 23, 2020|date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.hebwst.gov.cn/index.do?id=394917&templet=content&cid=14|title=我省确诊第2例新型冠状病毒感染的肺炎病例|language=zh|trans-title=Second case of pneumonia caused by the novel coronavirus infection confirmed in our province|date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref>

| {{flagicon|THA}} [[Thái Lan]]
| 4
| 0
| <ref name=BangkokPost22Jan2020>{{Cite news|url=https://www.bangkokpost.com/thailand/general/1841199/first-thai-infected-with-coronavirus|title=First Thai infected with coronavirus|last=|first=|date=ngày 22 tháng 1 năm 2020|work=Bangkok Post|access-date=ngày 22 tháng 1 năm 2020}}</ref>

| {{flagicon|KOR}} [[Hàn Quốc]]
| 2
| 0
| <ref name=CNN23Jan2020>{{Cite news|url=https://edition.cnn.com/asia/live-news/coronavirus-outbreak-hnk-intl-01-24-20/h_7df038a58420da0cb7769f22803cbcc8|title=South Korea confirms second case of Wuhan coronavirus|last=|first=|date=ngày 23 tháng 1 năm 2020|work=CNN|access-date=ngày 24 tháng 1 năm 2020|dead-url=no|language=Anh Mỹ|archive-url=https://edition.cnn.com/asia/live-news/coronavirus-outbreak-hnk-intl-01-24-20/h_7df038a58420da0cb7769f22803cbcc8/https://edition.cnn.com/asia/live-news/coronavirus-outbreak-hnk-intl-01-24-20/h_7df038a58420da0cb7769f22803cbcc8|archive-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref>

| {{flagicon|HKG}} [[Hồng Kông]]
| 2
| 0
| <ref name=rthk22Jan2020>{{cite web |title= Hong Kong finds first case of Wuhan virus: sources |url=https://news.rthk.hk/rthk/en/component/k2/1504215-20200122.htm |website=news.rthk.hk |accessdate=ngày 22 tháng 1 năm 2020 }}</ref>

| {{flagicon|MAC}} [[Ma Cao]]
| 2
| 0
| <ref name="MaCao22Jan">{{Cite news|url=https://hk.on.cc/hk/bkn/cnt/news/20200123/mobile/bkn-20200123095348297-0123_00822_001.html|title=澳門確診第2宗武漢肺炎　患者為66歲男遊客|date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref>

| {{flagicon|JPN}} [[Nhật Bản]]
| 2
| 0
| <ref name=沖縄タイムス24Jan2020>{{Cite news|url=https://www.47news.jp/4448781.html|title=国内2例目の新型肺炎患者確認|last=|first=|date=ngày 20 tháng 1 năm 2020|work=沖縄タイムス|access-date=ngày 24 tháng 1 năm 2020|dead-url=no|language=ja-GB|archive-url=https://www.47news.jp/4448781.html|archive-date=ngày 24 tháng 1 năm 2020}}</ref>

| {{flagicon|Vietnam}} [[Việt Nam]]
| 2
| 0
| <ref name=VietNam23Jan2020>{{Cite news|url=https://e.vnexpress.net/news/news/vietnam-confirms-first-acute-pneumonia-cases-from-wuhan-virus-4046310.html|title=Vietnam confirms first acute pneumonia cases from Wuhan virus|date=ngày 23 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref>

| {{flagicon|TWN}} [[Đài Loan]]
| 1
| 0
| <ref name=TaiwanCDC21Jan2020>{{Cite news|url=https://www.cdc.gov.tw/Bulletin/Detail/6oHuoqzW9e_onW0AaMEemg?typeid=9|title=我國藉由登機檢疫即時發現首例中國大陸武漢移入之嚴重特殊傳染性肺炎個案，指揮中心提升中國大陸武漢之旅遊疫情建議至第三級警告(Warning)|access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200121121657/https://www.cdc.gov.tw/Bulletin/Detail/6oHuoqzW9e_onW0AaMEemg?typeid=9|archive-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020}}</ref>

| {{nowrap|{{flagicon|USA}} [[Hoa Kỳ]]}}
| 1
| 0
| <ref name=CDC21Jan2020/>

| {{flagicon|SGP}} [[Singapore]]
| 1
| 0
| <ref name="Update23Jan">{{cite web |last1=Goh |first1=Timothy |last2=Toh |first2=Ting Wei |title=Singapore confirms first case of Wuhan virus |url=https://www.straitstimes.com/singapore/health/singapore-confirms-first-case-of-wuhan-virus |website=The Straits Times |date=ngày 23 tháng 1 năm 2020 |access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020 |language=en}}</ref>

| '''Tổng cộng''' | '''893''' | '''26''' |
}}
}}
'''Bùng phát bệnh viêm phổi Trung Quốc 2019 - 2020''', còn được gọi là '''viêm phổi Vũ Hán''' ([[tiếng Trung]] {{zh|s=武汉肺炎|t=武漢肺炎|p=Wǔhàn fèiyán}}) bắt đầu vào giữa tháng 12 năm 2019 tại thành phố [[Vũ Hán]] ở miền Trung Trung Quốc, khi một nhóm người bị [[viêm phổi]] không rõ nguyên nhân, được liên kết chủ yếu với các chủ quán làm việc tại Chợ hải sản Hoa Nam, nơi bán động vật sống. Các nhà khoa học Trung Quốc sau đó đã phân lập được một loại [[coronavirus]] mới, [[WHO]] ký hiệu là [[2019-nCoV]], được phát hiện có trình tự gen giống ít nhất 70% với [[Virus SARS|SARS-CoV]].<ref name=Hui14Jan2020>{{Chú thích tạp chí|last=Hui|first=David S.|last2=Azhar|first2=Esam EI|last3=Madani|first3=Tariq A.|last4=Ntoumi|first4=Francine|last5=Kock|first5=Richard|last6=Dar|first6=Osman|last7=Ippolito|first7=Giuseppe|last8=Mchugh|first8=Timothy D.|last9=Memish|first9=Ziad A.|last10=Drosten|first10=Christian|last11=Zumla|first11=Alimuddin|date=ngày 14 tháng 1 năm 2020|title=The continuing epidemic threat of novel coronaviruses to global health - the latest novel coronavirus outbreak in Wuhan, China|url= https://www.ijidonline.com/article/S1201-9712(20)30011-4/pdf |journal=International Journal of Infectious Diseases|language=Anh|volume=0|issue=0|pages=|doi=10.1016/j.ijid.2020.01.009|issn=1201-9712|via=}}</ref><ref name=promedmail>{{chú thích web|title=Undiagnosed pneumonia - China (HU) (01): wildlife sales, market closed, RFI Archive Number: 20200102.6866757 |url=https://promedmail.org/promed-post/?id=6866757|website=Pro-MED-mail|publisher=International Society for Infectious Diseases|accessdate=ngày 13 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name=Pinghui15Jan2020>{{chú thích web|url=https://www.scmp.com/news/china/society/article/3046233/wuhan-pneumonia-how-search-source-mystery-illness-unfolded|title=Wuhan pneumonia: how search for source unfolded|last=Pinghui|first=Zhuang|last2=Wu|first2=Jerry|date=ngày 15 tháng 1 năm 2020|website=South China Morning Post|language=en|dead-url=no|archive-url=|archive-date=|accessdate =ngày 16 tháng 1 năm 2020}}</ref>

Các ca nghi ngờ đầu tiên được báo cáo vào ngày 31 tháng 12 năm 2019, với các triệu chứng đầu tiên xuất hiện chỉ hơn ba tuần trước đó vào ngày 8 tháng 12 năm 2019. Chợ đóng cửa vào ngày 1 tháng 1 năm 2020 và bệnh nhân có các triệu chứng được cách ly. Hơn 700 người, bao gồm hơn 400 nhân viên y tế, những người tiếp xúc gần gũi với người bị nghi ngờ mắc bệnh, sau đó đã được theo dõi. Với sự phát triển của một xét nghiệm PCR chẩn đoán cụ thể để phát hiện nhiễm trùng, 41 người ở Vũ Hán đã được xác nhận bị nhiễm [[2019-nCoV]], trong đó hai người sau đó được báo cáo là một cặp vợ chồng mà một trong hai người chưa bao giờ đến chợ và ba người khác là thành viên của cùng gia đình đó làm việc tại quầy hải sản ở chợ. Vào ngày 9 tháng 1 năm 2020, ca tử vong đầu tiên xảy ra ở một người đàn ông 61 tuổi ở Vũ Hán. Vào ngày 16 tháng 1 năm 2020, chính quyền Trung Quốc thông báo rằng một người đàn ông 69 tuổi khác ở Vũ Hán, người được xác nhận mắc bệnh, đã chết vào ngày hôm trước.<ref name=Schirring16Jan2020/><ref name=Kyodo16Jan2020>{{chú thích web|url=https://english.kyodonews.net/news/2020/01/88c29e019e03-update1-china-announces-2nd-death-from-new-coronavirus.html|title=China announces 2nd death from new coronavirus|author=[[Kyodo News]]|date=|website=Kyodo News+|dead-url=no|archive-url=|archive-date=|accessdate =ngày 16 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name=Wuhan.Gov16Jan2020>{{chú thích web|url=http://wjw.wuhan.gov.cn/front/web/showDetail/2020011609057|title=武汉市卫生健康委员会|last=|first=|date=ngày 16 tháng 1 năm 2020|website=wjw.wuhan.gov.cn|dead-url=no|archive-url=|archive-date=|accessdate =ngày 16 tháng 1 năm 2020}}</ref>

Các ca được xác nhận bên ngoài Trung Quốc bao gồm hai phụ nữ ở Thái Lan và một người đàn ông ở Nhật Bản.<ref name=Walter16Jan2020/><ref name=Wee17Jan2020/><ref name=WHO14Jan2010/> Dựa trên những diễn biến và giả định như thống kê du lịch quốc tế, các nhà khoa học Anh ngày 17 tháng 1 ước tính rằng số ca nhiễm virus thực sự có thể vào khoảng 1.700. Tính đến ngày 18 tháng 1, số trường hợp được xác nhận trong phòng thí nghiệm là 65, bao gồm 62 ở Trung Quốc, hai ở Thái Lan và một ở Nhật Bản. Vì việc lây truyền từ người sang người không được loại trừ, [[Tổ chức Y tế Thế giới]] (WHO) cảnh báo rằng một vụ dịch rộng hơn có thể xảy ra.<ref name=Telegraph20Jan2020>{{Chú thích báo|url=https://www.telegraph.co.uk/global-health/science-and-disease/refuses-rule-human-to-human-spread-chinas-mystery-virus-outbreak/|title=WHO refuses to rule out human-to-human spread in China's mystery virus outbreak|last=Newey|first=Sarah|date=ngày 14 tháng 1 năm 2020|work=The Telegraph|access-date=ngày 17 tháng 1 năm 2020|language=Anh Anh|issn=0307-1235|archive-url=https://web.archive.org/web/20200115000103/https://www.telegraph.co.uk/global-health/science-and-disease/refuses-rule-human-to-human-spread-chinas-mystery-virus-outbreak/|archive-date=ngày 15 tháng 1 năm 2020|dead-url=no}}</ref> Cũng có những lo ngại về việc lây rộng hơn nữa trong mùa du lịch cao điểm của Trung Quốc vào dịp [[Tết Nguyên Đán]].<ref name=Cohen17Jan2020>{{Chú thích tạp chí|last=Cohen|first=Jon|last2=Normile|first2=Dennis|date=ngày 17 tháng 1 năm 2020|title=New SARS-like virus in China triggers alarm|url=https://science.sciencemag.org/content/367/6475/234|journal=Science|language=en|volume=367|issue=6475|pages=234–235|doi=10.1126/science.367.6475.234|issn=0036-8075}}</ref>

Hai ca nhiễm đầu tiên được xác nhận tại Việt Nam là hai bố con người Trung Quốc, nhập viện [[Bệnh viện Chợ Rẫy]] tại [[Thành phố Hồ Chí Minh]] vào ngày [[23 tháng 1]], [[2020]].<ref name=VNEX/>

Ngày 23 tháng 1 năm 2020, Trung Quốc cô lập thành phố [[Vũ Hán]], toàn bộ hệ thống giao thông công cộng đến và đi đều bị tạm ngưng.<ref>{{Chú thích web|url=https://qz.com/1789856/wuhan-quarantined-as-china-fights-coronavirus-outbreak/|tựa đề="China has locked down Wuhan, the epicenter of the coronavirus outbreak"|tác giả=|họ=|tên=|ngày=|website=|url lưu trữ=|ngày lưu trữ=|url hỏng=|ngày truy cập=}}</ref> Cho tới ngày 24 tháng 1 năm 2020, một số thành phố lân cận cũng bị cô lập bao gồm [[Hoàng Cương, Hồ Bắc|Hoàng Cương]], [[Ngạc Châu]], [[Xích Bích (huyện cấp thị)|Xích Bích]], [[Kinh Châu]], [[Chi Giang, Nghi Xương|Chi Giang]].

== Bối cảnh ==
[[Tập tin:Coronavirus replication.png|thumb|Sự nhân giống của một con coronavirus]]
Nhiều trường hợp 'viêm phổi không rõ nguyên nhân' tập trung quanh một chợ bán động vật và cá, trong đó có 1000 quầy bán gà, mèo, gà lôi, dơi, marmota, rắn độc, hươu đốm, các bộ phận của thỏ và nhiều động vật hoang dã khác, đã dẫn đến sự nghi ngờ rằng nguyên nhân có thể là một loại coronavirus mới bắt nguồn từ động vật.<ref name=promedmail/><ref name=CDC6Jan2020>{{Chú thích web|url=https://wwwnc.cdc.gov/travel/notices/watch/pneumonia-china|title=Pneumonia of Unknown Cause in China – Watch – Level 1, Practice Usual Precautions – Travel Health Notices {{!}} Travelers' Health {{!}} CDC|last=|first=|date=ngày 6 tháng 1 năm 2020|website=wwwnc.cdc.gov|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200108143634/https://wwwnc.cdc.gov/travel/notices/watch/pneumonia-china|archive-date=ngày 8 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name="Schnirring8Jan2020">{{Chú thích web|url=http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/virologists-weigh-novel-coronavirus-chinas-outbreak|title=Virologists weigh in on novel coronavirus in China's outbreak|last=Schnirring|first=Lisa|date=ngày 8 tháng 1 năm 2020|website=CIDRAP|language=en|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200108234455/http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/virologists-weigh-novel-coronavirus-chinas-outbreak|archive-date=ngày 8 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name=Shih8Jan2020>{{Chú thích web|url=https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/specter-of-possible-new-virus-emerging-from-central-china-raises-alarms-across-asia/2020/01/08/3d33046c-312f-11ea-971b-43bec3ff9860_story.html|title=Specter of possible new virus emerging from central China raises alarms across Asia|last=Shih|first=Gerry|last2=Sun|first2=Lena H.|date=ngày 8 tháng 1 năm 2020|website=Washington Post|language=en|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200108172338/https://www.washingtonpost.com/world/asia_pacific/specter-of-possible-new-virus-emerging-from-central-china-raises-alarms-across-asia/2020/01/08/3d33046c-312f-11ea-971b-43bec3ff9860_story.html|archive-date=ngày 8 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020}}</ref>

Coronavirus chủ yếu truyền bệnh ở động vật, nhưng đã tiến hóa và lây nhiễm sang người, như đã thấy ở [[Hội chứng hô hấp cấp tính nặng|SARS]], [[Hội chứng hô hấp Trung Đông|MERS]] và bốn loại coronavirus khác được tìm thấy ở người gây ra các triệu chứng nhẹ về hô hấp như cảm lạnh thông thường. Cả sáu loại đều có thể lây từ người sang người.<ref name="RyanHill2019">{{Chú thích sách|last1=Rogier van Doorn|first1=H.|last2=Yu|first2=Hongji|editors=Edward T Ryan, David R Hill, Tom Solomon, Timothy P Endy, Naomi Aronson|title=Hunter's Tropical Medicine and Emerging Infectious Diseases E-Book|chapter-url=https://books.google.com/books?id=y8SODwAAQBAJ&pg=PA286|edition=10th|year=2019|publisher=Elsevier Health Sciences|isbn=978-0-323-55512-8|page=286|chapter=33. Viral Respiratory Infections}}</ref><ref name=CDC13Jan2020>{{Chú thích web|url=https://www.cdc.gov/coronavirus/novel-coronavirus-2019.html|title=Novel Coronavirus 2019 {{!}} CDC|last=|first=|date=ngày 13 tháng 1 năm 2020|website=www.cdc.gov|language=Anh Mỹ|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200114084712/https://www.cdc.gov/coronavirus/novel-coronavirus-2019.html|archive-date=ngày 14 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020}}</ref> Năm 2002, với nguồn gốc từ mèo cầy hương từ các chợ động vật sống, một đợt bùng phát SARS bắt đầu ở đại lục Trung Quốc và đến tận [[Canada]] và [[Hoa Kỳ]], khiến hơn 700 người tử vong trên toàn thế giới. Trường hợp cuối cùng xảy ra vào năm 2004.<ref name="RyanHill2019"/><ref name=BBC3Jan2020>{{Chú thích báo|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-china-50984025|title=Mystery pneumonia virus probed in China|last=|first=|date=ngày 3 tháng 1 năm 2020|work=BBC News|access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020|dead-url=no|language=Anh Anh|archive-url=https://web.archive.org/web/20200105051949/https://www.bbc.com/news/world-asia-china-50984025|archive-date=ngày 5 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name=Time8Jan2020>{{Chú thích web|url=https://time.com/5759289/wuhan-pneumonia-outbreak-disease/|title=What to Know About the Wuhan Pneumonia Oubreak|last=|first=|date=|website=Time|language=en|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200108021836/https://time.com/5759289/wuhan-pneumonia-outbreak-disease/|archive-date=ngày 8 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 8 tháng 1 năm 2020}}</ref> Vào thời điểm đó, Trung Quốc bị WHO chỉ trích vì cách xử lý dịch bệnh.<ref name=Strait31Dec2019>{{Chú thích web |url=https://www.straitstimes.com/asia/east-asia/china-probes-pneumonia-outbreak-for-sars-links-state-media |title=China probes pneumonia outbreak for Sars links: State media |date=ngày 31 tháng 12 năm 2019 |accessdate=ngày 21 tháng 1 năm 2020 |website=The Straits Times |archive-url=https://web.archive.org/web/20200102044602/https://www.straitstimes.com/asia/east-asia/china-probes-pneumonia-outbreak-for-sars-links-state-media |archive-date=ngày 2 tháng 1 năm 2020 |dead-url=no }}</ref> Mười năm sau khi xuất hiện SARS, coronavirus liên quan đến Lạc đà một bướu, MERS, khiến 750 người tử vong ở 27 quốc gia.<ref name="RyanHill2019"/> Việc dịch bệnh ở Vũ Hán có liên quan đến một thị trường lớn bán hải sản và động vật để tiêu thụ đã dẫn đến khả năng bệnh bắt nguồn từ động vật.<ref name=CDC13Jan2020/> Điều này dẫn đến nỗi lo rằng dịch bệnh sẽ tương tự như sự bùng phát SARS trước đó,<ref name=BBC3Jan2020/><ref name=Gallagher10Jan2020>{{Chú thích báo|url=https://www.bbc.com/news/health-51048366|title=Mystery Chinese virus: How worried should we be?|last=Gallagher|first=James|date=ngày 2020|work=BBC News|access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020|dead-url=no|language=Anh Anh|archive-url=https://web.archive.org/web/20200111005810/https://www.bbc.com/news/health-51048366|archive-date=ngày 11 tháng 1 năm 2020}}</ref> một mối lo ngại trầm trọng hơn bởi một số lượng lớn khách du lịch dự kiến sắp có vào dịp Tết Nguyên Đán, bắt đầu vào ngày 25 tháng 1 năm 2020.<ref name=NathNac10Jan2020>{{Chú thích web|url=https://travelhealthpro.org.uk/news/485/chinese-new-year-travel-advice|title=NaTHNaC – Chinese new year travel advice|last=|first=|date=ngày 10 tháng 1 năm 2020|website=TravelHealthPro|language=en|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200112120935/https://travelhealthpro.org.uk/news/485/chinese-new-year-travel-advice|archive-date=ngày 12 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020}}</ref>

Vũ Hán là thành phố lớn thứ bảy ở Trung Quốc, với dân số hơn 11 triệu người. Nơi đây là một trung tâm giao thông lớn ở phía Trung Trung Quốc, khoảng 700 dặm về phía Nam của [[Bắc Kinh]],<ref name="HAN8Jan2020">{{Chú thích web|url=https://emergency.cdc.gov/han/HAN00424.asp|title=Outbreak of Pneumonia of Unknown Etiology (PUE) in Wuhan, China|last=|first=|date=ngày 8 tháng 1 năm 2020|website=emergency.cdc.gov|publisher=Centers for Disease Control and Prevention|language=Anh Mỹ|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200109112902/https://emergency.cdc.gov/han/han00424.asp|archive-date=ngày 9 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020}}</ref> 500 dặm về phía Tây của [[Thượng Hải]] và 600 dặm về phía Bắc của [[Hồng Kông]].<ref name=Chan5Jan2020>{{Chú thích báo |last1=Chan |first1=Ho-him |last2=Mai |first2=Jun |date=ngày 5 tháng 1 năm 2020 |title=China says Wuhan pneumonia not Sars, but virus remains unidentified, more people hospitalised |url=https://www.scmp.com/news/hong-kong/health-environment/article/3044723/six-more-hong-kong-patients-hospitalised-over |work=[[South China Morning Post]] |location= |access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200105225413/https://www.scmp.com/news/hong-kong/health-environment/article/3044723/six-more-hong-kong-patients-hospitalised-over |archive-date=ngày 5 tháng 1 năm 2020 |dead-url=no }}</ref> Các chuyến bay thẳng từ Vũ Hán cũng kết nối với châu Âu: sáu chuyến mỗi tuần đến [[Paris]], ba chuyến hàng tuần đến [[Luân Đôn]] và năm chuyến hàng tuần đến [[Roma]].<ref name=ECDP14Jan2020>{{Chú thích web|url=https://www.ecdc.europa.eu/en/news-events/update-cluster-pneumonia-cases-associated-novel-coronavirus-wuhan-china-2019|title=Update: Cluster of pneumonia cases associated with novel coronavirus – Wuhan, China – 2019|last=|first=|date=ngày 14 tháng 1 năm 2020|website=European Centre for Disease Prevention and Control|language=en|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200120043700/https://www.ecdc.europa.eu/en/news-events/update-cluster-pneumonia-cases-associated-novel-coronavirus-wuhan-china-2019|archive-date=ngày 20 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020}}</ref>

Vào ngày 17 tháng 1, một nhóm trường Đại học Hoàng gia ở [[Anh]] công bố rằng tính đến ngày 12 tháng 1 năm 2020, ước tính có khoảng 1.723 trường hợp ([[Khoảng tin cậy|độ tin cậy]] 95%, 427–4.471) với các triệu chứng mới bùng phát. Công bố này này dựa trên số trường hợp được ghi nhận bên ngoài Trung Quốc. Họ cũng kết luận rằng "không nên loại trừ việc tự lây truyền từ người sang người".<ref name=Gallagher18Jan2020>{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/health-51148303|title=New Chinese virus 'will have infected hundreds'|last=Gallagher|first=James|date=ngày 18 tháng 1 năm 2020|work=BBC News|access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020|dead-url=no|language=Anh Anh|archive-url=https://web.archive.org/web/20200118020222/https://www.bbc.com/news/health-51148303|archive-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name=Imai17Jan2020>{{Cite web|url=http://www.imperial.ac.uk/medicine/departments/school-public-health/infectious-disease-epidemiology/mrc-global-infectious-disease-analysis/news--wuhan-coronavirus/|title=Estimating the potential total number of novel Coronavirus cases in Wuhan City, China|last1=Imai |first1=Natsuko |last2=Dorigatti |first2=Ilaria |last3=Cori |first3=Anne |last4=Riley |first4=Steven |last5=Ferguson |first5=Neil M|website=Imperial College London|language=Anh Anh|dead-url=no|archive-url=|archive-date=|date=ngày 17 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020}}</ref>

== Phát sinh chủng loại học ==
{{Infobox genome|image=<!-- Karyotype, for instance -->|caption=|type=nucleotide|taxId=MN908947|ploidy=<!-- haploid, diploid or polypoloid -->|chromosomes=<!-- number (unit is pairs) -->|size=30473 bp|year=2020}}

Các chuỗi trong bộ máy di truyền của betacoronavirus ở Vũ Hán có sự tương đồng với các chủng betacoronavirus tìm thấy ở dơi; tuy nhiên, virus này, so với các loại [[coronavirus]] khác như coronavirus gây ra [[hội chứng hô hấp cấp tính nặng]] ([[virus SARS]]) và coronavirus gây ra hội chứng hô hấp vùng Trung Đông ([[MERS-CoV|virus MERS]]), thì có sự khác biệt về mặt di truyền.<ref name=":1">{{cite web|url=https://www.who.int/health-topics/coronavirus|title=Coronavirus|tác giả=|họ=|tên=|ngày=|website=www.who.int|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20200120214550/https://www.who.int/health-topics/coronavirus|archive-date=ngày 20 tháng 1 năm 2020|url hỏng=|accessdate=ngày 22 tháng 1 năm 2020}}</ref>Giống như SARS-CoV, chủng virus thuộc dòng B của Beta-CoV.<ref>{{cite web|url=https://nextstrain.org/groups/blab/sars-like-cov|title=Phylogeny of SARS-like betacoronaviruses|website=nextstrain|accessdate=ngày 22 tháng 1 năm 2020}}</ref>

Năm bộ gen của coronavirus mới xuất hiện này đã được phân lập, gồm BetaCoV/Wuhan/IVDC-HB-01/2019, BetaCoV/Wuhan/IVDC-HB-04/2020, BetaCoV/Wuhan/IVDC-HB-05/2019, BetaCoV/Wuhan/WIV04/2019, và BetaCoV/Wuhan/IPBCAMS-WH-01/2019. Thông tin này do Viện Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh do Virus Quốc gia thuộc [[Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc]] (CDC), Viện Sinh học Mầm bệnh và Bệnh viện Jinyintan Vũ Hán công bố.<ref name=":1" /><ref>{{cite web|url=http://virological.org/t/initial-genome-release-of-novel-coronavirus/319|title=Initial genome release of novel coronavirus|date=ngày 11 tháng 1 năm 2020|website=Virological|language=Anh Mỹ|access-date=ngày 22 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref>{{Cite journal|date=ngày 2020-01-17|title=Wuhan seafood market pneumonia virus isolate Wuhan-Hu-1, complete genome|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/MN908947.3|language=Anh Mỹ}}</ref> Trình tự [[RNA]] của virus dài khoảng 30 kbp (30 000 [[Cặp bazơ|cặp base]]).<ref name=":1" />

== Dịch tễ học ==
Các trường hợp được xác nhận bên ngoài Trung Quốc đại lục gồm ba phụ nữ và một đàn ông ở Thái Lan, một đàn ông ở Nhật Bản, một phụ nữ ở Hàn Quốc, một phụ nữ ở Đài Loan, một đàn ông ở Hồng Kông, một phụ nữ ở Macau và một đàn ông ở Hoa Kỳ.<ref name="BBCNews20Jan20202">{{Cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-china-51171035|title=China virus cases up sharply as infection spreads|last=|first=|date=ngày 20 tháng 1 năm 2020|work=BBC News|access-date=ngày 20 tháng 1 năm 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200120043504/https://www.bbc.com/news/world-asia-china-51171035|archive-date=ngày 20 tháng 1 năm 2020|language=Anh Anh}}</ref><ref name="Wee17Jan2020">{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2020/01/15/world/asia/coronavirus-japan-china.html|title=Japan and Thailand Confirm New Cases of Chinese Coronavirus|last=Wee|first=Sui-Lee|date=ngày 15 tháng 1 năm 2020|work=The New York Times|access-date=ngày 22 tháng 1 năm 2020|language=Anh Mỹ|issn=0362-4331|archive-url=https://web.archive.org/web/20200116234710/https://www.nytimes.com/2020/01/15/world/asia/coronavirus-japan-china.html|archive-date=ngày 16 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name="Walter16Jan2020">{{Cite web|url=https://www.straitstimes.com/asia/east-asia/japan-confirms-first-case-of-infection-with-new-china-coronavirus|title=Japan confirms first case of infection from Wuhan coronavirus; Vietnam quarantines two tourists|last=Walter|first=Sim|date=ngày 16 tháng 1 năm 2020|website=The Straits Times|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20200116072051/https://www.straitstimes.com/asia/east-asia/japan-confirms-first-case-of-infection-with-new-china-coronavirus|archive-date=ngày 16 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 22 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name="WHO14Jan2010">{{Cite web|url=http://www.who.int/csr/don/14-january-2020-novel-coronavirus-thailand-ex-china/en/|title=WHO {{!}} Novel Coronavirus – Thailand (ex-China)|last=|first=|date=ngày 14 tháng 1 năm 2020|website=WHO|archive-url=https://web.archive.org/web/20200121030737/https://www.who.int/csr/don/14-january-2020-novel-coronavirus-thailand-ex-china/en/|archive-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 22 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nbcnews.com/health/health-news/1st-case-coronavirus-china-confirmed-u-s-n1119486|title=1st case of coronavirus from China confirmed in U.S.|website=NBC News|language=en|access-date=ngày 2020-01-21}}</ref> Dựa trên các chỉ số thống kê du lịch quốc tế, ngày 17 tháng 1, các nhà khoa học Anh ước tính rằng số ca nhiễm trùng thực sự có thể vào rơi vào khoảng 1700 người.<ref name="Gallagher18Jan2020"/><ref name="Imai17Jan2020"/> Ngày 20 tháng 1, Trung Quốc thông báo tình hình dịch bệnh ngày càng lây lan nhánh chóng, cụ thể: 140 bệnh nhân mới, bao gồm hai người ở Bắc Kinh và một người ở [[Thâm Quyến]].<ref>[https://www.france24.com/en/20200120-china-confirms-sharp-rise-in-cases-of-sars-like-virus-across-the-country China confirms sharp rise in cases of SARS-like virus across the country]</ref> Tính đến ngày 22 tháng 1, số trường hợp được xác nhận mắc bệnh trong xét nghiệm là 550, gồm 541 người ở Trung Quốc đại lục, 4 người ở Thái Lan, hai người ở Việt Nam, một người ở Nhật Bản, một người ở Hàn Quốc, một người ở Đài Loan, một người ở Macau, một người ở Hồng Kông và một người ở Hoa Kỳ.<ref name="CDC21Jan2020">{{Cite web|url=https://www.cdc.gov/media/releases/2020/p0121-novel-coronavirus-travel-case.html|title=2019 Novel Coronavirus (2019-nCoV)|last=CDC|first=|date=ngày 21 tháng 1 năm 2020|website=Centers for Disease Control and Prevention|language=Anh Mỹ|archive-url=|archive-date=|access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name="France-Presse19Jan2020">{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/world/2020/jan/19/coronavirus-china-reports-17-new-cases-of-sars-like-mystery-virus|title=Coronavirus: China reports 17 new cases of Sars-like mystery virus|last=France-Presse|first=Agence|date=ngày 19 tháng 1 năm 2020|work=The Guardian|access-date=ngày 22 tháng 1 năm 2020|language=Anh Anh|issn=0261-3077|archive-url=https://web.archive.org/web/20200120043700/https://www.theguardian.com/world/2020/jan/19/coronavirus-china-reports-17-new-cases-of-sars-like-mystery-virus|archive-date=ngày 20 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name="Deng19Jan2020">{{Cite web|url=https://www.wsj.com/articles/china-reports-17-new-cases-in-viral-pneumonia-outbreak-11579406777|title=China Reports New Cases of Wuhan Virus as Hectic Travel Period Nears|last=Deng|first=Chao|date=ngày 19 tháng 1 năm 2020|website=WSJ|language=Anh Mỹ|archive-url=https://web.archive.org/web/20200119043351/https://www.wsj.com/articles/china-reports-17-new-cases-in-viral-pneumonia-outbreak-11579406777|archive-date=ngày 19 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 22 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name=":Sina20Jan2020">[https://news.sina.com.cn/c/2020-01-20/doc-iihnzahk5231837.shtml 广东确诊1例新型冠状病毒感染的肺炎病例]</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.channelnewsasia.com/news/asia/wuhan-pneumonia-virus-outbreak-china-south-korea-12288598|title=South Korea confirms first case of new coronavirus in Chinese visitor|website=CNA|language=en|access-date=ngày 20 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name="auto">{{Cite web|url=https://www.straitstimes.com/asia/east-asia/wuhan-virus-cases-hit-217-in-china-as-president-xi-jinping-pledges-to-curb-outbreak|title=Wuhan virus: China announces more confirmed cases, including in Shanghai and Guangdong|last=hermesauto|date=ngày 20 tháng 1 năm 2020|website=The Straits Times|language=en|access-date=ngày 20 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name=VNEX/>

=== Thời gian biểu ===
{|class="wikitable" style="float:right; font-size:8pt; text-align:right;"
|+ style="font-size:10pt;" |2019-nCoV ở Trung Quốc<ref>{{cite web |title=公示公告 |publisher=Wuhan Municipal Health Commission |url=http://wjw.wuhan.gov.cn/front/web/list2nd/no/710 |access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190111205203/http://wjw.wuhan.gov.cn/front/web/list2nd/no/710 |archive-date=ngày 11 tháng 1 năm 2019 |dead-url=no }}</ref>
!rowspan="2"| || colspan="2"| Số ca || rowspan="2"| Số ca tử vong || colspan="3"| Số ca bị tách ly || rowspan="2"| Nguồn
|-
! Bị nghi ngờ || Được xác nhận || Bị cách ly || Được thả || Tổng
|-
|31 tháng 1 năm 2019 || 27 || || || || || ||
|-
|3 tháng 1 năm 2020 || 44 || || || 121 || || ||
|-
|5 tháng 1 năm 2020 || 59 || || || 163 || || ||
|-
|10 tháng 1 năm 2020 || || 41 || 1 || || || ||
|-
|11 tháng 1 năm 2020 || || 41 || 1 || 717 || 46 || 763 ||
|-
|12 tháng 1 năm 2020 || || 41 || 1 || 687 || 76 || 763 ||
|-
|13 tháng 1 năm 2020 || || 41 || 1 || 576 || 187 || 763 ||
|-
|15 tháng 1 năm 2020 || || || 2 || 119 || 644 || 763 ||
|-
|16 tháng 1 năm 2020 || || 45 || || 98 || 665 || 763 ||
|-
|17 tháng 1 năm 2020 || || 62 || 2 || 82 || 681 || 763 ||
|-
|18 tháng 1 năm 2020 || || 121 || || || || ||
|-
|19 tháng 1 năm 2020 || || 198 || 3 || 90 || 727 || 817 ||
|-
|20 tháng 1 năm 2020 || ||291 ||6 ||922 ||817 ||1739 ||
|}
[[Tập tin:2019-nCoV in Wuhan.svg|thumb|300x300px|2019-nCoV ở Vũ Hán]]
[[Tập tin:2019-nCoV in China.svg|thumb|300x300px|2019-nCoV ở Trung Quốc]]
[[Tập tin:2019-nCoV Cases.svg|thumb|alt=|300x300px|Các trường hợp bị nhiễm 2019-nCoV toàn cầu]]
'''30 tháng 12 năm 2019''': "Thông báo khẩn cấp về việc điều trị viêm phổi không rõ nguyên nhân" được ban hành bởi Cục Quản lý Y tế và Quản lý Y tế của Ủy ban Y tế Thành phố Vũ Hán.<ref>{{cite web|title=UNDIAGNOSED PNEUMONIA – CHINA (HUBEI): REQUEST FOR INFORMATION. Archive Number: 20191230.6864153 |url=https://promedmail.org/promed-post/?id=6864153|website=Pro-MED-mail|publisher=International Society for Infectious Diseases|accessdate=ngày 21 tháng 1 năm 2020}}</ref>

'''31 tháng 12 năm 2019''': 27 người bị viêm phổi không rõ nguyên nhân được báo cáo cho WHO. Hầu hết là các chủ gian hàng từ Chợ hải sản Vũ Hán Nam Trung Quốc. Bảy người trong tình trạng nghiêm trọng, đe dọa tính mạng. Do đó, Hồng Kông, Ma Cao và Đài Loan đã siết chặt giám sát biên giới.<ref name=promedmail/><ref name="Parry2020">{{Cite journal|last=Parry|first=Jane|date=ngày 8 tháng 1 năm 2020|title=Pneumonia in China: lack of information raises concerns among Hong Kong health workers|url=https://www.bmj.com/content/368/bmj.m56|journal=BMJ|language=en|volume=368|doi=10.1136/bmj.m56|issn=1756-1833|pmid=31915179|access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200108225058/https://www.bmj.com/content/368/bmj.m56|archive-date=ngày 8 tháng 1 năm 2020|dead-url=no}}</ref>

'''1 tháng 1 năm 2020''': Khu chợ cá và động vật bị nghi ngờ có liên quan đến các trường hợp viêm phổi bị đóng cửa để làm sạch và khử trùng.<ref name=promedmail/>

'''3 tháng 1 năm 2020''': Thái Lan bắt đầu khám sàng lọc hành khách đến từ Vũ Hán tại bốn sân bay khác nhau.<ref name= Schnirring13Jan2020/><ref>{{Cite web|url=https://chiangmaione.com/four-suspected-cases-of-mystery-chinese-viral-pneumonia-detected-at-cm-aiport-5892|title=Four suspected cases of mystery Chinese viral pneumonia detected at CM Airport {{!}} Chiang Mai One|last=Team|first=CM1|language=Anh Mỹ|access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200115233533/https://chiangmaione.com/four-suspected-cases-of-mystery-chinese-viral-pneumonia-detected-at-cm-aiport-5892|archive-date=ngày 15 tháng 1 năm 2020|dead-url=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.chiangmaicitylife.com/news/wuhan-viral-pneumonia-alert/|title=Wuhan viral pneumonia alert|last=CityNews|website=Chiang Mai Citylife|language=Anh Mỹ|access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020}}</ref> Cùng ngày, Singapore bắt đầu khám sàng lọc hành khách tại [[Sân bay Changi Singapore|Sân bay Changi]].<ref name="ST2Jan">{{cite web |last1=Goh |first1=Timothy |title=Travellers arriving at Changi Airport from Wuhan to undergo temperature screening after pneumonia outbreak |url=https://www.straitstimes.com/singapore/ministry-of-health-issues-advisory-on-viral-pneumonia-outbreak-in-chinas-wuhan |website=The Straits Times |accessdate=ngày 21 tháng 1 năm 2020 |date=ngày 2 tháng 1 năm 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200104191405/https://www.straitstimes.com/singapore/ministry-of-health-issues-advisory-on-viral-pneumonia-outbreak-in-chinas-wuhan |archive-date=ngày 4 tháng 1 năm 2020 |dead-url=no }}</ref>

'''5 tháng 1 năm 2020''': Các nghiên cứu ban đầu về nguyên nhân gây viêm phổi loại trừ khả năng cúm theo mùa, SARS, MERS và cúm gia cầm.<ref name="Hui14Jan2020" /><ref name="CDC6Jan2020" /> Có 59 trường hợp bị nghi ngờ, bảy trong tình trạng nguy kịch. Tất cả đều được cách ly và các trường hợp có tiếp xúc bắt đầu được theo dõi. Tại thời điểm này, không có báo cáo về bất kì trường hợp nào lây truyền từ người sang người giữa các nhân viên y tế.<ref name="Schnirring6Jan20">{{cite web|url=http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/questions-still-swirl-over-chinas-unexplained-pneumonia-outbreak|title=Questions still swirl over China's unexplained pneumonia outbreak|last=Schnirring|first=Lisa|date=ngày 6 tháng 1 năm 2020|website=CIDRAP|language=en|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200106222635/http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/questions-still-swirl-over-chinas-unexplained-pneumonia-outbreak|archive-date=ngày 6 tháng 1 năm 2020|accessdate=ngày 7 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name="5 Jan">{{cite web |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-china-51000910 |title=China pneumonia: Sars ruled out as dozens fall ill in Wuhan |date=ngày 5 tháng 1 năm 2020 |accessdate=ngày 6 tháng 1 năm 2020 |website=BBC |archive-url=https://web.archive.org/web/20200106005035/https://www.bbc.com/news/world-asia-china-51000910 |archive-date=ngày 6 tháng 1 năm 2020 |dead-url=no }}</ref>

'''6 tháng 1 năm 2020''': [[Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (Hoa Kỳ)|Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ]] (CDC) khuyến nghị nên rửa tay và tránh động vật, chợ bán thịt động vật và tiếp xúc với những người có dấu hiệu bị bệnh nếu đi du lịch đến Vũ Hán.<ref name="Schnirring6Jan20"/><ref name=CDC6Jan2020/>

'''9 tháng 1 năm 2020''': WHO xác nhận rằng một loại coronavirus mới được phân lập từ một người nhập viện.<ref name=Schnirring9Jan2020>{{Cite web|url=http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/more-details-emerge-new-coronavirus-wuhan-cluster|title=More details emerge on new coronavirus in Wuhan cluster|last=Schnirring|first=Lisa|date=ngày 9 tháng 1 năm 2020|website=CIDRAP|language=en|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200110062152/http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/more-details-emerge-new-coronavirus-wuhan-cluster|archive-date=ngày 10 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 9 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name="WHO9Jan2020">{{Cite web|url=https://www.who.int/china/news/detail/09-01-2020-who-statement-regarding-cluster-of-pneumonia-cases-in-wuhan-china|title=WHO Statement Regarding Cluster of Pneumonia Cases in Wuhan, China|last=|first=|date=ngày 9 tháng 1 năm 2020|website=who.int|language=en|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200114133102/https://www.who.int/china/news/detail/09-01-2020-who-statement-regarding-cluster-of-pneumonia-cases-in-wuhan-china|archive-date=ngày 14 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 9 tháng 1 năm 2020}}</ref> Cùng ngày, [[Trung tâm phòng chống dịch bệnh châu Âu]] đăng tải đánh giá rủi ro đầu tiên.<ref name= Schnirring10Jan2020>{{Cite web|url=http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/pressure-builds-china-share-info-new-coronavirus|title=Pressure builds on China to share info on new coronavirus|last=Schnirring|first=Lisa|date=ngày 10 tháng 1 năm 2020|website=CIDRAP|language=en|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200110230138/http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/pressure-builds-china-share-info-new-coronavirus|archive-date=ngày 10 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 22 tháng 1 năm 2020}}</ref> WHO cũng báo cáo rằng các nhà chức trách Trung Quốc đã hành động nhanh chóng,<ref name=Schnirring9Jan2020/> xác định loại coronavirus mới trong vài tuần kể từ khi bắt đầu bùng phát, với tổng số người được xét nghiệm dương tính là 41.<ref name="Lucey">{{Cite web|url=https://foreignpolicy.com/2020/01/14/china-response-wuhan-pneumonia-better-sars/|title=China Deserves Some Credit for Its Handling of the Wuhan Pneumonia|last=Lucey|first=Daniel|last2=Sparrow|first2=Annie|date=ngày 14 tháng 1 năm 2020|website=Foreign Policy|language=Anh Mỹ|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200115042408/https://foreignpolicy.com/2020/01/14/china-response-wuhan-pneumonia-better-sars/|archive-date=ngày 15 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020}}</ref> Trường hợp tử vong đầu tiên do virus xảy ra ở một người đàn ông 61 tuổi, là khách hàng thường xuyên của chợ. Ông bị [[bệnh gan]] [[Bệnh mạn tính|mạn tính]] và qua đời vì [[suy tim]] và viêm phổi. Vụ việc được báo cáo tại Trung Quốc bởi Ủy ban Y tế thông qua phương tiện truyền thông Trung Quốc vào ngày 11 tháng 1.<ref name=Schnirring11Jan2020>{{Cite web|url=http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/china-releases-genetic-data-new-coronavirus-now-deadly|title=China releases genetic data on new coronavirus, now deadly|last=Schnirring|first=Lisa|date=ngày 11 tháng 1 năm 2020|website=CIDRAP|language=en|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200111215102/http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/china-releases-genetic-data-new-coronavirus-now-deadly|archive-date=ngày 11 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 22 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name=QinNYT11Jan2020>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2020/01/10/world/asia/china-virus-wuhan-death.html|title=China Reports First Death From New Virus|last=Qin|first=Amy|date=ngày 10 tháng 1 năm 2020|work=The New York Times|access-date=ngày 22 tháng 1 năm 2020|dead-url=no|last2=Hernández|first2=Javier C.|language=Anh Mỹ|issn=0362-4331|archive-url=https://web.archive.org/web/20200111020017/https://www.nytimes.com/2020/01/10/world/asia/china-virus-wuhan-death.html|archive-date=ngày 11 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name=ECDP14Jan2020/><ref name=Strait11Jan2020>{{cite web |url=https://www.straitstimes.com/asia/east-asia/china-reports-first-death-in-wuhan-pneumonia-outbreak |title=China reports first death in Wuhan pneumonia outbreak |date=ngày 11 tháng 1 năm 2019 |accessdate=ngày 21 tháng 1 năm 2019 |website=The Straits Times |archive-url=https://web.archive.org/web/20200111015105/https://www.straitstimes.com/asia/east-asia/china-reports-first-death-in-wuhan-pneumonia-outbreak |archive-date=ngày 11 tháng 1 năm 2020 |dead-url=no }}</ref>

'''10 tháng 1 năm 2020''': Dữ liệu giải trình tự gen của coronavirus Vũ Hán được phân lập, một loại virus thuộc cùng họ với coronavirus SARS, được đăng trên Virological.org bởi các nhà nghiên cứu từ [[Đại học Phục Đán]], Thượng Hải. Thêm ba trình tự từ Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Trung Quốc, một từ Học viện Khoa học Y tế Trung Quốc và một từ [[Bệnh viện Jinyintan]] ở Vũ Hán được đăng lên cổng thông tin [[GISAID]].<ref name="Schnirring11Jan2020" /><ref name="Gan9Jan2020">{{Cite web|url=https://www.cnn.com/2020/01/08/health/china-wuhan-pneumonia-virus-intl-hnk/index.html|title=A new virus related to SARS is the culprit in China's mysterious pneumonia outbreak, scientists say|last=Gan|first=Nectar|date=ngày 9 tháng 1 năm 2020|website=CNN|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200109065952/https://www.cnn.com/2020/01/08/health/china-wuhan-pneumonia-virus-intl-hnk/index.html|archive-date=ngày 9 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 9 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name= Schnirring13Jan2020>{{Cite web|url=http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/thailand-finds-wuhan-novel-coronavirus-traveler-china|title=Thailand finds Wuhan novel coronavirus in traveler from China|last=Schnirring|first=Lisa|last2=2020|date=ngày 13 tháng 1 năm 2020|website=CIDRAP|language=en|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200113231747/http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/thailand-finds-wuhan-novel-coronavirus-traveler-china|archive-date=ngày 13 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name=NCBI>{{cite web |title=Wuhan seafood market pneumonia virus isolate Wuhan-Hu-1, complete genome |url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/MN908947 |website=NCBI Genbank |publisher=National Center for Biotechnology Information |accessdate=ngày 20 tháng 1 năm 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200121045720/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/MN908947 |archive-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020 |dead-url=no }}</ref> Cùng ngày, PHE ban hành hướng dẫn của họ.<ref name= Schnirring10Jan2020/>

'''11 tháng 1 năm 2020''': Trung Quốc theo dõi hơn 700 trường hợp tiếp xúc với 41 ca được xác nhận, bao gồm hơn 400 nhân viên y tế, không có trường hợp mới nào được báo cáo tại Trung Quốc kể từ ngày 5 tháng 1.<ref name="Schnirring6Jan20" /><ref name=CDC6Jan2020/><ref name=Schnirring11Jan2020/><ref name="Schnirring7Jan20">{{Cite web|url=http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/nations-step-screening-and-await-word-chinas-pneumonia-outbreak|title=Nations step up screening and await word on China's pneumonia outbreak|last=Schnirring|first=Lisa|date=ngày 7 tháng 1 năm 2020|website=CIDRAP|language=en|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200107220738/http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/nations-step-screening-and-await-word-chinas-pneumonia-outbreak|archive-date=ngày 7 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 8 tháng 1 năm 2020}}</ref> WHO công bố hướng dẫn ban đầu về tư vấn du lịch, thử nghiệm trong phòng thí nghiệm và điều tra y tế.<ref name=Schnirring11Jan2020/>

'''13 tháng 1 năm 2020''': CDC thông báo rằng bộ gen đã được đăng trên cơ sở dữ liệu trình tự gen GenBank của NIH.<ref name=CDC13Jan2020/> Cùng ngày, Thái Lan chứng kiến ​​trường hợp được xác nhận nhiễm 2019-nCoV đầu tiên, cũng là trường hợp đầu tiên bên ngoài Trung Quốc.<ref name=WHO14Jan2010/> Một người phụ nữ 61 tuổi đến từ Vũ Hán bị lây nhiễm, bà chưa bao giờ đến Chợ hải sản Hoa Nam, nhưng được ghi nhận là đã đến các chợ khác. Bà đến Băng Cốc vào ngày 8 tháng 1.<ref name=Schnirring14Jan2020>{{Cite web|url=http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/report-thailands-coronavirus-patient-didnt-visit-outbreak-market|title=Report: Thailand's coronavirus patient didn't visit outbreak market|last=Schnirring|first=Lisa|last2=|date=ngày 14 tháng 1 năm 2020|website=CIDRAP|language=en|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200114230152/http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/report-thailands-coronavirus-patient-didnt-visit-outbreak-market|archive-date=ngày 14 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 24 tháng 1 năm 2020}}</ref>

'''14 tháng 1 năm 2020''': Hai trong số 41 trường hợp được xác nhận tại Vũ Hán được báo cáo là một cặp vợ chồng, làm gia tăng khả năng lây truyền từ người sang người.<ref name="Schnirring14Jan2020" /><ref name="CDC15Jan2020">{{Cite web|url=https://www.cdc.gov/coronavirus/novel-coronavirus-2019.html|title=Novel Coronavirus 2019 {{!}} CDC|last=|first=|date=ngày 15 tháng 1 năm 2020|website=www.cdc.gov|language=Anh Mỹ|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200114084712/https://www.cdc.gov/coronavirus/novel-coronavirus-2019.html|archive-date=ngày 14 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref>

'''15 tháng 1 năm 2020''': Ca tử vong thứ hai xảy ra với một người đàn ông 69 tuổi ở Trung Quốc.<ref name=Schirring16Jan2020/><ref name="Reuters16Jan2020">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-china-health-pneumonia-idUSKBN1ZG01B|title=China says second person dies in Wuhan pneumonia outbreak|date=ngày 17 tháng 1 năm 2020|work=Reuters|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020|language=en|archive-url=https://web.archive.org/web/20200117105016/https://www.reuters.com/article/us-china-health-pneumonia-idUSKBN1ZG01B|archive-date=ngày 17 tháng 1 năm 2020|dead-url=no}}</ref> WHO công bố một biên bản về thử nghiệm chẩn đoán cho 2019-nCoV, được phát triển bởi một nhóm nghiên cứu virus học từ [[Charité|Bệnh viện Charité]].<ref name="Schirring16Jan2020">{{Cite web|url=http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/japan-has-1st-novel-coronavirus-case-china-reports-another-death|title=Japan has 1st novel coronavirus case; China reports another death|last=Schirring|first=Lisa|last2=2020|date=ngày 16 tháng 1 năm 2020|website=CIDRAP|language=en|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200120043657/http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/japan-has-1st-novel-coronavirus-case-china-reports-another-death|archive-date=ngày 20 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref>

'''16 tháng 1 năm 2020''': Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản cảnh báo với WHO rằng có một nam thanh niên Trung Quốc 30 tuổi dương tính với 2019-nCoV trong thời gian nằm viện từ ngày 10 đến 15 tháng 1. Anh chưa bao giờ đến Chợ hải sản Hoa Nam, nhưng có thể đã tiếp xúc gần với một người bị lây nghiễm ở Vũ Hán.<ref name="Walter16Jan2020"/><ref name="WHO=16Jan2020">{{Cite web|url=http://www.who.int/csr/don/16-january-2020-novel-coronavirus-japan-ex-china/en/|title=WHO {{!}} Novel Coronavirus – Japan (ex-China)|last=|first=|date=|website=WHO|dead-url=no|archive-url=|archive-date=|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref>

'''17 tháng 1 năm 2020''': Thái Lan báo cáo trường hợp được xác nhận thứ hai ở quốc gia này là một phụ nữ 74 tuổi trên chuyến bay từ Vũ Hán đến Băng Cốc.<ref name="Wee17Jan2020"/><ref name="GovHK17Jan2020">{{Cite web|url=https://www.info.gov.hk/gia/general/202001/17/P2020011700960.htm|title=CHP closely monitors additional confirmed case of infection of novel coronavirus in Thailand|last=|first=|date=ngày 17 tháng 1 năm 2020|website=www.info.gov.hk|dead-url=no|archive-url=|archive-date=|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref> Số ca được xác nhận trong phòng thí nghiệm ở Trung Quốc lên đến 45.<ref name=Schnirring17Jan2020>{{Cite web|url=http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/thailand-notes-2nd-ncov-case-cdc-begins-airport-screening|title=As Thailand notes 2nd nCoV case, CDC begins airport screening|last=Schnirring|first=Lisa|last2=2020|date=ngày 17 tháng 1 năm 2020|website=CIDRAP|language=en|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200117222155/http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/thailand-notes-2nd-ncov-case-cdc-begins-airport-screening|archive-date=ngày 17 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref>

'''18 tháng 1 năm 2020''': Trung Quốc báo cáo thêm 17 trường hợp được xác nhận trong phòng thí nghiệm, với ba trường hợp trong tình trạng nguy kịch. Tổng số trường hợp được xác nhận ở quốc gia này tăng lên 62, độ tuổi từ 30 đến 79, trong đó 19 trường hợp được xuất viện và tám trường hợp vẫn còn nguy kịch.<ref name=France-Presse19Jan2020/>

'''19 tháng 1 năm 2020''': Các trường hợp được xác nhận đầu tiên được báo cáo ở Trung Quốc, bên ngoài Vũ Hán, một ở tỉnh Quảng Đông ở phía Nam và hai ở Bắc Kinh.<ref name=":Sina20Jan2020"/> Vũ Hán báo cáo 136 trường hợp được xác nhận thêm trong phòng thí nghiệm, nâng tổng số ca được xác nhận trong phòng thí nghiệm ở Trung Quốc lên 201. Một trường hợp tử vong mới cũng được báo cáo ở Vũ Hán, nâng tổng số ca tử vong ở quốc gia này lên ba.<ref>{{Cite web|url=http://wjw.wuhan.gov.cn/front/web/showDetail/2020012009077|title=武汉市卫生健康委员会|website=wjw.wuhan.gov.cn|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200120052215/http://wjw.wuhan.gov.cn/front/web/showDetail/2020012009077|archive-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020|dead-url=no}}</ref><ref name="wuhan20Jan2020">{{cite news |title=China reports 136 more cases in two days |url=http://wjw.wuhan.gov.cn/front/web/showDetail/2020012009077 |accessdate=ngày 23 tháng 1 năm 2020 |agency=Wuhan Municipal Health Commission |date=ngày 20 tháng 1 năm 2020 |language=zh |archive-url=https://web.archive.org/web/20200120052215/http://wjw.wuhan.gov.cn/front/web/showDetail/2020012009077 |archive-date=ngày 20 tháng 1 năm 2020 |dead-url=no }}</ref>

'''20 tháng 1 năm 2020''': Hàn Quốc báo cáo xác nhận trường hợp đầu tiên tại đây.<ref name="Yonhap20Jan">{{Cite web|url=https://en.yna.co.kr/view/AEN20200120004500320|title=S. Korea reports 1st confirmed case of China coronavirus|last=박상수|date=ngày 20 tháng 1 năm 2020|website=Yonhap News Agency|language=en|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref> Bắc Kinh và Quảng Đông lần lượt báo cáo thêm ba và mười ba trường hợp được xác nhận trong phòng thí nghiệm. Thượng Hải xác nhận trường hợp đầu tiên, nâng tổng số ca được xác nhận trong phòng thí nghiệm ở Trung Quốc lên 218.<ref name="auto"/><ref>{{Cite web|url=https://www.wsj.com/articles/china-coronavirus-kills-third-person-spreads-to-more-cities-11579494221|title=Coronavirus Is Spreading Quickly Across China as Confirmed Cases Triple|last=Cheng|first=Chao Deng and Jonathan|website=WSJ|language=Anh Mỹ|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200121040231/https://www.wsj.com/articles/china-coronavirus-kills-third-person-spreads-to-more-cities-11579494221|archive-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020|dead-url=no}}</ref> Nhóm điều tra từ Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc xác nhận rằng coronavirus có thể lây truyền từ người sang người. Ít nhất hai người sống xa Vũ Hán hàng trăm dặm đã bị nhiễm.<ref>{{Cite web|url=https://www.cnn.com/2020/01/19/asia/china-coronavirus-spike-intl-hnk/index.html|title=China confirms new coronavirus can spread between humans|author1=Nectar Gan|author2=Yong Xiong|website=CNN|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200120040258/https://www.cnn.com/2020/01/19/asia/china-coronavirus-spike-intl-hnk/index.html|archive-date=ngày 20 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020|author3=Eliza Mackintosh}}</ref>

'''21 tháng 1 năm 2020''': WHO tuyên bố sẽ tổ chức một cuộc họp khẩn cấp về chủng virus mới vào ngày hôm sau để xác định xem virus này có phải là "tình trạng khẩn cấp với sức khỏe cộng đồng được quốc tế quan tâm" hay không.<ref>{{cite web |title=China confirms human-to-human transmission of Wuhan virus as WHO emergency group meets |url=https://www.channelnewsasia.com/news/asia/china-confirms-human-transmission-who-emergency-meet-wuhan-virus-12293414 |website=CNA |accessdate=ngày 23 tháng 1 năm 2020 |date=ngày 21 tháng 1 năm 2020}}</ref>

Một số địa điểm mới ở Trung Quốc báo cáo xác nhận nhiều trường hợp. Tỉnh [[Chiết Giang]] và thành phố [[Thiên Tân]] lần lượt báo cáo 5 và 2 trường hợp được xác nhận trong phòng thí nghiệm.<ref>{{Cite web|url=https://www.zjwjw.gov.cn/art/2020/1/21/art_1202101_41786033.html|title=国家卫生健康委确认我省首例输入性 新型冠状病毒感染的肺炎确诊病例|website=www.zjwjw.gov.cn|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://wsjk.tj.gov.cn/art/2020/1/21/art_14_70132.html|title=天津确诊2例新型冠状病毒感染的肺炎病例|last=|first=|date=ngày 21 tháng 1 năm 2020|website=|dead-url=no|archive-url=|archive-date=|access-date=}}</ref> Quảng Đông báo cáo thêm 3 trường hợp.<ref>{{Cite web|url=http://wsjkw.gd.gov.cn/zwyw_yqxx/content/post_2877668.html|title=广东省新型冠状病毒感染的肺炎疫情通报|last=|first=|date=ngày 21 tháng 1 năm 2020|website=|dead-url=no|archive-url=|archive-date=|access-date=}}</ref> Thượng Hải và tỉnh [[Hà Nam (Trung Quốc)|Hà Nam]] lần lượt báo cáo thêm 4 và 1 trường hợp.<ref>{{Cite web|url=http://wsjkw.sh.gov.cn/xwfb/20200121/353b563cdb594b23a19d6e0d37908a11.html|title=上海卫生健康委员会新增4例新型冠狀病毒感染的肺炎确診病例|last=|first=|date=ngày 21 tháng 1 năm 2020|website=|dead-url=no|archive-url=|archive-date=|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref> Tỉnh [[Tứ Xuyên]] báo cáo 1 và thành phố [[Trùng Khánh]] báo cáo 5 trường hợp.<ref>{{Cite web|url=https://news.now.com/home/international/player?newsId=377633|title=全球累計313宗武漢新型肺炎病例 重慶出現首宗案例|website=Now 新聞|language=zh-hk|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name="hnwsjsw0121">{{Cite web|url=http://www.hnwsjsw.gov.cn/contents/177/47946.shtml|title=国家卫生健康委确认我省首例输入性新型冠状病毒感染的肺炎确诊病例|website=www.hnwsjsw.gov.cn|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref> [[Sơn Đông]], [[Hồ Nam]] và [[Vân Nam]] đều báo cáo một trường hợp.<ref>{{Cite web|url=http://wsjkw.shandong.gov.cn/wzxxgk/zwgg/202001/t20200121_2510811.html|title=青岛市疑似新型冠状病毒感染的肺炎病例被国家卫生健康委确认为确诊病例|last=|first=|date=ngày 21 tháng 1 năm 2020|website=|dead-url=no|archive-url=|archive-date=|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://wjw.hunan.gov.cn/wjw/xxgk/gzdt/zyxw_1/202001/t20200122_11162942.html|title=湖南全力做好新型冠状病毒感染的肺炎疫情防控工作|last=|first=|date=ngày 21 tháng 1 năm 2020|website=|dead-url=no|archive-url=|archive-date=|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://wsjkw.km.gov.cn/c/2020-01-22/3267609.shtml|title=昆明市卫生健康委关于新型冠状病毒感染的肺炎疫情的情况通报|last=|first=|date=ngày 22 tháng 1 năm 2020|website=|dead-url=no|archive-url=|archive-date=|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref> [[Giang Tây]] báo cáo 2 trường hợp.<ref>{{Cite web|url=http://hc.jiangxi.gov.cn/doc/2020/01/22/137549.shtml|title=江西省確認2例輸入性新型冠狀病毒感染的肺炎確診病例|last=|first=|date=ngày 22 tháng 1 năm 2020|website=|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200122012750/http://hc.jiangxi.gov.cn/doc/2020/01/22/137549.shtml|archive-date=ngày 22 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref> Tổng số trường hợp được xác nhận trong phòng thí nghiệm ở Trung Quốc tăng lên đến 312 và số người chết là 6.<ref name="CNA21Jan">{{cite web|url=https://www.channelnewsasia.com/news/asia/wuhan-pneumonia-virus-coronavirus-china-deaths-12294100|title=Wuhan authorities report fourth death from coronavirus outbreak|date=ngày 21 tháng 1 năm 2020|website=CNA|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200121042418/https://www.channelnewsasia.com/news/asia/wuhan-pneumonia-virus-coronavirus-china-deaths-12294100|archive-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020|accessdate=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name="NBCNews21Jan2020">{{Cite web|url=https://www.nbcnews.com/news/world/cases-deadly-coronavirus-spike-officials-confirm-human-human-spread-n1118996|title=Cases of deadly coronavirus spike as officials confirm human-to-human spread|last=|first=|date=ngày 21 tháng 1 năm 2020|website=NBC News|language=en|dead-url=no|archive-url=|archive-date=|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name="hnwsjsw0121"/>

15 trường hợp nhân viên y tế bị lây nhiễm ở Vũ Hán được báo cáo.<ref>{{cite news|url=https://www.scmp.com/news/china/society/article/3046908/new-china-virus-likely-human-transmission-stage-infections|title=Wuhan virus kills fourth patient, infects hospital staff amid fear of ‘super-spreader’|last1=Choy|first1=Gigi|date=ngày 20 tháng 1 năm 2020|work=SCMP|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200120143722/https://www.scmp.com/news/china/society/article/3046908/new-china-virus-likely-human-transmission-stage-infections|archive-date=ngày 20 tháng 1 năm 2020|dead-url=no|last2=Yan|first2=Alice}}</ref><ref>{{cite news |title=中科院：武汉冠状病毒有很强感染人能力 世卫组织：可能持续人传人 |url=https://news.sina.cn/gn/2020-01-21/detail-iihnzhha3976502.d.html |accessdate=ngày 23 tháng 1 năm 2020 |work=Sina News |date=ngày 21 tháng 1 năm 2020}}</ref>

Các trường hợp mới cũng được báo cáo bên ngoài Trung Quốc đại lục. Đài Loan báo cáo xác nhận trường hợp đầu tiên được trong phòng thí nghiệm<ref>{{Cite web|url=https://www.cdc.gov.tw/Bulletin/Detail/6oHuoqzW9e_onW0AaMEemg?typeid=9|title=Taiwan Centers for Disease Control|last=|first=|date=|website=|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200121121657/https://www.cdc.gov.tw/Bulletin/Detail/6oHuoqzW9e_onW0AaMEemg?typeid=9|archive-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref> và bang Washington báo cáo xác nhận trường hợp đầu tiên ở Bắc Mỹ.<ref name=CDC21Jan2020/><ref name="CNN0121">{{Cite web|url=https://www.cnn.com/2020/01/21/health/wuhan-coronavirus-first-us-case-cdc-bn/index.html|title=CDC confirms first US case of Wuhan coronavirus|last=Correspondent|first=Elizabeth Cohen, Senior Medical|website=CNN|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200121183952/https://www.cnn.com/2020/01/21/health/wuhan-coronavirus-first-us-case-cdc-bn/index.html|archive-date=ngày 21 tháng 1 năm 2020|dead-url=no}}</ref>

'''22 tháng 1 năm 2020''': Do thiếu thông tin nên Ủy ban khẩn cấp của WHO không thể đạt đồng thuận về việc liệu có nên được phân loại dịch bệnh là [[Tình trạng Khẩn cấp Y tế Công cộng Quốc tế]] hay không.<ref>{{Cite web|url=https://www.statnews.com/2020/01/22/who-postpones-decision-on-whether-to-declare-china-outbreak-a-global-public-health-emergency/|title=WHO postpones decision on whether to declare China outbreak a global public health emergency|last=Joseph|first=Andrew|date=ngày 22 tháng 1 năm 2020|website=Stat News|language=en|dead-url=no|archive-url=https://web.archive.org/web/20200122215440/https://www.statnews.com/2020/01/22/who-postpones-decision-on-whether-to-declare-china-outbreak-a-global-public-health-emergency/|archive-date=ngày 22 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref>

Ma Cao và Hồng Kông báo cáo các trường hợp được xác nhận trong phòng thí nghiệm đầu tiên của hai khu vực này.<ref>{{Cite web|url=https://hk.news.yahoo.com/%E6%AD%A6%E6%BC%A2%E8%82%BA%E7%82%8E%E6%AE%BA%E5%88%B0-%E9%A6%99%E6%B8%AF%E7%A2%BA%E8%A8%BA%E9%A6%96%E5%AE%97%E6%84%9F%E6%9F%93%E5%80%8B%E6%A1%88-091413483.html|title=消息指曾赴武漢抵港內地男 初步確診新型冠狀病毒 {{!}} 新聞 – Yahoo雅虎香港|website=hk.news.yahoo.com|language=zh-Hant-HK|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref name="MaCao22Jan"/> Bắc Kinh báo cáo xác nhận thêm 5 trường hợp còn Quảng Đông báo cáo xác nhận thêm 9 trường hợp. Thượng Hải báo cáo xác nhận thêm 5 trường hợp trong khi Thiên Tân báo cáo xác nhận thêm 2 trường hợp. Chiết Giang và Giang Tây lần lượt báo cáo xác nhận thêm 5 và 1 trường hợp.<ref>{{Cite web|url=http://m.datanews.caixin.com/m/2020-01-20/101506236.html|title=地图｜中国武汉肺炎确诊病例实时动态|website=m.datanews.caixin.com|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref> [[Liêu Ninh]] báo cáo xác nhận 2 trường hợp đầu tiên.<ref>{{Cite web|url=http://wsjk.ln.gov.cn/wst_wsjskx/202001/t20200122_3728428.html|title=辽宁省卫生健康委员会|website=wsjk.ln.gov.cn|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref> [[Quý Châu]], [[Phúc Kiến]], [[An Huy]], [[Sơn Tây]] và [[Ninh Hạ]] cùng báo cáo xác nhận một trường hợp.<ref>{{Cite web|url=http://www.gzhfpc.gov.cn/xwzx_500663/sndt/202001/t20200122_44600121.html|title=国家卫生健康委确认我省首例输入性新型冠状病毒感染的肺炎确诊病例|website=www.gzhfpc.gov.cn|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref>{{Citation|title=2019年－2020年新型冠狀病毒肺炎事件|date=ngày 22 tháng 1 năm 2020|url=https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=2019%E5%B9%B4%EF%BC%8D2020%E5%B9%B4%E6%96%B0%E5%9E%8B%E5%86%A0%E7%8B%80%E7%97%85%E6%AF%92%E8%82%BA%E7%82%8E%E4%BA%8B%E4%BB%B6&oldid=57806349|work=维基百科，自由的百科全书|language=zh|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://wjw.ah.gov.cn/news_details_53898.html|title=安徽省报告首例新型冠状病毒感染的肺炎确诊病例 – 工作动态 – 安徽省卫生健康委员会|website=wjw.ah.gov.cn|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200122153832/http://wjw.ah.gov.cn/news_details_53898.html|archive-date=ngày 22 tháng 1 năm 2020|dead-url=no}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://wjw.shanxi.gov.cn/wjywl02/24321.hrh|title=山西省卫生健康委员会网站-卫健要闻|website=wjw.shanxi.gov.cn|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://wsjkw.nx.gov.cn/info/1140/13207.htm|title=国家卫生健康委确认我区首例输入性新型冠状病毒感染的肺炎确诊病例-宁夏回族自治区卫生健康委员会|website=wsjkw.nx.gov.cn|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref> [[Hải Nam]] báo cáo xác nhận 4 trường hợp.<ref>{{Cite web|url=https://tech.sina.com.cn/roll/2020-01-22/doc-iihnzahk5804410.shtml|title=海南确诊4例新型冠状病毒感染的肺炎|last=国际在线|date=ngày 22 tháng 1 năm 2020|website=tech.sina.com.cn|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref> Hồ Nam báo cáo xác nhận thêm 3 trường hợp.<ref>{{Cite web|url=http://wjw.hunan.gov.cn/wjw/xxgk/gzdt/zyxw_1/202001/t20200122_11163560.html|title=湖南省新增3例新型冠状病毒感染的肺炎确诊病例|last=|first=|date=|website=|dead-url=no|archive-url=|archive-date=|access-date=}}</ref> Quảng Tây báo cáo xác nhận 2 trường hợp.<ref>{{Cite web|url=http://wsjkw.gxzf.gov.cn/gzdt/bt/2020/0122/67925.html|title=广西确诊2例新型冠状病毒感染的肺炎病例|last=|first=|date=|website=|dead-url=no|archive-url=|archive-date=|access-date=}}</ref> Tổng cộng, có 571 trường hợp được xác nhận trong phòng thí nghiệm và 17 người chết ở Trung Quốc. Để đáp lại, chính phủ đã tuyên bố kiểm dịch cho đến khi có thông báo mới, hủy các chuyến bay và tàu hỏa đi từ Vũ Hán, và đình chỉ giao thông công cộng ở Vũ Hán, có hiệu lực kể từ 10:00 (02:00 [[UTC]], [[UTC+08:00]]) ngày 23 tháng 1.<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2020/01/22/world/asia/china-coronavirus-travel.html|title=Wuhan, Center of Coronavirus Outbreak, Is Cut Off by Chinese Authorities|website=nytimes.com|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref>

Thái Lan báo cáo xác nhận thêm 2 trường hợp, nâng tổng số ca được xác nhận trong phòng thí nghiệm ở đây lên 4.<ref>{{Cite web|url=https://www.channelnewsasia.com/news/asia/wuhan-virus-china-two-more-cases-found-thailand-12301606|title=Wuhan virus: 2 more cases confirmed in Thailand|website=CNA|language=en|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200122134115/https://www.channelnewsasia.com/news/asia/wuhan-virus-china-two-more-cases-found-thailand-12301606|archive-date=ngày 22 tháng 1 năm 2020|dead-url=no}}</ref>

Chiều cùng ngày, Hồng Kông báo cáo xác nhận trường hợp thứ hai trong phòng thí nghiệm.<ref>{{Cite web|url=https://www.scmp.com/news/hong-kong/health-environment/article/3047193/china-coronavirus-first-case-confirmed-hong-kong|title=China coronavirus: Hong Kong reports second case of infection hours after first|date=ngày 22 tháng 1 năm 2020|website=South China Morning Post|language=en|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref>

'''23 tháng 1 năm 2020''': Theo AFP, các chuyên gia Trung Quốc sau khi phân tích [[gen]] cho rằng virus 2019-nCoV có thể bắt nguồn từ dơi hoặc rắn.<ref>{{chú thích web|author1=Phúc Duy|title=Khủng hoảng tại ổ dịch viêm phổi Vũ Hán|url=https://thanhnien.vn/the-gioi/khung-hoang-tai-o-dich-viem-phoi-vu-han-1174899.html|work=Thanh niên|date=2020-01-23|accessdate=2020-01-23}}</ref>

Việt Nam ghi nhận 2 ca dương tính đầu tiên tại [[Thành phố Hồ Chí Minh]]. Đây là hai bố con người Trung Quốc, mà người bố đi từ Vũ Hán sang Việt Nam thăm con làm việc tại Việt Nam, và đã lây bệnh cho con. Cả hai nhập viện [[Bệnh viện Chợ Rẫy]] ngày 22 tháng 1, và được xác nhận dương tính với virus 2019-NcoV một ngày sau đó.<ref name=VNEX>{{Chú thích web|url=https://vnexpress.net/suc-khoe/hai-nguoi-viem-phoi-vu-han-cach-ly-tai-benh-vien-cho-ray-4046299.html|tựa đề=Hai người viêm phổi Vũ Hán cách ly tại Bệnh viện Chợ Rẫy|tác giả=Lê Phương|ngày=ngày 23 tháng 1 năm 2020|nhà xuất bản=''[[VnExpress]]''|url lưu trữ=|ngày lưu trữ=|url hỏng=no|ngày truy cập=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref>

== Toàn cầu: các trường hợp được báo cáo và phản ứng ==
Kể từ ngày 31 tháng 12 năm 2019, một số khu vực và quốc gia gần Trung Quốc đã siết chặt sàng lọc các du khách được chọn. <ref name="Parry20Jan2020">{{Chú thích tạp chí|last=Parry|first=Jane|date=20 January 2020|title=China coronavirus: cases surge as official admits human to human transmission|url=https://www.bmj.com/content/368/bmj.m236|journal=British Medical Journal|volume=368|pages=|doi=10.1136/bmj.m236|issn=1756-1833|url-access=subscription|via=}}</ref> Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) sau đó đã ban hành đồng hồ du lịch cấp 1. <ref name="CDC6Jan2020">{{Chú thích web|url=https://wwwnc.cdc.gov/travel/notices/watch/pneumonia-china|tựa đề=Pneumonia of Unknown Cause in China – Watch – Level 1, Practice Usual Precautions – Travel Health Notices|ngày=6 January 2020|website=CDC|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20200108143634/https://wwwnc.cdc.gov/travel/notices/watch/pneumonia-china|ngày lưu trữ=8 January 2020|ngày truy cập=7 January 2020}}</ref> <ref name="Schnirring6Jan20">{{Chú thích web|url=http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/questions-still-swirl-over-chinas-unexplained-pneumonia-outbreak|tựa đề=Questions still swirl over China's unexplained pneumonia outbreak|tác giả=Schnirring|tên=Lisa|ngày=6 January 2020|website=CIDRAP|ngôn ngữ=en|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20200106222635/http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/questions-still-swirl-over-chinas-unexplained-pneumonia-outbreak|ngày lưu trữ=6 January 2020|ngày truy cập=7 January 2020}}</ref> Hướng dẫn và đánh giá rủi ro đã được đăng tải trong thời gian ngắn bởi những người khác bao gồm Trung tâm phòng chống và kiểm soát dịch bệnh châu Âu và Y tế công cộng Anh. <ref name="PHE23Jan2020">{{Chú thích web|url=https://www.gov.uk/government/news/wuhan-novel-coronavirus-and-avian-flu-advice-for-travel-to-china|tựa đề=Wuhan novel coronavirus and avian flu: advice for travel to China|tác giả=|tên=|ngày=23 January 2020|website=GOV.UK|nhà xuất bản=[[Public Health England]]|ngôn ngữ=en|url lưu trữ=|ngày lưu trữ=|ngày truy cập=23 January 2020}}</ref> Tại Trung Quốc, các sân bay, nhà ga và nhà ga xe lửa đã lắp đặt nhiệt kế hồng ngoại. Những người bị sốt sau đó được đưa đến các cơ sở y tế sau khi được đăng ký và cho đeo khẩu trang. <ref name="France-Presse19Jan2020">{{Chú thích báo|url=https://www.theguardian.com/world/2020/jan/19/coronavirus-china-reports-17-new-cases-of-sars-like-mystery-virus|title=Coronavirus: China reports 17 new cases of Sars-like mystery virus|last=France-Presse|first=Agence|date=19 January 2020|work=The Guardian|access-date=19 January 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200120043700/https://www.theguardian.com/world/2020/jan/19/coronavirus-china-reports-17-new-cases-of-sars-like-mystery-virus|archive-date=20 January 2020|language=en-GB|issn=0261-3077}}</ref>
Kể từ ngày 31 tháng 12 năm 2019, một số khu vực và quốc gia gần Trung Quốc đã siết chặt sàng lọc các du khách được chọn. <ref name="Parry20Jan2020">{{Chú thích tạp chí|last=Parry|first=Jane|date=20 January 2020|title=China coronavirus: cases surge as official admits human to human transmission|url=https://www.bmj.com/content/368/bmj.m236|journal=British Medical Journal|volume=368|pages=|doi=10.1136/bmj.m236|issn=1756-1833|url-access=subscription|via=}}</ref> Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) sau đó đã ban hành đồng hồ du lịch cấp 1. <ref name="CDC6Jan2020">{{Chú thích web|url=https://wwwnc.cdc.gov/travel/notices/watch/pneumonia-china|tựa đề=Pneumonia of Unknown Cause in China – Watch – Level 1, Practice Usual Precautions – Travel Health Notices|ngày=6 January 2020|website=CDC|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20200108143634/https://wwwnc.cdc.gov/travel/notices/watch/pneumonia-china|ngày lưu trữ=8 January 2020|ngày truy cập=7 January 2020}}</ref> <ref name="Schnirring6Jan20">{{Chú thích web|url=http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/questions-still-swirl-over-chinas-unexplained-pneumonia-outbreak|tựa đề=Questions still swirl over China's unexplained pneumonia outbreak|tác giả=Schnirring|tên=Lisa|ngày=6 January 2020|website=CIDRAP|ngôn ngữ=en|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20200106222635/http://www.cidrap.umn.edu/news-perspective/2020/01/questions-still-swirl-over-chinas-unexplained-pneumonia-outbreak|ngày lưu trữ=6 January 2020|ngày truy cập=7 January 2020}}</ref> Hướng dẫn và đánh giá rủi ro đã được đăng tải trong thời gian ngắn bởi những người khác bao gồm Trung tâm phòng chống và kiểm soát dịch bệnh châu Âu và Y tế công cộng Anh. <ref name="PHE23Jan2020">{{Chú thích web|url=https://www.gov.uk/government/news/wuhan-novel-coronavirus-and-avian-flu-advice-for-travel-to-china|tựa đề=Wuhan novel coronavirus and avian flu: advice for travel to China|tác giả=|tên=|ngày=23 January 2020|website=GOV.UK|nhà xuất bản=[[Public Health England]]|ngôn ngữ=en|url lưu trữ=|ngày lưu trữ=|ngày truy cập=23 January 2020}}</ref> Tại Trung Quốc, các sân bay, nhà ga và nhà ga xe lửa đã lắp đặt nhiệt kế hồng ngoại. Những người bị sốt sau đó được đưa đến các cơ sở y tế sau khi được đăng ký và cho đeo khẩu trang. <ref name="France-Presse19Jan2020">{{Chú thích báo|url=https://www.theguardian.com/world/2020/jan/19/coronavirus-china-reports-17-new-cases-of-sars-like-mystery-virus|title=Coronavirus: China reports 17 new cases of Sars-like mystery virus|last=France-Presse|first=Agence|date=19 January 2020|work=The Guardian|access-date=19 January 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200120043700/https://www.theguardian.com/world/2020/jan/19/coronavirus-china-reports-17-new-cases-of-sars-like-mystery-virus|archive-date=20 January 2020|language=en-GB|issn=0261-3077}}</ref>
[[Tập tin:Top_20_flight_routes_from_Wuhan_with_data_on_IDVI_for_each_country.jpeg|nhỏ|300x300px| 20 đường bay hàng đầu từ Vũ Hán với dữ liệu về Chỉ số tổn thương bệnh truyền nhiễm cho mỗi quốc gia. Một chỉ số cao hơn cho thấy một quốc gia ít bị tổn thương với bệnh truyền nhiễm. <ref>{{Chú thích tạp chí|last=Moore|first=M|last2=Gelfeld|first2=B|last3=Okunogbe|first3=A|last4=Paul|first4=C|date=June 2017|title=Identifying Future Disease Hot Spots: Infectious Disease Vulnerability Index.|journal=Rand health quarterly|volume=6|issue=3|pages=5|pmid=28845357}}</ref> ]]
[[Tập tin:Top_20_flight_routes_from_Wuhan_with_data_on_IDVI_for_each_country.jpeg|nhỏ|300x300px| 20 đường bay hàng đầu từ Vũ Hán với dữ liệu về Chỉ số tổn thương bệnh truyền nhiễm cho mỗi quốc gia. Một chỉ số cao hơn cho thấy một quốc gia ít bị tổn thương với bệnh truyền nhiễm. <ref>{{Chú thích tạp chí|last=Moore|first=M|last2=Gelfeld|first2=B|last3=Okunogbe|first3=A|last4=Paul|first4=C|date=June 2017|title=Identifying Future Disease Hot Spots: Infectious Disease Vulnerability Index.|journal=Rand health quarterly|volume=6|issue=3|pages=5|pmid=28845357}}</ref> ]]
Dòng 20: Dòng 205:
==== Ma Cao ====
==== Ma Cao ====
Kể từ ngày 22 tháng 1 năm 2020, Macau đã xác nhận hai trường hợp 2019-nCoV, đó là một phụ nữ 52 tuổi và một người đàn ông 66 tuổi, cả hai đều đến từ Vũ Hán.
Kể từ ngày 22 tháng 1 năm 2020, Macau đã xác nhận hai trường hợp 2019-nCoV, đó là một phụ nữ 52 tuổi và một người đàn ông 66 tuổi, cả hai đều đến từ Vũ Hán.

[[Thể loại:Bài viết có văn bản tiếng Trung Quốc]]
=== Những nơi có trường hợp được xác nhận ===
[[Thể loại:Nguồn CS1 tiếng Nhật (ja)]]
==== Việt Nam ====
[[Thể loại:Nguồn CS1 tiếng Trung (zh)]]
Hai ca nghi ngờ bị viêm phổi được phát hiện vào ngày 14 tháng 1 năm 2020 sau khi 2 người du lịch bị sốt từ Trung Quốc đến Việt Nam qua [[Sân bay quốc tế Đà Nẵng|Cảng sân bay quốc tế Đà Nẵng]]. Hai hành khách được cách ly và sau đó được thả sau khi có kết quả xét nghiệm âm tính với virus.<ref>{{Cite web|url=https://en.vietnamplus.vn/no-cases-of-acute-pneumonia-caused-by-ncov-in-vietnam/167563.vnp|title=No cases of acute pneumonia caused by nCoV in Vietnam|last=|first=|date=ngày 20 tháng 1 năm 2020|website=VietnamPlus|language=en|dead-url=no|archive-url=|archive-date=|access-date=ngày 20 tháng 1 năm 2020}}</ref>
[[Thể loại:Nguồn CS1 có chữ Trung (zh)]]

[[Thể loại:Trang có URL không tên trong chú thích]]
Ngoài ra hai ca khác, bao gồm một người Việt vừa quay về từ Vũ Hán và một người Trung Quốc nhập cảnh qua đường bộ, có triệu chứng nghi ngờ đang được cách ly và chẩn đoán tại [[Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương]], [[Hà Nội]] từ ngày 22 tháng 1.<ref>{{Cite web|url=https://soha.vn/2-nguoi-viet-nghi-ngo-viem-phoi-vu-han-nhap-vien-tai-ha-noi-20200123150600489.htm|title=2 người Việt từ Trung Quốc về nhập viện tại Hà Nội, đã bị cách ly đề phòng viêm phổi Vũ Hán|website=SOHA|author=Ngọc Minh|date=ngày 23 tháng 1 năm 2020|access-date=ngày 23 tháng 1 năm 2020}}</ref>
[[Thể loại:Trang có chú thích thiếu tựa đề]]

[[Thể loại:Bài viết có chữ Hán giản thể]]
=== Ở những nơi không xác nhận trường hợp nào ===

== Triệu chứng ==
Các triệu chứng được báo cáo bao gồm [[sốt]] trong 90% trường hợp mắc bệnh,<ref name=Hui14Jan2020/> mệt mỏi và [[Ho|ho khan]] trong 80% trường hợp,<ref name=Hui14Jan2020/><ref name="wmhc2020-01-11">{{cite web|url=http://wjw.wuhan.gov.cn/front/web/showDetail/2020011109036|title=Experts explain the latest bulletin of unknown cause of viral pneumonia|date=ngày 11 tháng 1 năm 2020|website=Wuhan Municipal Health Commission|access-date=ngày 22 tháng 1 năm 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200111031745/http://wjw.wuhan.gov.cn/front/web/showDetail/2020011109036|archive-date=ngày 11 tháng 1 năm 2020}}</ref> 20% bị khó thở và [[suy hô hấp]] chiếm 15%.<ref name="Schnirring6Jan20"/><ref name=CDC6Jan2020/><ref name="wmhc2020-01-11" /> [[X-quang]] ngực đã tiết lộ các dấu hiệu ở cả hai phổi.<ref name="Schnirring6Jan20"/><ref name=CDC6Jan2020/> [[Dấu hiệu sinh tồn|Dấu hiệu sống]] nhìn chung là ổn định vào thời điểm nhập viện của những bệnh nhân.<ref name="wmhc2020-01-11" /> Các xét nghiệm máu thường cho thấy số lượng [[bạch cầu]] thấp ([[Hạ bạch cầu|giảm bạch cầu]] và giảm [[Bạch cầu#Tế bào lympho|bạch cầu lympho]]).<ref name=Hui14Jan2020/>

== Tham khảo ==
{{Tham khảo|2}}

[[Thể loại:Viêm phổi]]
[[Thể loại:Y tế Trung Quốc]]
[[Thể loại:Châu Á 2019]]
[[Thể loại:Thảm họa năm 2019]]
[[Thể loại:Châu Á 2020]]
[[Thể loại:Thảm họa y tế]]
[[Thể loại:Lịch sử Hồ Bắc]]
[[Thể loại:Virus]]

Phiên bản lúc 15:26, ngày 24 tháng 1 năm 2020

Bùng phát bệnh viêm phổi Trung Quốc 2019 - 2020
Đại dịch COVID-19 trên bản đồ Trung Quốc
Đại dịch COVID-19
Bản đồ chỉ vị trí Vũ Hán, trung tâm bùng phát dịch bệnh tại Trung Quốc
Thời điểmngày 12 tháng 12 năm 2019 – nay
Địa điểmNguồn gốc: Trung Quốc Vũ Hán, Trung Quốc
Thương vong
Các trường hợp
Tính đến ngày 24 tháng 1 năm 2020
Quốc gia/khu vực Số ca được xác nhận Số ca tử vong Chú thích
Trung Quốc Trung Quốc đại lục 876 26 [1][2][3]
Thái Lan Thái Lan 4 0 [4]
Hàn Quốc Hàn Quốc 2 0 [5]
Hồng Kông Hồng Kông 2 0 [6]
Ma Cao Ma Cao 2 0 [7]
Nhật Bản Nhật Bản 2 0 [8]
Việt Nam Việt Nam 2 0 [9]
Đài Loan Đài Loan 1 0 [10]
Hoa Kỳ Hoa Kỳ 1 0 [11]
Singapore Singapore 1 0 [12]
Tổng cộng 893 26

Bùng phát bệnh viêm phổi Trung Quốc 2019 - 2020, còn được gọi là viêm phổi Vũ Hán (tiếng Trung giản thể: 武汉肺炎; phồn thể: 武漢肺炎; bính âm: Wǔhàn fèiyán) bắt đầu vào giữa tháng 12 năm 2019 tại thành phố Vũ Hán ở miền Trung Trung Quốc, khi một nhóm người bị viêm phổi không rõ nguyên nhân, được liên kết chủ yếu với các chủ quán làm việc tại Chợ hải sản Hoa Nam, nơi bán động vật sống. Các nhà khoa học Trung Quốc sau đó đã phân lập được một loại coronavirus mới, WHO ký hiệu là 2019-nCoV, được phát hiện có trình tự gen giống ít nhất 70% với SARS-CoV.[13][14][15]

Các ca nghi ngờ đầu tiên được báo cáo vào ngày 31 tháng 12 năm 2019, với các triệu chứng đầu tiên xuất hiện chỉ hơn ba tuần trước đó vào ngày 8 tháng 12 năm 2019. Chợ đóng cửa vào ngày 1 tháng 1 năm 2020 và bệnh nhân có các triệu chứng được cách ly. Hơn 700 người, bao gồm hơn 400 nhân viên y tế, những người tiếp xúc gần gũi với người bị nghi ngờ mắc bệnh, sau đó đã được theo dõi. Với sự phát triển của một xét nghiệm PCR chẩn đoán cụ thể để phát hiện nhiễm trùng, 41 người ở Vũ Hán đã được xác nhận bị nhiễm 2019-nCoV, trong đó hai người sau đó được báo cáo là một cặp vợ chồng mà một trong hai người chưa bao giờ đến chợ và ba người khác là thành viên của cùng gia đình đó làm việc tại quầy hải sản ở chợ. Vào ngày 9 tháng 1 năm 2020, ca tử vong đầu tiên xảy ra ở một người đàn ông 61 tuổi ở Vũ Hán. Vào ngày 16 tháng 1 năm 2020, chính quyền Trung Quốc thông báo rằng một người đàn ông 69 tuổi khác ở Vũ Hán, người được xác nhận mắc bệnh, đã chết vào ngày hôm trước.[16][17][18]

Các ca được xác nhận bên ngoài Trung Quốc bao gồm hai phụ nữ ở Thái Lan và một người đàn ông ở Nhật Bản.[19][20][21] Dựa trên những diễn biến và giả định như thống kê du lịch quốc tế, các nhà khoa học Anh ngày 17 tháng 1 ước tính rằng số ca nhiễm virus thực sự có thể vào khoảng 1.700. Tính đến ngày 18 tháng 1, số trường hợp được xác nhận trong phòng thí nghiệm là 65, bao gồm 62 ở Trung Quốc, hai ở Thái Lan và một ở Nhật Bản. Vì việc lây truyền từ người sang người không được loại trừ, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo rằng một vụ dịch rộng hơn có thể xảy ra.[22] Cũng có những lo ngại về việc lây rộng hơn nữa trong mùa du lịch cao điểm của Trung Quốc vào dịp Tết Nguyên Đán.[23]

Hai ca nhiễm đầu tiên được xác nhận tại Việt Nam là hai bố con người Trung Quốc, nhập viện Bệnh viện Chợ Rẫy tại Thành phố Hồ Chí Minh vào ngày 23 tháng 1, 2020.[24]

Ngày 23 tháng 1 năm 2020, Trung Quốc cô lập thành phố Vũ Hán, toàn bộ hệ thống giao thông công cộng đến và đi đều bị tạm ngưng.[25] Cho tới ngày 24 tháng 1 năm 2020, một số thành phố lân cận cũng bị cô lập bao gồm Hoàng Cương, Ngạc Châu, Xích Bích, Kinh Châu, Chi Giang.

Bối cảnh

Sự nhân giống của một con coronavirus

Nhiều trường hợp 'viêm phổi không rõ nguyên nhân' tập trung quanh một chợ bán động vật và cá, trong đó có 1000 quầy bán gà, mèo, gà lôi, dơi, marmota, rắn độc, hươu đốm, các bộ phận của thỏ và nhiều động vật hoang dã khác, đã dẫn đến sự nghi ngờ rằng nguyên nhân có thể là một loại coronavirus mới bắt nguồn từ động vật.[14][26][27][28]

Coronavirus chủ yếu truyền bệnh ở động vật, nhưng đã tiến hóa và lây nhiễm sang người, như đã thấy ở SARS, MERS và bốn loại coronavirus khác được tìm thấy ở người gây ra các triệu chứng nhẹ về hô hấp như cảm lạnh thông thường. Cả sáu loại đều có thể lây từ người sang người.[29][30] Năm 2002, với nguồn gốc từ mèo cầy hương từ các chợ động vật sống, một đợt bùng phát SARS bắt đầu ở đại lục Trung Quốc và đến tận Canada và Hoa Kỳ, khiến hơn 700 người tử vong trên toàn thế giới. Trường hợp cuối cùng xảy ra vào năm 2004.[29][31][32] Vào thời điểm đó, Trung Quốc bị WHO chỉ trích vì cách xử lý dịch bệnh.[33] Mười năm sau khi xuất hiện SARS, coronavirus liên quan đến Lạc đà một bướu, MERS, khiến 750 người tử vong ở 27 quốc gia.[29] Việc dịch bệnh ở Vũ Hán có liên quan đến một thị trường lớn bán hải sản và động vật để tiêu thụ đã dẫn đến khả năng bệnh bắt nguồn từ động vật.[30] Điều này dẫn đến nỗi lo rằng dịch bệnh sẽ tương tự như sự bùng phát SARS trước đó,[31][34] một mối lo ngại trầm trọng hơn bởi một số lượng lớn khách du lịch dự kiến sắp có vào dịp Tết Nguyên Đán, bắt đầu vào ngày 25 tháng 1 năm 2020.[35]

Vũ Hán là thành phố lớn thứ bảy ở Trung Quốc, với dân số hơn 11 triệu người. Nơi đây là một trung tâm giao thông lớn ở phía Trung Trung Quốc, khoảng 700 dặm về phía Nam của Bắc Kinh,[36] 500 dặm về phía Tây của Thượng Hải và 600 dặm về phía Bắc của Hồng Kông.[37] Các chuyến bay thẳng từ Vũ Hán cũng kết nối với châu Âu: sáu chuyến mỗi tuần đến Paris, ba chuyến hàng tuần đến Luân Đôn và năm chuyến hàng tuần đến Roma.[38]

Vào ngày 17 tháng 1, một nhóm trường Đại học Hoàng gia ở Anh công bố rằng tính đến ngày 12 tháng 1 năm 2020, ước tính có khoảng 1.723 trường hợp (độ tin cậy 95%, 427–4.471) với các triệu chứng mới bùng phát. Công bố này này dựa trên số trường hợp được ghi nhận bên ngoài Trung Quốc. Họ cũng kết luận rằng "không nên loại trừ việc tự lây truyền từ người sang người".[39][40]

Phát sinh chủng loại học

Thông tin hệ gen
ID hệ gen theo NCBIMN908947
Kích cỡ hệ gen30473 bp
Năm2020

Các chuỗi trong bộ máy di truyền của betacoronavirus ở Vũ Hán có sự tương đồng với các chủng betacoronavirus tìm thấy ở dơi; tuy nhiên, virus này, so với các loại coronavirus khác như coronavirus gây ra hội chứng hô hấp cấp tính nặng (virus SARS) và coronavirus gây ra hội chứng hô hấp vùng Trung Đông (virus MERS), thì có sự khác biệt về mặt di truyền.[41]Giống như SARS-CoV, chủng virus thuộc dòng B của Beta-CoV.[42]

Năm bộ gen của coronavirus mới xuất hiện này đã được phân lập, gồm BetaCoV/Wuhan/IVDC-HB-01/2019, BetaCoV/Wuhan/IVDC-HB-04/2020, BetaCoV/Wuhan/IVDC-HB-05/2019, BetaCoV/Wuhan/WIV04/2019, và BetaCoV/Wuhan/IPBCAMS-WH-01/2019. Thông tin này do Viện Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh do Virus Quốc gia thuộc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Trung Quốc (CDC), Viện Sinh học Mầm bệnh và Bệnh viện Jinyintan Vũ Hán công bố.[41][43][44] Trình tự RNA của virus dài khoảng 30 kbp (30 000 cặp base).[41]

Dịch tễ học

Các trường hợp được xác nhận bên ngoài Trung Quốc đại lục gồm ba phụ nữ và một đàn ông ở Thái Lan, một đàn ông ở Nhật Bản, một phụ nữ ở Hàn Quốc, một phụ nữ ở Đài Loan, một đàn ông ở Hồng Kông, một phụ nữ ở Macau và một đàn ông ở Hoa Kỳ.[45][20][19][21][46] Dựa trên các chỉ số thống kê du lịch quốc tế, ngày 17 tháng 1, các nhà khoa học Anh ước tính rằng số ca nhiễm trùng thực sự có thể vào rơi vào khoảng 1700 người.[39][40] Ngày 20 tháng 1, Trung Quốc thông báo tình hình dịch bệnh ngày càng lây lan nhánh chóng, cụ thể: 140 bệnh nhân mới, bao gồm hai người ở Bắc Kinh và một người ở Thâm Quyến.[47] Tính đến ngày 22 tháng 1, số trường hợp được xác nhận mắc bệnh trong xét nghiệm là 550, gồm 541 người ở Trung Quốc đại lục, 4 người ở Thái Lan, hai người ở Việt Nam, một người ở Nhật Bản, một người ở Hàn Quốc, một người ở Đài Loan, một người ở Macau, một người ở Hồng Kông và một người ở Hoa Kỳ.[11][48][49][50][51][52][24]

Thời gian biểu

2019-nCoV ở Trung Quốc[53]
Số ca Số ca tử vong Số ca bị tách ly Nguồn
Bị nghi ngờ Được xác nhận Bị cách ly Được thả Tổng
31 tháng 1 năm 2019 27
3 tháng 1 năm 2020 44 121
5 tháng 1 năm 2020 59 163
10 tháng 1 năm 2020 41 1
11 tháng 1 năm 2020 41 1 717 46 763
12 tháng 1 năm 2020 41 1 687 76 763
13 tháng 1 năm 2020 41 1 576 187 763
15 tháng 1 năm 2020 2 119 644 763
16 tháng 1 năm 2020 45 98 665 763
17 tháng 1 năm 2020 62 2 82 681 763
18 tháng 1 năm 2020 121
19 tháng 1 năm 2020 198 3 90 727 817
20 tháng 1 năm 2020 291 6 922 817 1739
2019-nCoV ở Vũ Hán
2019-nCoV ở Trung Quốc
Các trường hợp bị nhiễm 2019-nCoV toàn cầu

30 tháng 12 năm 2019: "Thông báo khẩn cấp về việc điều trị viêm phổi không rõ nguyên nhân" được ban hành bởi Cục Quản lý Y tế và Quản lý Y tế của Ủy ban Y tế Thành phố Vũ Hán.[54]

31 tháng 12 năm 2019: 27 người bị viêm phổi không rõ nguyên nhân được báo cáo cho WHO. Hầu hết là các chủ gian hàng từ Chợ hải sản Vũ Hán Nam Trung Quốc. Bảy người trong tình trạng nghiêm trọng, đe dọa tính mạng. Do đó, Hồng Kông, Ma Cao và Đài Loan đã siết chặt giám sát biên giới.[14][55]

1 tháng 1 năm 2020: Khu chợ cá và động vật bị nghi ngờ có liên quan đến các trường hợp viêm phổi bị đóng cửa để làm sạch và khử trùng.[14]

3 tháng 1 năm 2020: Thái Lan bắt đầu khám sàng lọc hành khách đến từ Vũ Hán tại bốn sân bay khác nhau.[56][57][58] Cùng ngày, Singapore bắt đầu khám sàng lọc hành khách tại Sân bay Changi.[59]

5 tháng 1 năm 2020: Các nghiên cứu ban đầu về nguyên nhân gây viêm phổi loại trừ khả năng cúm theo mùa, SARS, MERS và cúm gia cầm.[13][26] Có 59 trường hợp bị nghi ngờ, bảy trong tình trạng nguy kịch. Tất cả đều được cách ly và các trường hợp có tiếp xúc bắt đầu được theo dõi. Tại thời điểm này, không có báo cáo về bất kì trường hợp nào lây truyền từ người sang người giữa các nhân viên y tế.[60][61]

6 tháng 1 năm 2020: Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khuyến nghị nên rửa tay và tránh động vật, chợ bán thịt động vật và tiếp xúc với những người có dấu hiệu bị bệnh nếu đi du lịch đến Vũ Hán.[60][26]

9 tháng 1 năm 2020: WHO xác nhận rằng một loại coronavirus mới được phân lập từ một người nhập viện.[62][63] Cùng ngày, Trung tâm phòng chống dịch bệnh châu Âu đăng tải đánh giá rủi ro đầu tiên.[64] WHO cũng báo cáo rằng các nhà chức trách Trung Quốc đã hành động nhanh chóng,[62] xác định loại coronavirus mới trong vài tuần kể từ khi bắt đầu bùng phát, với tổng số người được xét nghiệm dương tính là 41.[65] Trường hợp tử vong đầu tiên do virus xảy ra ở một người đàn ông 61 tuổi, là khách hàng thường xuyên của chợ. Ông bị bệnh gan mạn tính và qua đời vì suy tim và viêm phổi. Vụ việc được báo cáo tại Trung Quốc bởi Ủy ban Y tế thông qua phương tiện truyền thông Trung Quốc vào ngày 11 tháng 1.[66][67][38][68]

10 tháng 1 năm 2020: Dữ liệu giải trình tự gen của coronavirus Vũ Hán được phân lập, một loại virus thuộc cùng họ với coronavirus SARS, được đăng trên Virological.org bởi các nhà nghiên cứu từ Đại học Phục Đán, Thượng Hải. Thêm ba trình tự từ Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Trung Quốc, một từ Học viện Khoa học Y tế Trung Quốc và một từ Bệnh viện Jinyintan ở Vũ Hán được đăng lên cổng thông tin GISAID.[66][69][56][70] Cùng ngày, PHE ban hành hướng dẫn của họ.[64]

11 tháng 1 năm 2020: Trung Quốc theo dõi hơn 700 trường hợp tiếp xúc với 41 ca được xác nhận, bao gồm hơn 400 nhân viên y tế, không có trường hợp mới nào được báo cáo tại Trung Quốc kể từ ngày 5 tháng 1.[60][26][66][71] WHO công bố hướng dẫn ban đầu về tư vấn du lịch, thử nghiệm trong phòng thí nghiệm và điều tra y tế.[66]

13 tháng 1 năm 2020: CDC thông báo rằng bộ gen đã được đăng trên cơ sở dữ liệu trình tự gen GenBank của NIH.[30] Cùng ngày, Thái Lan chứng kiến ​​trường hợp được xác nhận nhiễm 2019-nCoV đầu tiên, cũng là trường hợp đầu tiên bên ngoài Trung Quốc.[21] Một người phụ nữ 61 tuổi đến từ Vũ Hán bị lây nhiễm, bà chưa bao giờ đến Chợ hải sản Hoa Nam, nhưng được ghi nhận là đã đến các chợ khác. Bà đến Băng Cốc vào ngày 8 tháng 1.[72]

14 tháng 1 năm 2020: Hai trong số 41 trường hợp được xác nhận tại Vũ Hán được báo cáo là một cặp vợ chồng, làm gia tăng khả năng lây truyền từ người sang người.[72][73]

15 tháng 1 năm 2020: Ca tử vong thứ hai xảy ra với một người đàn ông 69 tuổi ở Trung Quốc.[16][74] WHO công bố một biên bản về thử nghiệm chẩn đoán cho 2019-nCoV, được phát triển bởi một nhóm nghiên cứu virus học từ Bệnh viện Charité.[16]

16 tháng 1 năm 2020: Bộ Y tế, Lao động và Phúc lợi Nhật Bản cảnh báo với WHO rằng có một nam thanh niên Trung Quốc 30 tuổi dương tính với 2019-nCoV trong thời gian nằm viện từ ngày 10 đến 15 tháng 1. Anh chưa bao giờ đến Chợ hải sản Hoa Nam, nhưng có thể đã tiếp xúc gần với một người bị lây nghiễm ở Vũ Hán.[19][75]

17 tháng 1 năm 2020: Thái Lan báo cáo trường hợp được xác nhận thứ hai ở quốc gia này là một phụ nữ 74 tuổi trên chuyến bay từ Vũ Hán đến Băng Cốc.[20][76] Số ca được xác nhận trong phòng thí nghiệm ở Trung Quốc lên đến 45.[77]

18 tháng 1 năm 2020: Trung Quốc báo cáo thêm 17 trường hợp được xác nhận trong phòng thí nghiệm, với ba trường hợp trong tình trạng nguy kịch. Tổng số trường hợp được xác nhận ở quốc gia này tăng lên 62, độ tuổi từ 30 đến 79, trong đó 19 trường hợp được xuất viện và tám trường hợp vẫn còn nguy kịch.[48]

19 tháng 1 năm 2020: Các trường hợp được xác nhận đầu tiên được báo cáo ở Trung Quốc, bên ngoài Vũ Hán, một ở tỉnh Quảng Đông ở phía Nam và hai ở Bắc Kinh.[50] Vũ Hán báo cáo 136 trường hợp được xác nhận thêm trong phòng thí nghiệm, nâng tổng số ca được xác nhận trong phòng thí nghiệm ở Trung Quốc lên 201. Một trường hợp tử vong mới cũng được báo cáo ở Vũ Hán, nâng tổng số ca tử vong ở quốc gia này lên ba.[78][79]

20 tháng 1 năm 2020: Hàn Quốc báo cáo xác nhận trường hợp đầu tiên tại đây.[80] Bắc Kinh và Quảng Đông lần lượt báo cáo thêm ba và mười ba trường hợp được xác nhận trong phòng thí nghiệm. Thượng Hải xác nhận trường hợp đầu tiên, nâng tổng số ca được xác nhận trong phòng thí nghiệm ở Trung Quốc lên 218.[52][81] Nhóm điều tra từ Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc xác nhận rằng coronavirus có thể lây truyền từ người sang người. Ít nhất hai người sống xa Vũ Hán hàng trăm dặm đã bị nhiễm.[82]

21 tháng 1 năm 2020: WHO tuyên bố sẽ tổ chức một cuộc họp khẩn cấp về chủng virus mới vào ngày hôm sau để xác định xem virus này có phải là "tình trạng khẩn cấp với sức khỏe cộng đồng được quốc tế quan tâm" hay không.[83]

Một số địa điểm mới ở Trung Quốc báo cáo xác nhận nhiều trường hợp. Tỉnh Chiết Giang và thành phố Thiên Tân lần lượt báo cáo 5 và 2 trường hợp được xác nhận trong phòng thí nghiệm.[84][85] Quảng Đông báo cáo thêm 3 trường hợp.[86] Thượng Hải và tỉnh Hà Nam lần lượt báo cáo thêm 4 và 1 trường hợp.[87] Tỉnh Tứ Xuyên báo cáo 1 và thành phố Trùng Khánh báo cáo 5 trường hợp.[88][89] Sơn Đông, Hồ Nam và Vân Nam đều báo cáo một trường hợp.[90][91][92] Giang Tây báo cáo 2 trường hợp.[93] Tổng số trường hợp được xác nhận trong phòng thí nghiệm ở Trung Quốc tăng lên đến 312 và số người chết là 6.[94][95][89]

15 trường hợp nhân viên y tế bị lây nhiễm ở Vũ Hán được báo cáo.[96][97]

Các trường hợp mới cũng được báo cáo bên ngoài Trung Quốc đại lục. Đài Loan báo cáo xác nhận trường hợp đầu tiên được trong phòng thí nghiệm[98] và bang Washington báo cáo xác nhận trường hợp đầu tiên ở Bắc Mỹ.[11][99]

22 tháng 1 năm 2020: Do thiếu thông tin nên Ủy ban khẩn cấp của WHO không thể đạt đồng thuận về việc liệu có nên được phân loại dịch bệnh là Tình trạng Khẩn cấp Y tế Công cộng Quốc tế hay không.[100]

Ma Cao và Hồng Kông báo cáo các trường hợp được xác nhận trong phòng thí nghiệm đầu tiên của hai khu vực này.[101][7] Bắc Kinh báo cáo xác nhận thêm 5 trường hợp còn Quảng Đông báo cáo xác nhận thêm 9 trường hợp. Thượng Hải báo cáo xác nhận thêm 5 trường hợp trong khi Thiên Tân báo cáo xác nhận thêm 2 trường hợp. Chiết Giang và Giang Tây lần lượt báo cáo xác nhận thêm 5 và 1 trường hợp.[102] Liêu Ninh báo cáo xác nhận 2 trường hợp đầu tiên.[103] Quý Châu, Phúc Kiến, An Huy, Sơn Tây và Ninh Hạ cùng báo cáo xác nhận một trường hợp.[104][105][106][107][108] Hải Nam báo cáo xác nhận 4 trường hợp.[109] Hồ Nam báo cáo xác nhận thêm 3 trường hợp.[110] Quảng Tây báo cáo xác nhận 2 trường hợp.[111] Tổng cộng, có 571 trường hợp được xác nhận trong phòng thí nghiệm và 17 người chết ở Trung Quốc. Để đáp lại, chính phủ đã tuyên bố kiểm dịch cho đến khi có thông báo mới, hủy các chuyến bay và tàu hỏa đi từ Vũ Hán, và đình chỉ giao thông công cộng ở Vũ Hán, có hiệu lực kể từ 10:00 (02:00 UTC, UTC+08:00) ngày 23 tháng 1.[112]

Thái Lan báo cáo xác nhận thêm 2 trường hợp, nâng tổng số ca được xác nhận trong phòng thí nghiệm ở đây lên 4.[113]

Chiều cùng ngày, Hồng Kông báo cáo xác nhận trường hợp thứ hai trong phòng thí nghiệm.[114]

23 tháng 1 năm 2020: Theo AFP, các chuyên gia Trung Quốc sau khi phân tích gen cho rằng virus 2019-nCoV có thể bắt nguồn từ dơi hoặc rắn.[115]

Việt Nam ghi nhận 2 ca dương tính đầu tiên tại Thành phố Hồ Chí Minh. Đây là hai bố con người Trung Quốc, mà người bố đi từ Vũ Hán sang Việt Nam thăm con làm việc tại Việt Nam, và đã lây bệnh cho con. Cả hai nhập viện Bệnh viện Chợ Rẫy ngày 22 tháng 1, và được xác nhận dương tính với virus 2019-NcoV một ngày sau đó.[24]

Toàn cầu: các trường hợp được báo cáo và phản ứng

Kể từ ngày 31 tháng 12 năm 2019, một số khu vực và quốc gia gần Trung Quốc đã siết chặt sàng lọc các du khách được chọn. [116] Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) sau đó đã ban hành đồng hồ du lịch cấp 1. [26] [60] Hướng dẫn và đánh giá rủi ro đã được đăng tải trong thời gian ngắn bởi những người khác bao gồm Trung tâm phòng chống và kiểm soát dịch bệnh châu Âu và Y tế công cộng Anh. [117] Tại Trung Quốc, các sân bay, nhà ga và nhà ga xe lửa đã lắp đặt nhiệt kế hồng ngoại. Những người bị sốt sau đó được đưa đến các cơ sở y tế sau khi được đăng ký và cho đeo khẩu trang. [48]

Tập tin:Top 20 flight routes from Wuhan with data on IDVI for each country.jpeg
20 đường bay hàng đầu từ Vũ Hán với dữ liệu về Chỉ số tổn thương bệnh truyền nhiễm cho mỗi quốc gia. Một chỉ số cao hơn cho thấy một quốc gia ít bị tổn thương với bệnh truyền nhiễm. [118]

Một phân tích về các mô hình du lịch hàng không đã được sử dụng để vạch ra và dự đoán các mô hình lây lan, và đã được công bố trên Tạp chí Y học Du lịch vào giữa tháng 1 năm 2020. Dựa trên thông tin từ Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (2018), Bangkok, Hồng Kông, Tokyo và Đài Bắc có lượng khách du lịch lớn nhất từ Vũ Hán. Dubai ở Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Sydney và Melbourne ở Úc cũng được báo cáo là điểm đến phổ biến cho những người đi du lịch từ Vũ Hán. Sử dụng công cụ được xác nhận, Chỉ số dễ bị tổn thương bệnh truyền nhiễm (IDVI), để đánh giá khả năng quản lý mối đe dọa bệnh tật, Bali được báo cáo là có khả năng chuẩn bị kém nhất, trong khi các thành phố ở Úc có khả năng chuẩn bị tốt nhất. [72] [119]

Các trường hợp được xác nhận

Hồng Kông

Báo cáo các trường hợp nghi ngờ nhiễm coronavirus mới ở Hồng Kông

Trung tâm Bảo vệ Sức khỏe (CHP) của Hồng Kông đã thêm thuật ngữ "viêm phổi không xác định" vào danh sách các bệnh đáng chú ý để mở rộng thẩm quyền kiểm dịch. Chính phủ Hồng Kông cũng rút ngắn thời gian đến bệnh viện và yêu cầu du khách phải đeo khẩu trang. Sàng lọc được thắt chặt tại các sân bay và nhà ga có kết nối với Vũ Hán. [32] Trong tuần đầu tiên của năm 2020, 30 du khách không khỏe từ Vũ Hán đã được thử nghiệm. Hầu hết được phát hiện dương tính với các virus đường hô hấp khác. [60] [71]

Vào ngày 22 tháng 1 năm 2020, một người đàn ông đại lục, 39 tuổi, đi từ Thâm Quyến đã được phát hiện có phát triển các triệu chứng viêm phổi. Người đàn ông này đã đến Vũ Hán vào tháng trước. Ông đã thử nghiệm dương tính với 2019-nCoV và được nhập viện Bệnh viện Queen Mary ở đảo Hồng Kông . Một người đàn ông 56 tuổi từ Ma On Shan, người đã đến thăm Vũ Hán, cũng đã thử nghiệm dương tính với 2019-nCoV, nâng số trường hợp được xác nhận lên hai. [120] [121]

Chính phủ Hồng Kông đã chỉ định Làng nghỉ mát Lady MacLehose ở Sai Kung là một trung tâm kiểm dịch. Vào ngày 23 tháng 1 năm 2020, ba người đã tiếp xúc gần gũi với hai trường hợp nói trên đã bị cách ly, bao gồm hai nhân viên y tế và một du khách đến từ Úc. [122]

Nhật Bản

Một công dân Trung Quốc 30 tuổi, người trước đây đã đến Vũ Hán đã phát sốt vào ngày 3 tháng 1 năm 2020 và sau đó trở về Nhật Bản vào ngày 6 tháng 1. Người này đã thử nghiệm dương tính với 2019-nCoV trong quá trình nhập viện từ ngày 10 đến 15 tháng 1 năm 2020. Anh ta đã không đến chợ hải sản Huanan, nhưng có thể đã liên lạc chặt chẽ với một người bị nhiễm bệnh ở Vũ Hán. [19] [75]

Nhật Bản đã thực hiện các biện pháp phòng ngừa bổ sung từ năm 2019-nCoV do Thế vận hội Mùa hè 2020 sắp tới được tổ chức tại Tokyo . [123]

Ma Cao

Kể từ ngày 22 tháng 1 năm 2020, Macau đã xác nhận hai trường hợp 2019-nCoV, đó là một phụ nữ 52 tuổi và một người đàn ông 66 tuổi, cả hai đều đến từ Vũ Hán.

Những nơi có trường hợp được xác nhận

Việt Nam

Hai ca nghi ngờ bị viêm phổi được phát hiện vào ngày 14 tháng 1 năm 2020 sau khi 2 người du lịch bị sốt từ Trung Quốc đến Việt Nam qua Cảng sân bay quốc tế Đà Nẵng. Hai hành khách được cách ly và sau đó được thả sau khi có kết quả xét nghiệm âm tính với virus.[124]

Ngoài ra hai ca khác, bao gồm một người Việt vừa quay về từ Vũ Hán và một người Trung Quốc nhập cảnh qua đường bộ, có triệu chứng nghi ngờ đang được cách ly và chẩn đoán tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, Hà Nội từ ngày 22 tháng 1.[125]

Ở những nơi không xác nhận trường hợp nào

Triệu chứng

Các triệu chứng được báo cáo bao gồm sốt trong 90% trường hợp mắc bệnh,[13] mệt mỏi và ho khan trong 80% trường hợp,[13][126] 20% bị khó thở và suy hô hấp chiếm 15%.[60][26][126] X-quang ngực đã tiết lộ các dấu hiệu ở cả hai phổi.[60][26] Dấu hiệu sống nhìn chung là ổn định vào thời điểm nhập viện của những bệnh nhân.[126] Các xét nghiệm máu thường cho thấy số lượng bạch cầu thấp (giảm bạch cầu và giảm bạch cầu lympho).[13]

Tham khảo

  1. ^ 全国新型肺炎实时动态 [National real-time status of novel pneumonia]. DXY.cn (bằng tiếng Trung). Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  2. ^ “2020年1月23日广西新型冠状病毒感染的肺炎疫情情况” [Epidemic situation of the new coronavirus infection in Guangxi on January 23, 2020] (bằng tiếng Trung). ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  3. ^ “我省确诊第2例新型冠状病毒感染的肺炎病例” [Second case of pneumonia caused by the novel coronavirus infection confirmed in our province] (bằng tiếng Trung). ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  4. ^ “First Thai infected with coronavirus”. Bangkok Post. ngày 22 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2020.
  5. ^ “South Korea confirms second case of Wuhan coronavirus”. CNN (bằng tiếng Anh Mỹ). ngày 23 tháng 1 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  6. ^ “Hong Kong finds first case of Wuhan virus: sources”. news.rthk.hk. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2020.
  7. ^ a b “澳門確診第2宗武漢肺炎　患者為66歲男遊客”. ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  8. ^ “国内2例目の新型肺炎患者確認”. 沖縄タイムス (bằng tiếng Nhật). ngày 20 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp); Kiểm tra giá trị |archive-url= (trợ giúp)
  9. ^ “Vietnam confirms first acute pneumonia cases from Wuhan virus”. ngày 23 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  10. ^ “我國藉由登機檢疫即時發現首例中國大陸武漢移入之嚴重特殊傳染性肺炎個案，指揮中心提升中國大陸武漢之旅遊疫情建議至第三級警告(Warning)”. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020.
  11. ^ a b c CDC (ngày 21 tháng 1 năm 2020). “2019 Novel Coronavirus (2019-nCoV)”. Centers for Disease Control and Prevention (bằng tiếng Anh Mỹ). Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020.Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  12. ^ Goh, Timothy; Toh, Ting Wei (ngày 23 tháng 1 năm 2020). “Singapore confirms first case of Wuhan virus”. The Straits Times (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  13. ^ a b c d e Hui, David S.; Azhar, Esam EI; Madani, Tariq A.; Ntoumi, Francine; Kock, Richard; Dar, Osman; Ippolito, Giuseppe; Mchugh, Timothy D.; Memish, Ziad A.; Drosten, Christian; Zumla, Alimuddin (ngày 14 tháng 1 năm 2020). “The continuing epidemic threat of novel coronaviruses to global health - the latest novel coronavirus outbreak in Wuhan, China”. International Journal of Infectious Diseases (bằng tiếng Anh). 0 (0). doi:10.1016/j.ijid.2020.01.009. ISSN 1201-9712.Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  14. ^ a b c d “Undiagnosed pneumonia - China (HU) (01): wildlife sales, market closed, RFI Archive Number: 20200102.6866757”. Pro-MED-mail. International Society for Infectious Diseases. Truy cập ngày 13 tháng 1 năm 2020.
  15. ^ Pinghui, Zhuang; Wu, Jerry (ngày 15 tháng 1 năm 2020). “Wuhan pneumonia: how search for source unfolded”. South China Morning Post (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 16 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  16. ^ a b c Schirring, Lisa; 2020 (ngày 16 tháng 1 năm 2020). “Japan has 1st novel coronavirus case; China reports another death”. CIDRAP (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)Quản lý CS1: tên số: danh sách tác giả (liên kết)
  17. ^ Kyodo News. “China announces 2nd death from new coronavirus”. Kyodo News+. Truy cập ngày 16 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  18. ^ “武汉市卫生健康委员会”. wjw.wuhan.gov.cn. ngày 16 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 16 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  19. ^ a b c d Walter, Sim (ngày 16 tháng 1 năm 2020). “Japan confirms first case of infection from Wuhan coronavirus; Vietnam quarantines two tourists”. The Straits Times (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2020. Lỗi chú thích: Thẻ <ref> không hợp lệ: tên “Walter16Jan2020” được định rõ nhiều lần, mỗi lần có nội dung khác
  20. ^ a b c Wee, Sui-Lee (ngày 15 tháng 1 năm 2020). “Japan and Thailand Confirm New Cases of Chinese Coronavirus”. The New York Times (bằng tiếng Anh Mỹ). ISSN 0362-4331. Bản gốc lưu trữ ngày 16 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2020.Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  21. ^ a b c “WHO | Novel Coronavirus – Thailand (ex-China)”. WHO. ngày 14 tháng 1 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2020.
  22. ^ Newey, Sarah (ngày 14 tháng 1 năm 2020). “WHO refuses to rule out human-to-human spread in China's mystery virus outbreak”. The Telegraph (bằng tiếng Anh Anh). ISSN 0307-1235. Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 17 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  23. ^ Cohen, Jon; Normile, Dennis (ngày 17 tháng 1 năm 2020). “New SARS-like virus in China triggers alarm”. Science (bằng tiếng Anh). 367 (6475): 234–235. doi:10.1126/science.367.6475.234. ISSN 0036-8075.
  24. ^ a b c Lê Phương (ngày 23 tháng 1 năm 2020). “Hai người viêm phổi Vũ Hán cách ly tại Bệnh viện Chợ Rẫy”. VnExpress. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Không cho phép mã đánh dấu trong: |nhà xuất bản= (trợ giúp)
  25. ^ “"China has locked down Wuhan, the epicenter of the coronavirus outbreak"”.
  26. ^ a b c d e f g “Pneumonia of Unknown Cause in China – Watch – Level 1, Practice Usual Precautions – Travel Health Notices | Travelers' Health | CDC”. wwwnc.cdc.gov. ngày 6 tháng 1 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp) Lỗi chú thích: Thẻ <ref> không hợp lệ: tên “CDC6Jan2020” được định rõ nhiều lần, mỗi lần có nội dung khác
  27. ^ Schnirring, Lisa (ngày 8 tháng 1 năm 2020). “Virologists weigh in on novel coronavirus in China's outbreak”. CIDRAP (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  28. ^ Shih, Gerry; Sun, Lena H. (ngày 8 tháng 1 năm 2020). “Specter of possible new virus emerging from central China raises alarms across Asia”. Washington Post (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  29. ^ a b c Rogier van Doorn, H.; Yu, Hongji (2019). “33. Viral Respiratory Infections”. Hunter's Tropical Medicine and Emerging Infectious Diseases E-Book (ấn bản 10). Elsevier Health Sciences. tr. 286. ISBN 978-0-323-55512-8. Đã bỏ qua tham số không rõ |editors= (gợi ý |editor=) (trợ giúp)
  30. ^ a b c “Novel Coronavirus 2019 | CDC”. www.cdc.gov (bằng tiếng Anh Mỹ). ngày 13 tháng 1 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  31. ^ a b “Mystery pneumonia virus probed in China”. BBC News (bằng tiếng Anh Anh). ngày 3 tháng 1 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  32. ^ a b “What to Know About the Wuhan Pneumonia Oubreak”. Time (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 8 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp) Lỗi chú thích: Thẻ <ref> không hợp lệ: tên “Time8Jan2020” được định rõ nhiều lần, mỗi lần có nội dung khác
  33. ^ “China probes pneumonia outbreak for Sars links: State media”. The Straits Times. ngày 31 tháng 12 năm 2019. Bản gốc lưu trữ ngày 2 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  34. ^ Gallagher, James (ngày 2020). “Mystery Chinese virus: How worried should we be?”. BBC News (bằng tiếng Anh Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  35. ^ “NaTHNaC – Chinese new year travel advice”. TravelHealthPro (bằng tiếng Anh). ngày 10 tháng 1 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  36. ^ “Outbreak of Pneumonia of Unknown Etiology (PUE) in Wuhan, China”. emergency.cdc.gov (bằng tiếng Anh Mỹ). Centers for Disease Control and Prevention. ngày 8 tháng 1 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  37. ^ Chan, Ho-him; Mai, Jun (ngày 5 tháng 1 năm 2020). “China says Wuhan pneumonia not Sars, but virus remains unidentified, more people hospitalised”. South China Morning Post. Bản gốc lưu trữ ngày 5 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  38. ^ a b “Update: Cluster of pneumonia cases associated with novel coronavirus – Wuhan, China – 2019”. European Centre for Disease Prevention and Control (bằng tiếng Anh). ngày 14 tháng 1 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  39. ^ a b Gallagher, James (ngày 18 tháng 1 năm 2020). “New Chinese virus 'will have infected hundreds'”. BBC News (bằng tiếng Anh Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  40. ^ a b Imai, Natsuko; Dorigatti, Ilaria; Cori, Anne; Riley, Steven; Ferguson, Neil M (ngày 17 tháng 1 năm 2020). “Estimating the potential total number of novel Coronavirus cases in Wuhan City, China”. Imperial College London (bằng tiếng Anh Anh). Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  41. ^ a b c “Coronavirus”. www.who.int (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2020.
  42. ^ “Phylogeny of SARS-like betacoronaviruses”. nextstrain. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2020.
  43. ^ “Initial genome release of novel coronavirus”. Virological (bằng tiếng Anh Mỹ). ngày 11 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2020.Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  44. ^ “Wuhan seafood market pneumonia virus isolate Wuhan-Hu-1, complete genome” (bằng tiếng Anh Mỹ). ngày 2020–01–17. Chú thích journal cần |journal= (trợ giúp)Quản lý CS1: định dạng ngày tháng (liên kết) Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  45. ^ “China virus cases up sharply as infection spreads”. BBC News (bằng tiếng Anh Anh). ngày 20 tháng 1 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 20 tháng 1 năm 2020.Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  46. ^ “1st case of coronavirus from China confirmed in U.S.”. NBC News (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 2020–01–21.Quản lý CS1: định dạng ngày tháng (liên kết)
  47. ^ China confirms sharp rise in cases of SARS-like virus across the country
  48. ^ a b c France-Presse, Agence (ngày 19 tháng 1 năm 2020). “Coronavirus: China reports 17 new cases of Sars-like mystery virus”. The Guardian (bằng tiếng Anh Anh). ISSN 0261-3077. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2020.Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết) Lỗi chú thích: Thẻ <ref> không hợp lệ: tên “France-Presse19Jan2020” được định rõ nhiều lần, mỗi lần có nội dung khác
  49. ^ Deng, Chao (ngày 19 tháng 1 năm 2020). “China Reports New Cases of Wuhan Virus as Hectic Travel Period Nears”. WSJ (bằng tiếng Anh Mỹ). Bản gốc lưu trữ ngày 19 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2020.Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  50. ^ a b 广东确诊1例新型冠状病毒感染的肺炎病例
  51. ^ “South Korea confirms first case of new coronavirus in Chinese visitor”. CNA (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 20 tháng 1 năm 2020.
  52. ^ a b hermesauto (ngày 20 tháng 1 năm 2020). “Wuhan virus: China announces more confirmed cases, including in Shanghai and Guangdong”. The Straits Times (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 20 tháng 1 năm 2020.
  53. ^ “公示公告”. Wuhan Municipal Health Commission. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 1 năm 2019. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  54. ^ “UNDIAGNOSED PNEUMONIA – CHINA (HUBEI): REQUEST FOR INFORMATION. Archive Number: 20191230.6864153”. Pro-MED-mail. International Society for Infectious Diseases. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020.
  55. ^ Parry, Jane (ngày 8 tháng 1 năm 2020). “Pneumonia in China: lack of information raises concerns among Hong Kong health workers”. BMJ (bằng tiếng Anh). 368. doi:10.1136/bmj.m56. ISSN 1756-1833. PMID 31915179. Bản gốc lưu trữ ngày 8 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  56. ^ a b Schnirring, Lisa; 2020 (ngày 13 tháng 1 năm 2020). “Thailand finds Wuhan novel coronavirus in traveler from China”. CIDRAP (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 13 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)Quản lý CS1: tên số: danh sách tác giả (liên kết)
  57. ^ Team, CM1. “Four suspected cases of mystery Chinese viral pneumonia detected at CM Airport | Chiang Mai One” (bằng tiếng Anh Mỹ). Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  58. ^ CityNews. “Wuhan viral pneumonia alert”. Chiang Mai Citylife (bằng tiếng Anh Mỹ). Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020.Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  59. ^ Goh, Timothy (ngày 2 tháng 1 năm 2020). “Travellers arriving at Changi Airport from Wuhan to undergo temperature screening after pneumonia outbreak”. The Straits Times. Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  60. ^ a b c d e f g Schnirring, Lisa (ngày 6 tháng 1 năm 2020). “Questions still swirl over China's unexplained pneumonia outbreak”. CIDRAP (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 7 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp) Lỗi chú thích: Thẻ <ref> không hợp lệ: tên “Schnirring6Jan20” được định rõ nhiều lần, mỗi lần có nội dung khác
  61. ^ “China pneumonia: Sars ruled out as dozens fall ill in Wuhan”. BBC. ngày 5 tháng 1 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 6 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 6 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  62. ^ a b Schnirring, Lisa (ngày 9 tháng 1 năm 2020). “More details emerge on new coronavirus in Wuhan cluster”. CIDRAP (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 9 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  63. ^ “WHO Statement Regarding Cluster of Pneumonia Cases in Wuhan, China”. who.int (bằng tiếng Anh). ngày 9 tháng 1 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 9 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  64. ^ a b Schnirring, Lisa (ngày 10 tháng 1 năm 2020). “Pressure builds on China to share info on new coronavirus”. CIDRAP (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 10 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  65. ^ Lucey, Daniel; Sparrow, Annie (ngày 14 tháng 1 năm 2020). “China Deserves Some Credit for Its Handling of the Wuhan Pneumonia”. Foreign Policy (bằng tiếng Anh Mỹ). Bản gốc lưu trữ ngày 15 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  66. ^ a b c d Schnirring, Lisa (ngày 11 tháng 1 năm 2020). “China releases genetic data on new coronavirus, now deadly”. CIDRAP (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  67. ^ Qin, Amy; Hernández, Javier C. (ngày 10 tháng 1 năm 2020). “China Reports First Death From New Virus”. The New York Times (bằng tiếng Anh Mỹ). ISSN 0362-4331. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  68. ^ “China reports first death in Wuhan pneumonia outbreak”. The Straits Times. ngày 11 tháng 1 năm 2019. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 21 tháng 1 năm 2019. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  69. ^ Gan, Nectar (ngày 9 tháng 1 năm 2020). “A new virus related to SARS is the culprit in China's mysterious pneumonia outbreak, scientists say”. CNN. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 9 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  70. ^ “Wuhan seafood market pneumonia virus isolate Wuhan-Hu-1, complete genome”. NCBI Genbank. National Center for Biotechnology Information. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 20 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  71. ^ a b Schnirring, Lisa (ngày 7 tháng 1 năm 2020). “Nations step up screening and await word on China's pneumonia outbreak”. CIDRAP (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 7 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 8 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp) Lỗi chú thích: Thẻ <ref> không hợp lệ: tên “Schnirring7Jan20” được định rõ nhiều lần, mỗi lần có nội dung khác
  72. ^ a b c Schnirring, Lisa (ngày 14 tháng 1 năm 2020). “Report: Thailand's coronavirus patient didn't visit outbreak market”. CIDRAP (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp) Lỗi chú thích: Thẻ <ref> không hợp lệ: tên “Schnirring14Jan2020” được định rõ nhiều lần, mỗi lần có nội dung khác
  73. ^ “Novel Coronavirus 2019 | CDC”. www.cdc.gov (bằng tiếng Anh Mỹ). ngày 15 tháng 1 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 14 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  74. ^ “China says second person dies in Wuhan pneumonia outbreak”. Reuters (bằng tiếng Anh). ngày 17 tháng 1 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  75. ^ a b “WHO | Novel Coronavirus – Japan (ex-China)”. WHO. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp) Lỗi chú thích: Thẻ <ref> không hợp lệ: tên “WHO=16Jan2020” được định rõ nhiều lần, mỗi lần có nội dung khác
  76. ^ “CHP closely monitors additional confirmed case of infection of novel coronavirus in Thailand”. www.info.gov.hk. ngày 17 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  77. ^ Schnirring, Lisa; 2020 (ngày 17 tháng 1 năm 2020). “As Thailand notes 2nd nCoV case, CDC begins airport screening”. CIDRAP (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 17 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)Quản lý CS1: tên số: danh sách tác giả (liên kết)
  78. ^ “武汉市卫生健康委员会”. wjw.wuhan.gov.cn. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  79. ^ “China reports 136 more cases in two days” (bằng tiếng Trung). Wuhan Municipal Health Commission. ngày 20 tháng 1 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  80. ^ 박상수 (ngày 20 tháng 1 năm 2020). “S. Korea reports 1st confirmed case of China coronavirus”. Yonhap News Agency (bằng tiếng Anh). Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  81. ^ Cheng, Chao Deng and Jonathan. “Coronavirus Is Spreading Quickly Across China as Confirmed Cases Triple”. WSJ (bằng tiếng Anh Mỹ). Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)Quản lý CS1: ngôn ngữ không rõ (liên kết)
  82. ^ Nectar Gan; Yong Xiong; Eliza Mackintosh. “China confirms new coronavirus can spread between humans”. CNN. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  83. ^ “China confirms human-to-human transmission of Wuhan virus as WHO emergency group meets”. CNA. ngày 21 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  84. ^ “国家卫生健康委确认我省首例输入性 新型冠状病毒感染的肺炎确诊病例”. www.zjwjw.gov.cn. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  85. ^ “天津确诊2例新型冠状病毒感染的肺炎病例”. ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  86. ^ “广东省新型冠状病毒感染的肺炎疫情通报”. ngày 21 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  87. ^ “上海卫生健康委员会新增4例新型冠狀病毒感染的肺炎确診病例”. ngày 21 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  88. ^ “全球累計313宗武漢新型肺炎病例 重慶出現首宗案例”. Now 新聞 (bằng tiếng Trung). Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  89. ^ a b “国家卫生健康委确认我省首例输入性新型冠状病毒感染的肺炎确诊病例”. www.hnwsjsw.gov.cn. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  90. ^ “青岛市疑似新型冠状病毒感染的肺炎病例被国家卫生健康委确认为确诊病例”. ngày 21 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  91. ^ “湖南全力做好新型冠状病毒感染的肺炎疫情防控工作”. ngày 21 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  92. ^ “昆明市卫生健康委关于新型冠状病毒感染的肺炎疫情的情况通报”. ngày 22 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  93. ^ “江西省確認2例輸入性新型冠狀病毒感染的肺炎確診病例”. ngày 22 tháng 1 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  94. ^ “Wuhan authorities report fourth death from coronavirus outbreak”. CNA. ngày 21 tháng 1 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  95. ^ “Cases of deadly coronavirus spike as officials confirm human-to-human spread”. NBC News (bằng tiếng Anh). ngày 21 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  96. ^ Choy, Gigi; Yan, Alice (ngày 20 tháng 1 năm 2020). “Wuhan virus kills fourth patient, infects hospital staff amid fear of 'super-spreader'”. SCMP. Bản gốc lưu trữ ngày 20 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  97. ^ “中科院：武汉冠状病毒有很强感染人能力 世卫组织：可能持续人传人”. Sina News. ngày 21 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  98. ^ “Taiwan Centers for Disease Control”. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  99. ^ Correspondent, Elizabeth Cohen, Senior Medical. “CDC confirms first US case of Wuhan coronavirus”. CNN. Bản gốc lưu trữ ngày 21 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  100. ^ Joseph, Andrew (ngày 22 tháng 1 năm 2020). “WHO postpones decision on whether to declare China outbreak a global public health emergency”. Stat News (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  101. ^ “消息指曾赴武漢抵港內地男 初步確診新型冠狀病毒 | 新聞 – Yahoo雅虎香港”. hk.news.yahoo.com (bằng tiếng Trung). Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  102. ^ “地图｜中国武汉肺炎确诊病例实时动态”. m.datanews.caixin.com. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  103. ^ “辽宁省卫生健康委员会”. wsjk.ln.gov.cn. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  104. ^ “国家卫生健康委确认我省首例输入性新型冠状病毒感染的肺炎确诊病例”. www.gzhfpc.gov.cn. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  105. ^ “2019年－2020年新型冠狀病毒肺炎事件”, 维基百科，自由的百科全书 (bằng tiếng Trung), ngày 22 tháng 1 năm 2020, truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020
  106. ^ “安徽省报告首例新型冠状病毒感染的肺炎确诊病例 – 工作动态 – 安徽省卫生健康委员会”. wjw.ah.gov.cn. Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  107. ^ “山西省卫生健康委员会网站-卫健要闻”. wjw.shanxi.gov.cn. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  108. ^ “国家卫生健康委确认我区首例输入性新型冠状病毒感染的肺炎确诊病例-宁夏回族自治区卫生健康委员会”. wsjkw.nx.gov.cn. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  109. ^ 国际在线 (ngày 22 tháng 1 năm 2020). “海南确诊4例新型冠状病毒感染的肺炎”. tech.sina.com.cn. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  110. ^ “湖南省新增3例新型冠状病毒感染的肺炎确诊病例”. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  111. ^ “广西确诊2例新型冠状病毒感染的肺炎病例”. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  112. ^ “Wuhan, Center of Coronavirus Outbreak, Is Cut Off by Chinese Authorities”. nytimes.com. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  113. ^ “Wuhan virus: 2 more cases confirmed in Thailand”. CNA (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  114. ^ “China coronavirus: Hong Kong reports second case of infection hours after first”. South China Morning Post (bằng tiếng Anh). ngày 22 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  115. ^ Phúc Duy (23 tháng 1 năm 2020). “Khủng hoảng tại ổ dịch viêm phổi Vũ Hán”. Thanh niên. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  116. ^ Parry, Jane (20 tháng 1 năm 2020). “China coronavirus: cases surge as official admits human to human transmission”. British Medical Journal. 368. doi:10.1136/bmj.m236. ISSN 1756-1833.
  117. ^ “Wuhan novel coronavirus and avian flu: advice for travel to China”. GOV.UK (bằng tiếng Anh). Public Health England. 23 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  118. ^ Moore, M; Gelfeld, B; Okunogbe, A; Paul, C (tháng 6 năm 2017). “Identifying Future Disease Hot Spots: Infectious Disease Vulnerability Index”. Rand health quarterly. 6 (3): 5. PMID 28845357.
  119. ^ Bogoch, Isaac I.; Watts, Alexander; Thomas-Bachli, Andrea; Huber, Carmen; Kraemer, Moritz U. G.; Khan, Kamran (14 tháng 1 năm 2020). “Pneumonia of Unknown Etiology in Wuhan, China: Potential for International Spread Via Commercial Air Travel” (PDF). Journal of Travel Medicine (bằng tiếng Anh). doi:10.1093/jtm/taaa008.
  120. ^ “Two more people in HK test positive for Wuhan virus”. news.rthk.hk. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2020.
  121. ^ Scott, Neuman. “Health Officials In China Say 9 Dead From Newly Identified Coronavirus”. NPR.org (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 22 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2020.
  122. ^ “Visitor one of first to be quarantined over virus”. Radio Television Hong Kong. 23 tháng 1 năm 2020.
  123. ^ Swift, Rocky (23 tháng 1 năm 2020). “Coronavirus spotlights Japan contagion risks as Olympics loom”. Reuters (bằng tiếng Anh).
  124. ^ “No cases of acute pneumonia caused by nCoV in Vietnam”. VietnamPlus (bằng tiếng Anh). ngày 20 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 20 tháng 1 năm 2020. Đã bỏ qua tham số không rõ |dead-url= (gợi ý |url-status=) (trợ giúp)
  125. ^ Ngọc Minh (ngày 23 tháng 1 năm 2020). “2 người Việt từ Trung Quốc về nhập viện tại Hà Nội, đã bị cách ly đề phòng viêm phổi Vũ Hán”. SOHA. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2020.
  126. ^ a b c “Experts explain the latest bulletin of unknown cause of viral pneumonia”. Wuhan Municipal Health Commission. ngày 11 tháng 1 năm 2020. Bản gốc lưu trữ ngày 11 tháng 1 năm 2020. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2020.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Đại_dịch_COVID-19&oldid=58021457”