Xem mã nguồn của Tổng thống Nga

{{Infobox official post|post=Tổng thống|body={{nowrap|Liên bang Nga}}|native_name={{nowrap|{{small|{{lang|ru|Президент Российской Федерации}}}}}}|insignia=Emblem of the President of Russia.svg|insigniasize=100px|insigniacaption=Biểu trưng tổng thống|flag=Standart of the President RF.svg|flagsize=140px|flagborder=yes|flagcaption=[[Flag of Russia|Cờ hiệu tổng thống]]|image=Владимир Путин (08-03-2024) (cropped).jpg|imagesize=200px|alt=|incumbent=[[Vladimir Putin]]|acting=|incumbentsince=ngày 7 tháng 5 năm 2012|department=[[Văn phòng Tổng thống Nga]]|style=[[Tổng thống|Ngài Tổng thống]]<br />(informal)<br />[[#Tổng tư lệnh|Đồng chí Tư lệnh Tối cao]]<br />(quân sự)<br />[[His Excellency]]<ref>[https://web.archive.org/web/20120927014351/http://www.un.int/protocol/documents/Hspmfm.pdf United Nations Heads of State Heads of Government Ministers for Foreign Affairs Protocol and Liaison Service]</ref><br />(ngoại giao)|type=[[Tổng thống]]|status=[[Nguyên thủ quốc gia]]<br>[[Tổng tư lệnh]]|abbreviation=|precursor=[[Tổng thống Liên Xô]]|member_of={{ubl|[[Hội đồng Nhà nước Liên bang Nga|Hội đồng Nhà nước Liên bang]]|[[Hội đồng An ninh Nga|Hội đồng An ninh]]|[[Hội đồng Kinh tế Á-Âu Tối cao]]}}|reports_to=|residence={{ubl|[[Điện Kremli]] (chính thức)|[[Novo-Ogaryovo]] (residential)}}|seat=[[Thượng viện Điện Kremli]]|nominator=|appointer=[[Bầu cử tổng thống Nga|Bầu cử trực tiếp]]|appointer_qualified=|termlength=Sáu năm|termlength_qualified=|constituting_instrument=[[Hiến pháp Nga]]|formation=* Luật tổng thống được thông qua:<br />{{start date and age|df=yes|1991|4|24}}<ref>[[s:ru:Закон РСФСР от 24 April 1991 №1098-I|RSFSR Law "On President of the Russian SFSR]]</ref>
* Sửa đổi hiến pháp:<br />{{start date and age|df=yes|1991|5|24}}<ref>[[s:Закон РСФСР от 24 May 1991 № 1326-I|RSFSR Law on amendments to the Constitution of the RSFSR]]</ref>
* Tổng thống đầu tiên nhậm chức:<br />{{start date and age|df=yes|1991|7|10}}
* [[Hiến pháp Nga]] được ban hành:<br />{{start date and age|df=yes|1993|12|12}}|first=[[Boris Yeltsin]]|last=|abolished=|succession=|unofficial_names=|deputy=[[Thủ tướng Nga|Thủ tướng]]|salary={{round|8885886|-5}}[[Russian Ruble|₽]] hoặc {{round|{{to USD|8885886|Russia}}|-4}} đô la Mỹ mỗi năm {{estimated}}<ref name="businessinsider.com">{{cite web|url=https://www.businessinsider.com/salaries-of-13-major-world-leaders-2015-3?r=US&IR=T|title=Here are the salaries of 13 major world leaders|access-date=8 February 2020|archive-date=30 September 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180930014537/http://uk.businessinsider.com/salaries-of-13-major-world-leaders-2015-3?r=US&IR=T|url-status=live}}</ref>|website=[http://президент.рф/ президент.рф]<br> (tiếng Nga) <br /> [http://eng.kremlin.ru/ eng.kremlin.ru]<br> (tiếng Anh)}}
'''Tổng thống Liên bang Nga''' ({{Lang-rus|Президент Российской Федерации|Prezident Rossiyskoy Federatsii}}) là [[nguyên thủ quốc gia]] thực hiện quyền hành pháp của [[Nga]]. Tổng thống là chủ tịch [[Hội đồng Nhà nước Liên bang Nga|Hội đồng Nhà nước Liên bang]] và là [[tổng tư lệnh tối cao]] của [[Lực lượng Vũ trang Liên bang Nga]].

Chức vụ tổng thống hiện đại bắt nguồn từ chức vụ tổng thống [[Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Liên bang Nga]]. Năm 1991, [[Boris Nikolayevich Yeltsin|Boris Yeltsin]] trúng cử tổng thống Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Liên bang Nga, là người đầu tiên không phải là đảng viên [[Đảng Cộng sản Liên Xô]] được bầu vào một chức vụ quan trọng của Liên Xô. Ông đóng vai trò quan trọng trong [[Liên Xô giải thể|sự giải thể Liên Xô]] và sự thành lập Liên bang Nga từ Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Liên bang Nga. Sau cuộc [[Khủng hoảng Hiến pháp Nga 1993|khủng hoảng hiến pháp Nga năm 1993]] về một loạt vụ bê bối và khả năng lãnh đạo của Yeltsin, [[Hiến pháp Liên bang Nga|Hiến pháp Nga]] được ban hành vào năm 1993 vẫn có hiệu lực cho đến hiện tại. Hiến pháp thành lập một [[Bán tổng thống chế|hệ thống bán tổng thống]], trong đó [[Chính phủ Nga]] thực hiện quyền hành pháp, tách biệt khỏi tổng thống.<ref>I.E. Kozlova and O. E. Kutafin, Konstitutsionnoe Pravo Rossii (Constitutional Law of Russia) (4th ed, 2006) p. 383</ref>

Trong trường hợp tổng thống không làm việc được thì [[Thủ tướng Nga|thủ tướng]] giữ quyền tổng thống.<ref>{{Chú thích web|url=http://eng.constitution.kremlin.ru/#article-92-3|tiêu đề=Конституция Российской Федерации|nhà xuất bản=Eng.constitution.kremlin.ru|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20130510161341/http://eng.constitution.kremlin.ru/#article-92-3|ngày lưu trữ=10 May 2013|url-status=live|ngày truy cập=3 March 2014}}</ref>

Tổng thống có những nhiệm vụ và quyền hạn sau đây: thi hành luật liên bang, bổ nhiệm bộ trưởng, thẩm phán và đàm phán điều ước quốc tế. Tổng thống cũng có quyền ân xá và hoãn thi hành án liên bang, triệu tập và ngừng kỳ họp bất thường của [[Quốc hội Liên bang Nga|Quốc hội Liên bang]] trong những trường hợp đặc biệt. Tổng thống cũng bổ nhiệm thủ tướng và chỉ đạo chính sách đối nội cùng với thủ tướng.

Tổng thống được bầu trực tiếp với nhiệm kỳ sáu năm. Trước đây, Hiến pháp Nga hạn chế tổng thống không được giữ chức vụ quá hai nhiệm kỳ liên tiếp nhưng hạn chế này đã bị các sửa đổi hiến pháp năm 2020 thay đổi. Một trong những sửa đổi hiến pháp cho phép Vladimir Putin và [[Dmitry Anatolyevich Medvedev|Dmitry Medvedev]] giữ chức vụ tổng thống thêm hai nhiệm kỳ bất kể số lượng nhiệm kỳ trước đó. Tổng cộng đã có ba người giữ chức vụ tổng thống. Tháng 5 năm 2012, [[Vladimir Vladimirovich Putin|Vladimir Putin]] trở thành tổng thống thứ tư; ông được [[Bầu cử tổng thống Nga 2018|tái cử vào tháng 3 năm 2018]] và [[Bầu cử tổng thống Nga 2024|tháng 3 năm 2024]].

== Lịch sử ==
Sau [[Cách mạng Tháng Hai]], [[Quốc hội Lập hiến Nga]] [[Bầu cử Quốc hội Lập hiến Nga 1917|được bầu]] vào năm 1917. Quốc hội Lập hiến tuyên bố thành lập [[Cộng hòa Liên bang Dân chủ Nga]] vào tháng 1 năm 1918 và dự liệu một chế độ [[cộng hòa liên bang]] [[tổng thống chế]] hoặc [[bán tổng thống chế]], trong đó tổng thống là [[nguyên thủ quốc gia]] do quốc hội bầu ra theo quá nửa số thành viên của cả hai viện, nhiệm kỳ là một năm.<ref name="WhiteMovementPolitprogram">{{In lang|ru}} [http://www.bali.ostu.ru/umc/arhiv/2009/2/buhvostova.doc THE POLITICAL SYSTEM OF RUSSIA IN PROGRAMS OF WHITE MOVEMENT AND WHITE EMIGRATION]{{Liên kết hỏng|date=March 2022}} Bukhvostovoj D.V.</ref> Tuy nhiên, [[Quốc hội Lập hiến Nga|Quốc hội Lập hiến]] bị [[Bolshevik]] giải tán và một [[chế độ độc tài]] [[Hệ thống đơn đảng|một đảng]] được thành lập nên không có ai được bầu vào chức vụ tổng thống.

[[Boris Nikolayevich Yeltsin|Boris Yeltsin]] lên nắm quyền với làn sóng kỳ vọng lớn không lâu trước khi [[Liên Xô giải thể|Liên Xô sụp đổ]]. Tháng 5 năm 1990, ông được bầu làm chủ tịch Xô viết Tối cao [[Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Liên bang Nga]] và trở thành nguyên thủ quốc gia. Sau khi chức vụ [[tổng thống Liên Xô]] được thành lập, [[Phân cấp hành chính Liên Xô|các nước cộng hòa của Liên Xô]] cũng bắt đầu áp dụng chế độ tổng thống. Trong cuộc trưng cầu ý dân Nga năm 1991, 71% cử tri bỏ phiếu ủng hộ việc thành lập chức vụ tổng thống dân cử. Ngày 12 tháng 6 năm 1991, Yeltsin trúng cử tổng thống Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Xô viết Liên bang Nga với 57% số phiếu bầu, trở thành tổng thống Nga đầu tiên được nhân dân bầu ra.<ref name="Transcripts of 'Insight' on CNN">{{Chú thích web|url=http://transcripts.cnn.com/TRANSCRIPTS/0210/07/i_ins.01.html|tiêu đề=Transcripts of 'Insight' on CNN|ngày=7 October 2002|nhà xuất bản=[[CNN]]|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20171107193019/http://transcripts.cnn.com/TRANSCRIPTS/0210/07/i_ins.01.html|ngày lưu trữ=7 November 2017|url-status=live|ngày truy cập=17 July 2007}}</ref> Tuy nhiên, Yeltsin đánh mất sự ủng hộ sau một loạt các cuộc khủng hoảng kinh tế chính trị vào thập niên 1990. Nhiệm kỳ của Yeltsin được đánh dấu bằng nạn tham nhũng tràn lan, sự sụp đổ kinh tế và những vấn đề chính trị xã hội to lớn.<ref name="Transcripts of 'Insight' on CNN" /> Vào thời điểm mãn nhiệm, Yeltsin có tỷ lệ ủng hộ là 2% theo một số ước tính.<ref name="Transcripts of 'Insight' on CNN" />

Trong suốt nhiệm kỳ tổng thống và nhiệm kỳ thủ tướng thứ hai, [[Vladimir Vladimirovich Putin|Vladimir Putin]] luôn có tỷ lệ ủng hộ cao từ dư luận Nga. Nền kinh tế Nga phục hồi sau khủng hoảng với tổng sản phẩm nội địa tăng 72% theo [[sức mua tương đương]],<ref>[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=52&pr.y=13&sy=1992&ey=2007&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=922&s=NGDPD%2CPPPGDP&grp=0&a= GDP of Russia from 1992 to 2007] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201107183930/https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2008/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=52&pr.y=13&sy=1992&ey=2007&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=922&s=NGDPD,PPPGDP&grp=0&a=|date=7 November 2020}} [[Quỹ Tiền tệ Quốc tế|International Monetary Fund]] Retrieved on 12 May 2008</ref> tỷ lệ nghèo giảm hơn một nửa<ref name="kommersantstats">{{Chú thích báo|last=Fedyukin|first=Igor|date=4 May 2008|title=Putin's Eight Years|work=[[Kommersant]]|url=http://www.kommersant.com/page.asp?id=804651|access-date=4 May 2008|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304073031/http://www.kommersant.com/page.asp?id=804651|archive-date=4 March 2016}}</ref> và mức lương trung bình hàng tháng tăng 150% theo GDP thực tế.<ref>[https://web.archive.org/web/20080212192804/http://news.xinhuanet.com/english/2008-02/09/content_7582876.htm Putin visions new development plans for Russia] China View Retrieved on 8 May 2008</ref> Tuy nhiên, ông bị những người bất đồng chính kiến tại Nga, chính phủ nước ngoài và tổ chức nhân quyền chỉ trích về cách giải quyết các xung đột ở [[Chechnya]] và [[Dagestan]], hồ sơ nhân quyền, mối quan hệ với [[Các nước cộng hòa của Liên bang Xô viết|các nước cộng hòa của Liên Xô]] cũ và mối quan hệ với những đầu sỏ có quyền lực, ảnh hưởng cao trong chính phủ và nền kinh tế Nga. Điện Kremlin coi đây là một loạt các cuộc tấn công tuyên truyền chống Nga do những đối thủ phương Tây và các [[đại gia đầu sỏ]] lưu vong dàn dựng.<ref>Sergey Morozov, "Putin's Diplomacy: Russian Judo on World Tatami". </ref>

Medvedev được bổ nhiệm làm [[Phó Thủ tướng thứ nhất Nga|phó thủ tướng thứ nhất]] vào ngày 14 tháng 11 năm 2005. Nguyên là chánh văn phòng của [[Vladimir Vladimirovich Putin|Vladimir Putin]], ông cũng là chủ tịch [[hội đồng quản trị]] [[Gazprom]] nhiệm kỳ thứ hai từ năm 2000. Ngày 10 tháng 12 năm 2007, ông được đảng [[Nước Nga Thống nhất]] không chính thức ủng hộ làm ứng cử viên tổng thống trong cuộc bầu cử năm 2008. Ông được chính thức đề cử vào ngày 17 tháng 12 năm 2007. Medvedev được sự ủng hộ của Tổng thống Vladimir Putin và những đảng ủng hộ Putin.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7136347.stm Putin sees Medvedev as successor] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071212122328/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7136347.stm|date=12 December 2007}} BBC News</ref> Là một nhà [[kỹ trị]] và từng là đối thủ của Sergey Ivanov, Medvedev chưa từng giữ chức vụ dân cử nào. Sau khi trúng cử, Medvedev bổ nhiệm Putin làm thủ tướng. Năm 2012, Putin trúng cử tổng thống và bổ nhiệm Medvedev làm thủ tướng.

== Quy trình bầu cử ==

=== Tiêu chuẩn ===
Ứng cử viên tổng thống phải có quốc tịch Nga, đủ 35 tuổi trở lên, đã thường trú tại Nga ít nhất 25 năm.<ref>The Constitution of the Russian Federation: A Contextual Analysis, Henderson, Jane</ref> Sau sửa đổi hiến pháp năm 2020, yêu cầu thời gian thường trú tại Nga tăng từ 10 năm lên 25 năm và ứng cử viên tổng thống không được có quốc tịch nước ngoài hoặc giấy phép cư trú nước ngoài.<ref>{{Chú thích web|url=http://duma.gov.ru/en/news/48039/|tiêu đề=What changes will be in the Constitution of the Russian Federation?|ngày=12 March 2020|website=duma.gov.ru|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20210511232917/http://duma.gov.ru/en/news/48039/|ngày lưu trữ=11 May 2021|url-status=live|ngày truy cập=6 April 2021}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://www.reuters.com/article/us-russia-politics-putin-idUSKBN2BS18W|tiêu đề=Putin signs law that could keep him in Kremlin until 2036|ngày=5 April 2021|website=Reuters|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20210406043639/https://www.reuters.com/article/us-russia-politics-putin-idUSKBN2BS18W|ngày lưu trữ=6 April 2021|url-status=live|ngày truy cập=6 April 2021}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/ATAG/2020/646168/EPRS_ATA(2020)646168_EN.pdf|tiêu đề=Constitutional and political change in Russia|website=europarl.europa.eu|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20220217232313/https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/ATAG/2020/646168/EPRS_ATA(2020)646168_EN.pdf|ngày lưu trữ=17 February 2022|url-status=live|ngày truy cập=6 April 2021}}</ref>

Hiến pháp Nga quy định không ai được giữ chức vụ tổng thống quá hai nhiệm kỳ. Trước đây, hiến pháp chỉ giới hạn tổng thống không được giữ chức vụ quá hai nhiệm kỳ liên tiếp.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.constitution.ru/en/10003000-05.htm|tiêu đề=Chapter 4. The President of the Russian Federation {{!}} The Constitution of the Russian Federation|website=www.constitution.ru|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20071212183338/http://www.constitution.ru/en/10003000-05.htm|ngày lưu trữ=12 December 2007|url-status=live|ngày truy cập=2017-07-22}}</ref> Quy định mới được đưa ra trong sửa đổi hiến pháp năm 2020, cho phép tổng thống đương nhiệm và các nguyên tổng thống giữ chức vụ thêm hai nhiệm kỳ nữa.<ref name="Constitution2020">{{Chú thích đạo luật|tên=Закон РФ о поправке к Конституции РФ от 14.03.2020 N 1-ФКЗ "О совершенствовании регулирования отдельных вопросов организации и функционирования публичной власти"|ngôn ngữ=ru|năm=March 14, 2020|chương=8.3, 8.3.1|url=http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_346019/3d0cac60971a511280cbba229d9b6329c07731f7/}}</ref>

=== Bầu cử ===
Bầu cử tổng thống được quy định tại Luật Bầu cử tổng thống và Các đảm bảo cơ bản về quyền bầu cử.<ref>{{Chú thích sách|url=https://books.google.com/books?id=GqYGgdWftrgC&pg=PA79|title=Voting and Elections the World Over|last=Gueorguieva|first=Vassia|last2=Simon|first2=Rita James|publisher=Lexington Books|year=2009|isbn=978-0-7391-3090-2|series=Global Perspectives on Social Issues Series|page=79}}</ref> [[Hội đồng Liên bang (Nga)|Hội đồng Liên bang]] quyết định tổ chức bầu cử tổng thống. <ref>Constitution of Russia article 102:1</ref> Trong trường hợp Hội đồng Liên bang không tổ chức bầu cử tổng thống theo đúng thời hạn thì Ủy ban Bầu cử Trung ương tổ chức bầu cử tổng thống.<ref>Kozlova and O. E. Kutafin, Konstitutsionnoe Pravo Rossii (Constitutional Law of Russia) (4th ed, 2006) p. 373.</ref> Ngày bầu cử là Chủ Nhật thứ hai của tháng. Mỗi phe phái trong [[Duma Quốc gia]] đều có quyền đề cử một ứng cử viên tổng thống.

Nhiệm kỳ tổng thống được kéo dài từ bốn đến sáu năm vào năm 2008 trong thời gian nhiệm kỳ của [[Dmitry Anatolyevich Medvedev|Dmitry Medvedev]].<ref>{{Chú thích báo|last=Sefanov|first=Mike|date=22 December 2008|title=Russian presidential term extended to 6 years|work=[[CNN]]|url=http://www.cnn.com/2008/WORLD/europe/12/30/russia.presidential.term.extension/|url-status=live|access-date=2 March 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150402131051/http://www.cnn.com/2008/WORLD/europe/12/30/russia.presidential.term.extension/|archive-date=2 April 2015}}</ref> Tổng thống được bầu theo hệ thống hai vòng.{{Sfn|Gueorguieva|Simon|2009|p=79}} Nếu không có ứng cử viên nào giành được quá nửa tổng số phiếu bầu ở vòng đầu tiên, vòng bầu cử thứ hai sẽ được tổ chức giữa hai ứng cử viên có nhiều phiếu bầu nhất.{{Sfn|Gueorguieva|Simon|2009|p=79}} [[Bầu cử tổng thống Nga 2024|Cuộc bầu cử tổng thống gần đây nhất được tổ chức vào năm 2024]] và cuộc bầu cử tiếp theo dự kiến được tổ chức vào năm 2030.<ref name="nytimes-2018">{{Chú thích báo|last=Herszenhorn|first=David M.|date=5 March 2012|title=Observers Detail Flaws in Russian Election|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2012/03/06/world/europe/observers-detail-flaws-in-russian-election.html|url-status=live|access-date=5 March 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20120305191519/http://www.nytimes.com/2012/03/06/world/europe/observers-detail-flaws-in-russian-election.html|archive-date=5 March 2012}}</ref>

=== Nhậm chức ===
[[File:Vladimir_Putin_inauguration_7_May_2012-10.jpeg|liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vladimir_Putin_inauguration_7_May_2012-10.jpeg|nhỏ|[[Vladimir Vladimirovich Putin|Vladimir Putin]] tuyên thệ nhậm chức tổng thống vào năm 2012]]
Điều 82 Hiến pháp Nga quy định tổng thống tuyên thệ nhậm chức như sau:<ref>{{cite web|url=http://www.constitution.ru/en/10003000-05.htm|title=Chapter 4. The President of the Russian Federation|website=The Constitution of the Russian Federation|archive-url=https://web.archive.org/web/20071212183338/http://www.constitution.ru/en/10003000-05.htm|archive-date=12 December 2007|url-status=live|access-date=24 March 2018|df=dmy-all}}</ref>{{blockquote|Tôi xin tuyên thệ khi thực hiện quyền lực của Tổng thống Liên bang Nga, tôi sẽ tôn trọng và bảo vệ các quyền con người và quyền công dân, tuân thủ và bảo vệ Hiến pháp Liên bang Nga, bảo vệ chủ quyền, độc lập, an ninh, toàn vẹn của Nhà nước và trung thành phục vụ nhân dân.}}

=== Khuyết tổng thống ===
Chức vụ tổng thống bị khuyết trong những trường hợp sau: qua đời, từ chức và bị bãi nhiệm. Trong trường hợp tổng thống không thể thực hiện nhiệm vụ thì thủ tướng giữ quyền tổng thống cho đến khi tổng thống mới được bầu ra.

== Biểu tượng ==
Sau khi tuyên thệ nhậm chức, tổng thống được trao các biểu tượng của tổng thống để thể hiện chức vụ tổng thống và được sử dụng trong những dịp đặc biệt.

=== Dây chuyền tổng thống ===
[[File:Russia_president_emblem.jpg|liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Russia_president_emblem.jpg|nhỏ|123x123px|Dây chuyền tổng thống]]
Dây chuyền tổng thống là biểu tượng đầu tiên được cấp cho tổng thống. Biểu tượng trung tâm của dây chuyền là chữ thập đỏ của Huân chương Công lao Tổ quốc, với hai cánh có kích thước bằng nhau, mang [[quốc huy Nga]]. Ở mặt sau của chữ thập là ba chữ "Lợi ích, Danh dự và Vinh quang" trong một vòng tròn. Một vòng hoa vàng kết nối chữ thập với phần còn lại của dây chuyền tổng thống. Dây chuyền có 17 liên kết, trong đó chín liên kết là quốc huy Nga, tám liên kết là dấu hoa thị, cũng mang ba chữ "Lợi ích, Danh dự và Vinh quang". Tại lễ tuyên thệ nhậm chức của [[Vladimir Putin]], dây chuyền tổng thống được đặt trên một chiếc gối đỏ ở phía bên trái của bục phát biểu. Theo trang web của tổng thống, dây chuyền tổng thống ở [[Điện Kremli]] và chỉ được sử dụng trong những dịp nhất định.

=== Cờ hiệu tổng thống ===
Cờ hiệu tổng thống là [[quốc kỳ Nga]] hình vuông, ở giữa có quốc huy Nga, bên ngoài là viền vàng. Cờ hiệu tổng thống được treo trong văn phòng của tổng thống, tại [[Điện Kremli]], những cơ quan nhà nước khác và trong khi tổng thống di chuyển bằng xe trong nước. Phiên bản cờ hiệu tổng thống có tỷ lệ 2:3 được sử dụng khi tổng thống ở trên biển. Cờ hiệu tổng thống là biểu tượng được sử dụng nhiều nhất để biểu thị sự hiện diện của tổng thống.

=== Bản sao đặc biệt của hiến pháp ===
Tổng thống có một bản sao đặc biệt của [[Hiến pháp Liên bang Nga|Hiến pháp Nga]], được sử dụng trong lễ tuyên thệ nhậm chức. Bản sao này có bìa cứng màu đỏ, chữ màu vàng và [[quốc huy Nga]] màu bạc. Bản sao đặc biệt được lưu giữ tại Thư viện Tổng thống.

=== Nhạc hiệu tổng thống ===
[[File:Fanfares_of_President_of_the_Russian_Federation.ogg|nhỏ|Nhạc hiệu tổng thống Nga.]]
Nhạc hiệu của tổng thống được cử riêng cho tổng thống khi tổng thống bước vào một địa điểm hoặc tham gia một sự kiện.

== Nhiệm vụ và quyền hạn ==
[[File:Address_to_the_Federal_Assembly_(2012-12-12)_-_09.jpeg|liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Address_to_the_Federal_Assembly_(2012-12-12)_-_09.jpeg|nhỏ|Tổng thống [[Vladimir Vladimirovich Putin|Vladimir Putin]] phát biểu trước [[Quốc hội Liên bang Nga]] vào năm 2012]]

=== Bảo vệ hiến pháp ===
Tổng thống là người bảo vệ hiến pháp và hệ thống pháp luật, có nhiệm vụ đảm bảo rằng các hiến pháp, luật và quy định của các vùng lãnh thổ cấu thành Liên bang Nga tuân thủ Hiến pháp Nga và luật liên bang.

=== Bổ nhiệm ===
Tổng thống bổ nhiệm những quan chức cấp cao. Đề cử của tổng thống được Quốc hội Liên bang phê chuẩn. Trước [[Hội đồng Liên bang (Nga)|Hội đồng Liên bang]], tổng thống trình đề nghị bổ nhiệm thẩm phán [[Tòa án Hiến pháp Nga|Tòa án Hiến pháp]],[[Tòa án Tối cao Nga|Tòa án Tối cao]] và tổng kiểm sát trưởng. Đề nghị miễn nhiệm tổng kiểm sát trưởng cũng phải được trình trước Hội đồng Liên bang. Trước [[Duma Quốc gia]], tổng thống trình đề nghị bổ nhiệm, miễn nhiệm chủ tịch [[Ngân hàng Trung ương Nga|Ngân hàng Trung ương]].<ref>{{Chú thích web|url=http://archive.kremlin.ru/eng/articles/president03.shtml|tiêu đề=Authority and Duties of the President|nhà xuất bản=Archive.kremlin.ru|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20140210072025/http://archive.kremlin.ru/eng/articles/president03.shtml|ngày lưu trữ=10 February 2014|url-status=dead|ngày truy cập=3 March 2014}}</ref>

=== Lập pháp ===
Tổng thống có quyền quyền trình dự luật trước Quốc hội Liên bang và quyền ký ban hành hoặc [[Quyền phủ quyết|phủ quyết]] dự luật. Tổng thống có quyền đình chỉ việc thi hành luật và quy định của các cơ quan hành pháp của các vùng lãnh thổ cấu thành Nga trái với Hiến pháp, luật liên bang hoặc nghĩa vụ quốc tế của Nga, hoặc vi phạm [[quyền con người]], [[quyền dân sự và chính trị]] cho đến khi tòa án có thẩm quyền xem xét văn bản.

Tổng thống có quyền ban hành sắc lệnh, miễn là sắc lệnh đó không trái với luật liên bang và địa phương hiện hành, các điều ước quốc tế của Nga hoặc [[Hiến pháp Nga]]. Tổng thống có quyền [[Xá tội|ân xá]], hoãn thi hành án liên bang, triệu tập và ngừng kỳ họp bất thường của [[Quốc hội Liên bang Nga|Quốc hội Liên bang]] trong những trường hợp đặc biệt. Tổng thống quyết định tổ chức [[Bầu cử ở Nga|bầu cử]] Duma Quốc gia, giải tán Duma Quốc gia trong một số trường hợp và quyết định [[Trưng cầu dân ý|trưng cầu ý dân]].

=== Đối nội ===
Tổng thống có quyền quyết định những nguyên tắc cơ bản của chính sách đối nội về các mục tiêu, mục đích ngắn hạn, trung hạn và dài hạn. Trên thực tế, tổng thống quyết định chính sách đối nội cùng với thủ tướng và chính quyền liên bang. Tổng thống và [[Chính phủ Nga]] thi hành chính sách đối nội trong phạm vi thẩm quyền của mình. Tổng thống ban hành văn bản về dự thảo luật hiến pháp liên bang, dự luật liên bang và các lá thư giải thích lý do phủ quyết dự luật liên bang nhằm thể hiện quan điểm cơ bản của tổng thống về các vấn đề đối nội.

=== Đối ngoại ===
[[File:Dmitry_Medvedev_and_Barack_Obama_7_July-3.jpg|liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Dmitry_Medvedev_and_Barack_Obama_7_July-3.jpg|nhỏ|Tổng thống Nga [[Dmitry Anatolyevich Medvedev|Dmitry Medvedev]] và [[Tổng thống Hoa Kỳ]] [[Barack Obama]] vào năm 2009]]
Tổng thống thực hiện chính sách đối ngoại của Nga. Tổng thống quyết định [[quan hệ ngoại giao của Nga]] cùng với thủ tướng và chính phủ liên bang, thay mặt cho Nga về đối ngoại, tiến hành đàm phán và ký văn bản phê chuẩn [[điều ước quốc tế]]. Tổng thống bổ nhiệm và triệu hồi đại diện ngoại giao của Nga ở nước ngoài và các [[tổ chức quốc tế]] sau khi thảo luận với các ủy ban, hội đồng của hai viện [[Quốc hội Liên bang Nga|Quốc hội Liên bang]].

=== Tổng tư lệnh ===
[[File:Insignia_of_the_Supreme_Commander-in-Chief_of_the_Russian_Armed_Forces.svg|liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Insignia_of_the_Supreme_Commander-in-Chief_of_the_Russian_Armed_Forces.svg|nhỏ|Huy hiệu tổng tư lệnh tối cao của tổng thống Nga]]
Điều 87 Hiến pháp Nga quy định tổng thống là [[tổng tư lệnh]] tối cao [[Lực lượng Vũ trang Liên bang Nga]]. Tổng thống ban hành các chỉ thị quân sự, xây dựng chính sách quốc phòng và bổ nhiệm Bộ tư lệnh tối cao Lực lượng Vũ trang Liên bang.<ref>{{Chú thích web|url=http://en.kremlin.ru/structure/president/authority/commander|tiêu đề=Commander-in-Chief of the Armed Forces|website=President of Russia|ngôn ngữ=en|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20221203193424/http://en.kremlin.ru/structure/president/authority/commander|ngày lưu trữ=3 December 2022|url-status=live|ngày truy cập=2022-12-03}}</ref><ref>{{Chú thích báo|last=Osborn|first=Andrew|last2=Antonov|first2=Dmitry|date=2022-02-22|title=Putin orders troops to Ukraine after recognizing breakaway regions|language=en|work=Reuters|url=https://www.reuters.com/markets/europe/kremlin-says-no-concrete-plans-summit-with-biden-over-ukraine-2022-02-21/|url-status=live|access-date=2022-12-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20220221114449/https://www.reuters.com/markets/europe/kremlin-says-no-concrete-plans-summit-with-biden-over-ukraine-2022-02-21/|archive-date=21 February 2022}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://www.nbcnews.com/news/world/talk-biden-putin-summit-ukraine-shelling-rcna17033|tiêu đề=Putin orders troops to eastern Ukraine after formally recognizing breakaway regions|tác giả=Talmazan|tên=Yuliya|tác giả 2=Alex|ngày=22 February 2022|website=www.nbcnews.com|ngôn ngữ=en|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20221203193419/https://www.nbcnews.com/news/world/talk-biden-putin-summit-ukraine-shelling-rcna17033|ngày lưu trữ=3 December 2022|url-status=live|ngày truy cập=2022-12-03|tác giả 3=Smith|tác giả 4=Smith|tên 3=er|tên 4=Allan}}</ref><ref name="Maynes">{{Chú thích báo|last=Maynes|first=Charles|last2=Hayda|first2=Julian|date=2022-10-19|title=Putin orders martial law in occupied Ukrainian areas as Kyiv's forces gain ground|language=en|work=NPR|url=https://www.npr.org/2022/10/19/1129853677/an-occupied-region-of-ukraine-is-evacuating-residents-to-russia|url-status=live|access-date=2022-12-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20221203193419/https://www.npr.org/2022/10/19/1129853677/an-occupied-region-of-ukraine-is-evacuating-residents-to-russia|archive-date=3 December 2022}}</ref>

Ngoài ra, tổng thống có quyền ra lệnh [[tổng động viên]] hoặc động viên cục bộ, ra lệnh [[thiết quân luật]], chỉ huy ngành công nghiệp chiến tranh và ban hành các quy định về chiến tranh.<ref name="Maynes">{{Chú thích báo|last=Maynes|first=Charles|last2=Hayda|first2=Julian|date=2022-10-19|title=Putin orders martial law in occupied Ukrainian areas as Kyiv's forces gain ground|language=en|work=NPR|url=https://www.npr.org/2022/10/19/1129853677/an-occupied-region-of-ukraine-is-evacuating-residents-to-russia|url-status=live|access-date=2022-12-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20221203193419/https://www.npr.org/2022/10/19/1129853677/an-occupied-region-of-ukraine-is-evacuating-residents-to-russia|archive-date=3 December 2022}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://apnews.com/article/russia-ukraine-putin-donetsk-f64f9c91f24fc81bc8cc65e8bc7748f4|tiêu đề=Putin orders partial military call-up, sparking protests|ngày=2022-09-21|website=AP NEWS|ngôn ngữ=en|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20221203190327/https://apnews.com/article/russia-ukraine-putin-donetsk-f64f9c91f24fc81bc8cc65e8bc7748f4|ngày lưu trữ=3 December 2022|url-status=live|ngày truy cập=2022-12-03}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-62984985|tiêu đề=Putin mobilises reservists to fight in Ukraine|ngày=2022-09-21|website=BBC News|ngôn ngữ=en-GB|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20221213100806/https://www.bbc.com/news/world-europe-62984985|ngày lưu trữ=13 December 2022|url-status=live|ngày truy cập=2022-12-03}}</ref>

=== Nghi lễ ===
Tổng thống tặng thưởng giải thưởng huân chương, huy chương, các giải thưởng nhà nước, danh hiệu vinh dự nhà nước của Nga cho những cá nhân có đóng góp trong các lĩnh vực quốc phòng, xây dựng nhà nước, kinh tế, khoa học, văn hóa, nghệ thuật, giáo dục, y tế , an toàn công cộng, bảo vệ quyền và từ thiện. Các giải thưởng nhà nước của Nga bao gồm danh hiệu [[Anh hùng Liên bang Nga]], Anh hùng Lao động Liên bang Nga. Tổng thống có quyền thành lập các danh hiệu, giải thưởng nhà nước mới và là người tặng thưởng những danh hiệu này trong một buổi lễ chính thức. Ủy ban Giải thưởng Nhà nước giúp tổng thống đánh giá hồ sơ những người có khả năng được trao tặng giải thưởng.

== Nơi ở và làm việc chính thức ==
[[File:2018_inauguration_of_Vladimir_Putin_05.jpg|liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:2018_inauguration_of_Vladimir_Putin_05.jpg|phải|nhỏ|[[Vladimir Vladimirovich Putin|Vladimir Putin]] trong phòng làm việc]]
[[File:Kremlin_Senate-1.jpg|liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Kremlin_Senate-1.jpg|nhỏ|Thượng viện Điện Kremlin là nơi làm việc chính thức của tổng thống Nga.]]
Thượng viện [[Điện Kremli]] ở [[Moskva]] là nơi ở và làm việc chính của tổng thống (còn được gọi là Tòa nhà số 1).<ref name="residences">[http://www.kremlin.ru/eng/articles/atributesEng09.shtml The Presidential Residences] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090828095301/http://www.kremlin.ru/eng/articles/atributesEng09.shtml|date=28 August 2009}}</ref> Đối với các buổi lễ và cuộc họp chính thức, tổng thống có thể sử dụng [[Đại Cung điện Kremlin|Đại Cung điện Kremli]]. Trước đây, tổng thống cũng có thể sử dụng Tòa nhà Hành chính số 14 như một nơi ở dự phòng nhưng tòa nhà bị dỡ vào năm 2016.<ref name="residences" />

Tổng thống có một số nơi nghỉ dưỡng bên ngoài [[Moskva]]:<ref>[http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=740687 Vladimir Putin Residences] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100527054538/http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=740687|date=27 May 2010}}, Kommersant, #18(3594), 7 February 2007</ref>

* Nhà công vụ của Rus ở [[Tver (tỉnh)|Tver]]
* Cung điện Constantine ở [[Sankt-Peterburg]], được phục dựng nhân kỷ niệm 300 năm thành lập Sankt-Peterburg
* Bocharov Ruchey ở [[Sochi]], là biệt thự mùa hè của tổng thống
* Chupa Shuyskaya, cách [[Petrozavodsk]] 25 km
* Dolgiye Borody, cách Valday, [[Novgorod (tỉnh)|Novgorod]] 20 km
* Viện điều dưỡng Volzhskiy Utyos trên bờ Hồ chứa Kuybyshev
* Trung tâm du lịch Tantal trên bờ [[sông Volga]], cách [[Saratov]] 25 km
* Sosny trên bờ sông [[Enisei|Yenisei]], gần [[Krasnoyarsk]].<ref>{{Chú thích web|url=https://ngs24.ru/text/realty/2020/08/10/69412180/|tiêu đề=Другой "Удачный": гуляем по элитному району, где шикарные коттеджи соседствуют с развалившимися бараками|ngày=2020-08-10|nhà xuất bản=ngs24.ru|ngôn ngữ=ru|ngày truy cập=2023-12-14}}</ref>
* Hutora Angarskie'','' cách [[Irkutsk]] 47 km
* Maly istok ở [[Yekaterinburg]]

== Di chuyển ==
[[Tập tin:2018_inauguration_of_Vladimir_Putin_26.jpg|nhỏ| Aurus Senat – xe ô tô chính thức của tổng thống Nga]]
Gara chuyên dụng, một đơn vị trực thuộc [[Cơ quan Bảo vệ Liên bang Nga|Cơ quan Bảo vệ Liên bang]], cung cấp phương tiện di chuyển cho tổng thống và xe ô tô công vụ của tổng thống.<ref>[http://www.kremlin.ru/articles/atributes13.shtml President's transports. ]</ref>

* [[Limousine]]
** Aurus Senat – xe chính
** [[Mercedes-Benz]] S600 Pullman Guard
* Xe hộ tống
** Mercedes-Benz (bao gồm G-Class)
** [[Chevrolet]]
* Xe mô tô hộ tống danh dự
** [[BMW]]

[[File:Il96-300pu-96016.jpg|liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Il96-300pu-96016.jpg|nhỏ|[[Il-96]] – chuyên cơ tổng thống Nga]]
Hãng hàng không [[Rossiya (hãng hàng không)|Rossiya]] thực hiện chuyến bay chuyên cơ của tổng thống.<ref>{{Chú thích web|url=http://www.kremlin.ru/articles/atributes14.shtml|tiêu đề=President's transports. Air transport|ngôn ngữ=ru|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20080423114458/http://www.kremlin.ru/articles/atributes14.shtml|ngày lưu trữ=23 April 2008|url-status=dead|ngày truy cập=2008-04-23}}</ref>

* Đối với chuyến bay đường dài:
** [[Il-96|Ilyushin Il-96-300PU]] (đường dài) – máy bay chính
** [[Ilyushin Il-62]] M (đường dài)
** [[Dassault Falcon 900]] (đường dài)
** [[Tupolev Tu-154]] (tầm trung)
** [[Yakovlev Yak-40]] (tầm ngắn)
** [[Tupolev Tu-204|Tupolev Tu-214PU]]
* [[Máy bay trực thăng]]:
** [[Mil Mi-8]]

Năm 2013, một bãi đáp máy bay trực thăng được xây dựng tại [[Điện Kremli]] với chi phí xây dựng là 200 triệu [[rúp Nga]] (khoảng 6,4 triệu [[đô la Mỹ]]), nằm trong Vườn Tainitsky gần các bức tường bên ngoài.<ref>{{Chú thích web|url=http://en.ria.ru/russia/20130518/181213076/Putins-Kremlin-Helipad-Cost-64-Mln--Official.html|tiêu đề=Putin's Kremlin Helipad Cost $6.4 Mln – Official|ngày=17 May 2013|website=[[RIA Novosti]]|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20131224111926/http://en.ria.ru/russia/20130518/181213076/Putins-Kremlin-Helipad-Cost-64-Mln--Official.html|ngày lưu trữ=24 December 2013|url-status=live|ngày truy cập=18 May 2013}}</ref>

== Hậu mãn nhiệm ==
[[File:Vladimir_Putin_12_June_2001-2.jpg|liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Vladimir_Putin_12_June_2001-2.jpg|nhỏ|Tổng thống Vladimir Putin và nguyên tổng thống [[Boris Nikolayevich Yeltsin|Boris Yeltsin]] vào ngày 12 tháng 6 năm 2001]]
Năm 2020, Hiến pháp Nga được sửa đổi, quy định nguyên tổng thống được hưởng quyền miễn trừ, trừ khi bị bãi nhiệm theo thủ tục luận tội. Quyền miễn trừ này có thể bị bãi bỏ theo quy trình tương tự như thủ tục luận tội. Ngoài ra, nguyên tổng thống có quyền làm thành viên [[Hội đồng Liên bang (Nga)|Hội đồng Liên bang]] suốt đời, trừ khi bị bãi nhiệm theo thủ tục luận tội.<ref name="Constitution2020">{{Chú thích đạo luật|tên=Закон РФ о поправке к Конституции РФ от 14.03.2020 N 1-ФКЗ "О совершенствовании регулирования отдельных вопросов организации и функционирования публичной власти"|ngôn ngữ=ru|năm=March 14, 2020|chương=8.3, 8.3.1|url=http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_346019/3d0cac60971a511280cbba229d9b6329c07731f7/}}<cite class="citation report cs1 cs1-prop-foreign-lang-source" data-ve-ignore="true">[http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_346019/3d0cac60971a511280cbba229d9b6329c07731f7/ Закон РФ о поправке к Конституции РФ от 14.03.2020 N 1-ФКЗ "О совершенствовании регулирования отдельных вопросов организации и функционирования публичной власти"] &#x5B;Law of the Russian Federation on the amendment to the Constitution of the Russian Federation of March 14, 2020 N 1-FKZ "On improving the regulation of certain issues of the organization and functioning of public authorities&#x5D; (8.3, 8.3.1) (in Russian). </cite></ref>
[[File:Yeltsin_Center-Yekaterinburg.jpg|liên_kết=https://en.wikipedia.org/wiki/File:Yeltsin_Center-Yekaterinburg.jpg|nhỏ|Trung tâm Tổng thống Boris Yeltsin, [[Yekaterinburg]]]]

== Danh sách tổng thống Nga ==
{| class="wikitable"
!Tên
!Nhiệm kỳ
!Thời gian nhiệm kỳ
|-
|[[Boris Nikolayevich Yeltsin|Boris Yeltsin]]
|1991–1999
|{{age in years and days|1991|12|26|1999|12|31}}
|-
|[[Vladimir Vladimirovich Putin|Vladimir Putin]] <small>(nhiệm kỳ 1 và 2)</small>
|2000–2008
|{{age in years and days|2000|5|7|2008|5|7}}
|-
|[[Dmitry Anatolyevich Medvedev|Dmitry Medvedev]]
|2008–2012
|{{age in years and days|2008|5|7|2012|5|7}}
|-
|[[Vladimir Vladimirovich Putin|Vladimir Putin]] <small>(nhiệm kỳ 3, 4 và 5)</small>
|2012–hiện tại
|{{age in years and days|2012|5|8}}
|}

== Xem thêm ==

* [[Danh sách nguyên thủ quốc gia Nga]]
* [[Đệ Nhất phu nhân Nga|Đệ nhất phu nhân Nga]]
* [[Thủ tướng Nga]]
* [[Nước Nga dưới thời Vladimir Putin]]
* [[Tổng thống Liên Xô]]
* [[Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô]]
* [[Văn phòng Tổng thống Nga]]

== Tham khảo ==
<references responsive="" />
== Liên kết ngoài ==

* {{official website|http://eng.kremlin.ru/}}
[[Thể loại:Chính phủ Nga]]
[[Thể loại:Tổng thống Nga]]
[[Thể loại:Khởi đầu năm 1991 ở Nga]]
[[Thể loại:Bài viết có văn bản tiếng Nga]]