Bước tới nội dung

3,4-Methylenedioxyamphetamine

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Không nên nhầm lẫn với malondialdehyd, một hóa chất khác cũng được viết tắt là MDA.
3,4-Methylenedioxyamphetamine
Dữ liệu lâm sàng
Dược đồ sử dụngOral, sublingual, insufflation, intravenous
Mã ATC
  • None
Tình trạng pháp lý
Tình trạng pháp lý
Dữ liệu dược động học
Chuyển hóa dược phẩmGan (CYP extensively involved)
Bài tiếtThận
Các định danh
Tên IUPAC
  • 1-(2H-1,3-Benzodioxol-5-yl)propan-2-amine
Số đăng ký CAS
PubChem CID
DrugBank
ChemSpider
Định danh thành phần duy nhất
ChEMBL
ECHA InfoCard100.230.706
Dữ liệu hóa lý
Công thức hóa họcC10H13NO2
Khối lượng phân tử179.22
Mẫu 3D (Jmol)
SMILES
  • NC(C)CC1=CC2=C(C=C1)OCO2
Định danh hóa học quốc tế
  • InChI=1S/C10H13NO2/c1-7(11)4-8-2-3-9-10(5-8)13-6-12-9/h2-3,5,7H,4,6,11H2,1H3 ☑Y
  • Key:NGBBVGZWCFBOGO-UHFFFAOYSA-N ☑Y
  (kiểm chứng)

3,4-Methylenedioxyamphetamine (MDA), là một chất kích thích và chất thức thần thuộc họ amphetamine, chủ yếu được sử dụng như một loại thuốc giải trí. Về mặt dược lý, MDA đóng vai trò quan trọng nhất như là một chất giải phóng serotonin-norepinephrine-dopamine (SNDRA). Do tác dụng gây hưng phấn và ảo giác của nó, thuốc là một dược chất có quy định kiểm soát nghiêm ngặt, việc sở hữu và mua bán trái phép chất này là bất hợp pháp ở hầu hết các quốc gia.

MDA hiếm khi được tìm kiếm như một loại thuốc giải trí so với các loại thuốc khác trong họ amphetamine; tuy nhiên, nó vẫn được sử dụng một cách phổ biến cho các mục đích sau: nó là một chất chuyển hóa chính,[1] sản phẩm cho quá trình N-dealkylation ở gan,[2] và MDMA (thuốc lắc). Không có gì lạ khi thấy MDA được sử dụng để sản xuất MDMA bất hợp pháp.[3][4]

Công dụng

[sửa | sửa mã nguồn]

Y khoa

[sửa | sửa mã nguồn]

MDA hiện không có ứng dụng nào trong y tế nào được chấp nhận.

Giải trí

[sửa | sửa mã nguồn]

Mặc dù bất hợp pháp, MDA vẫn được mua, bán và sử dụng như một loại 'thuốc tình yêu' cho mục đích giải trí & tiêu khiển, do tác dụng tăng cường tâm trạng và sự đồng cảm của nó.[5] Một liều MDA thường dùng cho mục đích giải trí thường là 100 đến 160 mg.[6]

Tác dụng phụ

[sửa | sửa mã nguồn]

MDA có thể tạo ra hiệu ứng độc thần kinh serotonergic ở các loài gặm nhấm,[7][8] kích hoạt bởi sự chuyển hóa ban đầu của MDA.[2] Ngoài ra, MDA kích hoạt phản ứng của neuroglia, tuy nhiên sẽ giảm dần sau khi dùng.[7]

Quá liều

[sửa | sửa mã nguồn]

Các triệu chứng nhiễm độc cấp tính có thể bao gồm kích động, đổ mồ hôi, tăng huyết áp và nhịp tim, tăng nhiệt độ cơ thể, co giật và tử vong. Có thể gây tử vong bởi các phản ứng về tim và xuất huyết trong não (đột quỵ).[9]  

Dược lý

[sửa | sửa mã nguồn]

Dược lực học

[sửa | sửa mã nguồn]

MDA là một chất nền của serotonin, norepinephrine, dopamine, và nang vận chuyển monoamine, cũng như chất chủ vận TAAR1.[10] Vì vậy MDA hoạt động như một chất ức chế tái hấp thu và tác nhân giải phóng của serotonin, norepinephrine và dopamine (SNDRA).[11] Nó cũng là chất chủ vận của serotonin 5-HT 2A,[12] 5-HT 2B,[13] và 5-HT 2C thụ thể [14] và cho thấy ái lực với các thụ thể adrenergic α2A-, α2B- và α2C- và thụ thể serotonin 5-HT1A và 5-HT 7.[15]

Đồng phân quang học (S) - của MDA mạnh hơn đồng phân quang học (R) - trên vai trò chất kích thích tâm thần, sở hữu ái lực lớn hơn đối với ba chất vận chuyển monoamin.

Liên quan đến những tác động chủ quan và hành vi của MDA, người ta cho rằng việc giải phóng serotonin là cần thiết cho các hiệu ứng empathogen-entactogen của nó, đồng thời việc giải phóng dopamine và norepinephrine chịu trách nhiệm cho các hiệu ứng kích thích tâm thần. Việc giải phóng dopamine là cần thiết cho hiệu ứng hưng phấn (cảm giác phần thưởng và tính gây nghiện). Chất chủ vận của thụ thể serotonin 5-HT 2A là nguyên nhân gây ra các hiệu ứng ảo giác của nó. [cần nguồn y khoa]

Dược động học

[sửa | sửa mã nguồn]

Thời gian hiệu lực thuốc đã được ghi nhận là khoảng 6 đến 8 giờ.[6]

Hóa học

[sửa | sửa mã nguồn]

MDA là một thay thế cho methylenedioxylated phenethylamine và dẫn xuất amphetamine. Liên quan đến các phenethylamines và amphetamine khác, nó là dẫn xuất 3,4-methylenedioxy, dẫn xuất α-methyl của -phenylethylamine, dẫn xuất 3,4-methylenedioxy của amphetamine và dẫn xuất N-demethyl của MDMA.

Đồng nghĩa

[sửa | sửa mã nguồn]

Ngoài 3,4-methylenedioxyamphetamine, MDA còn được biết đến bởi các từ đồng nghĩa hóa học khác như sau:

  • α-Methyl-3,4-methylenedioxy—phenylethylamine
  • 1- (3,4-Methylenedioxyphenyl) -2-propanamine
  • 1- (1,3-Benzodioxol-5-yl) -2-propanamine

Tổng hợp

[sửa | sửa mã nguồn]

MDA thường được tổng hợp từ các loại tinh dầu như safrole hoặc piperonal. Cách tiếp cận phổ biến từ các tiền chất này bao gồm:

  • Phản ứng của nhóm chức anken của safrole với một axit khoáng chứa halogen sau đó là phản ứng kiềm hóa amin.[16][17]
  • Quá trình oxy hóa Wacker của safrole để tạo ra 3,4-methylenedioxyphenylpropan-2-one (MDP2P) sau đó là quá trình khử ion hóa [17][18] hoặc thông qua việc khử oxime của nó.[19]
  • Phản ứng Henry của piperonal với nitroethane sau đó là khử hợp chất nitro.[17][20][21][22][23]

Xã hội và văn hoá

[sửa | sửa mã nguồn]
MDA như chuẩn bị cho sử dụng giải trí

Tên gọi

[sửa | sửa mã nguồn]

Khi MDA còn đang được phát triển như một loại dược phẩm nhiều tiềm năng, nó đã được đặt tên theo danh pháp quốc tế phi thương mại (INN) là tenamfetamine.

Tình trạng pháp lý

[sửa | sửa mã nguồn]

Châu Úc

[sửa | sửa mã nguồn]

MDA là một trong 9 chất bị cấm theo Tiêu chuẩn Poisons.[24] Một chất trong 9 chất được liệt kê là "Các chất có thể bị lạm dụng hoặc sử dụng sai mục đích, việc sản xuất, sở hữu, bán hoặc sử dụng phải bị cấm theo luật trừ khi được yêu cầu cho nghiên cứu y học hoặc khoa học, hoặc cho mục đích phân tích, giảng dạy hoặc đào tạo sự chấp thuận của Cơ quan Y tế Liên bang và/hoặc Tiểu bang hoặc Lãnh thổ." [24]

Hoa Kỳ

[sửa | sửa mã nguồn]

MDA là một chất được kiểm soát theo lịch trình ở Mỹ.

Nghiên cứu

[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 2010, khả năng MDA gợi ra những trải nghiệm thần bí và thay đổi tầm nhìn ở những tình nguyện viên khỏe mạnh đã được nghiên cứu.[6]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ Crean, R. D.; Davis, S. A.; Von Huben, S. N.; Lay, C. C.; Katner, S. N.; Taffe, M. A. (ngày 13 tháng 10 năm 2006). “Effects of (±)3,4-methylenedioxymethamphetamine, (±)3,4-methylenedioxyamphetamine and methamphetamine on temperature and activity in rhesus macaques”. Neuroscience. 142 (2): 515–525. doi:10.1016/j.neuroscience.2006.06.033. PMC 1853374. PMID 16876329.
  2. ^ a b de la Torre, R; Farre, M; Roset, Pn; Pizzaro, N; Abanades, S; Segura, M; Segura, M; Camí, J (2004). “Human pharmacology of MDMA: pharmacokinetics, metabolism, and disposition”. Therapeutic Drug Monitoring. 26: 137–144. doi:10.1097/00007691-200404000-00009. PMID 15228154.
  3. ^ EcstasyData.org. “EcstasyData.org: Test Result Statistics: Substances by Year”. www.ecstasydata.org. Truy cập ngày 27 tháng 6 năm 2017.
  4. ^ “Trans European Drug Information”. idpc.net (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 4 tháng 11 năm 2021. Truy cập ngày 27 tháng 6 năm 2017.
  5. ^ Monte AP, Marona-Lewicka D, Cozzi NV, Nichols DE (1993). “Synthesis and pharmacological examination of benzofuran, indan, and tetralin analogues of 3,4-(methylenedioxy)amphetamine”. Journal of Medicinal Chemistry. 36 (23): 3700–3706. doi:10.1021/jm00075a027. PMID 8246240.
  6. ^ a b c Baggott, MJ; Siegrist, JD; Galloway, GP; Robertson, LC; Coyle, JR; Mendelson, JE. “Investigating the Mechanisms of Hallucinogen-Induced Visions Using 3,4-Methylenedioxeamphetamine (MDA): A Randomized Controlled Trial in Humans”. PLOS ONE. 5: e14074. doi:10.1371/journal.pone.0014074. PMC 2996283. PMID 21152030.
  7. ^ a b Herndon, Joseph M.; Cholanians, Aram B.; Lau, Serrine S.; Monks, Terrence J. (tháng 3 năm 2014). “Glial Cell Response to 3,4-(±)-Methylenedioxymethamphetamine and Its Metabolites”. Toxicological Sciences. 138 (1): 130–138. doi:10.1093/toxsci/kft275. ISSN 1096-6080. PMC 3930364. PMID 24299738.
  8. ^ Kalant, Harold (ngày 2 tháng 10 năm 2001). “The pharmacology and toxicology of "ecstasy" (MDMA) and related drugs”. CMAJ: Canadian Medical Association Journal. 165 (7): 917–928. ISSN 0820-3946. PMC 81503. PMID 11599334.
  9. ^ Diaz, Jaime. How Drugs Influence Behavior. Englewood Cliffs: Prentice Hall, 1996.
  10. ^ Lewin AH, Miller GM, Gilmour B (tháng 12 năm 2011). “Trace amine-associated receptor 1 is a stereoselective binding site for compounds in the amphetamine class”. Bioorg. Med. Chem. 19 (23): 7044–8. doi:10.1016/j.bmc.2011.10.007. PMC 3236098. PMID 22037049.
  11. ^ Rothman RB, Baumann MH (2006). “Therapeutic potential of monoamine transporter substrates”. Curr Top Med Chem. 6 (17): 1845–59. doi:10.2174/156802606778249766. PMID 17017961.
  12. ^ Giuseppe Di Giovanni; Vincenzo Di Matteo; Ennio Esposito (2008). Serotonin-dopamine Interaction: Experimental Evidence and Therapeutic Relevance. Elsevier. tr. 294–. ISBN 978-0-444-53235-0.
  13. ^ Rothman, Richard B; Baumann, Michael H (2009). “Serotonergic drugs and valvular heart disease”. Expert Opinion on Drug Safety. 8 (3): 317–329. doi:10.1517/14740330902931524. ISSN 1474-0338. PMC 2695569. PMID 19505264.
  14. ^ Nash JF, Roth BL, Brodkin JD, Nichols DE, Gudelsky GA (1994). “Effect of the R(-) and S(+) isomers of MDA and MDMA on phosphatidyl inositol turnover in cultured cells expressing 5-HT2A or 5-HT2C receptors”. Neurosci. Lett. 177 (1–2): 111–5. doi:10.1016/0304-3940(94)90057-4. PMID 7824160.
  15. ^ Manzoni, Olivier Jacques; Ray, Thomas S. (2010). “Psychedelics and the Human Receptorome”. PLoS ONE. 5 (2): e9019. doi:10.1371/journal.pone.0009019. ISSN 1932-6203. PMC 2814854. PMID 20126400.
  16. ^ Muszynski, I.E. (1961). “Production of some amphetamine derivatives”. Acta poloniae pharmaceutica. 18: 471–478. PMID 14477621.
  17. ^ a b c Shulgin, Alexander; Manning, Tania; Daley, Paul (2011). The Shulgin Index, Volume One: Psychedelic Phenethylamines and Related Compounds (ấn bản thứ 1). Berkeley, CA: Transform Press. tr. 165. ISBN 9780963009630.
  18. ^ Noggle, FT Jr; DeRuiter, J.; Long, MJ. (1986). “Spectrophotometric and liquid chromatographic identification of 3,4-methylenedioxyphenylisopropylamine and its N-methyl and N-ethyl homologs”. Journal Association of Official Analytical Chemists. 69 (4): 681–686. PMID 2875058.
  19. ^ Mannich, C.; Jacobsohn, W.; Mannich, Hr. C. (1910). “Über Oxyphenyl-alkylamine und Dioxyphenyl-alkylamine”. Berichte der deutschen chemischen Gesellschaft. 41 (1): 189–197. doi:10.1002/cber.19100430126.
  20. ^ Ho, Beng-Thong; McIsaac, William M.; An, Rong; Tansey, L. Wayne; Walker, Kenneth E.; Englert Jr., Leo F.; Noel, Michael B. (1970). “Analogs of a-methylphenethylamine”. Journal of Medicinal Chemistry. 13 (1): 26–30. doi:10.1021/jm00295a007. PMID 5412110.
  21. ^ Butterick, John R.; Unrau, A. M. (1974). “Reduction of β-nitrostyrene with sodium bis-(2-methoxyethoxy)-aluminium dihydride. A convenient route to substituted phenylisopropylamines”. Journal of the Chemical Society, Chemical Communications. 8 (8): 307–308. doi:10.1039/C39740000307.
  22. ^ Toshitaka, Ohshita; Hiroaka, Ando (1992). “Synthesis of Phenethylamine Derivatives as Hallucinogen”. Japanese Journal of Toxicology and Environmental Health. 38 (6): 571–580. Truy cập ngày 20 tháng 6 năm 2014.
  23. ^ Shulgin, Alexander & Shulgin, Ann (1991). PiHKAL: A Chemical Love Story. Lafayette, CA: Transform Press. ISBN 9780963009609.
  24. ^ a b Poisons Standard (October 2015) comlaw.gov.au

Liên kết ngoài

[sửa | sửa mã nguồn]
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=3,4-Methylenedioxyamphetamine&oldid=71510775”