Xem mã nguồn của Lý Đăng Huy

{{Infobox officeholder 1
|name = Lý Đăng Huy
|native_name = {{nobold|李登輝}}
|image = Lee Teng-hui official portrait.png
|caption = Chân dung chính thức
|imagesize = 220px
|order = [[Tổng thống Trung Hoa Dân quốc|Tổng thống thứ 4 của Trung Hoa Dân quốc]]
|term_start = [[13 tháng 1]] năm [[1988]]
|term_end = [[20 tháng 5]] năm [[2000]]<br/>{{số năm theo năm và ngày|1988|1|13|2000|5|20}}
|predecessor = [[Tưởng Kinh Quốc]]
|successor = [[Trần Thủy Biển|Trần Thủy Biền]]
|vicepresident = [[Lý Nguyên Thốc]]<br>[[Liên Chiến]]
|order2 = [[Phó Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc]]
|term_start2 = [[20 tháng 5]] năm [[1984]]
|term_end2 = [[13 tháng 1]] năm [[1988]]<br/>{{số năm theo năm và ngày|1984|5|20|1988|1|13}}
|predecessor2 = [[Tạ Đông Mẫn]]
|successor2 = [[Lý Nguyên Thốc]]
|order3 = [[Trung Quốc Quốc Dân Đảng|Chủ tịch Quốc Dân Đảng]]
|term_start3 = [[1988]]
|term_end3 = [[2000]]
|predecessor3 = [[Tưởng Kinh Quốc]]
|successor3 = [[Liên Chiến]]
|nationality = [[Trung Hoa Dân Quốc]]
|birth_date = 15 tháng 1 năm 1923
|birth_place = [[Tam Chi (hương)|Tam Chi]], [[Tân Bắc|Đài Bắc]], [[Đài Loan]] ([[tỉnh Taihoku]], [[Đế quốc Nhật Bản|Nhật Bản]] vào lúc đó)
|death_date = {{Death date and age|df=yes|2020|7|30|1923|1|15}}
|death_place = [[Đài Bắc, Đài Loan]]
|spouse = [[Tăng Văn Huệ]]
|party = [[Trung Quốc Quốc Dân Đảng]] <small>(1971 – 2000)</small>
|ancestry = [[Vĩnh Định]], [[Phúc Kiến]]
|alma_mater = [[Đại học quốc lập Đài Loan]]<br>[[Iowa State University]]<br>[[Đại học Cornell]] (Ph.D.)
|blank1 = Tôn giáo
|data1 = [[Kitô giáo]] ([[Giáo hội Trưởng nhiệm|Trưởng lão phái]])<ref>[http://news.epochtimes.com/b5/4/9/1/n646869.htm 曹長青：李登輝的基督信仰]</ref>
}}
{{Chinese
|t={{linktext|李|登|輝}}
|s={{linktext|李|登|辉}}
|p=Lǐ Dēnghuī
|poj=Lý Teng-hui
|j = lei<sup>5</sup> dang<sup>1</sup>fai<sup>1</sup>
}}

'''Lý Đăng Huy''' (李登輝, bính âm: Lǐ Dēnghuī; [[15 tháng 1]] năm [[1923]] – [[30 tháng 7]] năm [[2020]]) là một chính trị gia của [[Trung Hoa Dân Quốc]] (thường được gọi là Đài Loan). Ông là [[Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc]] trong các nhiệm kỳ thứ 7 (thay [[Tưởng Kinh Quốc]] qua đời), 8, 9 của Trung Hoa Dân Quốc giai đoạn 1988–2000, trong khi là đảng viên [[Trung Quốc Quốc dân Đảng|Quốc dân Đảng]]. Ông chủ trì một số tiến bộ lớn trong cải cách dân chủ bao gồm cả cuộc bầu cử lại chính bản thân vị trí Tổng thống mà ông đang giữ, đánh dấu cuộc bầu cử tổng thống trực tiếp đầu tiên cho Trung Hoa Dân Quốc, do đó còn được gọi là "cha đẻ của nền dân chủ Đài Loan".

Ông Lý là lãnh đạo Đài Loan đầu tiên được bầu chọn dân chủ vào năm 1996. Ông đã chiến thắng áp đảo sau 8 tháng tranh đấu căng thẳng, cùng nhiều đợt thử nghiệm phóng tên lửa của Trung Quốc vào vùng nước của Đài Loan. Là người bản địa Đài Loan đầu tiên làm Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc cũng như chủ tịch Quốc dân Đảng, Lý Đăng Huy thúc đẩy [[phong trào bản địa hóa Đài Loan]], dẫn đầu một chính sách ngoại giao tích cực để có các đồng minh. Những người chỉ trích cáo buộc ông phản bội đảng ông mà ông làm chủ tịch, hỗ trợ bí mật cho [[phong trào độc lập Đài Loan]], và liên quan đến [[tham nhũng]] ([[chính trị vàng đen]]). Vào năm đắc cử, ông Lý đã đề nghị "chuyến thăm hòa bình" tới đại lục. Tuy nhiên, phía Bắc Kinh xem ông là "kẻ đòi chia tách" và muốn nền tự trị của Đài Loan trở thành độc lập hoàn toàn.

Vào năm 2014, ông từng bị truy tố và đưa ra xét xử về tội biển thủ công quỹ trong nhiệm kỳ 1988 - 2000. Tuy nhiên, tòa án Đài Loan đã tha bổng cho ông vì thiếu chứng cứ rõ ràng. Ông Lý là lãnh đạo Đài Loan thứ 2 bị truy tố về tội tham nhũng. Người kế nhiệm ông là ông Trần Thủy Biển bị phạt 20 năm tù vì cùng tội danh.

Tối [[8 tháng 2]] năm [[2020]], trong lúc dùng cơm tại nhà, ông Lý do bất cẩn bị sặc, ho, dẫn đến khó thở. Sau đó ông đã được khẩn cấp đưa vào Bệnh viện Cựu chiến binh Đài Bắc để cấp cứu, kiểm tra phát hiện ông bị viêm phổi hít và suy tim, sau đó bị biến chứng tràn dịch màng phổi và chấn thương thận khẩn cấp, được đội ngũ nhân viên y tế tận tình chăm sóc. Ông được cho là chưa từng xuất viện kể từ đó. Ông qua đời vào ngày [[30 tháng 7]] năm [[2020]] tại Bệnh viện Cựu chiến binh Đài Bắc.

==Chú thích==
{{tham khảo|30em}}

== Liên kết ngoài ==
*[http://www.president.gov.tw/1_roc_intro/xpresident/e_lee.html Tiểu sử từ Văn phòng Chủ tịch, ROC]
*[http://www.lth-friends.org/ Hiệp hội những người bạn của Lý Đăng Huy] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090214074023/http://www.lth-friends.org/ |date = ngày 14 tháng 2 năm 2009}}
*[http://www.leeschool.org.tw/index.html Học viện Lý Đăng Huy] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051222174947/http://www.leeschool.org.tw/index.html |date = ngày 22 tháng 12 năm 2005}}
*[http://philip.pristine.net/formosa/falick.html Hoa Kì và Đài Loan, 1943-2004] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081120143240/http://philip.pristine.net/formosa/falick.html |date=2008-11-20 }}
*[http://www.news.cornell.edu/campus/Lee/Cornell_Magazine_Profile.html Hồ sơ trên tạp chí Đại học Cornell]

{{sơ khai nhân vật Đài Loan}}
{{thời gian sống|1923|2020}}
{{Kiểm soát tính nhất quán}}

[[Thể loại:Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc]]
[[Thể loại:Người Đài Loan gốc Khách Gia]]
[[Thể loại:Tín hữu Tin Lành Đài Loan]]
[[Thể loại:Chủ tịch Trung Quốc Quốc dân Đảng]]
[[Thể loại:Chính khách Khách Gia]]
[[Thể loại:Thị trưởng Đài Bắc]]