Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tiếng Adygea”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Duyệt lịch sử tương tác
Thay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
←Trang mới: “{{Thông tin ngôn ngữ|name=Tiếng Adygea|nation={{flag|Adygea}}|glotto=adyg1241|notice=IPA|mapcaption=Phân bố tiếng Adygea ở Adygea, Nga (2002)|map=Ady…”
 
nKhông có tóm lược sửa đổi
Dòng 4: Dòng 4:
Có khoảng 128.000 người nói tiếng Adygea ở Nga, hầu hết đều là người bản ngữ. Tổng cộng, có khoảng 300.000 người nói trên toàn thế giới. Cộng đồng nói tiếng Adygea lớn nhất là ở [[Thổ Nhĩ Kỳ]], được nói bởi cộng đồng di cư hậu Chiến tranh Nga-Circassia (khoảng năm 1763-1864). Thêm vào đó, tiếng Adyghe được nói bởi Cherkesogai ở [[Krasnodar (vùng)|Krasnodar Krai]].
Có khoảng 128.000 người nói tiếng Adygea ở Nga, hầu hết đều là người bản ngữ. Tổng cộng, có khoảng 300.000 người nói trên toàn thế giới. Cộng đồng nói tiếng Adygea lớn nhất là ở [[Thổ Nhĩ Kỳ]], được nói bởi cộng đồng di cư hậu Chiến tranh Nga-Circassia (khoảng năm 1763-1864). Thêm vào đó, tiếng Adyghe được nói bởi Cherkesogai ở [[Krasnodar (vùng)|Krasnodar Krai]].


Tiếng Adygea thuộc [[ngữ hệ Tây Bắc Kavkaz]]. [[tiếng Kabardia]] (còn được gọi là Đông Circassia) là một họ hàng rất gần, được một số người coi là phương ngữ của tiếng Adygea; hoặc của một ngôn ngữ Circassia lớn hơn. [[tiếng Ubykh]], [[tiếng Abkhaz]] và [[tiếng Abaza]] có mối quan hệ xa hơn với tiếng Adygea.
Tiếng Adygea thuộc [[ngữ hệ Tây Bắc Kavkaz]]. [[Tiếng Kabardia]] (còn được gọi là tiếng Đông Circassia) là một "họ hàng" rất gần, được một số người coi là phương ngữ của tiếng Adygea; hoặc của một ngôn ngữ Circassia lớn hơn. [[Tiếng Ubykh]], [[tiếng Abkhaz]] và [[tiếng Abaza]] có mối quan hệ xa hơn với tiếng Adygea.


Ngôn ngữ này được chuẩn hóa sau [[Cách mạng Tháng Mười]] năm 1917. Từ năm 1936, [[Bảng chữ cái Kirin|chữ Kirin]] được sử dụng để viết tiếng Adygea. Trước đó, một bảng chữ cái dựa trên chữ Ả Rập đã được sử dụng cùng với [[Bảng chữ cái Latinh|chữ Latinh]]. Trong những năm gần đây, một dạng chữ viết Latinh mới đã được phát minh nhằm tìm cách đưa vào các âm vị từ tất cả các phương ngữ Adygea và Kabardia, cũng như các ngôn ngữ Kavkaz khác.
Ngôn ngữ này được chuẩn hóa sau [[Cách mạng Tháng Mười]] năm 1917. Từ năm 1936, [[Bảng chữ cái Kirin|chữ Kirin]] được sử dụng để viết tiếng Adygea. Trước đó, một bảng chữ cái dựa trên chữ Ả Rập đã được sử dụng cùng với [[Bảng chữ cái Latinh|chữ Latinh]]. Trong những năm gần đây, một dạng chữ viết Latinh mới đã được phát minh nhằm tìm cách đưa vào các âm vị từ tất cả các phương ngữ Adygea và Kabardia, cũng như các ngôn ngữ Kavkaz khác.

Phiên bản lúc 14:41, ngày 12 tháng 7 năm 2020

Tiếng Adygea
Tây Circassia
Адыгабзэ
Sử dụng tạiNga (bao gồm Circassia: Adygea), Thổ Nhĩ Kỳ
Tổng số người nói575.900
Dân tộcngười Circassia
Phân loạiTây Bắc Kavkaz
Hệ chữ viếtchữ Kirin (hiện tại)
chữ Latinh (cũ)
chữ Ả Rập (cũ)
chữ Gruzia (cũ)
Địa vị chính thức
Ngôn ngữ chính thức tại
 Adygea
Mã ngôn ngữ
ISO 639-2ady
ISO 639-3ady
Glottologadyg1241[1]
Phân bố tiếng Adygea ở Adygea, Nga (2002)
Bài viết này có chứa ký tự ngữ âm IPA. Nếu không thích hợp hỗ trợ dựng hình, bạn có thể sẽ nhìn thấy dấu chấm hỏi, hộp, hoặc ký hiệu khác thay vì kí tự Unicode. Để biết hướng dẫn giới thiệu về các ký hiệu IPA, xem Trợ giúp:IPA.

Tiếng Adygea (/ˈædɪɡeɪ/ hay /ˌɑːdɪˈɡeɪ/;[2] tiếng Adygea: Адыгабзэ, chuyển tự Adygabzæ) còn được gọi là tiếng Tây Circassia (tiếng Adygea: КӀахыбзэ, chuyển tự K’axybzæ), là một trong hai ngôn ngữ chính thức ở Cộng hòa Adygea (Liên bang Nga), ngôn ngữ còn lại là tiếng Nga.

Có khoảng 128.000 người nói tiếng Adygea ở Nga, hầu hết đều là người bản ngữ. Tổng cộng, có khoảng 300.000 người nói trên toàn thế giới. Cộng đồng nói tiếng Adygea lớn nhất là ở Thổ Nhĩ Kỳ, được nói bởi cộng đồng di cư hậu Chiến tranh Nga-Circassia (khoảng năm 1763-1864). Thêm vào đó, tiếng Adyghe được nói bởi Cherkesogai ở Krasnodar Krai.

Tiếng Adygea thuộc ngữ hệ Tây Bắc Kavkaz. Tiếng Kabardia (còn được gọi là tiếng Đông Circassia) là một "họ hàng" rất gần, được một số người coi là phương ngữ của tiếng Adygea; hoặc của một ngôn ngữ Circassia lớn hơn. Tiếng Ubykh, tiếng Abkhaz và tiếng Abaza có mối quan hệ xa hơn với tiếng Adygea.

Ngôn ngữ này được chuẩn hóa sau Cách mạng Tháng Mười năm 1917. Từ năm 1936, chữ Kirin được sử dụng để viết tiếng Adygea. Trước đó, một bảng chữ cái dựa trên chữ Ả Rập đã được sử dụng cùng với chữ Latinh. Trong những năm gần đây, một dạng chữ viết Latinh mới đã được phát minh nhằm tìm cách đưa vào các âm vị từ tất cả các phương ngữ Adygea và Kabardia, cũng như các ngôn ngữ Kavkaz khác.

Hệ thống chữ viết

Tiếng Adygea hiện đại sử dụng bảng chữ cái Kirin với việc bổ sung của kí tự ⟨Ӏ⟩ (palochka). Trước đây, bảng chữ cái tiếng Ả Rập (trước 1927) và Latinh (1927-38) từng được sử dụng.

  • Bảng chữ cái Ả Rập được sử dụng trước năm 1927
    Bảng chữ cái Ả Rập được sử dụng trước năm 1927
  • Bảng chữ cái Latinh được sử dụng từ 1927-38
    Bảng chữ cái Latinh được sử dụng từ 1927-38
  • Bảng chữ cái Latinh được sử dụng từ 1927-38
    Bảng chữ cái Latinh được sử dụng từ 1927-38
  • So sánh bảng chữ cái Latinh và Kirin
    So sánh bảng chữ cái Latinh và Kirin
  • Bảng chữ cái Latinh tiếng Adygea
    Bảng chữ cái Latinh tiếng Adygea
  • Bảng chữ cái Ả Rập tiếng Adygea
    Bảng chữ cái Ả Rập tiếng Adygea

Xem thêm

Tham khảo

  1. ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Adyghe”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
  2. ^ “Adyghe”. Từ điển tiếng Anh Oxford . Nhà xuất bản Đại học Oxford. (Subscription or participating institution membership required.)

Liên kết ngoài

Bản mẫu:Ngôn ngữ tại Thổ Nhĩ Kỳ

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Tiếng_Adygea&oldid=63028291”