Xem mã nguồn của Neuron

{{Hộp thông tin giải phẫu học
|name = Neuron
|image = PurkinjeCell.jpg
|caption = Bản vẽ các tế bào thần kinh trong tiểu não chim bồ câu, bởi nhà thần kinh học người Tây Ban Nha Santiago Ramón y Cajal vào năm 1899. (A) biểu thị tế bào Purkinje và (B) biểu thị tế bào hạt, cả hai đều là đa cực.
|function =
|neurotransmitter =
|morphology =
|afferents =
|efferents =
|NeuroLex ID = sao1417703748
|MeshName = Neurons
|MeshNumber = D009474
}}
'''Neuron'''<ref>Yoonjung Kang, Andrea Hòa Phạm, Benjamin Storme. [http://www.yoonjungkang.com/uploads/1/1/6/2/11625099/mit_phonology_handout.pdf French loanwords in Vietnamese: the role of input language phonotactics and contrast in loanword adaptation], trang 4.</ref> là tế bào thần kinh có khả năng cảm ứng, phát sinh xung thần kinh và dẫn truyền xung điện này.<ref>{{Chú thích web|url=https://www.britannica.com/science/neuron|title=Neuron|last=|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|url-status=|access-date=}}</ref><ref>{{Chú thích web|url=https://www.biology-online.org/dictionary/Neuron#targetText=Definition,Supplement|title=Neuron|last=|first=|date=|website=|archive-url=|archive-date=|url-status=|access-date=}}</ref><ref name=g1>{{chú thích sách|first=Ann|last=Fullick|title=Edexcel IGCSE Biology Revision Guide|url=https://archive.org/details/edexceligcsebiol0000full|publisher=Pearson Education|date=2011|isbn=9780435046767|page=[https://archive.org/details/edexceligcsebiol0000full/page/40 40]}}</ref> Neuron là đơn vị cơ bản cấu tạo [[hệ thống thần kinh|hệ thần kinh]] của hầu hết các loài động vật và là thành phần quan trọng bậc nhất của [[não]]. Thân và sợi nhánh của các neuron tạo thành [[chất xám]]. Sợi trục (nếu đi chung với nhau thành bó gọi là [[dây thần kinh]]) cấu tạo chất trắng trong não.<ref name=BGDVDT>Sách giáo khoa và sách giáo viên Sinh Học 11 và Sinh Học 8 - Bộ Giáo dục và Đào Tạo - 2012</ref> Ước tính có khoảng 100 tỷ (10<sup>11</sup>) neuron và 100 nghìn tỷ (10<sup>14</sup>) [[xynap|synapse]] trong não người.<ref name="nervenet">{{chú thích tạp chí
| author = Williams RW, Herrup K
| title = The control of neuron number
| url = https://archive.org/details/sim_annual-review-of-neuroscience_1988_11/page/423
| journal = Annual Review of Neuroscience
| volume = 11
| issue =
| pages = 423–53
| year = 1988
| pmid = 3284447
| doi = 10.1146/annurev.ne.11.030188.002231
}}</ref> Các tế bào thần kinh được hỗ trợ bởi [[microglia]] và [[tế bào hình sao]] (các tế bào thần kinh đệm). Neuron là những [[tế bào]] dài nhất trong cơ thể, [[biệt hóa]] cao độ nên mất [[trung thể]] và khả năng [[phân chia]], nhưng có khả năng [[tái sinh]] phần cuối sợi trục nếu bị tổn thương.<ref name=BGDVDT/><ref name=book/>

==Cấu tạo==
[[Tập tin:Complete neuron cell diagram en.svg|nhỏ|400px|Một neuron và cấu tạo của nó: [[sợi nhánh]] (dendrite), [[thân nơ-ron|thân neuron]] (soma), [[sợi trục]] (axon), [[bao mi-ê-lin]] (myelin sheath), [[eo răng-vi-ê]] (node of ranvier), [[xynap|synapse]] (synapse)]]
Mỗi neuron gồm một thân chứa [[nhân tế bào|nhân]], [[hình sao]] nhiều cạnh hoặc bầu dục và các sợi. Từ thân phát đi nhiều tua (sợi) ngắn phân nhánh như cành cây gọi là [[sợi nhánh]] và một tua dài, mảnh gọi là [[sợi trục]].<ref name=BGDVDT/> Dọc sợi trục có thể có những [[tế bào Schwann]] bao bọc tạo nên [[Myelin|bao myelin]]. Sợi trục nối giữa trung ương thần kinh với các [[Cơ quan (sinh học)|cơ quan]], chúng đi chung với nhau thành từng bó gọi là [[dây thần kinh]]. Khoảng cách giữa các bao này có những đoạn ngắn gọi là [[eo Ranvier]], còn [[diện tích]] tiếp xúc giữa những nhánh nhỏ phân từ tận cùng sợi trục của neuron này với sợi nhánh của neuron khác hoặc [[cơ quan thụ cảm]] gọi là [[xynap|synapse]]. Neuron có nhiều hình dạng: [[neuron đa cực]] có thân nhiều sợi nhánh, [[neuron lưỡng cực]] với một sợi nhánh và một sợi trục đối diện nhau; và neu[[nơ-ron đơn cực|ron đơn cực]] chỉ có một tua do sợi nhánh và sợi trục hợp lại mà thành.<ref name=book># ''Sinh học 8'', Nhà xuất bản Giáo dục, Nguyễn Quang Vinh - Tổng Chủ biên kiêm Chủ biên
# ''Sổ tay kiến thức Sinh học THCS'', Nhà xuất bản Giáo dục, Nguyễn Quang Vinh - Chủ biên
# ''Sinh học Cơ bản và Nâng cao 8'', Nhà xuất bản Giáo dục, Lê Đình Trung — Trịnh Đức Anh</ref>

[[Tập tin:Neuron.svg|nhỏ|phải|230px|Cấu tạo neuron: Dendrite: sợi nhánh /Nucleus: Nhân /Cell body: Thanh neuron /Axon: sợi trục /Myelin Sheath: Bao Miêlin /Nodes of Ranvier: eo Răngviê /Axon Terminal, đầu cuối sợi trục]]

==Chức năng== 
Chức năng cơ bản của neuron là [[cảm ứng]] và dẫn truyền [[xung thần kinh]] dưới dạng các tín hiệu [[hóa học]] trong các hoạt động điều khiển, điều hoà và phối hợp mọi hoạt động của các cơ quan và hệ cơ quan trong cơ thể nhằm tạo sự thích nghi với các thay đổi từ môi trường bên trong và bên ngoài.<ref name=BGDVDT/>
== Phân loại ==
=== Theo hướng dẫn truyền xung thần kinh ===
Có ba loại neuron là<ref name=BGDVDT/>
* ''Neuron hướng tâm (Neuron cảm giác)'' có thân nằm ngoài trung ương thần kinh dẫn [[xung thần kinh]] về [[trung ương thần kinh]].
* ''Neuron trung gian (Neuron liên lạc)'' nằm trong trung ương thần kinh, gồm những sợi hướng tâm và li tâm, làm nhiệm vụ liên lạc.
* ''Neuron ly tâm (Neuron vận động)'' có thân nằm trong trung ương thần kinh ([[hoặc ở hạch thần kinh sinh dưỡng]]), dẫn các [[xung ly tâm]] từ bộ não và tủy sống đến các cơ quan phản ứng để gây ra sự [[vận động]] hoặc [[bài tiết]].
=== Theo chức năng ===
Các neuron cảm giác mang tín hiệu từ các giác quan đến [[tủy sống]] và não.

Neuron chuyển tiếp mang thông điệp từ một phần của [[hệ thần kinh trung ương]].

Neuron vận động được kết nối với các neuron chuyển tiếp. Các neuron vận động nhận và mang tín hiệu từ hệ thần kinh trung ương đến các cơ bắp. Tín hiệu đi giữa các tế bào thần kinh thông qua các cúc [[xynap|synapse]] và khe [[xynap|synapse]] nằm ở tận cùng của tế bào thần kinh. Khe [[xynap|synapse]] là khoảng trống rất nhỏ giữa các tế bào mà hóa chất được phát tán từ các thiết bị đầu cuối sợi trục (như các túi chứa chất trung gian hóa học trong thùy [[xynap|synapse]] đối với [[xynap|synapse]] hóa học hay các kênh hút nước trong [[xynap|synapse]] điện) của một tế bào neuron nhằm kích thích các thụ thể hóa học chuyên biệt có chức năng tiếp nhận chất trung gian hóa học ở các sợi nhánh của các tế bào tiếp nhận.<ref name=BGDVDT/>

== Hình ảnh ==
<gallery>
Tập tin:Neuron1.jpg
Tập tin:3 recon 512x512.jpg
Tập tin:50x RGC axotomy 1 day.png
Tập tin:A depiction of a reconstructed HSN neuron from the fly rendered with ray-tracing program POV-Ray.png
</gallery>

== Chú thích ==
{{Tham khảo}}

== Liên kết ngoài ==
* {{Thể loại Commons nội dòng|Neurons}}
* {{TĐBKVN|20094|Nơron}}
* {{Britannica|410669|neuron (Definition & Functions)}}
*[http://www.eurekalert.org/pub_releases/2007-07/uoc--bcp070307.php Fibrinogen found to inhibit EGFR in neuronal cells] ''Blood clotting protein may inhibit spinal cord regeneration''
*[http://ccdb.ucsd.edu/CCDB/index.shtml Cell Centered Database] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070813131941/https://ccdb.ucsd.edu/CCDB/index.shtml |date = ngày 13 tháng 8 năm 2007}} UC San Diego images of neurons.
*[http://brainmaps.org High Resolution neuroanatomical Images of Primate and Non-Primate Brains].
{{sơ khai y học}}
{{Kiểm soát tính nhất quán}}
{{Mô thần kinh}}
{{Hệ thần kinh}}

[[Thể loại:Hệ thần kinh]]
[[Thể loại:Thuật ngữ y học]]
[[Thể loại:Neuron]]