Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Hành tinh lùn”
Không có tóm lược sửa đổi |
|||
Dòng 37: | Dòng 37: | ||
Các hành tinh lùn cũng có [[vệ tinh tự nhiên]]. Trong số chúng, Diêm Vương Tinh có [[Vệ tinh tự nhiên của Sao Diêm Vương|5 mặt trăng]] là [[Charon (vệ tinh)|Charon]], [[Nix (vệ tinh)|Nix]], [[Hydra (vệ tinh)|Hydra]], [[Styx (vệ tinh)|Styx]] và [[Kerberos (vệ tinh)|Kerberos]]. Một số hành tinh lùn khác như [[Eris (hành tinh lùn)|Eris]]<ref>[[Dysnomia (vệ tinh)|Dysnomia]].</ref>, [[Haumea (hành tinh lùn)|Haumea]]<ref>[[Hi'iaka (mặt trăng)|Hi'aka]] và [[Namaka (mặt trăng)|Namaka]].</ref> hay [[(50000) Quaoar|Quaoar]]<ref>[[Weywot]]</ref> cũng có chúng. Một thiên thể khác là [[S/2015 (136472) 1]] của [[Makemake]] cũng là một [[vệ tinh tự nhiên]] của hành tinh này. |
Các hành tinh lùn cũng có [[vệ tinh tự nhiên]]. Trong số chúng, Diêm Vương Tinh có [[Vệ tinh tự nhiên của Sao Diêm Vương|5 mặt trăng]] là [[Charon (vệ tinh)|Charon]], [[Nix (vệ tinh)|Nix]], [[Hydra (vệ tinh)|Hydra]], [[Styx (vệ tinh)|Styx]] và [[Kerberos (vệ tinh)|Kerberos]]. Một số hành tinh lùn khác như [[Eris (hành tinh lùn)|Eris]]<ref>[[Dysnomia (vệ tinh)|Dysnomia]].</ref>, [[Haumea (hành tinh lùn)|Haumea]]<ref>[[Hi'iaka (mặt trăng)|Hi'aka]] và [[Namaka (mặt trăng)|Namaka]].</ref> hay [[(50000) Quaoar|Quaoar]]<ref>[[Weywot]]</ref> cũng có chúng. Một thiên thể khác là [[S/2015 (136472) 1]] của [[Makemake]] cũng là một [[vệ tinh tự nhiên]] của hành tinh này. |
||
[[Tập tin:Charon in True Color - High-Res.jpg|nhỏ|[[Charon]], vệ tinh lớn nhất của [[Sao Diêm Vương|Diêm Vương Tinh]].]] |
[[Tập tin:Charon in True Color - High-Res.jpg|nhỏ|[[Charon]], vệ tinh lớn nhất của [[Sao Diêm Vương|Diêm Vương Tinh]].]] |
||
{{Mặt trăng hành tinh lùn}} |
|||
==Tham khảo== |
==Tham khảo== |
Phiên bản lúc 08:51, ngày 29 tháng 8 năm 2019
Hành tinh lùn là một khái niệm trong việc phân loại các thiên thể trong Hệ Mặt Trời của Hiệp hội Thiên văn Quốc tế vào ngày 24 tháng 8 năm 2006.[1][2] Nhiều sách báo của Việt Nam dịch không đúng thuật ngữ này từ tiếng Anh khi gọi đây là tiểu hành tinh, một thuật ngữ đã được dùng từ lâu để dịch chữ asteroid (hoặc minor planet) trong tiếng Anh.
Theo định nghĩa này, các hành tinh lùn:
- có quỹ đạo quanh Mặt Trời
- có khối lượng đủ lớn để trọng trường của chính nó thắng lực vật rắn, tạo nên hình dạng cân bằng thủy tĩnh (gần hình cầu)
- có những vật thể khác nằm trên quỹ đạo chưa được dọn sạch
- không phải là vệ tinh tự nhiên của một hành tinh, hay các vật thể khác trong hệ Mặt Trời.
Cũng theo định nghĩa 24 tháng 8 năm 2006 của Hiệp hội Thiên văn Quốc tế, mọi vật thể trong hệ Mặt Trời (ngoại trừ Mặt Trời) được phân vào một trong ba thể loại là hành tinh, hành tinh lùn và vật thể nhỏ trong Hệ Mặt Trời.
Theo xếp loại mới này, Diêm Vương Tinh không còn là một hành tinh, mà là một hành tinh lùn. Cũng theo xếp loại này, trong số các tiểu hành tinh, Ceres nay là một hành tinh lùn; trong khi đa số các tiểu hành tinh còn lại như Vesta là thiên thể nhỏ trong Hệ Mặt Trời.
Danh sách các hành tinh lùn trong Hệ Mặt Trời
Đây là những vật thể nhỏ được công nhận rộng rãi là hành tinh lùn:
- Diêm Vương Tinh
- Ceres
- Eris
- Makemake
- Haumea
- Sedna (Theo quan điểm của một số nhà khoa học, tuy nhiên chưa được IAU chính thức công nhận)
Ít được công nhận
Có một số thiên thể nhỏ khác chưa được công nhận nhưng các quan điểm khoa học vẫn cho rằng chúng thuộc nhóm hành tinh lùn.
Vệ tinh tự nhiên của các hành tinh lùn
Các hành tinh lùn cũng có vệ tinh tự nhiên. Trong số chúng, Diêm Vương Tinh có 5 mặt trăng là Charon, Nix, Hydra, Styx và Kerberos. Một số hành tinh lùn khác như Eris[3], Haumea[4] hay Quaoar[5] cũng có chúng. Một thiên thể khác là S/2015 (136472) 1 của Makemake cũng là một vệ tinh tự nhiên của hành tinh này.
Tham khảo
Liên kết ngoài
Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Hành tinh lùn. |
- Kết quả bỏ phiếu định nghĩa mới, 16 tháng 8 năm 2006 (tiếng Anh)