Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Karim Khan”
Dịch vài chỗ để sót |
Dịch nốt |
||
| Dòng 2: | Dòng 2: | ||
'''Mohammad Karim Khan Zand''', (khoảng [[1705]]- [[1779]]), cũng được gọi là Karim Khan Đại đế (Bozorg), là một nhà lãnh đạo nắm quyền hành trên thực tế ([[de facto]]) của [[Iran]] từ năm [[1760]] tới [[1779]]. Ông là người sáng lập ra [[nhà Zand]]. Ông không lấy danh hiệu "[[shah]]" hay quốc vương mà ông dùng hiệu ''Vakil ar-Ra'aayaa'' (''Người đại diện của các thần dân''). |
'''Mohammad Karim Khan Zand''', (khoảng [[1705]]- [[1779]]), cũng được gọi là Karim Khan Đại đế (Bozorg), là một nhà lãnh đạo nắm quyền hành trên thực tế ([[de facto]]) của [[Iran]] từ năm [[1760]] tới [[1779]]. Ông là người sáng lập ra [[nhà Zand]]. Ông không lấy danh hiệu "[[shah]]" hay quốc vương mà ông dùng hiệu ''Vakil ar-Ra'aayaa'' (''Người đại diện của các thần dân''). |
||
Karim Khan từng là một trong những vị tướng của [[Nader Shah Afshar]]. Sau khi Nader Shah bị sát hại năm [[1747]], xứ Ba Tư rơi vào một cuộc nội chiến. Trong thời gian đó, Karim Khan, [[Abdolfath Khan]] và [[Ali Mardan Khan]] đã hoàn thành một cuộc thỏa thuận phân chia đất nước cho nhau và trao ngai vàng cho [[Ismail III]], một quân vương thơ ấu. Dù vậy, liên minh này tan rã sau khi Ali Mardan Khan chiếm [[Isfahan]] rồi giết chết Abdolfath Khan. Sau đó, Karim Khan giết hại Ali Mardan Khan và dành được quyền uy trên toàn cõi Iran trừ [[Khorasan]], dưới quyền của [[Shah Rukh của Ba Tư|Shah Rukh]], cháu nội của Nader Shah. Tuy nhiên, ông không hề xưng làm '''Shah'', mà lại thích lấy hiệu là ''Vakil ar-Ra'aayaa'' ('' |
Karim Khan từng là một trong những vị tướng của [[Nader Shah Afshar]]. Sau khi Nader Shah bị sát hại năm [[1747]], xứ Ba Tư rơi vào một cuộc nội chiến. Trong thời gian đó, Karim Khan, [[Abdolfath Khan]] và [[Ali Mardan Khan]] đã hoàn thành một cuộc thỏa thuận phân chia đất nước cho nhau và trao ngai vàng cho [[Ismail III]], một quân vương thơ ấu. Dù vậy, liên minh này tan rã sau khi Ali Mardan Khan chiếm [[Isfahan]] rồi giết chết Abdolfath Khan. Sau đó, Karim Khan giết hại Ali Mardan Khan và dành được quyền uy trên toàn cõi Iran trừ [[Khorasan]], dưới quyền của [[Shah Rukh của Ba Tư|Shah Rukh]], cháu nội của Nader Shah. Tuy nhiên, ông không hề xưng làm '''Shah'', mà lại thích lấy hiệu là ''Vakil ar-Ra'aayaa'' (''Người đại diện của các thần dân''). |
||
Trong thời gian Karim Khan trị vì, |
Trong thời gian Karim Khan trị vì, Ba Tư đã phục hồi sau 40 năm bị chiến tranh tàn phá trở thành một quốc gia thanh bình và thịnh vượng. Dưới triều ông, quan hệ ngoại giao với [[Anh]] được lập lại, ông cho phép [[British East India Company|Công ty Tây Ấn]] lập cơ sở kinh doanh ở miền nam Iran. Ông chọn [[Shiraz]] làm thủ đô và ra lệnh xây dựng các công trình cùng một số dự án kiến trúc tại đây. Sau khi Karim Khan băng hà, nội chiến lại tái phát và những người kế tục ông không ai có khả năng cai trị đất nước hiệu quả như ông. Người cuối cùng trong số những người thừa kế của Karim Khan, [[Lotf Ali Khan]], đã bị [[Agha Mohammad Khan]] giết hại, và [[nhà Qajar]] được thành lập. |
||
Ngày nay, ông |
Ngày nay, ông được ca ngợi là một trong những nhà lãnh đạo công bằng trong lịch sử Iran. Có rất nhiều giai thoại kể về Karim Khan như một vị quân vương có lòng trắc ẩn, nhân từ với các thần dân của ông. |
||
[[Pars Museum of Shiraz]] là nơi yên nghỉ của Karim Khan. |
[[Pars Museum of Shiraz]] là nơi yên nghỉ của Karim Khan. |
||
Phiên bản lúc 04:37, ngày 27 tháng 12 năm 2008
Mohammad Karim Khan Zand, (khoảng 1705- 1779), cũng được gọi là Karim Khan Đại đế (Bozorg), là một nhà lãnh đạo nắm quyền hành trên thực tế (de facto) của Iran từ năm 1760 tới 1779. Ông là người sáng lập ra nhà Zand. Ông không lấy danh hiệu "shah" hay quốc vương mà ông dùng hiệu Vakil ar-Ra'aayaa (Người đại diện của các thần dân).
Karim Khan từng là một trong những vị tướng của Nader Shah Afshar. Sau khi Nader Shah bị sát hại năm 1747, xứ Ba Tư rơi vào một cuộc nội chiến. Trong thời gian đó, Karim Khan, Abdolfath Khan và Ali Mardan Khan đã hoàn thành một cuộc thỏa thuận phân chia đất nước cho nhau và trao ngai vàng cho Ismail III, một quân vương thơ ấu. Dù vậy, liên minh này tan rã sau khi Ali Mardan Khan chiếm Isfahan rồi giết chết Abdolfath Khan. Sau đó, Karim Khan giết hại Ali Mardan Khan và dành được quyền uy trên toàn cõi Iran trừ Khorasan, dưới quyền của Shah Rukh, cháu nội của Nader Shah. Tuy nhiên, ông không hề xưng làm 'Shah, mà lại thích lấy hiệu là Vakil ar-Ra'aayaa (Người đại diện của các thần dân).
Trong thời gian Karim Khan trị vì, Ba Tư đã phục hồi sau 40 năm bị chiến tranh tàn phá trở thành một quốc gia thanh bình và thịnh vượng. Dưới triều ông, quan hệ ngoại giao với Anh được lập lại, ông cho phép Công ty Tây Ấn lập cơ sở kinh doanh ở miền nam Iran. Ông chọn Shiraz làm thủ đô và ra lệnh xây dựng các công trình cùng một số dự án kiến trúc tại đây. Sau khi Karim Khan băng hà, nội chiến lại tái phát và những người kế tục ông không ai có khả năng cai trị đất nước hiệu quả như ông. Người cuối cùng trong số những người thừa kế của Karim Khan, Lotf Ali Khan, đã bị Agha Mohammad Khan giết hại, và nhà Qajar được thành lập.
Ngày nay, ông được ca ngợi là một trong những nhà lãnh đạo công bằng trong lịch sử Iran. Có rất nhiều giai thoại kể về Karim Khan như một vị quân vương có lòng trắc ẩn, nhân từ với các thần dân của ông.
Pars Museum of Shiraz là nơi yên nghỉ của Karim Khan.