Xem mã nguồn của Gabrovo

{{Thông tin khu dân cư 
|official_name = Gabrovo
|image_skyline = TownHall_Gabrovo.jpg
|coordinates_display = inline,title
|coordinates_region = BG
|subdivision_type = [[Quốc gia]]
|subdivision_name = {{BUL}}
|subdivision_type1 = [[Tỉnh của Bulgaria|Tỉnh]]<br><small>(Oblast)</small>
|timezone=[[Giờ Đông Âu|EET]]
|utc_offset=+2
|timezone_DST=[[Eastern European Summer Time|EEST]]
|utc_offset_DST=+3
|map_caption = Vị trí của Gabrovo|
|pushpin_map =Bulgaria <!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->
|pushpin_label_position = <!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none -->
|pushpin_map_caption =Vị trí ở Gabrovo
|pushpin_mapsize =
|leader_title =Thị trưởng
|postal_code_type =Mã bưu chính|
|
subdivision_name1=[[Gabrovo (tỉnh)|Gabrovo]]|
image_shield=BG Gabrovo coa.svg|
image_flag=BG Gabrovo flag.svg|
native_name=Габрово|
|
population_total=67012|population_footnotes=|
population_as_of=ngày 15 tháng 12 năm 2007|
elevation_m=392|
postal_code=5300|
area_code=066|
latd=42|latm=52|lats=|latNS=N|longd=25|longm=20|longs=|longEW=E|leader_name=Tomislav Donchev|
}}

'''Gabrovo''' ([[tiếng Bulgaria]]: Габрово) là một thành phố ở miền trung bắc [[Bulgaria]], thủ đô hành chính của [[gabrovo (tỉnh)|tỉnh Gabrovo]]. Thành phố nằm ở chân [[dãy núi Balkan]], trong [[Thung lũng sông Yantra]], được coi là thủ đô quốc tế của nghệ thuật châm biếm và trào phúng (''xem thêm'': [[trào phúng kiểu Gabrovo]]). Thành phố còn nổi tiếng bởi những kiến trúc Bulgaria phục hưng. Gabrovo cũng là thành phố dài nhất Bulgaria, trải dài 25&nbsp;km dọc theo [[sông Yantra]], dù [[chiều rộng]] ở một số nơi chỉ là 1&nbsp;km. Gabrovo còn ở gần trung tâm về mặt địa lý của cả nước Bulgaria, [[Uzana]].

== Lịch sử ==

Khu vực xung quanh Gabrovo bắt đầu có người đến ở từ thời [[Neolithic]] và bắt đầu có vai trò quan trọng về kinh tế sau khi [[Vliko Tarnovo]] trở thành thủ đô của [[Đế chế Bulgaria thứ hai]] vào [[thế kỷ 12]]. Nghề thủ công và thương mại phát triển nhờ vào vị trị thuận lợi: gần thủ đô và những con đường xuyên qua [[Balkan]]. Gabrovo [[trung Cổ|thời Trung cổ]] chỉ là một làng dừng chân nhỏ với khoảng 100 nóc nhà.

Theo truyền thuyết được thừa nhận rộng rãi nhất, Gabrovo do một người thợ rèn trẻ tên là Racho lập lên. Gần lò rèn của Racho có một cây trăn (tiếng Bulgaria là: габър, đọc là gabar) mọc lên, thế nên ngôi làng được đặt tên là Gabrovo.

Sau khi [[Đế quốc Ottoman|Đế chế Ottoman]] xâm lược vùng Balkan vào [[thế kỷ 14]], thành phần dân số của Gabrovo thay đổi mạnh mẽ. Do là khu dân cư duy nhất trong một vùng khá rộng lớn, ngôi làng trở thành điểm đến cho những người dân Bulgaria và cư dân ở các thái ấp gần đó chạy đến lánh nạn chiến tranh. Vậy là, từ một ngôi làng, Gabrovo biến thành một thị trấn nhỏ rồi dần dần phát triển thành một trung tâm kinh tế, văn hóa và tôn giáo.

Dưới sự cai trị của Đế chế Ottoman, những người giàu có bỏ ra rất nhiều tiền để quy hoạch lại thị trấn. Trường học tôn giáo đầu tiên ở Bulgaria, Aprilov Gymnasium, được thành lập vào năm 1835 ở Gabrovo với sự giúp đỡ của Vasil Aprilov và Nikolay Palauzov. Gabrovo được chính thức công nhận là một thị trấn bởi nhà cầm quyền của Đế chế Ottoman vào tháng 5-1860.

Sau khi Bulgaria được giải phóng vào năm [[1878]], Gabrovo trở thành một trung tâm công nghiệp dựa trên những nền tảng kinh tế đã có trước đây. Các công ty cổ phần xuất hiện và những nhà máy được xây dựng, khiến nó có lúc từng được gọi là "[[Manchester]] của Bulgaria".

== Nhân khẩu ==

=== Dân số ===
{{Démographie|1887=7.958|1910=8.423|1934=13.668|1946=21.180|1956=37.919|1965=57.920|1975=75.091|1985=81.629|1992=76.529|2001=67.065|2005=63.004|2009=60.281|2011=58.950|source=Viện Thống kê Quốc gia<ref name="cities census 2011">{{in lang|bg}}[http://www.nsi.bg/census2011/pagebg2.php?p2=36&sp2=37&SSPP2=45 National Statistical Institute - Main Towns Census 2011] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110408064046/http://www.nsi.bg/census2011/pagebg2.php?p2=36&sp2=37&SSPP2=45 |date=2011-04-08 }}</ref><ref name="pop1992">{{in lang|bg}}[http://statlib.nsi.bg:8181/isisbgstat/ssp/lister.asp?content=/Fullt/extpages/DN_21_2_1992_1994/DN_21_2_1992_1994_P*.pdf&from=1&to=282&index=&cont=/Fullt/extpages/DN_21_2_1992_1994/DN_21_2_1992_1994_content.pdf&type=%F1%F2%F0%E0%ED%E8%F6%E8 National Statistical Institute - Towns population 1956-1992] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140819072828/http://statlib.nsi.bg:8181/isisbgstat/ssp/lister.asp?content=%2FFullt%2Fextpages%2FDN_21_2_1992_1994%2FDN_21_2_1992_1994_P%2A.pdf&from=1&to=282&index=&cont=%2FFullt%2Fextpages%2FDN_21_2_1992_1994%2FDN_21_2_1992_1994_content.pdf&type=%F1%F2%F0%E0%ED%E8%F6%E8 |date=2014-08-19 }}</ref><ref name="statistika">{{in lang|en}} [http://www.nsi.bg/otrasalen.php?otr=53&a1=1583&a2=1584&a3=1588#cont Bulgarian National Statistical Institute - towns in 2009] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20101113165731/http://www.nsi.bg/otrasalen.php?otr=53&a1=1583&a2=1584&a3=1588#cont |date=November 13, 2010 }}</ref>, Citypopulation.de<ref name="population">{{in lang|en}} [http://www.citypopulation.de/Bulgaria-Cities.html „WorldCityPopulation“]</ref>,  pop-stat.mashke.org<ref name="pop-stat">[http://pop-stat.mashke.org/bulgaria-cities.htm „pop-stat.mashke.org“]</ref>, Học viện Khoa học Bulgaria<ref name="BAN">{{in lang|bg}} [http://www.geography.iit.bas.bg/2009/1-09/13-17.pdf Bulgarian Academy of Sciences] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20110706142758/http://www.geography.iit.bas.bg/2009/1-09/13-17.pdf |date=July 6, 2011 }}</ref>}}

=== Thành phần dân tộc ===
Dưới đây là thành phần dân tộc của Gabrovo (theo số liệu thống kê 2011):<ref>{{in lang|bg}} [http://www.nsi.bg/ORPDOCS/Census2011_1.pop_by_age.xls Population on 01.02.2011 by provinces, municipalities, settlements and age; National Statistical Institute] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130908134107/http://www.nsi.bg/ORPDOCS/Census2011_1.pop_by_age.xls|date=September 8, 2013}}</ref><ref>[http://www.nsi.bg/ORPDOCS/Census2011_4.pop_by_ethnos.xls Population by province, municipality, settlement and ethnic identification, by 01.02.2011; Bulgarian National Statistical Institute]  {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130521202356/http://www.nsi.bg/ORPDOCS/Census2011_4.pop_by_ethnos.xls|date=2013-05-21}} {{in lang|bg}}</ref>

* [[Người Bulgaria]]: 97,9%
* [[Người Thổ Nhĩ Kỳ]]: 0,9%
* [[Người Digan]]: 0,6%
* Khác: 0,3%
* Không xác định: 0,3%

== Văn hóa và du lịch ==
Được coi là trung tâm quốc tế của nghệ thuật châm biếm và trào phúng, Gabrovo có hai nhà hát, nhà hát kịch Racho Stoyanov và một nhà hát rối, một [[Bảo tàng nghệ thuật trào phúng Gabrovo|Bảo tàng nghệ thuật trào phúng]], một rạp phim, Aleko Cinema và nhiều viện bảo tàng cũng như các đài tưởng niệm trong và xung quanh thành phố, nổi tiếng nhất có Khu liên hợp kiến trúc và dân tộc học và Bảo tàng giáo dục tại trường Aprilov Gymnasium. Ở Gabrovo còn có một đài quan sát thiên văn đang hoạt động. Một hành tinh nhỏ, 2206 Gabrova được phi hành gia người [[Liên Xô]] Nikolai Stepanovich Chernykh phát hiện ngày ngày 1 tháng 4 năm 1976 đã được đặt tên theo tên của thành phố Gabrovo.

Những địa điểm du lịch của Gabrovo ngoài các địa danh kể trên còn có các thắng cảnh nổi tiếng khác trong [[gabrovo (tỉnh)|tỉnh Gabrovo]] như khu bảo tồn kiến trúc Bozhentsi, bảo tàng dân tộc học Etara, tu viện Dryanovo, tu viện Sokolski và Uzana, một khu nghỉ mát mùa đông, cách Gabrovo 22&nbsp;km. Ngoài ra còn có công viên quốc gia Central Balkan và đài tưởng niệm Shipka.

== Thể thao ==
* Đội thể thao thành công nhất của thành phố là câu lạc bộ bóng đá Yantra Gabrovo, thành lập năm 1919.
* Thành phố cũng có truyền thống mạnh trong môn bóng ném.
* Các môn thể thao mùa đông được chơi phổ biến ở Uzana.

== Những cư dân nổi tiếng ==
* [[Christo Vladimirov Javacheff]] (sinh 1935), nghệ sĩ nghệ thuật sắp đặt
* [[Emanuil Manolov]] (1860-1902), nhà soạn nhạc, cha đẻ của âm nhạc Bulgaria hiện đại
* [[Todor Kableshkov]] (1851 - 1876), nhà cách mạng
* [[Ivan Kolev Vutsov]] (sinh 1939), cầu thủ, huấn luyện viên bóng đá

== Các thành phố kết nghĩa ==
Gabrovo [[Thành phố kết nghĩa|kết nghĩa]] với:<ref>{{Chú thích web|url=https://gabrovo.bg/bg/page/42|title=Побратимени градове|website=gabrovo.bg|publisher=Gabrovo|language=bg|accessdate=2019-10-29}}</ref>{{div col|colwidth=20em}}
*{{flagicon|BEL}} [[Aalst, Bỉ|Aalst]], Bỉ
*{{flagicon|UKR}} [[Chernihiv]], Ukraina
*{{flagicon|MKD}} [[Kumanovo (khu tự quản)|Kumanovo]], Bắc Macedonia
*{{flagicon|GER}} [[Mittweida]], Đức
*{{flagicon|BLR}} [[Mogilev]], Belarus
*{{flagicon|RUS}} [[Mytischi]], Nga
*{{flagicon|POL}} [[Nowy Sącz]], Ba Lan
*{{flagicon|LTU}} [[Panevėžys]], Litva
*{{flagicon|ISR}} [[Petah Tikva]], Israel
*{{flagicon|SVK}} [[Prešov]], Slovakia
*{{flagicon|AZE}} [[Shaki, Azerbaijan|Shaki]], Azerbaijan
*{{flagicon|CRO}} [[Sisak]], Croatia
*{{flagicon|SUI}} [[Thun]], Thụy Sĩ
{{div col end}}

== Xem thêm ==
* [[Gabrovo (tỉnh)|Tỉnh Gabrovo]]
* [[Trào phúng kiểu Gabrovo]]
* [[Bảo tàng nghệ thuật trào phúng Gabrovo]]

==Tham khảo==
{{tham khảo}}
== Liên kết ngoài ==
{{thể loại Commons|Gabrovo}}{{Wikivoyage|Gabrovo}}
* [http://www.humorhouse.bg Bảo tàng nghệ thuật trào phúng Gabrovo]
* [http://get.info.bg/visit/dir.asp?d=0-8 Thông tin du lịch Gabrovo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070218135304/http://get.info.bg/visit/Dir.asp?d=0-8 |date = ngày 18 tháng 2 năm 2007}}
* [http://www.en.gabrovo.bg/BG.php Trang chủ của chính quyền tỉnh Gabrovo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080508034253/http://www.en.gabrovo.bg/BG.php |date = ngày 8 tháng 5 năm 2008}}
* [http://www.guide-bulgaria.com/NC/ Các ngôi làng và những vùng ở Gabrovo]
* [http://www.pbase.com/ngruev/gabrovo Hình ảnh về Gabrovo]
* [http://www.gabrovo-bg.com/ Con số, bản đồ và các thông tin hữu ích về Gabrovo và vùng lân cận] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090821231708/http://www.gabrovo-bg.com/ |date=2009-08-21 }}
* [http://www.tugab.bg Trường đại học kỹ thuật Gabrovo]
{{Authority control}}

[[Thể loại:Thành phố của Bulgaria]]
[[Thể loại:Khu dân cư ở tỉnh Gabrovo]]