Huyện (Việt Nam)

Huyện là đơn vị hành chính địa phương cấp hai ở khu vực nông thôn của Việt Nam. Thuật ngữ "cấp huyện" thường được dùng để chỉ toàn bộ cấp hành chính địa phương thứ hai, nghĩa là bao gồm cả thành phố trực thuộc tỉnh, quận, huyện và thị xã.

Các đơn vị hành chính tương đương

Tại các thành phố trực thuộc trung ương, huyện ngang cấp với:
- Quận (nội thành)
- Thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương (nếu có)
- Thị xã (nếu có)

Tại các tỉnh, huyện tương đương với:
- Thành phố thuộc tỉnh
- Thị xã (nếu có).

Các đơn vị hành chính cấp dưới

Các đơn vị hành chính cấp xã

Một huyện thường được chia thành nhiều xã và có thể có một hay một vài thị trấn hoặc cũng có thể không có thị trấn nào. Một số huyện đảo không phân chia thành các xã, thị trấn do có diện tích hoặc dân số quá nhỏ, thay vào đó chính quyền cấp huyện trực tiếp quản lý tất cả các mặt trên địa bàn huyện. Hiện nay có 4 huyện có chính quyền cấp huyện trực tiếp quản lý gồm: Bạch Long Vĩ (Hải Phòng), Cồn Cỏ (Quảng Trị), Lý Sơn (Quảng Ngãi) và Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu).

Các đơn vị hành chính không chính thức

Ngoài ra, mỗi huyện còn phân chia xã, thị trấn thành các đơn vị hành chính nhỏ hơn nhưng không chính thức như ấp, bản, buôn, đội, khóm, khối, khu phố, cụm, làng, thôn, tiểu khu, tổ, tổ dân phố, xóm...

Khu phố là đơn vị hành chính không chính thức phổ biến ở nhiều thị trấn. Mỗi khu phố gồm nhiều tổ dân phố. Mỗi tổ gồm vài chục tới vài trăm hộ gia đình. Người đứng đầu tổ gọi là tổ trưởng. Tổ trưởng là người cư ngụ trong tổ do mình quản lý.

Làng là đơn vị hành chính phổ biến ở các xã hay thị trấn chưa đô thị hóa hết ở miền thôn quê Việt Nam.

Đội là đơn vị hành chính cấp thấp ở Nam Định, Quảng Trị...

Tiểu khu được sử dụng ở Quảng Bình như tiểu khu 2, thị trấn Đồng Lê, huyện Tuyên Hóa.

Ấp là đơn vị hành chính không chính thức chỉ được sử dụng ở những tỉnh Nam Bộ (nông thôn) bao gồm các tỉnh từ Bình Phước, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu trở xuống phía nam. Tuy nhiên không phải 100% xã nào cũng sử dụng ấp, mà thay vào đó là thôn như thôn Phước Hòa, xã Bình Tân, huyện Phú Riềng, tỉnh Bình Phước (trước đây sử dụng ấp), cũng có xã vừa sử dụng thôn và ấp.

Khóm là đơn vị hành chính không chính thức dưới phường và nhiều thị trấn, được sử dụng tại một số tỉnh thuộc vùng Đồng bằng sông Cửu Long (bao gồm các tỉnh Đồng Tháp, Vĩnh Long, Trà Vinh, Sóc Trăng, An Giang, Bạc Liêu và Cà Mau). Loại hình "khóm" có nguồn gốc từ thời Việt Nam Cộng hòa, là các đơn vị hành chính thuộc các đơn vị hành chính đô thị, ví dụ như khóm 1, phường Hưng Thạnh, quận Nhì, thị xã Cần Thơ trước đây.

Thống kê

Ngày 31 tháng 12 năm 2009, Việt Nam có 697 đơn vị hành chính cấp huyện, trong đó có 556 huyện.^[1]

Đến ngày 1 tháng 1 năm 2021, Việt Nam có 705 đơn vị hành chính cấp huyện, gồm: 1 thành phố thuộc thành phố trực thuộc trung ương, 79 thành phố thuộc tỉnh (trong đó có 1 thành phố đảo), 51 thị xã, 46 quận và 528 huyện (trong đó có 11 huyện đảo).

Huyện có diện tích lớn nhất: huyện Tương Dương (Nghệ An) với 2.811,92 km².

Huyện có diện tích nhỏ nhất (nếu không tính 11 huyện đảo): huyện Thanh Trì (Hà Nội) với 63,17 km².

Huyện đảo có diện tích lớn nhất: huyện Vân Đồn (Quảng Ninh) với 551,3 km² (gấp gần 10 lần diện tích huyện Thanh Trì).

Huyện đảo có diện tích nhỏ nhất: huyện Cồn Cỏ (Quảng Trị) với 2,2 km² (đồng thời là huyện có diện tích nhỏ nhất cả nước).

Huyện có dân số cao nhất: huyện Bình Chánh (Thành phố Hồ Chí Minh) với 682.070 người

Huyện có dân số thấp nhất (nếu không tính 11 huyện đảo): huyện Ia H'Drai (Kon Tum) với 13.000 người.

Huyện đảo có dân số cao nhất: huyện Vân Đồn (Quảng Ninh) với 52.940 người.

Huyện đảo có dân số thấp nhất: huyện Hoàng Sa (Đà Nẵng) với 0 người.

Huyện có mật độ dân số cao nhất: huyện Thanh Trì (thành phố Hà Nội) với 4.343 người/km²

Huyện có mật độ dân số thấp nhất (nếu không tính 11 huyện đảo): huyện Ia H'Drai (Kon Tum) với 13 người/km² .

Huyện đảo có mật độ dân số cao nhất: huyện Lý Sơn (Quảng Ngãi) với 1.822 người/km²

Huyện đảo có mật độ dân số thấp nhất: huyện Hoàng Sa (Đà Nẵng) với 0 người/km².

Huyện có nhiều thị trấn nhất: huyện Bình Xuyên (Vĩnh Phúc) với 5 thị trấn.

Huyện có nhiều xã nhất: huyện Yên Thành (Nghệ An) với 38 xã.

Huyện có ít xã nhất (nếu không tính các huyện đảo): huyện Ia H'Drai (Kon Tum) với 3 xã.

Huyện đảo có nhiều xã nhất: huyện Vân Đồn (Quảng Ninh) với 11 xã.

Các huyện đảo có ít xã nhất (nếu không tính một số huyện đảo không phân chia thành các đơn vị hành chính cấp xã): huyện Cô Tô (Quảng Ninh) và huyện Trường Sa (Khánh Hòa) với 2 xã.

Một số huyện không phân chia thành các đơn vị hành chính cấp xã, gồm các huyện đảo: Cồn Cỏ (Quảng Trị), Bạch Long Vĩ (Hải Phòng), Hoàng Sa (Đà Nẵng), Lý Sơn (Quảng Ngãi), Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu).

Xem thêm

Tham khảo

^ Tổng cục Thống kê Việt Nam.

Bài viết đơn vị hành chính Việt Nam này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

[1] Tổng cục Thống kê Việt Nam.

[1]