Xem mã nguồn của Nhà nước Katanga

{{About|nhà nước ly khai tồn tại từ năm 1960 đến năm 1963||Katanga (định hướng){{!}}Katanga}}

{{Infobox country
| conventional_long_name                = Nhà nước Katanga
| native_name                = {{ubl|{{native name|fr|paren=omit|État du Katanga}}|{{native name|sw|paren=omit|Inchi Ya Katanga}}}}
| common_name                = Katanga
| status                = {{nowr|[[Danh sách quốc gia không được công nhận trong lịch sử|Nhà nước không được công nhận]]}}
| image_flag                = Flag of Katanga.svg
| flag_size                = 140px
| image_coat                = Coat of arms of Katanga.svg
| coa_size                = 75px
| symbol_type_article                = Quốc huy
| national_motto                = {{lang|fr|"Force, espoir et paix dans la prospérité"}}
| englishmotto                = "Sức mạnh, hy vọng và hòa bình trong thịnh vượng"
| national_anthem                = "[[La Katangaise]]"<ref>{{chú thích web|title=Katanga – nationalanthems.info|url=http://www.nationalanthems.info/kat.htm|access-date=21 August 2018}}</ref><div style="padding-top:0.5em;">[[Tập tin:Katanga anthem audio.mp3|center]]</div>
| image_map                = Kongo 1961 map en.png
| image_map_caption                = Katanga in green (1961)
| capital                = [[Lubumbashi|Élisabethville]]
| largest_city                = [[Lubumbashi|Élisabethville]]
| languages_type                = Ngôn ngữ
| languages                = {{ubl|[[tiếng Pháp]]|[[tiếng Swahili]]}}
| demonym                = 
| government_type                = [[Cộng hòa]] [[tổng thống]] chế
| title_leader                = Tổng thống
| leader1                = {{nowr|[[Moïse Tshombe]]}}
| year_leader1                = 1960–1963
| title_representative                = Phó Tổng thống
| representative1                = {{nowr|[[Jean-Baptiste Kibwe]]}}
| year_representative1                = 1960–1963
| legislature                = [[Quốc hội]]
| era                = [[Khủng hoảng Congo]]
| date_start                = 11 tháng 7
| year_start                = 1960
| event_start                = {{nowr|[[Khủng hoảng Congo#Katanga và Nam Kasai ly khai|Katanga ly khai]]}}
| date_event1                = 8 tháng 8 năm 1960
| event1                = {{nowr|[[Khủng hoảng Congo#Katanga và Nam Kasai ly khai|Nam Kasai ly khai]]}}
| date_end                = 21 tháng 1
| year_end                = 1963
| event_end                = [[#Đầu hàng|Giải thể]]
| area_km2                = 496871
| area_sq_mi                = 191843
| population_estimate                = 1700000
| population_estimate_year                = 1960
| currency                = [[Franc Katanga]]
| time_zone                = [[Giờ Trung Phi|CAT]]
| utc_offset                = +2
| p1                = Congo-Léopoldville
| flag_p1                = Flag of the Republic of the Congo-Léopoldville (1960–1963).svg
| s1                = Congo-Léopoldville
| flag_s1                = Flag of the Republic of the Congo-Léopoldville (1960–1963).svg
| today                = [[Cộng hòa Dân chủ Congo]]
}}
'''Nhà nước Katanga''' ({{lang-fr|État du Katanga}}; {{lang-sw|Inchi Ya Katanga}}), còn được gọi là '''Cộng hòa Katanga''', là một quốc gia ly khai tuyên bố độc lập khỏi [[Cộng hòa Congo (Léopoldville)|Congo-Léopoldville]] vào ngày 11 tháng 7 năm 1960 dưới sự lãnh đạo của [[Moise Tshombe]], lãnh đạo Đảng chính trị Liên minh các hiệp hội bộ lạc Katanga ([[CONAKAT]]). Nhà nước Katanga mới không được người dân toàn tỉnh ủng hộ và thường xuyên bị cản trở bởi xung đột sắc tộc ở miền cực bắc. Nhà nước bị giải thể vào năm 1963 sau cuộc tấn công của lực lượng [[Liên Hợp Quốc]] tại Congo (ONUC) và tái sáp nhập với phần còn lại của đất nước với tên gọi tỉnh [[Katanga (tỉnh)|Katanga]].

Cuộc ly khai của người Katang được thực hiện với sự hỗ trợ của [[Union Minière du Haut Katanga]], một công ty khai thác mỏ có quyền nhượng quyền trong khu vực và một đội ngũ cố vấn quân sự lớn của [[Bỉ]].<ref name="Mockler">{{chú thích sách|title=The New Mercenaries: The History of the Hired Soldier from the Congo to the Seychelles|url=https://archive.org/details/newmercenaries0000mock|last=Mockler|first=Antony|date=1987|publisher=Paragon House Publishers|isbn=0-913729-72-8|location=New York|pages=[https://archive.org/details/newmercenaries0000mock/page/37 37]–55}}</ref> Lực lượng [[hiến binh Katanga]], một đội quân do chính quyền Tshombe thành lập, ban đầu được quân đội Bỉ tổ chức và huấn luyện và bao gồm binh lính Bỉ cũng như lính đánh thuê từ [[Bắc Rhodesia]] và các nơi khác.<ref>For more on the Gendarmerie, see [[Jules Gérard-Libois]], 'Katanga Secession,' University of Wisconsin Press, 1966, 114–115, 155–174.</ref> Có một lực lượng [[Không quân Katanga]] được tổ chức tương tự.

Mặc dù cuộc nổi dậy được coi là phản đối chính quyền trung ương của [[Patrice Lumumba]], nó vẫn tiếp tục ngay cả sau khi thủ tướng được bầu cử dân chủ bị lật đổ một cách bạo lực, khiến Lumumba bị bắt cóc và sát hại ngay trong quốc gia ly khai. Sau [[Chiến dịch Grandslam]], quân nổi dậy phân tán hoặc đầu hàng lực lượng Liên Hợp Quốc vào năm 1963.

== Xem thêm ==

* [[Cộng hòa Tự do Congo]]
* [[Mặt trận Giải phóng Dân tộc Congo]]
* [[Cuộc bao vây Jadotville]]
* [[Nam Kasai]], một chính phủ ly khai khác trong cùng khoảng thời gian

== Tham khảo ==
{{tham khảo}}

=== Thư mục ===
{{refbegin|30em}}
* {{chú thích tạp chí|last1=Boehme|first1=Olivier|date=2005|title=The Involvement of the Belgian Central Bank in the Katanga Secession, 1960–1963|journal=African Economic History|volume=33|issue=33|pages=1–29|jstor=4617603}}
* [[Conor Cruise O'Brien|Cruise O'Brien, Conor]] (1962) ''To Katanga and Back'', London, Hutchinson.
* {{chú thích sách|url={{google books|jKO-DAAAQBAJ|plainurl=y}}|title=Beyond Traditional Peacekeeping|last1=Daniel|first1=Donald C.|last2=Hayes|first2=Bradd C.|publisher=[[Springer Publishing|Springer]]|year=2016|isbn=978-1-349-23855-2|page=320}}
* Devlin, L. (2007) ''Chief of Station, Congo: Fighting the Cold War in a Hot Zone'', New York, Public Affairs, {{ISBN|1-58648-405-2}}.
* Epstein, H. (ed). (1974) ''Revolt in the Congo, 1960–1964'', Armor Books. Essays by various authors.
* Gondola, C.D. (2002) ''The History of Congo'', Greenwood Press, {{ISBN|0-313-31696-1}}.
* {{chú thích sách|title=The Congo Since Independence: January 1960 – December 1961|last=Hoskyns|first=Catherine|date=1965|publisher=Oxford University Press|location=London|oclc=414961}}
* Jackson, H.F. (1982), ''From the Congo to Soweto, U.S. Foreign Policy towards Africa since 1960'', New York, McNally & Loftin Publishers, {{ISBN|0-688-01626-X}}.
* {{chú thích sách|url={{google books|qQexCwAAQBAJ|plainurl=y}}|title=Britain and the Congo Crisis, 1960–63|last=James|first=Alan|publisher=[[Springer Publishing|Springer]]|year=1996|isbn=978-1-349-24528-4|pages=219}}
* Kalb, M.G. (1982), ''The Congo Cables: The Cold War in Africa – From Eisenhower to Kennedy'', New York, Macmillan Publishing Company, {{ISBN|0-02-560620-4}}.
* [[Jean Kestergat|Kestergat, J.]] (1986) ''Du Congo de Lumumba au Zaïre de Mobutu'', Brussels, P. Legrain, {{ISBN|2-87057-011-2}}.
* [[Colin Legum|Legum, Colin]]. (1961) ''Congo Disaster'', [[Penguin Books]].
* [[René Lemarchand|Lemarchand, René]] (1964) ''Political Awakening in the Belgian Congo'', University of California Press.
* Mahoney, R.D. (1983) ''JFK: Ordeal in Africa'', New York, Oxford University Press, {{ISBN|0-19-503341-8}}.
* [[Martin Meredith|Meredith, Martin]] (2005) ''[[The State of Africa: A History of Fifty Years Since Independence]]'', The Free Press, {{ISBN|978-0-7432-3222-7}}.
* {{chú thích sách|url={{google books|THalVADg3EkC|plainurl=y}}|title=Peace Operations and Intrastate Conflict: The Sword Or the Olive Branch?|last=Mockaitis|first=Thomas R.|publisher=[[Greenwood Publishing Group|Greenwood]]|year=1999|isbn=978-0-275-96173-2|page=166}}
* {{chú thích sách|url={{google books|e6wsAAAAIAAJ|plainurl=y}}|title=The Plot Against South Africa|last=Vaqué|first=Klaus D.|publisher=Varama|year=1989|isbn=978-0-620-14537-4|page=244}}
* [[Roland Oliver|Oliver, Roland]] & Atmore, Anthony. (1994) ''Africa since 1800'', Cambridge University Press
* Young, Crawford (1965) ''Politics in the Congo'', Princeton University Press
{{refend}}

== Đọc thêm ==

* {{chú thích báo|last1=Crellin|first1=Zac|date=August 4, 2016|title=The conspiracy of Katangese nationalism|publisher=[[Fahamu]]|agency=[[Pambazuka News]]|url=https://www.pambazuka.org/pan-africanism/conspiracy-katangese-nationalism}}
* [[:en:Jules Gérard-Libois|Gérard-Libois, J.]] (1963) ''Sécession au Katanga'', Brussels, Centre de Recherche et d'Information Socio-Politiques.
* Larmer, Miles and Kennes, Erik (2014) "Rethinking the Katangese Secession" in ''Journal of Imperial and Commonwealth History'', pp.&nbsp;1–21.
* [https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-030-17380-7_7#citeas Loffman R.A. (2019) Religion, Class and the Katangese Secession, 1957–1962. In: Church, State and Colonialism in Southeastern Congo, 1890–1962. Cambridge Imperial and Post-Colonial Studies Series. Palgrave Macmillan.]
* Erik Kennes and Miles Larmer, ''The Katangese Gendarmes and War in Central Africa: Fighting their Way Home,'' Bloomington, IN: Indiana University Press, 2016.
* {{chú thích sách|title=Aux origines du séparatisme katangais|last1=Yakemtchouk|first1=Romain|date=1988|publisher=Académie royale des sciences d'outre-mer|location=Brussels|oclc=19371066}}

== Liên kết ngoài ==

* [http://www.worldstatesmen.org/Katanga_Constitution1960.pdf Hiến pháp Katanga] ([http://mjp.univ-perp.fr/constit/cdk1960.htm HTML]) {{in lang|fr}}
{{Tỉnh của CHDC Congo}}

[[Thể loại:Nhà nước Katanga]]
[[Thể loại:Cựu quốc gia không được công nhận]]
[[Thể loại:Khởi đầu năm 1960 ở châu Phi]]
[[Thể loại:Chấm dứt năm 1963 ở châu Phi]]
[[Thể loại:Khủng hoảng Congo]]
[[Thể loại:Lịch sử Katanga]]
[[Thể loại:Chủ nghĩa ly khai Cộng hòa Dân chủ Congo]]
[[Thể loại:Quốc gia và vùng lãnh thổ khởi đầu năm 1960]]
[[Thể loại:Quốc gia và lãnh thổ chấm dứt năm 1963]]
[[Thể loại:Cựu cộng hòa]]