Tiếng Ho
| Tiếng Ho | |
|---|---|
| 𑢹𑣉𑣉 𑣎𑣋𑣜 हो जगर, Ho jagar | |
| Sử dụng tại | Ấn Độ, Bangladesh |
| Khu vực | Nam Á |
| Tổng số người nói | 1.421.418 |
| Phân loại | Ngữ hệ Nam Á |
| Địa vị chính thức | |
Ngôn ngữ chính thức tại |  India
|
| Mã ngôn ngữ | |
| ISO 639-3 | hoc |
| Glottolog | hooo1248[1] |
 Bản đồ phân bố tiếng Ho | |
 | |
Tiếng Ho (IPA: /hoː ʤʌgʌr/) là một ngôn ngữ Munda của ngữ hệ Nam Á và được sử dụng chủ yếu ở Ấn Độ. Hiện nay tiếng Ho đang được nói bởi khoảng 1.421.000 người, đa số tại Bengal và Bangladesh.
'Kherwar' (Khanwar, Kharar, Kharoal, Kharwar) là tên cho nhóm ngôn ngữ bao gồm tiếng Ho, tiếng Munda, và tiếng Santal (ba ngôn ngữ có liên quan chặt chẽ với nhau), cùng một số ngôn ngữ hoặc phương ngữ khác ít người nói hơn. Hầu hết phương ngữ có 85% số từ vựng tương đồng nhau, ngoại trừ ba phương ngữ ở phía Nam và phía Đông. Tiếng Oriya, tiếng Santal và tiếng Hindi được sử dụng trong khu vực nói tiếng Ho. Tiếng Ho là ngôn ngữ dùng cả ở nhà và ở công cộng trên hầu khắp vùng. Tỷ lệ biết chữ ở người bản ngữ là 1% đến 5%, còn ở nhóm người nói như ngôn ngữ thứ hai là 25% đến 50%. Tiếng Ho là một ngôn ngữ bộ lạc.[2] Nó được nói trong cộng đồng các bộ lạc Ho, Munda, Kolha và Kol ở Odisha[3], Jharkhand, Bihar, Chhattisgarh, West Bengal, Assam và được viết bằng chữ Warang Citi. Đôi khi chữ Devanagari, Latinh, Odia, Telugu và Bengal cũng được sử dụng,[4] dù người bản ngữ ưa dùng chữ Ho (Warang Citi) hơn.[5] Ott Guru Kol Lako Bodra là người có công sáng tạo nên chữ Warang Citi. Tên "Ho" có nguồn gốc từ từ "𑣙𑣉𑣉" (IPA: /hoː/) có nghĩa là "Con người"[6]
Tiếng Ho gần với phương ngữ Mayurbhanj của tiếng Mundar hơn là phương ngữ được nói ở Jharkhand. Tiếng Ho và tiếng Munda gần gũi về mặt dân tộc và ngôn ngữ nhưng bản sắc khu vực của họ là khác biệt. Một số nhà nghiên cứu và học giả cho rằng tiếng Ho và tiếng Munda là hai ngôn ngữ chị em.[6][7]
Phân bố địa lý
[sửa | sửa mã nguồn]Phân bố ngôn ngữ Ho tại các bang ở Ấn Độ (2011)[8]
Khoảng một nửa số người nói tiếng Ho sinh sống tại huyện Pashchim Singhbhum thuộc bang Jharkhand, nơi họ chiếm đa số. Họ cũng sinh sống tại các huyện Đông Singhbhum phía nam bang Jharkhand, Mayurbhanj và thành phố Kendujhar phía bắc bang Odisha.
Ngữ âm
[sửa | sửa mã nguồn]Phụ âm
[sửa | sửa mã nguồn]| Môi | Răng/ Lợi |
Quặt lưỡi | Ngạc cứng | Ngạc mềm | Thanh hầu | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mũi | m | n | (ɳ) | ɲ | ŋ | ||
| Tắc/ Tắc xát |
vô thanh | p | t | ʈ | t͡ɕ | k | ʔ |
| hữu thanh | b | d | ɖ | d͡ʑ | ɡ | ||
| Xát | s | h | |||||
| Tiếp cận | w | l | j | ||||
| Vỗ | ɾ | ɽ | |||||
- Âm /b, ɖ/ có thể được phát âm thành âm tiền thanh hầu hoá [ˀb̥̚, ˀɖ̥̚] khi đứng tại vị trí cuối của từ.
- Âm /b/ có thể được phát âm thành âm xát [β] khi giữa hai nguyên âm.
- Âm /ɳ/ có phạm vi phân bố âm vị hạn chế và thường là cách thể hiện âm /n/ khi đứng trước tiền tố.[9]
- Âm /w/ và /j/ chỉ xuất hiện ở vị trí giữa hoặc cuối từ.
Nguyên âm
[sửa | sửa mã nguồn]Tiếng Ho có 5 nguyên âm cơ bản có thể ở các dạng ngắn, dài, mũi hóa, hoặc mũi hóa dài. Nguyên âm dài có thể hình thành do sự kéo dài của nguyên âm ngắn, kết quả từ việc mất phụ âm giữa hai nguyên âm hoặc do ràng buộc hai âm tiết được kế thừa từ tiếng Munda nguyên thủy (Proto-Munda).[10]
| Trước | Giữa | Sau | |
|---|---|---|---|
| Đóng | i iː | u uː | |
| Vừa | e eː | o oː | |
| Mở | a aː |
| Trước | Giữa | Sau | |
|---|---|---|---|
| Đóng | ĩ | ũ | |
| Vừa | ẽ | õ | |
| Mở | ã |
Tham khảo
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, biên tập (2013). "Ho". Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.
- ^ http://timesofindia.indiatimes.com/city/bhubaneswar/High-hopes-for-Ho/articleshow/9275704.cms
- ^ http://www.orissapost.com/tribals-seek-official-tag-for-ho-language/
- ^ "The Warang Chiti Alphabet". Swarthmore.edu. Truy cập ngày 19 tháng 3 năm 2015.
- ^ Harrison, Anderson, David, Gregory. "Review of Proposal for Encoding Warang Chiti (Hoorthography) in Unicode" (PDF). Truy cập ngày 19 tháng 3 năm 2015.
{{Chú thích web}}: Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết) - ^ a b "Ho Web Sketch: Ho writing" (PDF). Livingtongues.org. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 17 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 19 tháng 3 năm 2015.
- ^ Anderson, edited by Gregory S. (2008). The Munda languages . London: Routledge. ISBN 0-415-32890-X.
{{Chú thích sách}}:|first1=có tên chung (trợ giúp) - ^ "C-16: Population by mother tongue, India - 2011". Office of the Registrar General & Census Commissioner, India.
- ^ Pucilowski, Anna (2013). Topics in Ho (𑢹𑣉𑣉) morphophonology and morphosyntax. University of Oregon.
- ^ The Munda languages. Internet Archive. London : Routledge. 2008. ISBN 978-0-415-32890-6.
{{Chú thích sách}}: Quản lý CS1: khác (liên kết)
Xem thêm
[sửa | sửa mã nguồn]Liên kết ngoài
[sửa | sửa mã nguồn] | Bài viết liên quan đến ngôn ngữ này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. |
chính thức |
| ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
không chính thức lớn |
| ||||||