Xem mã nguồn của Vũ trụ Điện ảnh Marvel

{{Infobox media franchise
| italic_title  = no
| title         = {{noitalic|Vũ trụ Điện ảnh Marvel}}
| image         = Marvel Cinematic Universe logo.png
| caption       = Phụ đề Vũ trụ Điện ảnh Marvel từ ''Marvel Studios: Assembling a Universe'' (2014)
| creator       = [[Marvel Studios]]
| origin        = ''[[Người Sắt (phim 2008)|Người Sắt]]'' (2008)
| owner         = [[Công ty Walt Disney]]
| years         = 2008–nay
| books         = [[#Sách|Sách Vũ trụ Điện ảnh Marvel]]
| novels        =
| comics        = [[Marvel Cinematic Universe tie-in comics|Marvel Cinematic Universe<br />tie-in comics]]
| magazines     =
| strips        =
| films         = [[Danh sách phim điện ảnh của Vũ trụ Điện ảnh Marvel|Phim điện ảnh của Vũ trụ Điện ảnh Marvel]]
| shorts        = [[Marvel One-Shots]]
| tv_series     = [[Danh sách phim truyền hình của Vũ trụ Điện ảnh Marvel|Phim truyền hình của Vũ trụ Điện ảnh Marvel]]
| web_series    = [[#Loạt phim kỹ thuật số|Series kỹ thuật số của Vũ trụ Điện ảnh Marvel]]
| atv           =
| tv_specials   = [[Danh sách các phim ngắn đặc biệt Marvel Studios|Marvel Studios Special Presentations]]
| plays         =
| musicals      =
| games         =
| rpgs          =
| video_games   = [[#Trò chơi điện tử liên kết|Trò chơi điện tử liên kết Vũ trụ Điện ảnh Marvel]]
| radio         =
| soundtracks   =
| music         = [[Âm nhạc của Vũ trụ Điện ảnh Marvel]]
| toys          =
| attractions   = [[#Avengers Campus|Marvel-themed attractions]]
}}
'''Vũ trụ Điện ảnh Marvel''' (tiếng Anh: '''Marvel Cinematic Universe''', viết tắt là '''MCU''') là một thương hiệu điện ảnh Mỹ và là một vũ trụ chia sẻ về các bộ [[phim siêu anh hùng]] sản xuất bởi [[Marvel Studios]]. Các bộ phim dựa trên các nhân vật xuất hiện trong các tác phẩm truyện tranh Mỹ được xuất bản bởi [[Marvel Comics]]. Thương hiệu cũng bao gồm cả phim truyền hình, phim ngắn, phim kỹ thuật số và các tác phẩm văn học. Vũ trụ chia sẻ của thương hiệu cũng tương tự như trong bản gốc [[Vũ trụ Marvel]] trong truyện tranh, được tạo nên bằng cách vượt ra khỏi các yếu tố về cốt truyện, bối cảnh, dàn diễn viên và nhân vật.

Marvel Studios phát hành phim theo từng nhóm gọi là các "Giai đoạn", với ba giai đoạn đầu gộp chung thành "Kỷ nguyên Vô cực" và ba giai đoạn sau là "Kỷ nguyên Đa Vũ trụ". Phần phim MCU đầu tiên là ''[[Người Sắt (phim 2008)|Người Sắt]]'' (2008), bắt đầu cho Giai đoạn Một mà đỉnh cao là phần phim năm 2012 mang tên ''[[Biệt đội siêu anh hùng]]''. Giai đoạn Hai bắt đầu từ ''[[Người Sắt 3]]'' (2013) và kết thúc với ''[[Người Kiến (phim)|Người Kiến]]'' (2015). Giai đoạn Ba bắt đầu với ''[[Captain America: Nội chiến siêu anh hùng]]'' (2016) và kết thúc bằng ''[[Người Nhện xa nhà]]'' (2019). Giai đoạn Bốn bắt đầu từ ''[[Góa phụ đen (phim)|Góa phụ đen]]'' (2021) và kết thúc bởi ''[[Chiến binh Báo Đen: Wakanda bất diệt]]'' (2022). ''[[Người Kiến và Chiến binh Ong: Thế giới Lượng tử]]'' (2023) sẽ bắt đầu giai đoạn Năm, kết thúc bởi ''Blade'' (2024) và giai đoạn 6 bắt đầu với ''Deadpool 3'' (2024). Giai đoạn Sáu và "Kỷ nguyên Đa Vũ trụ" sẽ kết thúc với ''Avengers: The Kang Dynasty'' (2025) và ''Avengers: Secret Wars'' (2025).

Marvel Television đã mở rộng vũ trụ sang mảng truyền hình mạng với loạt phim ''[[Agents of S.H.I.E.L.D.]]'' trên [[American Broadcasting Company|ABC]] vào năm 2013 trước khỉ mở rồng sang mảng truyền hình trực tuyến trên [[Netflix]] và [[Hulu]] và mảng truyền hình cáp trên [[Freeform]]. Họ cũng sản xuất loạt phim kỹ thuật số ''Agents of S.H.I.E.L.D.: Slingshot''. Marvel Studios cũng đã bắt đầu sản xuất loạt phim truyền hình của riêng họ trên dịch vụ truyền hình trực tuyến [[Disney+]], bắt đầu với bộ phim ''[[WandaVision]]'' vào năm 2021 đồng thời mở đầu cho giai đoạn 4. MCU cũng bao gồm cả truyện tranh liên kết được xuất bản bởi Marvel Comics, một loạt các phim ngắn mang tên Marvel One-Shorts và các chiến dịch [[tiếp thị lan truyền]] cho các bộ phim có các chương trình tin tức giả ''WHIH Newsfront'' và ''The Daily Bugle''.

Thương hiệu đã thành công về mặt thương mại và nhìn chung nhận được những đánh giá tích cực. Nó đã truyền cảm hứng cho các hãng phim và truyền hình khác thử tham gia vào các vũ trụ chia sẻ tương tự, đồng thời cũng truyền cảm hứng cho một số điểm tham quan theo chủ đề, triển lãm nghệ thuật, chương trình truyền hình đặc biệt, sách hướng dẫn cho từng bộ phim, nhiều trò chơi điện tử liên kết và quảng cáo.

==Phát triển==

=== Điện ảnh và loạt truyền hình Disney+ ===
{{Quote box|width=33%|align=right|quote="Rõ ràng chúng chưa bao giờ được thực hiện từ trước vì vậy nó là điểm cốt lõi mà mọi người hướng tới. Các nhà làm phim không quen việc nhận diễn viên từ các bộ phim mà các nhà làm phim khác đã chọn, do một số kịch bản nhất định hoặc địa điểm quay phim nhất định có tính kết nối giữa các bộ phim. Nhưng tôi nghĩ họ đều sẵn sàng chọn tham gia vì họ nghĩ rằng chúng rất thú vị. Chủ yếu chúng tôi luôn nhất quán rằng bộ phim mà chúng tôi đang thực hiện phải hoàn thành sớm nhất. Tất cả mối liên kết được gài trong đó đều rất thú vị và khá quan trọng nếu như mọi người quan tâm để ý tới chúng. Nếu người hâm mộ để ý kỹ càng và quan sát các mối liên kết thì họ sẽ dễ dàng tìm được ra chúng. Rõ ràng đối với một số người thì đó là một điều nằm trong những kỳ vọng mà họ có thể theo dõi. Cùng với đó lý do quan trọng nhất mà các nhà làm phim đều tham gia là họ đều muốn có chỗ đứng riêng, họ muốn có một tầm nhìn mới mẻ, một giai điệu độc đáo và trên thực tế, họ có thể kết nối chúng với nhau nếu mọi người muốn theo dõi mọi điểm cốt lõi đó là một phần thưởng thêm cho mình."|source=—[[Kevin Feige]], Chủ tịch sản xuất của Marvel Studios, về xây dựng một vũ trụ điện ảnh chia sẻ chung.<ref name="FeigeQuote" />}}

Năm 2005, [[Marvel Entertainment]] bắt đầu việc sản xuất phim của riêng mình và độc lập và phân phối thông qua [[Paramount Pictures]].<ref name="Variety2005" /> Trước đó, Mavel Entertainment đã đồng sản xuất một số bộ phim siêu anh hùng với Paramount Pictures, [[New Line Cinema]] và nhiều hãng phim khác, báo gồm hợp đồng phát triển với [[20th Century-Fox|20th Century Fox]] kéo dài lên đến 7 năm.<ref name="Variety2006" /> Mavel kiếm được khá ít lợi nhuận từ các hợp đồng cấp phép với các hãng phim khác, mong muốn có thể kiếm được nhiều [[lợi nhuận]] hơn đồng thời vẫn có quyền kiểm soát nghệ thuật của các dự án và phân phối.<ref name="June2007NYTimes" /> [[Avi Arad]] - người đứng đầu bộ phận điện ảnh của Marvel, rất hài lòng với các tập Người Nhện của Sam Raimi tại Sony Pictures, nhưng không hài lòng với những người còn lại. Do đó, Arad quyết định thành lập Marvel Studios, hãng phim độc lập lớn đầu tiên của [[Hollywood]] kể từ [[DreamWorks]]. [[Kevin Feige]], "chỉ huy thứ hai" của Arad,<ref name="BloombergPg3" /> nhận ra rằng không giống như Người Nhện hay X-Men, những người có bản quyền phim lần lượt cho Sony và Fox, Marvel vẫn sở hữu quyền đối với các thành viên chính của Avengers. Feige, một "fanboy" tự mô tả, đã hình dung ra việc tạo ra một vũ trụ chia sẻ, giống như Stan Lee và Jack Kirby đã làm với truyện tranh của họ vào đầu những năm 1960.<ref name="BostonApril2012" />

Để huy động vốn, hãng phim đã đảm bảo nguồn vốn từ khoản tín dụng trong vòng 7 năm trị giá 525 triệu đô la với Merrill Lynch.<ref name="June2007NYTimes" /> Kế hoạch của Marvel là phát hành các bộ phim riêng lẻ cho các nhân vật chính của họ và sau đó hợp nhất chúng thành một bộ phim chéo.<ref name="CinematicalCrossover" /> Arad nghi ngờ chiến lược này, nhưng khẳng định rằng chính danh tiếng của ông đã giúp đảm bảo nguồn tài chính ban đầu. Ông từ chức vào năm sau.<ref name="BloombergPg3" /><ref name="DailyMarsMay2014" /> Năm 2007, Feige được bổ nhiệm làm giám đốc xưởng phim ở tuổi 33. Để duy trì tính toàn vẹn về mặt nghệ thuật, Marvel Studios đã thành lập một ủy ban sáng tạo gồm sáu người quen thuộc với mảng truyện tranh của hãng: Feige, đồng chủ tịch Marvel Studios Louis D'Esposito, chủ tịch xuất bản của Marvel Comics Dan Buckley, giám đốc sáng tạo Marvel Joe Quesada, nhà văn [[Brian Michael Bendis]] và chủ tịch Marvel Entertainment Alan Fine.<ref name="BloombergPg3" /> Feige ban đầu gọi tính chia sẻ liên tục của câu chuyện trong những bộ phim này là "Vũ trụ Phim ảnh Marvel",<ref name="FeigeCinemaUniverse" /> nhưng sau đó sử dụng thuật ngữ "Vũ trụ Điện ảnh Marvel".<ref name="FeigeCinematicUniverse" /> Kể từ khi nhựng quyền thương mại mở rộng sang các phương tiện truyền thông khác, cụm từ này đã được một số người sử dụng để chỉ phim truyện.<ref name="MCUFilmsOnly" />

Tháng 10 năm 2014, Marvel Studios đã tổ chức họp báo công bố tên cho các bộ phim thuộc Giai đoạn 3 của họ.<ref name="Oct2014Event" /> Tháng 9 năm 2015, sau khi Marvel Studios vào [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios]] với việc Feige báo cáo với chủ tịch Alan Horn của Walt Disney Studios thay vì Giám đốc điều hành Marvel Entertainment Isaac Perlmutter,<ref name="MarvelDisneyAug2015" /> ủy ban sáng tạo của hãng phim đã có ý kiến đóng góp trên danh nghĩa về các bộ phim trong tương lai, mặc dù họ vẫn tiếp tục tham khảo ý kiến về các sản phẩm của Marvel Television và vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Perlmutter.<ref name="CreativeCommitteeEnd" /><ref name="CreativeCommittee2" /> Tất cả các quyết định quan trọng về bộ phim trong tương lai đều do Feige, D'Esposito và Victoria Alonso đưa ra.<ref name="CreativeCommitteeEnd" /> Feige đã đề cập rằng ''[[Avengers: Hồi kết]]'' (2019) sẽ cung cấp một kết thúc cho các bộ phim trước nó, với việc sản phẩm điện ảnh sẽ có hai giai đoạn riêng biệt gồm mọi thứ trước Hồi kết và mọi thứ sau đó.<ref name="VanityFairNov2017" /> Sau đó ông nói rằng Giai đoạn 3 sẽ kết thúc "Kỷ nguyên Vô cực".<ref name="FFHInfinitySaga" />

[[Tập tin:Kevin Feige (48462887397) (cropped).jpg|thumb|left|Kevin Feige đã giúp hình thành một Vũ trụ Điện ảnh chia sẻ các tài nguyên của Marvel.|187x187px]]
Tháng 11 năm 2017, Disney phát triển một loạt phim truyền hình Marvel mới cho dịch vụ phát trực tuyến [[Disney+]] của họ.<ref name="DisneyStreaming" /> Tháng 7 năm 2018, Feige lưu ý rằng các cuộc thảo luận đã bắt đầu với Disney về bất kỳ sự tham gia tiềm năng nào mà Marvel Studios có thể có với dịch vụ phát trực tuyến, vì Feige cảm thấy dịch vụ này là một điều quan trọng đối với công ty.<ref name="FeigeStreamingServiceJul2018" /> Tháng 9 năm 2018, có thông tin cho rằng Marvel Studios đang phát triển một số loạt phim mang tính giới hạn tập trung vào các nhân vật loại hai từ các bộ phim MCU, những người chưa và không có khả năng đóng vai chính trong phim của họ. Mỗi loạt phim dự kiến có từ 6 đến 8 tập, và sẽ được sản xuất bởi Marvel Studios mà không phải là Marvel Television, với Feige đảm nhận vai trò điều hành trong quá trình phát triển của mỗi loạt phim.<ref name="Disney+SeriesSep2018" /> Feige lưu ý rằng loạt phim đang được phát triển cho dịch vụ phát trực tuyến sẽ "kể những câu chuyện ... mà chúng tôi sẽ không thể kể trong trải nghiệm màn ảnh rộng – những câu chuyện dài hơn".<ref name="FeigeStreamingTHRNov2018" /> Ông cũng nói thêm rằng việc được Disney yêu cầu tạo ra những loạt phim này sẽ tiếp thêm năng lượng sáng tạo cho mọi người trong Marvel Studios, vì chúng có thể phát trên trong một phương tiện mới và đưa ra các quy tắc về cấu trúc và định dạng mới.<ref name="EWWVNov2020CoverStory" />

Tháng 7 năm 2019, Feige đã công bố chuỗi sự kiện như một phần của phương án Giai đoạn 4 tại [[San Diego Comic-Con]] bao gồm các bộ phim và lần đầu tiên chuỗi phim truyền hình xuất hiện trên Disney+.<ref name="THRPhase4SDCC" /> Trong giai đoạn 4 bao gồm ''[[What If...?]]'' - loạt phim hoạt hình đầu tiên của Marvel Studios và đến tháng 7 năm 2021, hãng phim đã tạo ra một "chi nhánh hoạt hình và xưởng phim nhỏ" để tập trung vào nhiều nội dung hoạt hình hơn ngoài ''What If...?''.<ref name="AnimationBranch" /> Tháng 4 năm 2022, Feige cho biết ông và Marvel Studios đang sáng tạo để lập kế hoạch và thảo luận về các bộ phim MCU trong 10 năm tiếp theo.<ref name="FeigeRetreatApr2022" /> Tháng 7 cùng năm, Feige đã công bố một số phim điện ảnh và bộ phim truyền hình cho Giai đoạn 5 và Giai đoạn 6 tại San Diego Comic-Con, tiết lộ rằng ba giai đoạn tiếp theo được gọi chung là "Kỷ nguyên Đa Vũ trụ".<ref name="SDCC2022" /> Feige giải thích rằng trong quá trình phát triển Giai đoạn 4, Marvel Studios đã nhận ra rằng nó sẽ khác so với ba giai đoạn đầu, với nhiều dự án hơn trong một khoảng thời gian ngắn hơn. Điều này cũng đến sau những "kinh nghiệm sáng tạo" khi kết thúc Giai đoạn 3 và "Kỷ nguyên Vô cực" với ''[[Avengers: Cuộc chiến vô cực]]'' (2018) và ''[[Avengers: Hồi kết]]'' (2019). Do đó, thay vì "đỉnh điểm cứ sau 10 tháng cho một bộ phim Avengers", họ quyết định để lại đỉnh cao đó cho đến khi kết thúc "Kỷ nguyên Đa Vũ trụ", với ba giai đoạn tiếp theo được xây dựng thành ''Avengers: The Kang Dynasty'' và ''Avengers: Secret Wars'' (2025).<ref name="FeigeAvengersPhase6" />

Tháng 12 năm 2017, Walt Disney đã đồng ý mua lại 20th Century Fox.<ref name="FoxDisneyPressRelease" /> Giao dịch hoàn thành vào ngày 19 tháng 3 năm 2019.<ref name="DisneyFoxDealClose" /> Việc mua lại tạo điều kiện trao lại quyền làm phim của [[Deadpool]], các nhân vật [[X-Men]] và [[Bộ tứ siêu đẳng|Fantastic Four]] cho Marvel Studios, điều này sẽ tạo ra thế giới phong phú hơn, phức tạp hơn của các nhân vật và câu chuyện liên quan đến nhau.<ref name="FoxDisneyPressRelease" /> Một số yếu tố ảnh hưởng do 20th Century Fox kiểm soát trước đây được tích hợp vào MCU là tổ chức S.W.O.R.D. trong loạt phim Disney+ ''[[WandaVision]]'' và quốc gia hư cấu Madripoor trong loạt phim ''[[The Falcon and the Winter Soldier]]''.<ref name="FoxElements" /><ref name="Madripoor" /> Ngoài ra, Patrick Stewart xuất hiện với vai trò Giáo sư Charles Xavier của vũ trụ Earth-838 trong ''[[Phù thủy tối thượng trong Đa Vũ trụ hỗn loạn]]'' (2022), miêu tả một phiên bản khác của nhân vật mà ông từng đóng trong loạt phim ''X-Men'' của 20th Century Fox,<ref name="StewartMoM" /> trong khi Kamala Khan được tiết lộ là có đột biến gen trong ''[[Ms. Marvel (phim truyền hình)|Ms. Marvel]]'',<ref name="MsMarvelMutation" /> với diễn viên Iman Vellani xác nhận vai diễn của cô là người đột biến đầu tiên trong MCU.<ref name="VellaniMutantConfirm" />

=== Marvel Television ===
[[Tập tin:Jeph Loeb San Diego Comic Con 2019.jpg|thumb|Cựu Trưởng bộ phận Truyền hình Marvel Jeph Loeb từng là nhà sản xuất điều hành của mọi loạt phim truyền hình trên ABC, Netflix, Hulu và Freeform.|219x219px]]

Tháng 6 năm 2010, Marvel Television được thành lập với Jeph Loeb là chủ tịch.<ref name="TVLaunch" /> Tháng 7 năm 2012, Marvel Television đã thảo luận với ABC để tạo ra một chương trình lấy bối cảnh MCU;<ref name="July2012TVshow" /> và cuối cùng đã tạo ra loạt phim ''[[Agents of S.H.I.E.L.D.|Agents of SHIELD]]'', ''Agent Carter'',<ref name="AtwellAgentCarterTV" /> và ''Inhumans'', được hợp tác sản xuất với Tổng công ty IMAX.<ref name="InhumansAnnouncement" /><ref name="InhumansAnnouncement2" /><ref name="InhumansNoThe" /> Tháng 11 năm 2013, Disney đã chuẩn bị cung cấp cho Netflix loạt phim hành động ''Daredevil'', [[Jessica Jones (phim truyền hình)|''Jessica Jones'']], ''Luke Cage'' và ''[[Thiết Quyền (phim truyền hình)|Iron Fist]]'', dẫn đến loạt phim ''The Defenders''.<ref name="DeadlineTVNov2013" /> Tháng 4 năm 2016, Netflix đã đặt hàng ''The Punisher'', một phần phụ của Daredevil.<ref name="PunisherEWApr2016" /> Tháng 2 năm 2019, Netflix đã hủy bỏ tất cả các loạt phim Marvel của họ.<ref name="JJPunisherCanceled" /> Tháng 4 năm 2016, nhà phát hành Freeform thuộc sở hữu của Disney đã công bố Cloak & Dagger.<ref name="CloakandDaggerApr2016" /> Tháng 5 năm 2017, Marvel thông báo rằng ''Runaways'' đã nhận được một đơn đặt hàng loạt phim từ Hulu.<ref name="RunawaysSeriesOrder" /> Tháng 5 năm 2019, Marvel thông báo rằng ''Helstrom'' đã được bật đèn xanh cho Hulu.<ref name="HuluGRH" />

Tháng 10 năm 2019, việc tái cơ cấu công ty sâu hơn đã chứng kiến Feige được bổ nhiệm là Giám đốc sáng tạo của Marvel Entertainment, với việc Marvel Television trở thành một phần của Marvel Studios và giám đốc điều hành của Marvel Television sẽ phải báo cáo cho Feige.<ref name="Oct2019Restructure" /> Tháng 12 năm 2019, Marvel Television được xếp lại thành Marvel Studios, với việc Marvel Studios tiếp quản sản xuất loạt phim hiện tại vào thời điểm đó, từ đó không có loạt phim nào khác từ Marvel Television được xem xét để phát triển tiếp.<ref name="MarvelTVFolded" /> Tháng 1 năm 2021, Feige nói "không bao giờ nói không bao giờ" có khả năng hồi sinh loạt phim Netflix, nhưng lưu ý rằng Marvel Studios đang tập trung vào loạt phim Disney+ mới của họ được công bố vào thời điểm đó.<ref name="DeadlineFeigeJan2021" /> Tháng 5 năm 2022, có thông tin tiết lộ rằng Marvel Studios đang phát triển một loạt phim ''Daredevil'' mới cho Disney+,<ref name="DaredevilCormanOrd" /> sau đó được chính thức công bố vào tháng 7 với tên ''Daredevil: Born Again''.<ref name="SDCC2022" />

=== Các phương tiện khác ===
Năm 2008, bộ truyện tranh dựa vào phim đầu tiên được phát hành.<ref name="FirstComic" /> Quesada lưu ý rằng truyện tranh sẽ được đặt trong sự liên tục của các bộ phim, nhưng không nhằm mục đích chuyển thể trực tiếp. Thay vào đó, họ sẽ khám phá mọi điều xảy ra ngoài màn hình điện ảnh hoặc xác định một điều gì đó được đề cập ngắn gọn. Feige đã tham gia vào việc tạo ra truyện tranh, đôi khi cũng là [[nhà biên kịch]] của bộ phim.<ref name="QuesadaComicBooks" /> Marvel Comics đã làm việc với Brad Winderbaum, Jeremy Latcham và Will Corona Pilgrim tại Marvel Studios để quyết định những khái niệm nào nên được chuyển từ Vũ trụ Truyện tranh Marvel sang Vũ trụ Điện ảnh Marvel, những gì sẽ hiển thị trong truyện tranh và những gì nên bỏ đi trong các bộ phim.<ref name="IM2comics" /> Marvel đã làm rõ truyện tranh nào trong số các truyện tranh liên quan được coi là truyện nhằm phát triển MCU, với phần còn lại chỉ đơn thuần lấy cảm hứng từ MCU, nơi họ có thể thể hiện tất cả các nhân vật trong phim trong trang phục và ở dạng truyện tranh.<ref name="PilgrimCanon2015" />

Tháng 8 năm 2011, Marvel đã công bố một loạt các phim ngắn quay trực tiếp với tên gọi Marvel One-Shots,<ref name="OneShotsAnnouncement" /> tên bắt nguồn từ nhãn hiệu được Marvel Comics sử dụng cho truyện tranh một cảnh của họ.<ref name="AssemblingAUniverse" /> Đồng sản xuất Brad Winderbaum gọi các phim ngắn là một cách thú vị để thử nghiệm đối với các nhân vật và ý tưởng mới và để mở rộng MCU.<ref name="OneShotsAnnouncement" /> Mỗi phim ngắn được thiết kế để trở thành một câu chuyện riêng cung cấp thêm cốt truyện về các nhân vật hoặc sự kiện được giới thiệu trong phim.<ref name="ShortsDescription" />

Tháng 3 năm 2015, Phó chủ tịch phát triển và sản xuất phim hoạt hình của Marvel Cort Lane tuyên bố rằng hoạt hình gắn liền với MCU đang trong quá trình thực hiện.<ref name="LaneECCC2015" /> Tháng 7 cùng năm, Marvel Studios hợp tác với Google để sản xuất chương trình tin tức hư cấu WHIH Newsfront với Christine Everhart, một loạt video YouTube trong vũ trụ đóng vai trò là trung tâm của chiến dịch tiếp thị để quảng bá phim và vũ trụ điện ảnh.<ref name="WHIHPromo" /> Tháng 12 năm 2016, một loạt web gồm sáu phần là ''Agents of S.H.I.E.L.D.: Slingshot'', đã được lộ diện, ra mắt trên ABC.com vào ngày 13 tháng 12 năm 2016. Phim theo chân Elena "Yo-Yo" Rodriguez trong một nhiệm vụ bí mật, ngay trước khi bắt đầu trong mùa 4 của ''Agents of S.H.I.E.L.D.'', với Natalia Cordova-Buckley đảm nhận vai trò của cô ấy.<ref name="Slingshot" /> Tháng 9 năm 2019, [[Sony Pictures|Sony]] đã tạo ra một phiên bản thực của trang web TheDailyBugle.net hư cấu như một phần của chiến dịch tiếp thị để quảng cáo cho việc phát hành truyền thông gia đình của ''[[Người Nhện xa nhà]] (2019)''. Lấy cảm hứng từ các trang web hư cấu phát triển trong thế giới thực, chẳng hạn như của Alex Jones, trang web này có hình ảnh JK Simmons tái hiện vai J. Jonah Jameson của ông trong một video mà ông lên tiếng chống lại Người Nhện.<ref name="DailyBugle" /><ref name="DailyBugle2" /> Tháng 12 năm 2020, Marvel Studios công bố ''[[I Am Groot]]'', một loạt phim ngắn hoạt hình chân thực với sự tham gia của Baby Groot cho Disney+.<ref name="IAmGroot" /><ref name="DisneyInvestorDayVerge" /><ref name="IAmGrootPhotoreal" />

=== Thực tế kinh doanh ===
[[Tập tin:Joss Whedon by Gage Skidmore 7.jpg|thumb|Joss Whedon là người đóng góp lớn cho Giai đoạn Hai, đưa ra cái nhìn sâu sắc sáng tạo cho tất cả các bộ phim của mình và ra mắt loạt phim truyền hình MCU đầu tiên, ''Agents of S.H.I.E.L.D.'', đồng thời viết kịch bản và đạo diễn ''Avengers: Đế chế Ultron''.|213x213px]]
Marvel Studios thường tập hợp một "lookbook" ảnh hưởng từ truyện tranh và nghệ thuật bởi bộ phận phát triển hình ảnh của Marvel, để tạo ra một khuôn mẫu hình ảnh cho một dự án. Những nội dung này được tập hợp lại tại các buổi tổng kết của công ty, mà studio tổ chức "18 tháng hoặc lâu hơn" một lần để lập kế hoạch và phát triển các giai đoạn của MCU. Tuy nhiên, những lookbook này không phải lúc nào cũng được hiển thị cho các đạo diễn, với việc Marvel đôi khi thích để đạo diễn đưa ra ý tưởng của riêng họ trước.<ref name="FeigeRetreats" /> Khi chọn đạo diễn cho một dự án, Marvel Studios tìm kiếm những nhà làm phim để thuê những người có khả năng hướng dẫn một bộ phim,<ref name="FastCompany" /> với một số lựa chọn của họ được coi là "trái ngành", cho một tác phẩm trước đây của một đạo diễn. Feige nhận xét, "Bạn không cần phải đạo diễn một bộ phim hiệu ứng hình ảnh lớn, khổng lồ để thực hiện một bộ phim hiệu ứng hình ảnh lớn, khổng lồ cho chúng tôi. Bạn chỉ cần làm một điều gì đó đặc biệt tuyệt vời."<ref name="ChooseDirector" />

Hãng phim đảm bảo các đạo diễn cởi mở với ý tưởng về vũ trụ chung và sẵn sàng đưa vào các tài liệu liên kết, chẳng hạn như Kenneth Branagh và Joe Johnston cần đưa vào các cảnh dàn dựng của ''Avengers'' trong ''Thor'' và ''Captain America: Kẻ báo thù đầu tiên'', tương ứng.<ref name="BostonApril2012" /> Marvel Studios thường có ý tưởng lớn mà họ muốn khám phá hoặc xây dựng trong một dự án, chẳng hạn như Hydra xâm nhập vào S.H.I.E.L.D. trong ''Captain America: Chiến binh mùa đông'', tùy thuộc vào các nhà làm phim để giải thích và "ứng biến một chút" để đến đó.<ref name="RussosCrave" /> Sau khi những ý tưởng này đã được phát triển, nhóm sáng tạo sau đó bắt đầu khám phá những ý tưởng xảy ra trong các dự án khác trong tương lai để xem cách tạo ra bất kỳ kết nối vũ trụ nào lớn hơn.<ref name="RussosDirectingProcess" /> Có rất nhiều sự hợp tác giữa anh em nhà Russo và các nhà biên kịch [[Christopher Markus và Stephen McFeely]] với các đạo diễn và biên kịch của Giai đoạn Ba khác để đảm bảo "mọi thứ diễn ra đúng hướng" cho "đỉnh cao" của MCU trong ''Avengers: Cuộc chiến vô cực'' và ''Avengers: Hồi kết''.<ref name="RussosWritersPhase3" />

Marvel Studios cũng bắt đầu ký hợp đồng với các diễn viên của họ cho nhiều bộ phim, bao gồm cả việc ký hợp đồng với nam diễn viên [[Samuel L. Jackson]] cho một hợp đồng chín phim "chưa từng có tiền lệ" khi đó.<ref name="THRFeb2009" /> Feige cho biết hãng phim có tất cả các diễn viên ký hợp đồng cho nhiều phim, với tiêu chuẩn là 3 hoặc nhiều hơn, và 9 hoặc 12 hợp đồng phim "hiếm hơn".<ref name="FeigeContracts" /> Hợp đồng của diễn viên cũng có các điều khoản cho phép Marvel sử dụng tối đa ba phút diễn xuất của một diễn viên từ phim này sang phim khác, mà Marvel mô tả là "vật liệu bắc cầu".<ref name="CreativeCommittee2" /> Vào đầu Giai đoạn 4, Marvel Studios đã không còn ký hợp đồng với các diễn viên cho một số lượng lớn các dự án, với thời hạn thỏa thuận khác nhau đối với từng diễn viên và dự án. Feige cho biết hãng phim đang tìm kiếm những diễn viên hào hứng tham gia nhượng quyền thương mại và xuất hiện trong nhiều dự án mà không bị ràng buộc bởi các nghĩa vụ hợp đồng. Ông cũng lưu ý rằng họ đang bắt đầu đưa các điểm tham quan công viên giải trí vào các giao dịch của các diễn viên.<ref name="ActorContractsJuly2021" />

Vào tháng 8 năm 2012, Marvel đã ký hợp đồng độc quyền với Joss Whedon đến tháng 6 năm 2015 cho điện ảnh và truyền hình. Với thỏa thuận này, Whedon sẽ "đóng góp sáng tạo" vào Giai đoạn 2 của MCU và phát triển loạt phim truyền hình đầu tiên lấy bối cảnh vũ trụ.<ref name="WhedonConsultDeal" /> Vào tháng 4 năm 2017, James Gunn tiết lộ rằng anh sẽ làm việc với Marvel "để giúp thiết kế câu chuyện của [các nhân vật trong Vệ binh dải ngân hà] đi đến đâu, và đảm bảo tương lai của Vũ trụ Marvel đặc biệt, chân thực và huyền diệu như những gì chúng tôi đã tạo ra cho đến nay".<ref name="GunnVol3Confirm" /> Đến tháng 12 năm 2020, do tác động của COVID-19 đối với các rạp chiếuvà các hãng phim chuyển hướng khỏi việc phát hành tại rạp, Marvel Studios bắt đầu khám phá các hợp đồng cập nhật cho các diễn viên, biên kịch, đạo diễn và nhà sản xuất để nhận được khoản bồi thường đã điều chỉnh trong trường hợp phim phải ra mắt trên Disney+ thay vì ở rạp. ''TheWrap'' báo cáo rằng họ tin rằng các hợp đồng mới sẽ chỉ áp dụng cho các bộ phim sắp bắt đầu sản xuất và không rõ liệu có điều chỉnh nào sẽ được thực hiện đối với các hợp đồng đối với các bộ phim đã hoàn thành nhưng chưa được phát hành hay không.<ref name="WrapNewContractsDec2020" />

Đối với Marvel Television, Loeb giải thích rằng họ tự coi mình là nhà sản xuất hỗ trợ người chiếu: "chúng tôi tham gia vào mọi khía cạnh của quá trình sản xuất — cho dù đó là ở trong phòng biên kịch, biên tập trên phim trường, tuyển diễn viên — mọi bước của quá trình sản xuất thông qua đội ngũ Marvel để kể câu chuyện hay nhất mà chúng tôi có thể." Anh ấy nói thêm rằng studio có thể làm việc trên rất nhiều loạt phim trên các mạng và nền tảng khác nhau bởi vì tất cả những gì họ cần là một người từ studio làm việc trên mỗi loạt phim để giúp "hướng dẫn quy trình".<ref name="LoebJul2017" /> Các diễn viên xuất hiện trong loạt phim truyền hình Marvel, chẳng hạn như [[Charlie Cox]] (Matt Murdock / Daredevil trong ''Daredevil'') và Adrianne Palicki (Bobbi Morse / Mockingbird trong ''Agent of S.H.I.E.L.D.''), theo hợp đồng có nghĩa vụ xuất hiện trong một bộ phim của Marvel nếu được yêu cầu.<ref name="CoxFilms" /><ref name="PalickiFilms" /> Khi phát triển miniseries chéo ''The Defenders'', người dẫn chương trình Marco Ramirez đã tham khảo ý kiến của những người tạo ra tất cả các loạt phim Marvel Netflix riêng lẻ, nhờ họ đọc từng kịch bản cho ''The Defenders'' và cung cấp thông tin chi tiết về thế giới của từng nhân vật.<ref name="RamirezEWJan2017" /> Vào tháng 12 năm 2021, Feige xác nhận rằng Cox sẽ đóng lại vai Daredevil trong các sản phẩm MCU của Marvel Studios,<ref name="CoxMarvelStudios" /> với Cox lần đầu tiên đóng lại vai này trong bộ phim ''[[Người Nhện: Không còn nhà]]'' (2021). Ngoài ra, D'Onofrio lần đầu tiên thể hiện lại vai diễn Kingpin trong loạt phim ''[[Hawkeye (phim truyền hình)|Hawkeye]]'' của Disney''+'' (2021).<ref name="D'OnofrioCoxReprise" />

== Phim điện ảnh ==
{{Chính|Danh sách phim điện ảnh của Vũ trụ Điện ảnh Marvel}}
Marvel Studios phát hành phim của mình theo nhóm gọi là "Giai đoạn".<ref name="DailyDotPhases" /><ref name="DigitalSpyPhases" />

=== Kỷ nguyên Vô cực ===
Ba giai đoạn đầu tiên được gọi chung là "Kỷ nguyên Vô cực" (The Infinity Saga).<ref name="FFHInfinitySaga" /><ref name="DisneyAvengersIM3" />

==== Giai đoạn 1 ====
{{see also|Vũ trụ Điện ảnh Marvel: Giai đoạn Một}}
{{columns-list|{{plainlist|
* ''[[Người Sắt (phim 2008)|Người Sắt]]'' (2008)
* ''[[Người khổng lồ xanh phi thường]]'' (2008)
* ''[[Người Sắt 2]]'' (2010)
* ''[[Thor (phim)|Thor]]'' (2011)
* ''[[Captain America: Kẻ báo thù đầu tiên]]'' (2011)
* ''[[Biệt đội siêu anh hùng]]'' (2012)}}|colwidth=30em}}

==== Giai đoạn 2 ====
{{see also|Vũ trụ Điện ảnh Marvel: Giai đoạn Hai}}
{{columns-list|{{plainlist|
* ''[[Người Sắt 3]]'' (2013)
* ''[[Thor 2: Thế giới Bóng tối|Thor: Thế giới Bóng tối]]'' (2013)
* ''[[Captain America 2: Chiến binh mùa đông|Captain America: Chiến binh mùa đông]]'' (2014)
* ''[[Vệ binh dải Ngân Hà (phim)|Vệ binh dải Ngân Hà]]'' (2014)
* ''[[Avengers: Đế chế Ultron]]'' (2015)
* ''[[Người Kiến (phim)|Người Kiến]]'' (2015)}}|colwidth=30em}}

==== Giai đoạn 3 ====
{{see also|Vũ trụ Điện ảnh Marvel: Giai đoạn Ba}}
{{columns-list|{{plainlist|
* ''[[Captain America: Nội chiến siêu anh hùng]]'' (2016)
* ''[[Doctor Strange: Phù thủy tối thượng]]'' (2016)
* ''[[Vệ binh dải Ngân Hà 2]]'' (2017)
* ''[[Người Nhện: Trở về nhà]]'' (2017)
* ''[[Thor: Tận thế Ragnarok]]'' (2017)
* ''[[Black Panther: Chiến binh Báo Đen|Chiến binh Báo Đen]]'' (2018)
* ''[[Avengers: Cuộc chiến vô cực]]'' (2018)
* ''[[Người Kiến và Chiến binh Ong]]'' (2018)
* ''[[Đại úy Marvel (phim)|Đại úy Marvel]]'' (2019)
* ''[[Avengers: Hồi kết]]'' (2019)
* ''[[Người Nhện xa nhà|Người Nhện: Xa nhà]]'' (2019)}}|colwidth=30em}}

=== Kỷ nguyên Đa Vũ trụ ===
Ba giai đoạn thứ hai được gọi chung là "Kỷ nguyên Đa Vũ trụ" (The Multiverse Saga), và bao gồm loạt phim truyền hình trên [[Disney+]].<ref name="SDCC2022" /><ref name="PhaseFourListGR" />

==== Giai đoạn 4 ====
{{see also|Vũ trụ Điện ảnh Marvel: Giai đoạn Bốn}}
{{columns-list|{{plainlist|
* ''[[Góa phụ đen (phim)|Goá phụ đen]]'' (2021)
* ''[[Shang-Chi và huyền thoại Thập Luân]]'' (2021)
* ''[[Chủng tộc bất tử]]'' (2021)
* ''[[Người Nhện: Không còn nhà]]'' (2021)
* ''[[Phù thủy tối thượng trong Đa Vũ trụ hỗn loạn]]'' (2022)
* ''[[Thor: Tình yêu và sấm sét]]'' (2022)
* ''[[Chiến binh Báo Đen: Wakanda bất diệt]]'' (2022)}}|colwidth=30em}}

==== Giai đoạn 5 ====
{{see also|Vũ trụ Điện ảnh Marvel: Giai đoạn Năm}}
{{columns-list|{{plainlist|
* ''[[Người Kiến và Chiến binh Ong: Thế giới Lượng tử]]'' (2023)
* ''[[Vệ binh dải Ngân Hà 3]]'' (2023)
* ''[[Biệt đội Marvel]]'' (2023)
* ''[[Deadpool và Wolverine]]'' (2024)
* ''Captain America: Brave New World'' (2025)
* ''Thunderbolts*'' (2024)}}|colwidth=30em}}

==== Giai đoạn 6 ====
{{see also|Vũ trụ Điện ảnh Marvel: Giai đoạn Sáu}}
{{columns-list|{{plainlist|
* ''Fantastic Four'' (2025)
* ''Blade'' (2025)
* ''Avengers: Doomsday'' (2026)
* ''Avengers: Secret Wars'' (2027)}}|colwidth=30em}}

== Phim truyền hình ==
{{Chính|Danh sách phim truyền hình của Vũ trụ Điện ảnh Marvel}}

=== Loạt phim Marvel Televisions ===
{{Chính|Danh sách phim truyền hình ABC của Marvel|Danh sách phim truyền hình Netflix của Marvel|Danh sách phim truyền hình dành cho giới trẻ của Marvel|Phim truyền hình Cuộc phiêu lưu vào nỗi sợ của Marvel}}Marvel Television đã sản xuất nhiều phim truyền hình dài tập trong MCU trên các kênh truyền hình, phát trực tuyến và truyền hình cáp. Loạt phim ''[[Agents of S.H.I.E.L.D.]]'' (2013–2020), ''Agent Carter'' (2015–2016) và ''Inhumans'' (2017) được chiếu trên [[American Broadcasting Company|ABC]]; loạt phim ''Daredevil'' (2015–2018), ''[[Jessica Jones (phim truyền hình)|Jessica Jones]]'' (2015–2019), ''[[Luke Cage]]'' (2016–2018), ''[[Thiết Quyền (phim truyền hình)|Iron Fist]]'' (2017–2018), ''The Defenders'' (2017) và ''The Punisher'' (2017–2019) được chiếu trên [[Netflix]]; loạt phim dành cho người lớn trẻ tuổi bao gồm ''Runaways'' (2017–2019) chiếu trên [[Hulu]] và ''Cloak & Dagger'' (2018–2019) được chiếu trên [[Freeform]]; và loạt phim Hulu ''Helstrom'' (2020) ban đầu được dự định là khởi đầu cho loạt phim "Adventure into Fear" đã từng được lên kế hoạch.<ref name="LoebAug2019" />

=== Loạt phim Marvel Studios ===
Loạt phim truyền hình, được phát hành trên Disney+, đã được đưa vào như một phần của Giai đoạn ngoài các phim truyện của họ.

==== Giai đoạn Bốn ====
{{see also|Vũ trụ Điện ảnh Marvel: Giai đoạn Bốn#Phim truyền hình|3=Danh sách các phim ngắn đặc biệt Marvel Studios}}
{{columns-list|{{plainlist|
* ''[[WandaVision]]'' (2021)
* ''[[The Falcon and the Winter Soldier]]'' (2021)
* ''[[Loki (phim truyền hình)|Loki]]'' mùa 1 (2021)
* ''[[What If...?]]'' mùa 1 (2021)
* ''[[Hawkeye (phim truyền hình)|Hawkeye]]'' (2021)
* ''[[Moon Knight (phim truyền hình)|Moon Knight]]'' (2022)
* ''[[Ms. Marvel (phim truyền hình)|Ms. Marvel]]'' (2022)
* ''[[She-Hulk: Attorney at Law]]'' (2022)}}|colwidth=30em}}

Hai phần phim đặc biệt gồm ''[[Werewolf by Night (truyền hình đặc biệt)|Werewolf by Night]]'' (2022) và ''[[The Guardians of the Galaxy Holiday Special]]'' (2022).<ref name="PhaseFourListGR" /><ref name="GotGHSPhaseFour" />

==== Giai đoạn 5 ====
{{see also|2=Vũ trụ Điện ảnh Marvel: Giai đoạn Năm#Phim truyền hình}}
{{columns-list|{{plainlist|
* ''[[What If...?]]'' mùa 2 (2023)
* ''[[Secret Invasion (phim truyền hình)|Secret Invasion]]'' (2023)
* ''[[Echo]]'' (2023)
* ''[[Loki (phim truyền hình)|Loki]]'' mùa 2 (2023)
* ''[[Ironheart (phim truyền hình)|Ironheart]]'' (2023)
* ''Agatha: Coven of Chaos'' (2023)
* ''Daredevil: Born Again'' (2024)}}|colwidth=30em}}

=== Marvel One-Shots ===
{{Main|Marvel One-Shots|Team Thor}}

Marvel One-Shots là một loạt các phim ngắn trực tiếp được đưa vào như một phần đặc biệt trong các bản phát hành dạng Blu-ray và phân phối kỹ thuật số của các bộ phim MCU. Các bộ phim bao gồm ''The Consultation'' (2011), ''A Funny Thing Happened on the Way to Thor's Hammer'' (2011),<ref name="OneShotsAnnouncement" /> ''Item 47'' (2012),<ref name="Item47" /> ''Agent Carter'' (2013),<ref name="CBRCarter" /> và ''All Hail the King'' (2014).<ref name="AHTK" />

Sau khi One-Shots có mặt trên Disney+ vào tháng 1 năm 2022, Marvel đã phân loại loạt phim ngắn ''Team Thor'' là One-Shots.<ref name="OneShotsD+Release" /><ref name="TeamThorOneShots" /><ref name="TeamThorOneShotsD+Tweet" /> ''Team Thor'' là một loạt phim ngắn mô phỏng trực tiếp video được phát hành từ năm 2016 đến năm 2018, bao gồm ''Team Thor'', ''Team Thor: Part 2'' và ''Team Darryl'', tất cả đều được viết kịch bản và đạo diễn của [[Taika Waititi]].<ref name="TeamThor" /><ref name="TeamThorPart2" /><ref name="TeamDarryl" />

=== ''I am Groot'' ===
{{Main|I Am Groot}}
''I Am Groot'' là một loạt phim hoạt hình ngắn của [[Disney+]] với sự tham gia của Baby Groot trong các cuộc phiêu lưu với các nhân vật mới và khác thường.<ref name="IAmGroot" /><ref name="DisneyInvestorDayVerge" /><ref name="IAmGrootPhotoreal" /> [[Vin Diesel]] đóng lại vai diễn của mình, với tất cả năm tập phim ngắn được phát hành vào ngày 10 tháng 8 năm 2022.<ref name="IAmGrootTrailerVariety" />

== Phương tiện truyền thông khác ==

=== Loạt phim kỹ thuật số ===
''WHIH Newsfront'' (2015–2016) là một phần phim về chương trình thời sự trong vũ trụ Marvel, được miêu tả như một chiến dịch tiếp thị cho một số bộ phim MCU, được tạo ra với sự hợp tác của [[Google]] cho [[YouTube]].<ref name="WHIHPromo" /><ref name="BibbReveal" /> Chiến dịch là một phần mở rộng của mạng tin tức hư cấu WHIH World News, đưa tin về các sự kiện lớn trong nhiều bộ phim điện ảnh và loạt phim truyền hình của MCU.<ref name="WHIHWorldNews" /> Leslie Bibb đảm nhận vai Christine Everhart trong phim ''[[Người Sắt (phim 2008)|Người sắt]]''.<ref name="BibbReveal" />

''Agents of SHIELD: Slingshot'' (2016) là một loạt phim truyền hình kỹ thuật số được sản xuất bởi Marvel Television, bộ phim là phần bổ sung cho ''[[Agents of S.H.I.E.L.D.|Agents of SHIELD]]''.<ref name="Slingshot" />

Hai mùa đầu tiên của ''The Daily Bugle'' (2019 – nay) là một chương trình thời sự trong vũ trụ điện ảnh đóng vai trò là chiến dịch tiếp thị lan truyền cho các bộ phim ''[[Người Nhện xa nhà]]'' và ''[[Người Nhện: Không còn nhà]]'' với các video được phát hành trên [[YouTube]] và [[TikTok]]. Nó dựa trên những bản tin giật gân hư cấu cùng tên xuất hiện trong MCU — bản thân nó dựa trên cơ quan báo chí hư cấu cùng tên xuất hiện trong một số ấn phẩm của [[Marvel Comics]]. JK Simmons và Angourie Rice đóng lại vai J. Jonah Jameson và Betty Brant từ loạt phim điện ảnh ''Spider-Man''.<ref name="DailyBugleTikTok" />

=== Truyện tranh ===
{{Chính|Truyện tranh đi kèm Vũ trụ Điện ảnh Marvel}}
Nhiều ấn phẩm truyện tranh đã được xuất bản bởi Marvel Comics được đưa vào những bộ phim điện ảnh và loạt phim truyền hình MCU. Chúng nhằm mục đích kể những câu chuyện bổ sung về các nhân vật hiện có hoặc tạo kết nối giữa các dự án của MCU mà không nhất thiết phải mở rộng vũ trụ hoặc giới thiệu các khái niệm hoặc nhân vật mới.<ref name="IM2comics" /><ref name="TieInComics2" />

=== Sách ===
{{For-text|sách viết về MCU|{{section link||Sách hướng dẫn}} ở dưới}}
''Hồ sơ Wakanda: Khám phá công nghệ của Avengers and Beyond'' là "một tập hợp các giấy tờ, bài báo, bản thiết kế và ghi chú được tích lũy trong suốt lịch sử bởi War Dogs của Wakanda" theo yêu cầu của Shuri . Nó được sắp xếp theo các lĩnh vực nghiên cứu và bao gồm những tiến bộ công nghệ trong Vũ trụ Điện ảnh Marvel. Cuốn sách tồn tại trong vũ trụ được viết bởi Troy Benjamin và được xuất bản bởi Epic Ink và Quarto Publishing Group. ''Tệp Wakanda'' có nội dung được in bằng mực UV có thể được xem bằng đèn UV hình hạt Kimoyo đi kèm với sách. Nó được phát hành vào ngày 20 tháng 10 năm 2020.<ref name="WakandaFiles" />

=== Âm nhạc ===
{{Chính|Âm nhạc của Vũ trụ Điện ảnh Marvel}}
Nhiều nhà soạn nhạc khác nhau đã tạo ra điểm số đánh giá cao về mặt âm nhạc cho các phim điện ảnh và truyền hình của các bộ phim MCU, loạt phim truyền hình, phim ngắn và các dự án liên quan khác của MCU. Bài hát gốc cũng đã được tạo ra sự đặc biệt để sử dụng trong nhượng quyền thương mại, trong khi Brian Tyler và Michael Giacchino còn thiết kế logo cho Marvel Studios.<ref name="FanfareTyler" /><ref name="FanfareGiacchino" />

== Mốc thời gian ==
{{Hatnote|Phần này đề cập đến phương tiện do Marvel Studios phát hành.}}

=== Dòng thời gian mô tả trong MCU ===
{{Timeline of release years
| title = Dòng thời gian thiêng liêng Vũ trụ Điện ảnh Marvel
| subtitle = (kể từ ''[[Chiến binh Báo Đen: Wakanda bất diệt]]''){{efn|''[[Loki (phim truyền hình)|Loki]]'' và ''[[What If...?]]'' không trong sơ đồ vì các phim xảy ra ngoài dòng thời gian chính.<ref name="LokiTimeline" /><ref name="WhatIfTimeline" />  Dòng thời gian của Disney+ đặt ''Loki'' và ''What If...?'' ở giữa ''Avengers: Hồi kết'' và ''WandaVision''.<ref name="LokiDisney+Placement" /><ref name="WhatIfDisney+Placement" />}}
| compressempty = yes
| range1 = 1943–2025
| range1_color = #E50B15 #000000

| 1943 = ''[[Captain America: Kẻ báo thù đầu tiên]]''<ref name="10YearTimelineScreenRant" />
| 1943_to = 1945
| 1946 = ''Agent Carter''<ref name="CBRCarter" />

| 1995 = ''[[Đại úy Marvel (phim)|Đại úy Marvel]]''<ref name="CMTimeline" />

| 2010 = ''[[Người Sắt (phim 2008)|Người Sắt]]''<ref name="10YearTimelineScreenRant" /><ref name="TimelineInfographic" />
| 2011a = ''[[Người Sắt 2]]''<ref name="10YearTimelineScreenRant" /><ref name="TimelineInfographic" />
| 2011b = ''[[Người khổng lồ xanh phi thường]]''<ref name="TimelineInfographic" />
| 2011c = ''A Funny Thing...''<ref name="OneShotsAnnouncement" /><ref name="TimelineInfographic" />
| 2011d = ''[[Thor (phim)|Thor]]''<ref name="TimelineInfographic" />
| 2011e = ''The Consultant''<ref name="OneShotsAnnouncement" /><ref name="TimelineInfographic" />
| 2012a = ''[[Biệt đội siêu anh hùng]]''<ref name="EndgameTimeHeist" />
| 2012b = ''Item 47''<ref name="Item47" />
| 2012c = ''[[Người Sắt 3]]''<ref name="10YearTimelineScreenRant" /><ref name="CapTWSSynopsis1" />
| 2013a = ''All Hail the King''<ref name="AHTK" />
| 2013b = ''[[Thor 2: Thế giới Bóng tối]]''<ref name="EndgameTimeHeist" />
| 2014a = ''[[Captain America 2: Chiến binh mùa đông]]''<ref name="10YearTimelineScreenRant" /><ref name="CapTWSSynopsis1" />
| 2014b = ''[[Vệ binh dải Ngân Hà (phim)|Vệ binh dải Ngân Hà]]''<ref name="GotGTimeline" />
| 2014c = ''[[I Am Groot]]'' tập 1<ref name="IAmGrootTimeline" />
| 2014d = ''[[Vệ binh dải Ngân Hà 2]]''<ref name="GotG2Timeline2" />
| 2014e = ''[[I Am Groot]]'' tập 2–5<ref name="IAmGrootTimeline" />
| 2015a = ''[[Avengers: Đế chế Ultron]]''<ref name="10YearTimelineScreenRant" />
| 2015b = ''[[Người Kiến (phim)|Người Kiến]]''<ref name="10YearTimelineScreenRant" /><ref name="/Film65Things1"/>
| 2016a = ''[[Captain America: Nội chiến siêu anh hùng]]''<ref name="10YearTimelineScreenRant" /><ref name="CapCWTimeline" />
| 2016b = ''[[Góa phụ đen (phim)|Góa phụ đen]]''<ref name="BWTimeline" />
| 2016c = ''[[Black Panther: Chiến binh Báo Đen]]''<ref name="BPProductionBegins" />
| 2016d = ''[[Người Nhện: Trở về nhà]]''<ref name="SMHTimeline" />
| 2016e = ''[[Doctor Strange: Phù thủy tối thượng]]''<ref name="DSEndgame" /><ref name="DoctorStrangeEE" />
| 2017b = ''[[Thor: Tận thế Ragnarok]]''<ref name="Oct2014EventMarvel" /><ref name="RagnarokSDCC" />
| 2018a = ''[[Người Kiến và Chiến binh Ong]]''<ref name="AMWTimeline" />
| 2018b = ''[[Avengers: Cuộc chiến vô cực]]''<ref name="CWIWTimeline" /><ref name="EndgameTimes" />

| 2023a = ''[[Avengers: Hồi kết]]''<ref name="EndgameTimes" />
| 2023b = ''[[WandaVision]]''<ref name="WVTimeline" />
| 2024a = ''[[The Falcon and the Winter Soldier]]''<ref name="FWSTimeline" />
| 2024b = ''[[Shang-Chi và huyền thoại Thập Luân]]''<ref name="ShangChiDisney+Placement" />
| 2024c = ''[[Chủng tộc bất tử]]''<ref name="EternalsTimeline" /><ref name="EternalsTimeline2" />
| 2024d = ''[[Người Nhện xa nhà]]''<ref name="FFHTimeline" />
| 2024e = ''[[Người Nhện: Không còn nhà]]''<ref name="NWHTimeline" />
| 2024f = ''[[Phù thủy tối thượng trong Đa Vũ trụ hỗn loạn]]''<ref name="MarvelDisney+TimelineJun2022" />
| 2024g = ''[[Hawkeye (phim truyền hình)|Hawkeye]]''<ref name="HawkeyeTimeline" />
| 2025a = ''[[Moon Knight (phim truyền hình)|Moon Knight]]''<ref name="MKTimeline" />
| 2025b = ''[[Chiến binh Báo Đen: Wakanda bất diệt]]''<ref name="BPWFTimeline" />
| 2025c = ''[[She-Hulk: Attorney at Law]]''<ref name="SHAaLD+Timeline" />
| 2025d = ''[[Ms. Marvel (phim truyền hình)|Ms. Marvel]]''<ref name="MsMarvelTimeline" /> 
| 2025e = ''[[Thor: Tình yêu và sấm sét]]''<ref name="TLATTimeline" />
| 2025f = ''[[The Guardians of the Galaxy Holiday Special]]<ref name="TGOGHSTimeline" />
| 2025g = ''[[Người Kiến và Chiến binh Ong: Thế giới Lượng tử]]<ref name="AM&TWTimeline" />}}

Trong Giai đoạn 1 của MCU, Marvel Studios đã sắp xếp một số câu chuyện trong phim của họ có liên quan đến nhau, mặc dù họ không có kế hoạch dài hạn cho dòng thời gian của vũ trụ thống nhất vào thời điểm đó.<ref name="Phase1Timeline" /> ''[[Người Sắt 2]]'' lấy bối cảnh sáu tháng sau các sự kiện của ''[[Người Sắt]]'',<ref name="IM2Timeline" /> cùng thời điểm với phim ''[[Thor (phim)|Thor]]'' theo nhận xét của nhân vật Nick Fury.<ref name="Phase1Timeline" /> Một số bộ phim ngắn của Marvel cũng xảy ra xung quanh các sự kiện của các phim Giai đoạn 1, bao gồm ''The Consultation'' (lấy bối cảnh sau các sự kiện của ''[[Người Sắt 2]]'' và ''[[Người khổng lồ xanh phi thường]]''), ''A Funny Thing..., Happened on the Way to Thor's Hammer'' (lấy bối cảnh trước các sự kiện của ''[[Thor (phim)|Thor]]''),<ref name="OneShotsAnnouncement" /> ''Item 47'' (lấy bối cảnh sau ''[[Biệt đội siêu anh hùng]]''),<ref name="Item47" /> và ''Agent Carter'' (lấy bối cảnh một năm sau sự kiện của ''[[Captain America: Kẻ báo thù đầu tiên]]'').<ref name="CBRCarter" />

Vì muốn đơn giản hóa dòng thời gian trong vũ trụ,<ref name="Phase1Timeline" /> các bộ phim của Giai đoạn 2 được lấy bối cảnh trong thời gian thực liên quan đến ''[[Biệt đội siêu anh hùng]],'' ''[[Người Sắt 3]]'' diễn ra vào khoảng sáu tháng sau, vào lễ Giáng sinh;<ref name="CapTWSSynopsis1" /><ref name="IM3TimeFrame" /> ''[[Thor 2: Thế giới Bóng tối]]'' lấy bối cảnh một năm sau đó;<ref name="ThorTDWSynopsis1" /> ''[[Captain America 2: Chiến binh mùa đông]]'' là hai năm sau đó.<ref name="CapTWSSynopsis1" /> ''[[Avengers: Đế chế Ultron]]'' và ''[[Người Kiến (phim)|Người Kiến]]'' kết thúc giai đoạn vào năm 2015,<ref name="THRAvengers2ReleaseDate" /><ref name="AntManReleaseDate" /> với vài tháng trôi qua giữa các bộ phim trong vũ trụ như trong đời thực.<ref name="/Film65Things1"/> ''All Hail the King'' lấy bối cảnh sau các sự kiện của ''[[Người Sắt 3]]''.<ref name="AHTK" />

Đối với Giai đoạn 3, hai đạo diễn anh em nhà Russo muốn tiếp tục sử dụng thời gian thực, và vì vậy ''[[Captain America: Nội chiến siêu anh hùng]]'' bắt đầu một năm sau ''[[Avengers: Đế chế Ultron]]'',<ref name="CapCWTimeline" /> với ''[[Avengers: Cuộc chiến vô cực]]'' lấy bối cảnh hai năm sau đó.<ref name="CWIWTimeline" /> Tuy nhiên, nhà sản xuất Brad Winderbaum cho biết các phim Giai đoạn 3 sẽ thực sự "xảy ra chồng lên nhau" trong khi ít "đan xen" hơn như các phim Giai đoạn 1,<ref name="ColliderSept2017" /> với ''[[Black Panther: Chiến binh Báo Đen]]'' và ''[[Người Nhện: Trở về nhà]]'' lần lượt bắt đầu một tuần và vài tháng sau ''[[Captain America: Nội chiến siêu anh hùng]]'';<ref name="BPProductionBegins" /><ref name="SMHTimeline" /> ''[[Thor: Tận thế Ragnarok]]'' bắt đầu bốn năm sau ''[[Thor 2: Thế giới Bóng tối]]'' và hai năm sau ''[[Avengers: Đế chế Ultron]]'',<ref name="Oct2014EventMarvel" /><ref name="RagnarokSDCC" /> cùng thời điểm với ''[[Captain America: Nội chiến siêu anh hùng]]'' và ''[[Người Nhện: Trở về nhà]]'';<ref name="ColliderSept2017" />  ''[[Doctor Strange: Phù thủy tối thượng]]'' diễn ra trong hơn một năm và kết thúc "gộp với phần còn lại của MCU";<ref name="DoctorStrangeEE" />  ''[[Người Kiến và Chiến binh Ong]]'' cũng lấy bối cảnh hai năm sau ''[[Captain America: Nội chiến siêu anh hùng]]'' và một thời gian ngắn trước ''[[Avengers: Cuộc chiến vô cực]]'';<ref name="AMWTimeline" /> ''[[Vệ binh dải Ngân Hà (phim)|Vệ binh dải Ngân Hà]]'' và phần tiếp theo của phim là ''[[Vệ binh dải Ngân Hà 2]]'' được đặt bối cảnh rõ ràng vào năm 2014,<ref name="GotGTimeline" /><ref name="GotG2Timeline2" /> mà Feige tin rằng sẽ tạo ra khoảng cách bốn năm giữa ''[[Vệ binh dải Ngân Hà 2]]'' và ''[[Avengers: Cuộc chiến vô cực]]'', mặc dù các phim MCU khác cho đến thời điểm đó không xác định năm chiếu trên màn ảnh.<ref name="GuardiansIWFourYears" /> Sau ''[[Avengers: Cuộc chiến vô cực]]'', anh em nhà Russo cho biết các bộ phim trong tương lai sẽ không nhất thiết phải được thiết lập theo thời gian thực vì có "rất nhiều cách rất sáng tạo để câu chuyện có thể bắt đầu từ đây", với cả ''[[Người Kiến và Chiến binh Ong]]'' và ''[[Đại uý Marvel (phim)|Đại uý Marvel]]'' đặt trước đó trong dòng thời gian;<ref name="AfterIW" /> với ''[[Đại uý Marvel (phim)|Đại uý Marvel]]'' lấy bối cảnh vào năm 1995.<ref name="CMTimeline" /> ''[[Avengers: Hồi kết]]'' bắt đầu ngay sau ''[[Avengers: Cuộc chiến vô cực]]'' và kết thúc vào năm 2023 sau một khoảng thời gian kéo dài 5 năm.<ref name="EndgameTimes" /> Thời gian xác nhận ngày ra mắt của một số bộ phim khác, bao gồm ''[[Biệt đội siêu anh hùng]]'' năm 2012, ''[[Thor 2: Thế giới Bóng tối]]'' năm 2013, ''[[Vệ binh dải Ngân Hà (phim)|Vệ binh dải Ngân Hà]]'' năm 2014,<ref name="EndgameTimeHeist" /> ''[[Doctor Strange: Phù thủy tối thượng]]'' vào năm 2017,<ref name="DSEndgame" /> và ''[[Người Kiến và Chiến binh Ong]]'' vào năm 2018 cùng lúc với ''[[Avengers: Cuộc chiến vô cực]]''. ''[[Người Nhện xa nhà]]'' bắt đầu tám tháng sau ''[[Avengers: Hồi kết]]'' vào năm 2024.<ref name="FFHTimeline" />

Với Giai đoạn 4, Marvel Studios mở rộng sang các loạt phim truyền hình, có mối liên hệ giữa các phim điện ảnh với MCU nhiều hơn so với loạt phim của Marvel Televisions.<ref name="FeigeInterconnectDec2019" /> Nhiều bộ phim trong Giai đoạn này được thiết lập sau các sự kiện của ''[[Avengers: Hồi kết]]''. ''[[WandaVision]]'' (2021) lấy bối cảnh ba tuần sau các sự kiện,<ref name="WVTimeline" /> và trực tiếp dẫn tới ''[[Phù thủy tối thượng trong Đa Vũ trụ hỗn loạn]]'' (2022);<ref name="EWWVNov2020CoverStory" /> Mùa 1 của ''[[Loki (phim truyền hình)|Loki]]'' bắt đầu từ năm 2012 sau các diễn biến của ''[[Avengers: Hồi kết]]'' , nhưng phần lớn của loạt phim tồn tại bên ngoài không thời gian do sự xuất hiện của Time Variance Authority (TVA);<ref name="LokiTimeline" /> phim cũng liên quan tới ''[[Phù thủy tối thượng trong Đa Vũ trụ hỗn loạn]]''.<ref name="LokiDS2" /> ''[[What If...?]]'' lấy bối cảnh sau phần 1 của ''[[Loki (phim truyền hình)|Loki]]'',  khám phá các nhánh thời gian khác nhau trong đa vũ trụ mới được tạo ra, trong đó những khoảnh khắc quan trọng trong các bộ phim MCU diễn ra khác nhau.<ref name="WhatIfTimeline" /><ref name="WhatIf" /> ''[[The Falcon and the Winter Soldier]]'' xảy ra 6 tháng sau ''[[Avengers: Hồi kết]]''.<ref name="FWSTimeline" /> ''[[Chủng tộc bất tử]]'' diễn ra cùng thời điểm với ''[[The Falcon and the Winter Soldier]]'' và ''[[Người Nhện xa nhà]]'', sáu đến tám tháng sau ''[[Avengers: Hồi kết]]'' vào năm 2024,<ref name="EternalsTimeline" /><ref name="EternalsTimeline2" /> trong khi ''[[Người Nhện: Không còn nhà]]'' bắt đầu ngay sau ''[[Người Nhện xa nhà]]'' và tiếp tục vào cuối năm 2024.<ref name="NWHTimeline" /> ''[[Shang-Chi và huyền thoại Thập Luân]]'' xảy ra sau ''[[Avengers: Hồi kết]]'',<ref name="ShangChiTimeline" /> với ''[[She-Hulk: Attorney at Law]]'' đặt một khoảng thời gian tương đối ngắn sau ''Shang-Chi''.<ref name="SHAaLD+Timeline" /><ref name="SHAaLTimeline" /> ''[[Hawkeye (phim truyền hình)|Hawkeye]]'' diễn ra một năm sau ''Hồi kết'', trong mùa Giáng sinh năm 2024.<ref name="HawkeyeTimeline" /><ref name="HawkeyeTimelineChristmas" /> ''[[Moon Knight (phim truyền hình)|Moon Knight]]'' diễn ra sau ''[[Hawkeye (phim truyền hình)|Hawkeye]]'' vào đầu năm 2025,<ref name="MKTimeline" /><ref name="MKTimeline2" /> trong khi ''[[Phù thủy tối thượng trong Đa Vũ trụ hỗn loạn]]'' lấy bối cảnh sau ''[[Người Nhện: Không còn nhà]]''.<ref name="MarvelDisney+TimelineJun2022" /><ref name="MoMTimeline" /> ''[[Ms. Marvel (phim truyền hình)|Ms. Marvel]]'' xảy ra sau ''Moon Knight'', một đến hai năm sau ''Hồi kết''.<ref name="MsMarvelTimeline" /> ''[[Thor: Tình yêu và sấm sét]]'' diễn ra sau ''Hồi kết'',<ref name="ThorLTTimeline" /> tám năm rưỡi sau khi Thor chia tay với Jane, điều này xảy ra bởi ''[[Thor: Tận thế Ragnarok|Ragnarok]]''.<ref name="ThorLTTimeline8Years" /> ''[[Góa phụ đen (phim)|Góa phụ đen]]'' xảy ra giữa ''[[Captain America: Nội chiến siêu anh hùng]]'' và ''[[Avengers: Cuộc chiến vô cực]]'', chủ yếu diễn ra giữa cốt truyện chính của ''Nội chiến siêu anh hùng'' và cảnh cuối cùng của phim.<ref name="BWTimeline" /> ''[[I Am Groot]]'' lấy bối cảnh giữa phần cuối của ''[[Vệ binh dải Ngân Hà (phim)|Vệ binh dải Ngân hà]]'' tới phần đầu của ''[[Vệ binh dải Ngân Hà 2|Vệ binh dải Ngân hà 2]]'' (2017), và đoạn cuối của ''phần 2'' tới cảnh mid-credit của phim.<ref name="IAmGrootTimeline" />

Với Giai đoạn 5, ''[[Secret Invasion (phim truyền hình)|Secret Invasion]]'' lấy bối cảnh sau các sự kiện của ''[[Người Nhện: Không còn nhà]]''.<ref name="SITimeline" />

=== Các nỗ lực sắp xếp ===
{{External media|float=left|image1=[http://i.annihil.us/u/prod/marvel/i/mg/5/40/4fbaad4f8d5ea.jpg Dòng thời gian Giai đoạn 1] được thiết kế đồ họa bởi Marvel vào tháng 5 năm 2012<ref name="TimelineInfographic" />}}
Truyện tranh liên quan tới ''Fury's Big Week'' xác nhận rằng ''[[Người khổng lồ xanh phi thường]]'', ''[[Người Sắt 2]]'' và ''[[Thor (phim)|Thor]]'' đều diễn ra trong vòng một tuần và xảy ra trước một năm với ''[[Biệt đội siêu anh hùng]]''. Nhà biên kịch [[Christopher Yost]] và Eric Pearson đã tuân theo logic thời gian các phim khi dựng theo truyện tranh và nhận được sự chấp thuận từ Feige và Marvel Studios vào dòng thời gian.<ref name="WritingBigWeek" /> Để quảng bá ''[[Biệt đội siêu anh hùng]]'', Marvel đã phát hành một bản thông tin về dòng thời gian vào tháng 5 năm 2012.<ref name="TimelineInfographic" />

Khi ''[[Người Nhện: Trở về nhà]]'' đang được phát triển, đạo diễn kiêm đồng biên kịch [[Jon Watts]] đã được xem một cuộn giới thiệu chi tiết về dòng thời gian MCU do nhà đồng sản xuất Eric Carroll tạo ra khi anh ấy mới bắt đầu làm việc cho [[Marvel Studios]]. Watts cho biết cuộn giấy bao gồm cả nơi liên tục của các bộ phim được xếp hàng và không theo dòng, và khi được mở ra hoàn toàn, nó kéo dài ra ngoài chiều dài của một bàn hội nghị dài. Cuộn giấy này được sử dụng làm cơ sở để dệt nên sự liên tục của ''[[Người Nhện: Trở về nhà]]'' vào các bộ phim trước đó, chẳng hạn như ''[[Biệt đội siêu anh hùng]]''.<ref name="TimelineScroll" /> Điều này được dán nhãn trong phim với một thẻ tiêu đề nói rằng tám năm trôi qua giữa sự kết thúc của ''[[Biệt đội siêu anh hùng]]'' và các sự kiện của ''[[Captain America: Nội chiến siêu anh hùng]]'', vốn đã bị chỉ trích rộng rãi là một lỗi liên tục đã phá vỡ dòng thời gian MCU đã thiết lập, trong đó đáng lẽ chỉ có bốn năm trôi qua.<ref name="SMHTimeline2" /><ref name="FeigeTimelinePlans" /> Ngoài ra, cuộc đối thoại trong ''[[Captain America: Nội chiến siêu anh hùng]]'' cho thấy rằng tám năm trôi qua giữa sự kết thúc của ''[[Người Sắt (phim 2008)|Người Sắt]]'' và các sự kiện của bộ phim đó, mặc dù tính liên tục được thiết lập là gần năm hoặc sáu năm.<ref name="VisionMistake" /><ref name="IWRetcon" /> Đồng đạo diễn của ''[[Avengers: Cuộc chiến vô cực]]'', Joe Russo đã mô tả bước nhảy thời gian tám năm của ''[[Người Nhện: Trở về nhà]]'' là "rất không chính xác",<ref name="RussoSMHIncorrect" /> và sai lầm đã được bỏ qua trong ''[[Avengers: Cuộc chiến vô cực]]'', chỉ ra rằng các sự kiện của nó diễn ra chỉ sáu năm sau ''[[Biệt đội siêu anh hùng]]''.<ref name="IWRetcon" /> Phản ứng của công chúng về ''[[Người Nhện: Trở về nhà]]'' đã truyền cảm hứng cho Marvel Studios phát hành một dòng thời gian mới cho cả ba giai đoạn,<ref name="FeigeTimelinePlans" /> và vào tháng 11 năm 2018, một dòng thời gian xác định ngày cho các sự kiện trong mỗi bộ phim được phát hành cho đến thời điểm đó.<ref name="10YearTimeline" />

{| class="wikitable" style="margin-left: auto; margin-right: auto; width: 65%; border: none;"
|+ ''Marvel Studios: Dòng'' thời gian 10 năm đầu tiên kể từ tháng 11 năm 2018<ref name="10YearTimeline" />
! scope="col" | Năm
! scope="col" | Phim điện ảnh{{efn|''Người khổng lồ xanh phi thường'', ''Người Nhện: Trở về nhà'' và ''Người kiến và Chiến binh Ong'' được thảo luận trong nguồn sách của Marvel Studios: The First 10 Years , nhưng các sự kiện của chúng không được đưa vào dòng thời gian.<ref name="10YearTimeline" />}}
|-
! scope="row" | 1943–1945
| ''Captain America: Kẻ báo thù đầu tiên''
|-
! scope="row" | 2010
| ''Người Sắt''
|-
! scope="row" | 2011
| ''Ngườii Sắt 2'', ''Thor''
|-
! scope="row" | 2012
| ''Biệt đội siêu anh hùng'', ''Người Sắt 3''
|-
! scope="row" | 2013
| ''Thor: Thế giới bóng tối''
|-
! scope="row" | 2014
| ''Captain America: Chiến binh mùa đông'', ''Vệ binh dải Ngân Hà'', ''Vệ binh dải Ngân Hà 2''
|-
! scope="row" | 2015
| ''Avengers: Đế chế Ultron'', ''Người Kiến''
|-
! scope="row" | 2016
| ''Captain America: Nội chiến siêu anh hùng''
|-
! scope="row" | 2016–2017
| ''Doctor Strange: Phù thủy tối thượng''
|-
! scope="row" | 2017
| ''Black Panther: Chiến binh báo đen'', ''Thor: Tận thế Ragnarok'', ''Avengers: Cuộc chiến vô cực''
|}

Dòng thời gian này bỏ qua hai lỗi liên tục "tám năm", nhưng cũng mâu thuẫn với các sự kiện của ''[[Black Panther: Chiến binh Báo Đen]]'' và ''[[Avengers: Cuộc chiến vô cực]]'' bằng cách đặt chúng vào năm 2017. Bất chấp những sai lầm rõ ràng sau này, Thomas Bacon của ''Screen Rant đã'' mô tả dòng thời gian là "Marvel gần nhất có chưa đưa ra tuyên bố chính thức chỉ khi các sự kiện MCU khác nhau được thiết lập ", mang lại "một số cảm giác cân bằng cho tính liên tục của MCU".<ref name="10YearTimelineScreenRant" />

Vào tháng 10 năm 2020, phần Marvel của [[Disney+]] đã được tái cấu trúc để bao gồm các nhóm phim theo giai đoạn, cũng như một nhóm đặt các bộ phim theo thứ tự dòng thời gian.<ref name="Disney+TimelineVerge" /> Thứ tự này là ''[[Captain America: Kẻ báo thù đầu tiên]]'', ''[[Đại uý Marvel (phim)|Đại úy Marvel]]'', ''[[Người Sắt]]'', [[Người Sắt 2|''Người Sắt'' ''2'']], ''[[Thor (phim)|Thor]]'', ''[[Biệt đội siêu anh hùng]]'', ''[[Thor 2: Thế giới Bóng tối|Thor: Thế giới Bóng tối]]'', ''[[Người Sắt 3]]'', ''[[Captain America 2: Chiến binh mùa đông|Captain America: Chiến binh mùa đông]]'', ''[[Vệ binh dải Ngân Hà (phim)|Vệ binh dải Ngân Hà]]'', ''[[Vệ binh dải Ngân Hà 2]]'', ''[[Avengers: Đế chế Ultron]]'', ''[[Người Kiến (phim)|Người Kiến]]'', ''[[Captain America: Nội chiến siêu anh hùng]]'', ''[[Black Panther: Chiến binh Báo Đen]]'', ''[[Doctor Strange: Phù thủy tối thượng]]'', ''[[Thor: Tận thế Ragnarok]]'', ''[[Người Kiến và Chiến binh Ong]]'', ''[[Avengers: Cuộc chiến vô cực]]'' và ''[[Avengers: Hồi kết]]''.<ref name="Disney+TimelineScreenRant" /> Bacon cảm thấy vị trí của ''[[Thor 2: Thế giới Bóng tối|Thor: Thế giới Bóng tối]]'' và ''[[Black Panther: Chiến binh Báo Đen]]'' đã sửa chữa "các vấn đề trước đó" với vị trí của họ trong dòng thời gian ''10 năm đầu'' tháng 11 năm 2018 và rất vui khi Disney và Marvel "nhận ra có thể xem những bộ phim này trong bất kỳ điều gì khác hơn lệnh phát hành.<ref name="Disney+TimelineVerge" />  ''[[Người khổng lồ xanh phi thường]]'', ''[[Người Nhện: Trở về nhà]]'' và ''[[Người Nhện xa nhà]]'' đã bị loại trừ vì Disney không có quyền phân phối của chúng,<ref name="HomecomingDisney+UK" /><ref name="HomecomingDisney+Aus" /> nhưng Bacon cảm thấy ''[[Người khổng lồ xanh phi thường]]'' có thể được xem sau ''[[Người Sắt 2]]'' vì nó xảy ra đồng thời với bộ phim đó;<ref name="DirectFFHD+JapanTimeline" /> ''[[Người Nhện: Trở về nhà]]'' có thể đến sau ''[[Black Panther: Chiến binh Báo Đen]]'' và ''[[Người Nhện xa nhà]]'' có thể được xem cuối cùng.<ref name="DirectFFHD+JapanTimeline" /><ref name="DirectTimelineJun2022HomecomingAdd" /><ref name="DirectTIHD+Timeline" /> Julia Alexander tại ''The Verge'' đồng ý với Bacon rằng "có vẻ như Disney cuối cùng cũng hiểu một tâm lý số khán giả muốn xem phim Marvel theo trình tự thời gian như thế nào".<ref name="DirectTIHD+Timeline" />

Tháng 8 năm 2022, Marvel Studios đã thuê một cá nhân để theo dõi vị trí của các dự án của xưởng trong dòng thời gian MCU.<ref name="MCUTimelineTracker" />

Kể từ ''[[She-Hulk: Attorney at Law]]'', thứ tự dòng thời gian của Disney+ là ''[[Captain America: Kẻ báo thù đầu tiên]]'', ''Agent Carter'', [[Đại uý Marvel (phim)|''Đại úy Marvel'']], ''[[Người Sắt (phim 2008)|Người Sắt]]'', ''[[Người Sắt 2]]'', ''[[Người khổng lồ xanh phi thường]]'',{{efn|name=TIHSpideyFilmsTimeline|''Người khổng lồ xanh phi thường'',<ref name="DirectTIHD+Timeline" /> ''Người Nhện: Trở về nhà'',<ref name="DirectTimelineJun2022HomecomingAdd" /> và ''Người Nhện xa nhà'' xuất hiện trên dòng thời gian của Disney+ phụ thuộc vào tính khả dụng của chúng.<ref name="DirectFFHD+JapanTimeline" />}} ''A Funny Thing Happened on the Way to Thor's Hammer'', ''[[Thor (phim)|Thor]]'', ''The Consultant'', ''[[Biệt đội siêu anh hùng]]'', ''Item 47'', ''[[Thor 2: Thế giới Bóng tối|Thor: Thế giới bóng tối]]'', ''[[Người Sắt 3]]'', ''All Hail the King'', ''[[Captain America 2: Chiến binh mùa đông|Captain America: Chiến binh mùa đông]]'', ''[[Vệ binh dải Ngân Hà (phim)|Vệ binh dải Ngân Hà]]'', ''[[I Am Groot]]'' tập 1, ''[[Vệ binh dải Ngân Hà 2|Vệ binh dải Ngân Hà]] 2'', ''[[I Am Groot]]'' tập 2–5, ''[[Avengers: Đế chế Ultron]]'', ''[[Người Kiến (phim)|Người Kiến]]'', ''[[Captain America: Nội chiến siêu anh hùng]]'', ''[[Góa phụ đen (phim)|Góa phụ đen]]'', ''[[Black Panther: Chiến binh Báo Đen|Black Panther: Chiến binh báo đen]]'', ''[[Người Nhện: Trở về nhà]]'',{{efn|name=TIHSpideyFilmsTimeline}} ''[[Doctor Strange: Phù thủy tối thượng]]'', ''[[Thor: Tận thế Ragnarok]]'', ''[[Người Kiến và Chiến binh Ong]]'', ''[[Avengers: Cuộc chiến vô cực]]'', ''[[Avengers: Hồi kết]]'', ''[[Loki (phim truyền hình)|Loki]]'' mùa 1, ''[[What If...?]]'' mùa 1, ''[[WandaVision]]'', ''[[The Falcon and the Winter Soldier]]'', [[Người Nhện xa nhà]],{{efn|name=TIHSpideyFilmsTimeline}} ''[[Shang-Chi và huyền thoại Thập Luân]]'', ''[[Chủng tộc bất tử]]'', ''[[Phù thủy tối thượng trong Đa Vũ trụ hỗn loạn]]'', ''[[Hawkeye (phim truyền hình)|Hawkeye]]'', ''[[Moon Knight (phim truyền hình)|Moon Knight]]'', ''[[She-Hulk: Attorney at Law]]'' và ''[[Ms. Marvel (phim truyền hình)|Ms. Marvel]]''.<ref name="DirectSheHulkD+Timeline" /><ref name="Disney+TimelineAug2022" />

== Đa Vũ trụ ==
{{Main|Đa Vũ trụ (Vũ trụ Điện ảnh Marvel)}}
Trong ''Sổ tay chính thức của Vũ trụ Marvel từ A đến Z'', Vol. 5, được xuất bản vào năm 2008, được chỉ định Vũ trụ Điện ảnh Marvel là Earth-199999 trong sự liên tục của đa vũ trụ truyện tranh của Marvel, một tập hợp các vũ trụ thay thế hư cấu.<ref name="Earth-199999" /> Các bộ phim truyền hình ''[[Loki (phim truyền hình)|Loki]]'' và ''[[What If...?]]'' là những phim đầu tiên khám phá khái niệm [[đa vũ trụ]] trong MCU,<ref name="LokiTimeline" /><ref name="WhatIfTimeline" /> cũng như bộ phim ''[[Người Nhện: Không còn nhà]]'', đã kết nối MCU với các [[Người Nhện trong điện ảnh|loạt phim Người Nhện]] khác với sự xuất hiện của các nhân vật từ Bộ ba ''Người Nhện'' của [[Sam Raimi]], Các bộ phim ''Người Nhện siêu đẳng'' của [[Marc Webb]] và [[Vũ trụ Người Nhện của Sony]] (SSU).<ref name="NWHSMTASM" /><ref name="SSUNWH" /> Bộ phim SSU ''[[Venom: Đối mặt tử thù]]'' cũng giới thiệu ngắn gọn về vũ trụ chính của MCU.<ref name="SSUNWH" /> rong phim ''[[Phù thủy tối thượng trong Đa Vũ trụ hỗn loạn]]'', vũ trụ chính của các sự kiện MCU được chỉ định là Earth-616 (tên gọi lần đầu tiên được nhắc đến trong ''[[Người Nhện xa nhà]]''), dùng chung tên của vũ trụ chính của [[Marvel Comics]], trong khi một vũ trụ khác được đặt tên là Earth-838.<ref name="MoMUniverses" /> Giai đoạn 4, 5 và 6 sẽ nằm trong "Kỷ nguyên Đa Vũ trụ".<ref name="SDCC2022" />

== Dàn diễn viên và nhân vật ==
Danh mục bao gồm các nhân vật sẽ xuất hiện hoặc đã xuất hiện trong ít nhất ba bộ phim hoặc phần phim lẻ của vũ trụ điện ảnh Marvel và nhận được cát-xê chính trong ít nhất hai bộ phim.

* Ô màu xám biểu thị nhân vật không có trong phim hoặc sự góp mặt của nhân vật chưa được xác nhận
* Chữ A<sup>P</sup> là sự xuất hiện của nhân vật trên phim
* Chữ A<sup>V</sup> là nhân vật chỉ được đóng góp trong phim qua giọng nói

{| class="wikitable" style="text-align: center; width: 99%;"
|-
! scope="col" style="width: 15%;" | Nhân vật
! scope="col" style="width: 16.8%;" | Phim điện ảnh
! scope="col" style="width: 16.8%;" | Phim truyền hình
! scope="col" style="width: 16.8%;" | Phim ngắn
! scope="col" style="width: 16.8%;" | Phim kỹ thuật số
! scope="col" style="width: 16.8%;" | Phim hoạt hình
|-
! scope="row" | Ayo
| colspan="2" | [[Florence Kasumba]]<ref name="KasumbaRecurring">{{chú thích web |last=Patches |first=Matt |date=April 2, 2021 |title=Falcon and the Winter Soldier finds a clever connection to Black Panther |url=https://www.polygon.com/2021/4/2/22363663/falcon-and-the-winter-soldier-black-panther-actress-ending |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211120030551/https://www.polygon.com/2021/4/2/22363663/falcon-and-the-winter-soldier-black-panther-actress-ending |archive-date=November 20, 2021 |access-date=July 29, 2022 |website=[[Polygon (website)|Polygon]]}}</ref><ref name="KasumbaBP2">{{chú thích web |last1=D'Alessandro |first1=Anthony |last2=Fleming |first2=Ryan |last3=Grobar |first3=Matt |date=July 23, 2022 |title=Marvel At Comic-Con 2022: What Phase 5 & 6 Look Like – Update |url=https://deadline.com/2022/07/marvel-phase-5-ironheart-blade-captain-america-new-world-order-1235076104/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220724193655/https://deadline.com/2022/07/marvel-phase-5-ironheart-blade-captain-america-new-world-order-1235076104/ |archive-date=July 24, 2022 |access-date=July 24, 2022 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>
| colspan="3" {{cEmpty}}
|-
! scope="row" | Bruce Banner<br />{{small|Hulk / Smart Hulk}}
| [[Edward Norton]]<ref name="NortonHulk">{{chú thích web |last=Fernandez |first=Jay A. |date=August 15, 2007 |title=Signing on to a writing co-op |url=https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2007-aug-15-et-scriptland15-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210514114019/https://www.latimes.com/archives/la-xpm-2007-aug-15-et-scriptland15-story.html |archive-date=May 14, 2021 |access-date=August 24, 2021 |website=[[Los Angeles Times]]}}</ref><br />[[Lou Ferrigno]]{{ref|voice|V}}<ref name="FerrignoHulk">{{chú thích web |last=Ebert |first=Roger |author-link=Roger Ebert |date=June 12, 2008 |title=The Incredible Hulk (PG-13) |url=https://www.rogerebert.com/reviews/the-incredible-hulk-2008 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210614190148/https://www.rogerebert.com/reviews/the-incredible-hulk-2008 |archive-date=June 14, 2021 |access-date=August 24, 2021 |website=[[Chicago Sun-Times]]}}</ref><hr />[[Mark Ruffalo]]<ref name="RuffaloAvengers">{{chú thích web |last=Finke |first=Nikki |author-link=Nikki Finke |date=July 23, 2010 |title=Toldja! Marvel & Ruffalo Ink Hulk Deal |url=https://www.deadline.com/2010/07/toldja-marvel-ruffalo-reach-hulk-deal |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20110315102102/http://www.deadline.com/2010/07/toldja-marvel-ruffalo-reach-hulk-deal/ |archive-date=March 15, 2011 |access-date=July 23, 2010 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>
| colspan="2" | Mark Ruffalo<ref name="RuffaloRoth">{{chú thích web |last=Paige |first=Rachel |date=December 10, 2020 |title=Tatiana Maslany Stars in new 'She-Hulk' Comedy Series Coming to Disney+ |url=https://www.marvel.com/articles/tv-shows/she-hulk-tatiana-maslany-mark-ruffalo-disney-plus |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201211024917/https://www.marvel.com/articles/tv-shows/she-hulk-tatiana-maslany-mark-ruffalo-disney-plus |archive-date=December 11, 2020 |access-date=December 10, 2020 |website=[[Marvel.com]]}}</ref><ref name="TeamThorCast">{{chú thích web |last=Carbone |first=Gina |date=April 12, 2019 |title=Yes! Chris Hemsworth Is Down For A Team Thor TV Show With Darryl |url=https://www.cinemablend.com/television/2470213/yes-chris-hemsworth-is-down-for-a-team-thor-tv-show-with-darryl |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220602073542/https://www.cinemablend.com/television/2470213/yes-chris-hemsworth-is-down-for-a-team-thor-tv-show-with-darryl |archive-date=June 2, 2022 |access-date=July 29, 2022 |website=[[CinemaBlend]]}}</ref>
| {{cEmpty}}
| Mark Ruffalo<ref name="WhatIfSDCCCast">{{chú thích web |last=Mancuso |first=Vinnie |date=July 20, 2019 |title=Marvel's 'What If?' Announces Massive Voice Cast of MCU Stars & Jeffrey Wright as The Watcher |url=http://collider.com/marvels-what-if-announces-massive-voice-cast-of-mcu-stars-jeffrey-wright-as-the-watcher/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190721032300/http://collider.com/marvels-what-if-announces-massive-voice-cast-of-mcu-stars-jeffrey-wright-as-the-watcher/ |archive-date=July 21, 2019 |access-date=July 27, 2019 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>
|-
! scope="row" | James "Bucky" Barnes<br />{{small|Winter Soldier / White Wolf}}
| colspan="2" | [[Sebastian Stan]]<ref name="StanTFA">{{Cite magazine |last=Bruno |first=Mike |date=April 2, 2010 |title='Captain America': Sebastian Stan cast as Bucky Barnes |url=https://ew.com/article/2010/04/02/captain-america-bucky-barnes/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20100407085106/http://popwatch.ew.com/2010/04/02/captain-america-bucky-barnes/ |archive-date=April 7, 2010 |access-date=October 27, 2010 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref><ref name="MarvelDisneyInvestorDay">{{chú thích web |last=Dinh |first=Christine |date=April 12, 2019 |title=All of the Marvel Disney+ News Coming Out of The Walt Disney Company's Investor Day |url=https://www.marvel.com/articles/tv-shows/all-marvel-disney-plus-news-coming-out-of-investor-day |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190412080938/http://www.marvel.com/articles/tv-shows/all-marvel-disney-plus-news-coming-out-of-investor-day |archive-date=April 12, 2019 |access-date=April 12, 2019 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
| Sebastian Stan<ref name="WhatIfSDCCCast" />
|-
! scope="row" | Clint Barton<br />{{small|Hawkeye}}
| colspan="2" | [[Jeremy Renner]]<ref name="RennerThor">{{chú thích web |date=March 28, 2011 |title=Cinema Con: We've Seen Hawkeye In Thor And It's More Than A Walk On |url=https://www.cinemablend.com/new/Cinema-Con-We-ve-Seen-Hawkeye-In-Thor-And-It-s-More-Than-A-Walk-On-23922.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130307192551/http://www.cinemablend.com/new/Cinema-Con-We-ve-Seen-Hawkeye-In-Thor-And-It-s-More-Than-A-Walk-On-23922.html |archive-date=March 7, 2013 |access-date=March 28, 2011 |website=[[CinemaBlend]]}}</ref><ref name="MCUDisneyPlusTHR">{{chú thích web |last=Couch |first=Aaron |date=August 23, 2019 |title=Marvel Unveils 3 New Disney+ Shows Including 'She-Hulk' and 'Moon Knight' |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvel-confirms-3-new-disney-shows-including-she-hulk-moon-knight-1232742 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190823234749/https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvel-confirms-3-new-disney-shows-including-she-hulk-moon-knight-1232742 |archive-date=August 23, 2019 |access-date=August 23, 2019 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
| Jeremy Renner<ref name="WhatIfSDCCCast" />
|-
! scope="row" | Luke Cage
| {{cEmpty}}
| Mike Colter<ref name="ColterRecurring">{{chú thích web |last=Busch |first=Jenna |date=June 13, 2022 |title=Would Mike Colter Return As Luke Cage In The MCU? |url=https://www.slashfilm.com/893818/would-mike-colter-return-as-luke-cage-in-the-mcu/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220623181237/https://www.slashfilm.com/893818/would-mike-colter-return-as-luke-cage-in-the-mcu/ |archive-date=June 23, 2022 |access-date=July 29, 2022 |website=[[/Film]]}}</ref>
| colspan="4" {{cEmpty}}
|-
! scope="row" | Peggy Carter
| colspan="3" | [[Hayley Atwell]]<ref name="AtwellRecurring">{{chú thích web |last=Chitwood |first=Adam |date=May 10, 2014 |title=First Poster and Synopsis for New ABC Series Marvel's Agent Carter |url=https://collider.com/agent-carter-tv-show-poster-synopsis/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220517043800/https://collider.com/agent-carter-tv-show-poster-synopsis/ |archive-date=May 17, 2022 |access-date=July 29, 2022 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>
| {{cEmpty}}
| Hayley Atwell<ref name="WhatIfSDCCCast" />
|-
! scope="row" | Sharon Carter<br />{{small|Agent 13 / Power Broker}}
| colspan="2" | [[Emily VanCamp]]<ref name="MCUDisneyPlusTHR" /><ref name="VanCampTWS">{{chú thích web |last=Jagernauth |first=Kevin |date=February 1, 2013 |title='Revenge' Star Emily VanCamp Lands Female Lead In 'Captain America: The Winter Soldier' |url=https://www.indiewire.com/2013/02/revenge-star-emily-vancamp-lands-female-lead-in-captain-america-the-winter-soldier-101883/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201022210851/https://www.indiewire.com/2013/02/revenge-star-emily-vancamp-lands-female-lead-in-captain-america-the-winter-soldier-101883/ |archive-date=October 22, 2020 |access-date=August 24, 2021 |website=[[IndieWire]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
| Emily VanCamp<ref name="WhatIfFullCast">{{chú thích web |last=Campbell |first=Scott |date=August 1, 2021 |title=Here Are All the Marvel Actors Doing Voices in 'What If...?' |url=https://collider.com/marvel-what-if-voice-cast-explained/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210802020126/https://collider.com/marvel-what-if-voice-cast-explained/ |archive-date=August 2, 2021 |access-date=August 1, 2021 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>
|-
! scope="row" | Phil Coulson
| colspan="5" | [[Clark Gregg]]<ref name="WhatIfFullCast" /><ref name="CoulsonSHIELD">{{chú thích web |date=October 13, 2012 |title=NYCC 2012: Coulson Lives in Marvel's S.H.I.E.L.D. |url=http://marvel.com/news/story/19553/nycc_2012_coulson_lives_in_marvels_shield. |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20121015145426/http://marvel.com/news/story/19553/nycc_2012_coulson_lives_in_marvels_shield. |archive-date=October 15, 2012 |access-date=October 13, 2012 |website=[[Marvel.com]]}}</ref><ref name="SlingshotCast">{{chú thích web |date=December 13, 2016 |title=Watch Marvel's Agents of SHIELD: Slingshot in Full! |url=https://www.comingsoon.net/tv/trailers/794811-watch-marvels-agents-of-shield-slingshot-in-full |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161215155957/http://www.comingsoon.net/tv/trailers/794811-watch-marvels-agents-of-shield-slingshot-in-full |archive-date=December 15, 2016 |access-date=December 14, 2016 |website=[[ComingSoon.net]]}}</ref>
|-
! scope="row" | Carol Danvers<br />{{small|Captain Marvel}}
| colspan="2" |[[Brie Larson]]<ref name="LarsonCaptainMarvel">{{Cite magazine |last=Breznican |first=Anthony |author-link=Anthony Breznican |date=July 23, 2016 |title=Brie Larson officially announced as Captain Marvel |url=https://www.ew.com/article/2016/07/23/brie-larson-captain-marvel |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160724031553/http://www.ew.com/article/2016/07/23/brie-larson-captain-marvel |archive-date=July 24, 2016 |access-date=August 26, 2021 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref><ref name="LarsonMsMarvel">{{chú thích web |last1=Volk |first1=Pete |last2=Polo |first2=Susana |date=July 13, 2022 |title=Ms. Marvel closes out with a post-credits scene and a big MCU guest star |url=https://www.polygon.com/23186860/ms-marvel-credit-scene-the-marvels-ending-explained |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220713165343/https://www.polygon.com/23186860/ms-marvel-credit-scene-the-marvels-ending-explained |archive-date=July 13, 2022 |access-date=July 13, 2022 |website=[[Polygon (website)|Polygon]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
| Alexandra Daniels<ref name="DanielsMcGillWhatIf">{{chú thích web |last=Gallagher |first=Simon |date=August 25, 2021 |title=What If...? Episode 3 Cast Guide: Every New & Returning MCU Character |url=https://screenrant.com/what-if-episode-3-cast-mcu-character-guide-new-returning/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210825121346/https://screenrant.com/what-if-episode-3-cast-mcu-character-guide-new-returning/ |archive-date=August 25, 2021 |access-date=August 25, 2021 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>
|-
! scope="row" | Drax the Destroyer
| colspan="2" | [[Dave Bautista]]<ref name="BautistaGotG">{{chú thích web |last=Kit |first=Borys |date=March 14, 2013 |title=Marvel Signs WWE's Dave Bautista for 'Guardians of the Galaxy' (Exclusive) |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvel-signs-wwes-dave-bautista-428724 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130316005732/http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvel-signs-wwes-dave-bautista-428724 |archive-date=March 16, 2013 |access-date=March 14, 2013 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref><ref name="GotGHSCast">{{chú thích web |last=Oddo |first=Marco Vito |date=October 20, 2021 |title=Will Poulter Comments on Adam Warlock Casting for 'Guardians of the Galaxy Vol. 3': "I Feel Very Lucky" |url=https://collider.com/guardians-of-the-galaxy-3-will-poulter-adam-warlock-comments/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211021071127/https://collider.com/guardians-of-the-galaxy-3-will-poulter-adam-warlock-comments/ |archive-date=October 21, 2021 |access-date=October 22, 2021 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
| Fred Tatasciore<ref name="WhatIfEp2">{{chú thích web |last=Gallagher |first=Simon |date=August 18, 2021 |title=What If...? Episode 2 Cast Guide: Every New & Returning MCU Character |url=https://screenrant.com/what-if-episode-2-cast-mcu-character-guide-new-returning/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210818162954/https://screenrant.com/what-if-episode-2-cast-mcu-character-guide-new-returning/ |archive-date=August 18, 2021 |access-date=August 18, 2021 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>
|-
! scope="row" | Wilson Fisk<br />{{small|Kingpin}}
| {{cEmpty}}
| Vincent D'Onofrio<ref name="D'OnorfioHawkeye">{{chú thích web |last=Lane |first=Carly |date=December 23, 2021|title=Vincent D'Onofrio on Returning as Kingpin for 'Hawkeye' and His Character's Fate |url=https://collider.com/hawkeye-is-kingpin-dead-vincent-donofrio-interview/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211223170623/https://collider.com/hawkeye-is-kingpin-dead-vincent-donofrio-interview/ |archive-date=December 23, 2021 |access-date=December 26, 2021 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref><ref name="D'OnofrioCoxEcho">{{chú thích web |last=Anthony |first=Lund |date=April 5, 2022 |title=Daredevil and Kingpin Seemingly Confirmed to Appear Together in New Disney+ Series |url=https://movieweb.com/daredevil-and-kingpin-next-mcu-confirmed-costume-designer/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220406050855/https://movieweb.com/daredevil-and-kingpin-next-mcu-confirmed-costume-designer/ |archive-date=April 6, 2022 |access-date=April 28, 2022 |website=[[MovieWeb]]}}</ref>
| colspan="3" {{cEmpty}}
|-
! scope="row" | Nick Fury
| colspan="2" | [[Samuel L. Jackson]]<ref name="JacksonRecurring">{{chú thích web |last=Otterson |first=Joe |date=September 25, 2020 |title=Samuel L. Jackson to Play Nick Fury in New Marvel Disney Plus Series (Exclusive) |url=https://variety.com/2020/tv/news/nick-fury-series-samuel-l-jackson-disney-plus-1234782313/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200925180006/https://variety.com/2020/tv/news/nick-fury-series-samuel-l-jackson-disney-plus-1234782313/ |archive-date=September 25, 2020 |access-date=September 25, 2020 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
| Samuel L. Jackson<ref name="WhatIfSDCCCast" />
|-
! scope="row" | Gamora
| colspan="2" | Zoe Saldaña<ref name="GotGHSCast" /><ref name="LovibondGotG">{{chú thích web |last=Kit |first=Borys |date=April 22, 2013 |title='Guardians of the Galaxy' Adds One More to Cast (Exclusive) |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/guardians-galaxy-adds-one-more-443087 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130424194016/http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/guardians-galaxy-adds-one-more-443087 |archive-date=April 24, 2013 |access-date=April 22, 2013 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
| Cynthia McWilliams<ref name="McWilliamsWhatIf">{{chú thích web |last=Lethbridge |first=Thomas |date=October 6, 2021 |title=What If...? Episode 9 Cast Guide: Every New & Returning MCU Character |url=https://screenrant.com/what-if-episode-9-cast-mcu-character-guide-new-returning/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211006171738/https://screenrant.com/what-if-episode-9-cast-mcu-character-guide-new-returning/ |archive-date=October 6, 2021 |access-date=October 6, 2021 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>
|-
! scope="row" | Groot
| colspan="3" | [[Vin Diesel]]{{ref|voice|V}}<ref name="DieselRecurring">{{chú thích web |last=Dick |first=Jeremy |date=June 5, 2022 |title=I Am Groot Poster Reveals August Premiere Date |url=https://movieweb.com/i-am-groot-poster/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220605183947/https://movieweb.com/i-am-groot-poster/ |archive-date=June 5, 2022 |access-date=June 5, 2022 |website=[[MovieWeb]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
|-
! scope="row" | Heimdall
| [[Idris Elba]]<ref name="ElbaThor">{{chú thích báo |date=November 20, 2009 |title=Idris Elba joins Marvel Studios' 'Thor' |work=[[Reuters]] |url=http://uk.reuters.com/article/uk-elba-idUKTRE5AJ0ZT20091120 |url-status=live |access-date=November 20, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121018105612/http://uk.reuters.com/article/2009/11/20/uk-elba-idUKTRE5AJ0ZT20091120 |archive-date=October 18, 2012}}</ref><ref name="ElbaAgeOfUltron">{{chú thích báo |last=McLean |first=Craig |date=November 2, 2014 |title=Idris Elba interview: Marvel movies are 'torture' |work=[[The Daily Telegraph]] |url=https://www.telegraph.co.uk/culture/film/11195704/Idris-Elba-interview-Marvel-movies-are-torture.html |url-status=live |url-access=limited |access-date=November 2, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20141102163937/http://www.telegraph.co.uk/culture/film/11195704/Idris-Elba-interview-Marvel-movies-are-torture.html |archive-date=November 2, 2014}}</ref> 
| colspan="4" {{cEmpty}}
|-
! scope="row" | Maria Hill
| colspan="2" | [[Cobie Smulders]]<ref name="SmuldersAvengers">{{chú thích báo |last=Graser |first=Marc |date=February 7, 2011 |title=Cobie Smulders joins 'Avengers' cast |work=[[Variety (magazine)|Variety]] |url=https://variety.com/article/VR1118031688 |url-status=live |access-date=February 7, 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110214164417/http://www.variety.com/article/vr1118031688 |archive-date=February 14, 2011}}</ref><ref name="SmuldersSHIELD">{{chú thích web |last=Goldberg |first=Lesley |date=July 19, 2013 |title=Cobie Smulders' Comic-Con Reveal: Secret 'Agents of SHIELD' Role |url=https://www.hollywoodreporter.com/live-feed/cobie-smulders-comic-con-shield-583195 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140404201843/http://www.hollywoodreporter.com/live-feed/cobie-smulders-comic-con-shield-583195 |archive-date=April 4, 2014 |access-date=July 19, 2013 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
| Cobie Smulders<ref name="WhatIfFullCast" />
|-
! scope="row" | Harold "Happy" Hogan
| [[Jon Favreau]]<ref name="FavreauIM3">{{chú thích web |date=July 14, 2012 |title=Marvel at Comic-Con: Robert Downey Jr., Kevin Feige, Shane Black, Jon Favreau, Don Cheadle, Edgar Wright |url=https://www.deadline.com/2012/07/comic-con-robert-downey-jr-charms-the-marvel-universe/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200804205938/https://deadline.com/2012/07/comic-con-robert-downey-jr-charms-the-marvel-universe-301272/ |archive-date=August 4, 2020 |access-date=September 11, 2012 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref><ref name="FavreauFFH">{{chú thích web |last=Warner |first=Sam |date=September 7, 2018 |title=Spider-Man: Far from Home set picture confirms the return of an MCU favourite |url=http://www.digitalspy.com/movies/spider-man/news/a865675/spider-man-far-from-home-set-picture-confirms-return-happy-hogan-mcu/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181018122328/http://www.digitalspy.com/movies/spider-man/news/a865675/spider-man-far-from-home-set-picture-confirms-return-happy-hogan-mcu/ |archive-date=October 18, 2018 |access-date=October 17, 2018 |website=[[Digital Spy]]}}</ref>
| colspan="3" {{cEmpty}}
| Jon Favreau<ref name="WhatIfFullCast" />
|-
! scope="row" | Mercedes "Misty" Knight
| {{cEmpty}}
| Simone Missick<ref name="MissickRecurring">{{chú thích web |last=Nemiroff |first=Perri |date=March 13, 2022 |title=Patton Oswalt Attempts to Follow Up His 'Parks and Rec' Boba Fett Prediction With One for the MCU |url=https://collider.com/patton-oswalt-mcu-prediction-boba-fett/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220624230046/https://collider.com/patton-oswalt-mcu-prediction-boba-fett/ |archive-date=June 24, 2022 |access-date=July 29, 2022 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>
| colspan="4" {{cEmpty}}
|-
! scope="row" | Korath
| [[Djimon Hounsou]]<ref name="HounsouRecurring">{{chú thích web |last=Schaeffer |first=Sandy |date=December 14, 2021 |title=Guardians Of The Galaxy Villain Djimon Hounsou Would Like To Return To The MCU |url=https://www.slashfilm.com/706868/guardians-of-the-galaxy-villain-djimon-hounsou-would-like-to-return-to-the-mcu/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220523111111/https://www.slashfilm.com/706868/guardians-of-the-galaxy-villain-djimon-hounsou-would-like-to-return-to-the-mcu/ |archive-date=May 23, 2022 |access-date=July 29, 2022 |website=[[/Film]]}}</ref>
| colspan="3" {{cEmpty}}
| Djimon Hounsou<ref name="HounsouRecurring" />
|-
! scope="row" | Scott Lang<br />{{small|Ant-Man}}
| [[Paul Rudd]]<ref name="RuddAntMan">{{chú thích web |date=December 19, 2013 |title=Paul Rudd Set to Star in Marvel's Ant-Man |url=http://marvel.com/news/movies/2013/12/19/21669/paul_rudd_set_to_star_in_marvels_ant-man |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140519214458/http://marvel.com/news/movies/2013/12/19/21669/paul_rudd_set_to_star_in_marvels_ant-man |archive-date=May 19, 2014 |access-date=December 19, 2013 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
| colspan="2" | Paul Rudd<ref name="WhatIfSDCCCast" /><ref name="WHIHEasterEggs">{{chú thích web |last1=Fischer |first1=Russ |last2=Sciretta |first2=Peter |date=July 16, 2015 |title='Ant-Man' Viral: Interviews With Scott Lang and Pym Technologies CEO Darren Cross |url=https://www.slashfilm.com/538684/ant-man-viral-backstory/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210824082336/https://www.slashfilm.com/538684/ant-man-viral-backstory/ |archive-date=August 24, 2021 |access-date=August 24, 2021 |website=[[/Film]]}}</ref>
|-
! scope="row" | Darcy Lewis
| colspan="2" | [[Kat Dennings]]<ref name="DenningsThor">{{Cite magazine |last=Mitchell |first=Wendy |date=November 24, 2009 |title=Kat Dennings joins 'Thor' cast |url=https://ew.com/article/2009/11/24/kat-jennings-joins-thor-cast/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210125005315/https://ew.com/article/2009/11/24/kat-jennings-joins-thor-cast/ |archive-date=January 25, 2021 |access-date=August 24, 2021 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref><ref name="WVDenningsWoo">{{Cite magazine |last=Coggan |first=Devan |date=August 23, 2019 |title=Kat Dennings, Randall Park, and Kathryn Hahn join Disney+'s ''WandaVision'' |url=https://ew.com/tv/2019/08/23/wandavision-disney-plus-casts-kat-dennings-randall-park-kathryn-hahn/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190824014251/https://ew.com/tv/2019/08/23/wandavision-disney-plus-casts-kat-dennings-randall-park-kathryn-hahn/ |archive-date=August 24, 2019 |access-date=August 23, 2019 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
| Kat Dennings<ref name="WhatIfFullCast" />
|-
! scope="row" | Loki
| colspan="2" | [[Tom Hiddleston]]<ref name="HiddlestonThor">{{chú thích báo |date=May 18, 2009 |title=Marvel Studios Update: Loki Officially Cast in 2011 Thor Movie |work=[[Marvel.com]] |url=http://www.marvel.com/news/moviestories.8063.Marvel_Studios_Update~colon~_Loki_Cast_in_Thor |url-status=live |access-date=May 19, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110327131257/http://marvel.com/news/story/8063/marvel_studios_update_loki_officially_cast_in_2011_thor_movie |archive-date=March 27, 2011}}</ref><ref name="HiddlestonLoki">{{chú thích web |last=McClintock |first=Pamela |date=February 21, 2019 |title=Disney Film Chief Alan Horn Talks Fox Merger, 'Star Wars' and Pixar Post-John Lasseter |url=https://www.hollywoodreporter.com/news/alan-horn-talks-disney-fox-merger-streaming-pixar-post-john-lasseter-1187054 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190320203619/https://www.hollywoodreporter.com/news/alan-horn-talks-disney-fox-merger-streaming-pixar-post-john-lasseter-1187054 |archive-date=March 20, 2019 |access-date=March 20, 2019 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
| Tom Hiddleston<ref name="WhatIfSDCCCast" />
|-
! scope="row" | Mantis
| colspan="2" | [[Pom Klementieff]]<ref name="GotGHSCast" /><ref name="KlementieffGuardians2">{{chú thích web |last=Lincoln |first=Ross |date=October 29, 2015 |title='Compton's Neil Brown Jr. Signs on For 'Sand Castle'; Pom Klementieff Joins 'Guardians of the Galaxy 2' |url=https://deadline.com/2015/10/sand-castle-adds-comptons-neil-brown-jr-guardians-2-casts-pom-klementieff-in-mystery-role-mantis-1201597456/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20151030014304/http://deadline.com/2015/10/sand-castle-adds-comptons-neil-brown-jr-guardians-2-casts-pom-klementieff-in-mystery-role-mantis-1201597456/ |archive-date=October 30, 2015 |access-date=October 29, 2015 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>
| colspan="3" {{cEmpty}}
|-
! scope="row" | Wanda Maximoff<br />{{small|Scarlet Witch}}
| colspan="2" | [[Elizabeth Olsen]]<ref name="MarvelDisneyInvestorDay" /><ref name="OlsenTaylorJohnsonAoU">{{chú thích web |date=November 25, 2013 |title=Official: Elizabeth Olsen & Aaron Taylor-Johnson Join 'Avengers: Age of Ultron' |url=http://marvel.com/news/story/21563/official_elizabeth_olsen_aaron_taylor-johnson_join_avengers_age_of_ultron |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140228083152/http://marvel.com/news/movies/2013/11/25/21563/official_elizabeth_olsen_aaron_taylor-johnson_join_avengers_age_of_ultron |archive-date=February 28, 2014 |access-date=November 25, 2013 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>
| colspan="3" {{cEmpty}}
|-
! scope="row" | Matt Murdock<br />{{small|Daredevil}}
| colspan="2" |  [[Charlie Cox]]<ref name="D'OnofrioCoxReprise">{{Cite magazine |last=Romano |first=Nick |date=December 18, 2021 |title=Spider-Man: No Way Home cameo hints at a major Marvel comeback |url=https://ew.com/movies/spider-man-no-way-home-marvel-cameo-spoilers/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211218181507/https://ew.com/movies/spider-man-no-way-home-marvel-cameo-spoilers/ |archive-date=December 18, 2021 |access-date=December 18, 2021 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
|Charlie Cox<ref name="CoxFreshmanYear">{{chú thích web |last1=Galuppo |first1=Mia |last2=Kit |first2=Borys |date=July 22, 2022 |title=Spider-Man, X-Men and Zombies Wow Comic-Con at Marvel's First Animation Panel |url=https://www.hollywoodreporter.com/tv/tv-news/spider-man-x-men-and-zombies-wow-comic-con-at-marvels-first-animation-panel-1235184835/ |access-date=July 24, 2022 |website=[[The Hollywood Reporter]] |language=en-US}}</ref>
|-
! scope="row" | Nebula
| colspan="2" | [[Karen Gillan]]<ref name="GotGHSCast" /><ref name="PressReleaseGotG" />
| colspan="2" {{cEmpty}}
| Karen Gillan<ref name="WhatIfSDCCCast" />
|-
! scope="row" | Franklin "Foggy" Nelson
| {{cEmpty}}
| Elden Henson<ref name="NetflixRecurring">{{chú thích web |last=Leite |first=Marcelo |date=March 16, 2022 |title=Daredevil & All Marvel Crossovers: Every Character In Multiple Shows |url=https://screenrant.com/daredevil-marvel-netflix-defenders-shows-characters-crossovers-connections/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220705113309/https://screenrant.com/daredevil-marvel-netflix-defenders-shows-characters-crossovers-connections/ |archive-date=July 5, 2022 |access-date=July 29, 2022 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>
| colspan="4" {{cEmpty}}
|-
! scope="row" | Okoye
| colspan="2" | [[Danai Gurira]]<ref name="GuriraBP">{{chú thích web |last=Strom |first=Marc |date=July 23, 2016 |title=SDCC 2016: Marvel's 'Black Panther' Confirms Additional Cast |url=http://marvel.com/news/movies/26504/sdcc_2016_marvels_black_panther_confirms_additional_cast |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20160724070422/https://marvel.com/news/movies/26504/sdcc_2016_marvels_black_panther_confirms_additional_cast |archive-date=July 24, 2016 |access-date=May 16, 2021 |website=[[Marvel.com]]}}</ref><ref name="GuriraEndgame">{{Cite magazine |last=Breznican |first=Anthony |author-link=Anthony Breznican |date=March 14, 2019 |title=Marvel updates Avengers: Endgame poster to include Danai Gurira's name |url=https://ew.com/movies/2019/03/14/danai-gurira-avengers-endgame-poster/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190318201307/https://ew.com/movies/2019/03/14/danai-gurira-avengers-endgame-poster/ |archive-date=March 18, 2019 |access-date=March 14, 2019 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref><ref name="GuriraWakandaSeries">{{chú thích web |last=Sneider |first=Jeff |date=May 27, 2021 |title='Black Panther' TV Series: Danai Gurira to Reprise Role as Okoye on Disney+ |url=https://collider.com/black-panther-tv-show-cast-danai-gurira-okoye/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210527225136/https://collider.com/black-panther-tv-show-cast-danai-gurira-okoye/ |archive-date=May 27, 2021 |access-date=May 27, 2021 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
| Danai Gurira<ref name="WhatIfFullCast" />
|-
! scope="row" | Karen Page
| {{cEmpty}}
| [[Deborah Ann Woll]]<ref name="NetflixRecurring" />
| colspan="4" {{cEmpty}}
|-
! scope="row" | Peter Parker<br />{{small|Spider-Man}}
| [[Tom Holland]]<ref name="HollandSpiderMan">{{chú thích web |last1=Kit |first1=Borys |last2=Siegel |first2=Tatiana |date=June 23, 2015 |title='Spider-Man' Finds Tom Holland to Star as New Web-Slinger |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/spider-man-finds-tom-holland-794761 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150623231049/http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/spider-man-finds-tom-holland-794761 |archive-date=June 23, 2015 |access-date=June 23, 2015 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref><ref name="HollandIW">{{chú thích web |last=Couch |first=Aaron |date=February 10, 2017 |title='Avengers: Infinity War' Featurette Shows Off First Footage From Set |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/avengers-infinity-war-featurette-shows-first-footage-set-974673 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170211025358/http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/avengers-infinity-war-featurette-shows-first-footage-set-974673 |archive-date=February 11, 2017 |access-date=February 10, 2017 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
| Tom Holland<ref name="HollandDailyBugle">{{chú thích web |last=Dominguez |first=Noah |date=December 24, 2021 |title=Spider-Man Sits Down for Tense Daily Bugle Interview in New No Way Home Video |url=https://www.cbr.com/spider-man-no-way-home-daily-bugle-betty-brant-interview-tiktok/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211225215313/https://www.cbr.com/spider-man-no-way-home-daily-bugle-betty-brant-interview-tiktok/ |archive-date=December 25, 2021 |access-date=March 15, 2022 |website=[[Comic Book Resources]]}}</ref>
| Hudson Thames<ref name="ThamesWhatIf">{{chú thích web |last=Chitwood |first=Adam |date=September 8, 2021 |title=Here's the Full Voice Cast for 'Marvel's What If...?' Episode 5 |url=https://collider.com/marvel-what-if-episode-5-voices-cast-list/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210908182229/https://collider.com/marvel-what-if-episode-5-voices-cast-list/ |archive-date=September 8, 2021 |access-date=September 8, 2021 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>
|-
! scope="row" | Virginia "Pepper" Potts
| [[Gwyneth Paltrow]]<ref name="PaltrowIronMan">{{chú thích web |last=Green |first=Willow |date=January 17, 2007 |title=Gwyneth Paltrow Joins Iron Man |url=https://www.empireonline.com/movies/news/gwyneth-paltrow-joins-iron-man/ |access-date=October 2, 2019 |website=Empire}}</ref><ref name="PaltrowEndgame">{{chú thích web |last=Carter |first=Justin |date=April 28, 2019 |title=Avengers: Endgame finally gives Pepper Potts one of her famous comic moments |url=https://www.polygon.com/2019/4/28/18520821/avengers-endgame-pepper-potts-rescue |access-date=October 12, 2019 |website=[[Polygon (website)|Polygon]]}}</ref>
| colspan="3" {{cEmpty}}
| Beth Hoyt<ref name="HoytWhatIf">{{chú thích web |last=Lethbridge |first=Thomas |date=September 15, 2021 |title=What If...? Episode 6 Cast Guide: Every New & Returning MCU Character |url=https://screenrant.com/what-if-episode-x-cast-mcu-character-guide-new-returning-2/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210921235637/https://screenrant.com/what-if-episode-x-cast-mcu-character-guide-new-returning-2/ |archive-date=September 21, 2021 |access-date=September 21, 2021 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>
|-
! scope="row" | Peter Quill<br />{{small|Star-Lord}}
| colspan="2" | [[Chris Pratt]]<ref name="GotGHSCast" /><ref name="PrattGotG">{{chú thích web |last=Fleming |first=Mike Jr. |date=February 5, 2013 |title=Chris Pratt Getting 'Guardians of the Galaxy' Lead |url=https://www.deadline.com/2013/02/chris-pratt-getting-guardians-of-the-galaxy-lead/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130206140911/http://www.deadline.com/2013/02/chris-pratt-getting-guardians-of-the-galaxy-lead/ |archive-date=February 6, 2013 |access-date=February 5, 2013 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
| Brian T. Delaney<ref name="WhatIfEp2" />
|-
! scope="row" | Monica Rambeau
| Akira Akbar<ref name="AkiraMonica">{{chú thích web |last=Lussier |first=Germain |date=February 1, 2019 |title=A New Captain Marvel TV Spot Gives Us Hope for Marvel's Next Generation |url=https://io9.gizmodo.com/a-new-captain-marvel-tv-spot-gives-us-hope-for-marvels-1832265423 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20190201231952/https://io9.gizmodo.com/a-new-captain-marvel-tv-spot-gives-us-hope-for-marvels-1832265423 |archive-date=February 1, 2019 |access-date=February 1, 2019 |website=[[io9]]}}</ref><hr />Teyonah Parris<ref name="ParrisCM2">{{chú thích web |last=Miller |first=Liz Shannon |date=December 10, 2020 |title='Captain Marvel 2' Reveals New Release Date, Roles for Ms. Marvel and Monica Rambeau |url=https://collider.com/captain-marvel-2-release-date-ms-marvel-monica-rambeau/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201211043406/https://collider.com/captain-marvel-2-release-date-ms-marvel-monica-rambeau/ |archive-date=December 11, 2020 |access-date=December 10, 2020 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>
| Teyonah Parris<ref name="Parris">{{chú thích web |last=Ramos |first=Dino-Ray |date=July 20, 2019 |title=Teyonah Parris Joins Elizabeth Olsen And Paul Bettany For 'WandaVision' As Monica Rambeau |url=https://deadline.com/2019/07/teyonah-parris-elizabeth-olsen-and-paul-bettany-wandavision-disney-plus-marvel-studios-comic-con-1202649993/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191209005932/https://deadline.com/2019/07/teyonah-parris-elizabeth-olsen-and-paul-bettany-wandavision-disney-plus-marvel-studios-comic-con-1202649993/ |archive-date=December 9, 2019 |access-date=February 3, 2020 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>
| colspan="3" {{cEmpty}}
|-
! scope="row" | Danny Rand<br />{{small|Iron Fist}}
| {{cEmpty}}
| [[Finn Jones]]<ref name="NetflixRecurring" />
| colspan="4" {{cEmpty}}
|-
! scope="row" | James "Rhodey" Rhodes<br />{{small|War Machine / Iron Patriot}}
| [[Terrence Howard]]<ref name="HowardIM">{{chú thích web |date=October 12, 2006 |title=Terrence Howard cast in Iron Man! |url=https://www.gamesradar.com/terrence_howard_cast_in_iron_man/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161203124145/http://www.gamesradar.com/terrence_howard_cast_in_iron_man/ |archive-date=December 3, 2016 |access-date=December 3, 2016 |website=[[GamesRadar+]]}}</ref><hr />[[Don Cheadle]]<ref name="CheadleIM2">{{Cite magazine |last=Susman |first=Gary |date=October 14, 2008 |title='Iron Man 2': Terrence Howard's out, Don Cheadle's in |url=http://popwatch.ew.com/2008/10/14/iron-man-cheadl/ |url-status=live |magazine=[[Entertainment Weekly]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20121006070112/http://popwatch.ew.com/2008/10/14/iron-man-cheadl/ |archive-date=October 6, 2012 |access-date=August 3, 2012}}</ref>
| Don Cheadle<ref name="Dec2020Series" />
| colspan="2" {{cEmpty}}
| Don Cheadle<ref name="WhatIfFullCast" />
|-
! scope="row" | Rocket
| colspan="3" | [[Bradley Cooper]]{{ref|voice|V}}<ref name="IAmGrootTrailerVariety" /><ref name="GotGHSCast" /><ref name="CooperGotG">{{chú thích web |date=August 30, 2013 |title=Official: Bradley Cooper to Voice Rocket Raccoon in Marvel's Guardians of the Galaxy |url=http://marvel.com/news/story/21107/official_bradley_cooper_to_voice_rocket_raccoon_in_marvels_guardians_of_the_galaxy |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140228082518/http://marvel.com/news/movies/2013/8/30/21107/official_bradley_cooper_to_voice_rocket_raccoon_in_marvels_guardians_of_the_galaxy |archive-date=February 28, 2014 |access-date=July 9, 2014 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
|-
! scope="row" | Steve Rogers<br />{{small|Captain America}}
| [[Chris Evans (diễn viên)|Chris Evans]]<ref name="VarietyCapAm">{{chú thích báo |last=Graser |first=Marc |date=March 22, 2010 |title=Chris Evans to play 'Captain America' |work=[[Variety (magazine)|Variety]] |url=https://www.variety.com/article/VR1118016757.html |url-status=dead |access-date=March 23, 2010 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110629083837/http://www.variety.com/article/VR1118016757?refCatId=13 |archive-date=June 29, 2011}}</ref><ref name="EvansEndgame">{{chú thích web |last=Loughrey |first=Clarisse |date=June 12, 2017 |title=Reprise roll in both Infinity Wars |url=https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films/news/avengers-infinity-war-sequel-captain-america-chris-evans-dies-ending-release-date-a7786401.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180423101939/https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/films/news/avengers-infinity-war-sequel-captain-america-chris-evans-dies-ending-release-date-a7786401.html |archive-date=April 23, 2018 |access-date=April 21, 2018 |website=[[The Independent]]}}</ref>
| colspan="3" {{cEmpty}}
| Josh Keaton<ref name="KeatonWhatIf">{{chú thích web |last=Jorgensen |first=Tom |date=August 10, 2021 |title=What If...? Season 1, Episode 1 – Review |url=https://www.ign.com/articles/what-if-season-1-episode-1-review |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210810180229/https://www.ign.com/articles/what-if-season-1-episode-1-review |archive-date=August 10, 2021 |access-date=August 10, 2021 |website=[[IGN]]}}</ref>
|-
! scope="row" | Natasha Romanoff<br />{{small|Black Widow}}
| [[Scarlett Johansson]]<ref name="JohannsonCAWSDeadline">{{chú thích web |last=Fleming |first=Mike |date=October 2, 2012 |title=Five Actresses Testing For 'Captain America 2' Role; Black Widow Might Drop By As Well |url=https://www.deadline.com/2012/10/five-actresses-testing-for-captain-america-2-role-black-widow-might-drop-by-as-well/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20121004165957/http://www.deadline.com/2012/10/five-actresses-testing-for-captain-america-2-role-black-widow-might-drop-by-as-well/ |archive-date=October 4, 2012 |access-date=October 2, 2012 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref><ref name="JohannsonBWTHR">{{chú thích web |last1=Siegel |first1=Tatiana |last2=Kit |first2=Borys |date=October 11, 2018 |title=Scarlett Johansson Lands $15 Million Payday for Black Widow Movie |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/black-widow-movie-scarlett-johansson-lands-15-million-payday-1151328 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181011163221/https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/black-widow-movie-scarlett-johansson-lands-15-million-payday-1151328 |archive-date=October 11, 2018 |access-date=October 11, 2018 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>
| colspan="3" {{cEmpty}}
| Lake Bell<ref name="BellWhatIf">{{chú thích web |last=Shannon Miller |first=Liz |date=August 10, 2021 |title='Marvel's What If...?' Review: Guaranteed Fun for the MCU Superfans |url=https://collider.com/what-if-marvel-review-disney-plus/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210810155720/https://collider.com/what-if-marvel-review-disney-plus/ |archive-date=August 10, 2021 |access-date=August 10, 2021 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>
|-
! scope="row" | Thaddeus Ross
| [[William Hurt]]<ref name="HurtTIH">{{chú thích báo |last=Carroll |first=Larry |date=January 19, 2008 |title=William Hurt Says New Hulk Is More Heroic, Reveals Iron Man Crossover Scene |publisher=[[MTV]] News |url=http://www.mtv.com/news/1579965/william-hurt-says-new-hulk-is-more-heroic-reveals-iron-man-crossover-scene/ |url-status=live |access-date=January 20, 2008 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130621023525/http://www.mtv.com/news/articles/1579965/william-hurt-reveals-hulk-iron-man-crossover.jhtml |archive-date=June 21, 2013}}</ref>
| colspan="3" {{cEmpty}}
| Mike McGill<ref name="DanielsMcGillWhatIf" />
|-
! scope="row" | Erik Selvig
| [[Stellan Skarsgård]]<ref name="SkarsgardThorAvengers">{{chú thích web |date=March 3, 2011 |title=Stellan Skarsgård klar för ny superhjältefilm |url=https://www.expressen.se/noje/film/1.2351661/stellan-skarsgard-klar-for-ny-superhjaltefilm |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110827085737/https://www.expressen.se/noje/film/1.2351661/stellan-skarsgard-klar-for-ny-superhjaltefilm |archive-date=August 27, 2011 |access-date=March 3, 2011 |website=[[Expressen]] |language=sv |quote=The Avengers is the dream team of superheroes, a group consisting of among others Iron Man, the Hulk, Captain America and Thor. The film is planned to premier in 3D in May of next year. Stellan Skarsgård confirms to ''TT Spektra'' that he will play the same role as in the upcoming ''Thor'': Doctor Selvig. Not much is yet known about the character apart from that Selvig is a scientist in New Mexico.}}</ref>
| colspan="4" {{cEmpty}}
|-
! scope="row" | Sif
| colspan="2" | [[Jaimie Alexander]]<ref name="AlexanderThor">{{chú thích báo |last=Kit |first=Borys |date=September 23, 2009 |title=Lightning strikes two more actors for "Thor" |work=[[The Hollywood Reporter]] |publisher=[[Reuters]] |url=https://www.reuters.com/article/us-thor-idUSTRE58M0W420090923 |url-status=live |access-date=July 14, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190319180646/https://www.reuters.com/article/us-thor-idUSTRE58M0W420090923 |archive-date=March 19, 2019}}</ref><ref name="AlexanderSHIELD">{{chú thích web |url=http://marvel.com/news/tv/2014/1/17/21783/the_lady_sif_set_to_drop_in_on_marvels_agents_of_shield. |title=The Lady Sif Set to Drop in on Marvel's Agents of S.H.I.E.L.D. |work=Marvel.com |date=January 17, 2014 |access-date=July 14, 2022}}</ref><ref name="AlexanderLoki">{{chú thích web|last=Barr|first=Sabrina|date=June 30, 2021|title=Loki episode 4 recap: Thor character makes shock return amid TVA bombshell|url=https://metro.co.uk/2021/06/30/loki-episode-4-thor-character-makes-shock-return-amid-tva-bombshell-14849781/|access-date=July 14, 2022|website=Metro|language=en}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
| Jaimie Alexander<ref name="AlexanderWhatIf">{{chú thích web |last=Gallagher |first=Simon |date=August 25, 2021 |title=What If...? Episode 3 Cast Guide: Every New & Returning MCU Character |url=https://screenrant.com/what-if-episode-3-cast-mcu-character-guide-new-returning/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210825121346/https://screenrant.com/what-if-episode-3-cast-mcu-character-guide-new-returning/ |archive-date=August 25, 2021 |access-date=July 14, 2022 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>
|-
! scope="row" | Trevor Slattery
| colspan="3" | [[Ben Kingsley]]<ref name="KingsleyRecurring">{{chú thích web |last=Otterson |first=Joe |date=August 30, 2022 |title=Ben Kingsley to Reprise Trevor Slattery Role in Marvel Studios' Wonder Man Series at Disney+ (Exclusive) |url=https://variety.com/2022/tv/news/ben-kingsley-trevor-slattery-wonder-man-marvel-disney-plus-1235338010/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220830180920/https://variety.com/2022/tv/news/ben-kingsley-trevor-slattery-wonder-man-marvel-disney-plus-1235338010/ |archive-date=August 30, 2022 |access-date=August 30, 2022 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
|-
! scope="row" | Howard Stark
| Gerard Sanders{{ref|photo|P}}<ref name="SandersIM">{{chú thích web |last=Holtreman |first=Vic |date=August 22, 2013 |title=Iron Man 2: Set Visit, Story Details & Meet Howard Stark |url=https://screenrant.com/iron-man-2-set-visit-pics-vic-19353/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20090801085940/http://screenrant.com/iron-man-2-set-visit-pics-vic-19353/ |archive-date=August 1, 2009 |access-date=August 20, 2014 |website=[[Screen Rant]]}}</ref><hr />[[John Slattery]]<ref name="SlatteryIM2">{{chú thích web |last=Vejvoda |first=Jim |date=June 4, 2009 |title=Iron Man 2 Sneak Peek |url=https://www.ign.com/articles/2009/06/04/iron-man-2-sneak-peek |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141222172736/http://www.ign.com/articles/2009/06/04/iron-man-2-sneak-peek |archive-date=December 22, 2014 |access-date=June 5, 2009 |website=[[IGN]]}}</ref><hr />[[Dominic Cooper]]<ref name="CooperCapTFA">{{chú thích web |last=Philbrick |first=Jami |date=June 21, 2011 |title=Dominic Cooper talks 'Captain America: The First Avenger' |url=http://www.iamrogue.com/news/movie-news/item/4016-exclusive-dominic-cooper-talks-captain-america-the-first-avenger.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140123132711/http://www.iamrogue.com/news/movie-news/item/4016-exclusive-dominic-cooper-talks-captain-america-the-first-avenger.html |archive-date=January 23, 2014 |access-date=March 29, 2013 |website=[[IAmRogue.com]]}}</ref>
| colspan="2" | Dominic Cooper<ref name="CooperAgentCarterTV">{{chú thích web |last=Strom |first=Marc |date=September 30, 2014 |title=Dominic Cooper Returns as Howard Stark in Marvel's Agent Carter |url=http://marvel.com/news/tv/23371/dominic_cooper_returns_as_howard_stark_in_marvels_agent_carter |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141001052841/http://marvel.com/news/tv/23371/dominic_cooper_returns_as_howard_stark_in_marvels_agent_carter |archive-date=October 1, 2014 |access-date=September 30, 2014 |website=[[Marvel.com]]}}</ref><ref name="CooperAgentCarterShort">{{chú thích web |last=Fletcher |first=Rosie |date=July 19, 2013 |title=Marvel's Agent Carter reaction: Comic-Con 2013 |url=https://www.gamesradar.com/marvel-s-agent-carter-one-shot-comic-con-2013-reaction/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210411152319/https://www.gamesradar.com/marvel-s-agent-carter-one-shot-comic-con-2013-reaction/ |archive-date=April 11, 2021 |access-date=April 11, 2021 |website=[[Total Film]] |via=[[GamesRadar+]]}}</ref>
| {{cEmpty}}
| Dominic Cooper<ref name="WhatIfSDCCCast" />
|-
! scope="row" | Tony Stark<br />{{small|Iron Man}}
| [[Robert Downey Jr.]]<ref name="DowneyIronManUSAToday">{{chú thích web |last=Bowles |first=Scott |date=April 27, 2007 |title=First look: Downey forges a bond with 'Iron Man' role |url=http://usatoday30.usatoday.com/life/movies/news/2007-04-26-iron-man_N.htm |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130501093458/http://usatoday30.usatoday.com/life/movies/news/2007-04-26-iron-man_N.htm |archive-date=May 1, 2013 |access-date=March 23, 2013 |website=[[USA Today]]}}</ref>
| colspan="3" {{cEmpty}}
| [[Mick Wingert]]<ref name="WingertWhatIf">{{chú thích web |last=Travis |first=Ben |date=August 10, 2021 |title=What If...? Review |url=https://www.empireonline.com/tv/reviews/what-if/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210810190811/https://www.empireonline.com/tv/reviews/what-if/ |archive-date=August 10, 2021 |access-date=August 10, 2021 |website=[[Empire (film magazine)|Empire]]}}</ref>
|-
! scope="row" | Dr. Stephen Strange
| [[Benedict Cumberbatch]]<ref name="CumberbatchDS">{{chú thích web |last=Strom |first=Marc |date=December 4, 2014 |title=Benedict Cumberbatch to play Doctor Strange |url=http://marvel.com/news/movies/23754/benedict_cumberbatch_to_play_doctor_strange |url-status=live |archive-url=https://archive.today/20141204225209/http://marvel.com/news/movies/23754/benedict_cumberbatch_to_play_doctor_strange |archive-date=December 4, 2014 |access-date=December 4, 2014 |website=[[Marvel.com]]}}</ref><ref name="CumberbatchIW">{{chú thích web |last=Simpson |first=George |date=September 26, 2016 |title=Benedict Cumberbatch's Doctor Strange CONFIRMED for Avengers: Infinity War |url=http://www.express.co.uk/entertainment/films/714446/Benedict-Cumberbatch-Doctor-Strange-Avengers-3-Infinity-War-Thor-Ragnarok-Robert-Downey-Jr |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160926232452/http://www.express.co.uk/entertainment/films/714446/Benedict-Cumberbatch-Doctor-Strange-Avengers-3-Infinity-War-Thor-Ragnarok-Robert-Downey-Jr |archive-date=September 26, 2016 |access-date=September 26, 2016 |website=[[Daily Express]]}}</ref>
| colspan="3" {{cEmpty}}
| Benedict Cumberbatch<ref name="WhatIfFullCast" />
|-
! scope="row" | Talos
| colspan="2" | [[Ben Mendelsohn]]<ref name="Dec2020Series" /><ref name="CM/FilmCast">{{chú thích web |last=Anderton |first=Ethan |date=September 5, 2018 |title='Captain Marvel' Photos Reveal the Skrulls, Ronan the Accuser, and Young Nick Fury |url=https://www.slashfilm.com/first-captain-marvel-photos/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20180906000953/https://www.slashfilm.com/first-captain-marvel-photos/ |archive-date=September 6, 2018 |access-date=September 5, 2018 |website=[[/Film]]}}</ref>
| colspan="3" {{cEmpty}}
|-
! scope="row" | T'Challa<br />{{small|Black Panther}}
| [[Chadwick Boseman]]<ref name="Boseman">{{chú thích web |last=Strom |first=Marc |date=October 28, 2014 |title=Chadwick Boseman to Star in Marvel's Black Panther |url=http://marvel.com/news/movies/23548/chadwick_boseman_to_star_in_marvels_black_panther |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141028201432/http://marvel.com/news/movies/23548/chadwick_boseman_to_star_in_marvels_black_panther |archive-date=October 28, 2014 |access-date=October 28, 2014 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>
| colspan="3" {{cEmpty}}
| Chadwick Boseman<ref name="WhatIfSDCCCast" />
|-
! scope="row" | Claire Temple
| {{cEmpty}}
| Rosario Dawson<ref name="NetflixRecurring" />
| colspan="4" {{cEmpty}}
|-
! scope="row" | Thor
| [[Chris Hemsworth]]<ref name="HemsworthThor">{{chú thích báo |last=Finke |first=Nikke |date=May 16, 2009 |title=Exclusive: Chris Hemsworth is Thor |work=[[Deadline Hollywood]] |url=https://deadline.com/2009/05/exclusive-chris-hemsworth-is-thor-9302/ |url-status=live |access-date=May 19, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110517074342/http://www.deadline.com/2009/05/exclusive-chris-hemsworth-is-thor/ |archive-date=May 17, 2011}}</ref>
| {{cEmpty}}
| Chris Hemsworth<ref name="TeamThorCast" />
| {{cEmpty}}
| Chris Hemsworth<ref name="WhatIfSDCCCast" />
|-
! scope="row" | Vision<br />J.A.R.V.I.S.
| colspan="2" | [[Paul Bettany]]<ref name="MarvelDisneyInvestorDay" /><ref name="BettanyIMIM2Avengers">{{chú thích web |last=Davidson |first=Danica |date=April 26, 2011 |title=Paul Bettany Confirms 'Avengers' Role, Will Return As Voice of J.A.R.V.I.S. |url=http://www.mtv.com/news/2598687/paul-bettany-confirms-avengers-role-will-return-as-voice-of-jarvis/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210310141143/http://www.mtv.com/news/2598687/paul-bettany-confirms-avengers-role-will-return-as-voice-of-jarvis/ |archive-date=March 10, 2021 |access-date=August 24, 2021 |website=[[MTV]]}}</ref><ref name="BettanyAoU">{{chú thích web |last=Kroll |first=Justin |date=February 6, 2014 |title=Paul Bettany to Play the Vision in Marvel's 'Avengers: Age of Ultron' |url=https://variety.com/2014/film/news/paul-bettany-to-play-the-vision-in-marvels-avengers-age-of-ultron-1201090635/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140207035430/http://variety.com/2014/film/news/paul-bettany-to-play-the-vision-in-marvels-avengers-age-of-ultron-1201090635/ |archive-date=February 7, 2014 |access-date=February 7, 2014 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
| Paul Bettany<ref name="WhatIfFullCast" />
|-
! scope="row" | Sam Wilson<br />{{small|Falcon / Captain America}}
| colspan="2" | [[Anthony Mackie]]<ref name="MarvelDisneyInvestorDay" /><ref name="StanMackieCapTWS">{{chú thích web |last=Graser |first=Marc |date=July 16, 2012 |title=Mackie mulls Falcon in 'Captain America' |url=https://www.variety.com/article/VR1118056643 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120720020619/http://www.variety.com/article/VR1118056643 |archive-date=July 20, 2012 |access-date=July 16, 2012 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>
| colspan="3" {{cEmpty}}
|-
! scope="row" | Colleen Wing
| {{cEmpty}}
| [[Jessica Henwick]]<ref name="NetflixRecurring" />
| colspan="4" {{cEmpty}}
|-
! scope="row" | Wong
| colspan="2" | [[Benedict Wong]]<ref name="WongDoctorStrange">{{chú thích web |last=Kit |first=Borys |date=January 21, 2016 |title='The Martian' Actor Nabs Key 'Doctor Strange' Role (Exclusive) |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/martian-actor-nabs-key-doctor-858155 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160124010219/http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/martian-actor-nabs-key-doctor-858155 |archive-date=January 24, 2016 |access-date=January 22, 2016 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref><ref name="WongInfinityWar">{{chú thích web |last=Mueller |first=Matthew |date=October 21, 2016 |title=Benedict Wong Confirmed For Avengers Infinity War |url=https://comicbook.com/2016/10/21/benedict-wong-confirmed-for-avengers-infinity-war/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161023042212/https://comicbook.com/2016/10/21/benedict-wong-confirmed-for-avengers-infinity-war/ |archive-date=October 23, 2016 |access-date=October 22, 2016 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref><ref name="WongSheHulk">{{chú thích web |last=Parker |first=Ryan |date=May 17, 2022 |title='She-Hulk: Attorney at Law' Drops First Disney+ Trailer |url=https://www.hollywoodreporter.com/tv/tv-features/she-hulk-attorney-at-law-drops-disney-trailer-1235148925/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220518033607/https://www.hollywoodreporter.com/tv/tv-features/she-hulk-attorney-at-law-drops-disney-trailer-1235148925/ |archive-date=May 18, 2022 |access-date=May 17, 2022 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>
| colspan="2" {{cEmpty}}
| Benedict Wong<ref name="WhatIfFullCast" />
|}Ngoài ra, [[Paul Bettany]] là diễn viên đầu tiên đóng vai hai nhân vật chính trong vũ trụ, lồng tiếng cho trí tuệ nhân tạo của [[Người Sắt|Tony Stark]] là J.A.R.V.I.S. trong các phim ''Người Sắt'' và ''Biệt đội siêu anh hùng'', và đóng vai Vision trong các phim ''Biệt đội siêu anh hùng'' và ''Captain America: Nội chiến siêu anh hùng'' và ''WandaVision''.<ref name="MarvelDisneyInvestorDay" /><ref name="CumberbatchIW" /><ref name="BettanyRoles" /><ref name="BettanyCapCW" /> [[J. K. Simmons]] trở lại vai diễn đầu tiên đảm nhận trong vai trò không thuộc MCU trong MCU khi anh xuất hiện với vai J. Jonah Jameson (một vai đóng trong ''Spider-Man'' của Sam Raimi từ 2002 đến 2007) trong ''[[Người Nhện xa nhà]]''.<ref name="SimmonsFFH" />

Trước khi qua đời vào năm 2018, [[Stan Lee]], người sáng tạo và đồng sáng tạo của nhiều nhân vật trong MCU, đã xuất hiện trong tất cả các phim truyện và phim truyền hình ngoại trừ ''[[Inhumans]]''. Trong ''[[Iron Fist (phim truyền hình)|Iron Fist]]'', ông được tiết lộ là khách mời chụp ảnh tại phim trường của anh ấy trong loạt phim Marvel Netflix là Đội trưởng Irving Forbush của NYPD.<ref name="LeeForbush" /> Trong ''Vệ binh dải Ngân Hà 2,'' Lee xuất hiện như một người cung cấp thông tin cho người xem, thảo luận về những cuộc phiêu lưu trước đó bao gồm vai khách mời của Lee trong các bộ phim MCU khác; ông ấy đặc biệt đề cập đến thời gian làm nhân viên giao hàng của FedEx, được biết đến với vai khách mời của Lee trong ''Captain America: Nội chiến siêu anh hùng''.<ref name="LeeCameo3" /> Điều này thừa nhận giả thuyết của người hâm mộ rằng Lee có thể đang miêu tả cùng một nhân vật trong tất cả các vai khách mời của mình,<ref name="LeeCameo2" /> với biên kịch và đạo diễn [[James Gunn]] lưu ý rằng "mọi người nghĩ rằng Stan Lee là "Uatu the Watcher" và rằng tất cả những vai khách mời này là một phần của việc ông ấy trở thành Người quan sát. Vì vậy, Stan Lee với tư cách là một người đang làm việc cho người xem là một điều gì đó mà tôi nghĩ là thú vị đối với MCU"<ref name="LeeCameo3" /><ref name="LeeCameo2" /> Feige nói thêm rằng Lee "rõ ràng tồn tại, bạn biết đấy, ở trên và ngoài thực tế của tất cả các bộ phim. Vì vậy, khái niệm rằng ông ấy có thể ngồi đó trên một trạm dừng vũ trụ trong cảnh nhảy cổng trong ''Guardians''... thực sự nói, vậy chờ một phút, ông ấy chính là nhân vật xuất hiện trong tất cả những bộ phim này?"<ref name="LeeCameo" /> Sau cái chết của Lee, Marvel Studios đã quyết định không tạo bất kỳ vai khách mời mới nào của Lee trong các dự án tương lai.<ref name="StanLeeCameoPolicy" /> Pat Kiernan cũng đã xuất hiện trong nhiều bộ phim MCU và loạt phim truyền hình với tư cách là chính ông ấy.<ref name="Kiernan" />

== Đón nhận ==
{{Main|Sự đón nhận của Vũ trụ Điện ảnh Marvel}}
Ngay từ đầu, yếu tố vũ trụ chia sẻ của Vũ trụ Điện ảnh Marvel đã bị một số nhà báo chỉ trích. Xung quanh việc phát hành ''[[Biệt đội siêu anh hùng]]'' vào năm 2012, Jim Vorel của ''Herald & Review đã'' gọi Vũ trụ Điện ảnh Marvel là "phức tạp" và "ấn tượng", nhưng nói "Khi ngày càng nhiều anh hùng chuyển thể thành phim của riêng họ, vũ trụ tổng thể ngày càng trở nên khó hiểu."<ref name="Herald&Review" /> Kofi Outlaw của ''Screen Rant'' tuyên bố rằng trong khi ''Biệt đội siêu anh hùng'' thành công, "Marvel Studios vẫn còn chỗ để cải thiện cách tiếp cận của họ trong việc xây dựng một vũ trụ điện ảnh chia sẻ".<ref name="ScreenRant_2013-06-27" /> Một số nhà phê bình chỉ trích thực tế rằng mong muốn tạo ra một vũ trụ chia sẻ đã dẫn đến những bộ phim không được như ý muốn. Trong bài đánh giá của mình về ''[[Thor 2: Thế giới Bóng tối|Thor: Thế giới bóng tối]]'', nhà phê bình Scott Mendelson của ''Forbes'' đã ví MCU như "một loạt phim truyền hình được tôn vinh", với ''Thế giới bóng tối'' là một tập phim "độc lập" chứa đựng ít thần thoại tầm xa".<ref name="ForbesMCUReception" /> Matt Goldberg của Collider cho rằng mặc dù ''[[Người Sắt 2]]'', ''[[Thor (phim)|Thor]]'' và ''[[Captain America: Kẻ báo thù đầu tiên]]'' là những tác phẩm chất lượng, nhưng "chúng chưa bao giờ thực sự là phim của riêng mình", cảm thấy rằng cốt truyện đi vòng sang SHIELD hoặc dẫn đến ''Biệt đội siêu anh hùng'' kéo các câu chuyện của các bộ phim xuống.<ref name="ColliderMCUReception" />

Phép ẩn dụ về MCU là "chương trình truyền hình lớn nhất thế giới" đã được thảo luận một lần nữa, sau khi phát hành ''[[Captain America: Nội chiến siêu anh hùng]]'', bởi Emily VanDerWerff của ''Vox'', người cảm thấy bộ phim đó đặc biệt nêu bật thành công của Marvel với mô hình này, nói, "Đã xem hoàn toàn cô lập, cốt truyện của ''Captain America: Nội chiến siêu anh hùng'' chẳng có nghĩa lý gì ... [nhưng] khi bạn nghĩ về việc Captain America đã ở đâu trong các bộ phim Marvel trước đó... sự khoan dung của anh ấy về việc phải chịu sự giám sát có ý nghĩa hơn rất nhiều. "VanDerWerff tiếp tục điều đó khi nghĩ về MCU là một bộ phim truyền hình dài tập, nhiều "lời chỉ trích thông thường mà mọi người có xu hướng san bằng bối cảnh mới", chẳng hạn như phàn nàn rằng các bộ phim là công thức, thiếu "tia sáng hình ảnh" hoặc "sự khéo léo trong các yếu tố câu chuyện" mà "cần thiết để thiết lập dựng lên các bộ phim trong tương lai ", tất cả các đặc điểm" khá điển hình trên truyền hình, nơi ảnh hưởng của đạo diễn thấp hơn nhiều so với người dẫn chương trình ", trong trường hợp này là Feige. So sánh các bộ phim với loạt ''[[Trò chơi vương quyền (loạt phim)|Game of Thrones]]'' đặc biệt, VanDerWerff lưu ý rằng mỗi bộ phim solo sẽ kiểm tra "các nhân vật khác nhau và câu chuyện bên lề của cá nhân họ, trước khi tập hợp mọi người lại với nhau trong đêm chung kết (hay đúng hơn là một bộ phim Avengers)", với ''[[Vệ binh dải Ngân Hà (phim)|Vệ binh dải Ngân Hà]]'' tương đương với nhân vật Daenerys Targaryen - "cả hai cách nhau một khoảng cách xa với mọi người". Cô lưu ý rằng định dạng này là phần mở rộng của loạt phim "giống như phim truyền hình" thời kỳ đầu, chẳng hạn như ''[[Chiến tranh giữa các vì sao]]'', cũng như định dạng truyện tranh mà các bộ phim dựa trên đó. VanDerWerff kết luận: "Tôi nói tất cả những điều này không phải để gợi ý rằng nhượng quyền thương mại phim giống như phim truyền hình nhất thiết phải là một xu hướng tốt", VanDerWerff kết luận. trong ngành công nghiệp điện ảnh ... Nhưng tôi cũng không nghĩ rằng đó là ngày tận thế nếu Marvel tiếp tục ... có một lý do khiến TV đã đánh cắp quá nhiều cuộc trò chuyện về văn hóa trong vài thập kỷ qua. Có điều gì đó thú vị một cách hợp pháp cách mà phương tiện truyền thông kể chuyện khi nó hay, và nếu không có gì khác, thì thành công của Marvel cho thấy thế giới điện ảnh có thể học hỏi từ điều đó."<ref name="VoxCivilWarTV" />

Sau khi kết thúc phần một của ''Agents of SHIELD'', Mary McNamara tại ''Los Angeles Times'' ca ngợi mối liên hệ giữa loạt phim đó và các bộ phim, nói rằng "chưa bao giờ truyền hình kết hợp với điện ảnh theo đúng nghĩa đen, phải lấp đầy câu chuyện phía sau và tạo ra mô liên kết của một loạt phim đang diễn ra ... ''Agents of SHIELD'' giờ đây không chỉ là một chương trình rất hay theo đúng nghĩa của nó, nó là một phần của thành phố đa dạng của Marvel. Nó phải đối mặt với một tương lai của sự tái phát minh vĩnh viễn, và điều đó đưa nó vào chiếc xe đầu tiên đầy phấn khích của chuyến đi tàu lượn siêu tốc trên truyền hình hướng tới khả năng thống trị thế giới."<ref name="LATimesSHIELDReview" /> Terri Schwartz của Zap2it đồng ý với quan điểm này, nói rằng "thực tế là ''[[Captain America 2: Chiến binh mùa đông|Captain America: Chiến binh mùa đông]]'' ảnh hưởng đến chương trình là thay đổi cuộc chơi về cách các phương tiện truyền hình và điện ảnh có thể được đan xen", mặc dù có vẻ như lỗi là ''Agents of SHIELD'' đã phải chờ đợi thời gian cho đến ''Chiến binh mùa đông'' phát hành dẫn đến nhiều chỉ trích.<ref name="Zap2itSHIELDReview" />

Vào tháng 1 năm 2015, Michael Doran của Newsarama và Graeme McMillian của ''[[The Hollywood Reporter]]'' đã có một cuộc tranh luận "ngược điểm" để đáp lại đoạn giới thiệu ''[[Người Kiến (phim)|Người Kiến]]'' đầu tiên. Doran tuyên bố, "Marvel đã nâng tiêu chuẩn quá ''cao'' đến mức trái ngược với việc chỉ cho phép một bộ phim khác kết thúc dưới thanh [MCU], tất cả chúng tôi đều thái quá và thậm chí có thể mong muốn phản ứng quá mức với điều đầu tiên không giải quyết được nó" . McMillian trả lời, "tại thời điểm này, thương hiệu của Marvel đến mức tôi không chắc nó có thể cung cấp một cái gì đó giống như [đoạn giới thiệu] ''mà không có'' vẻ như là một sự thất vọng nặng nề ... một phần của thương hiệu Marvel là nó ''không''đưa ra thể loại phim siêu anh hùng kinh dị mà bạn đang nói đến, rằng nó ... ít nhất là đủ khác biệt để điều chỉnh và chơi với thể loại này bằng cách nào đó ... Thực tế là có rất nhiều khó chịu về đoạn giới thiệu này là ... ừm, được rồi ... gợi ý cho tôi rằng khán giả ''đang'' mong đợi một điều gì đó khiến họ thất vọng. "Doran kết luận," Đó dường như là điểm mấu chốt ở đây - những kỳ vọng mà người hâm mộ dành cho mọi thứ của Marvel Studios ... và Marvel cuối cùng ''sẽ'' phải chùn bước."<ref name="NewsaramaDiscussionJan2015" />

Sau khi xem vai Yellowjacket trong ''[[Người Kiến (phim)|Người Kiến]]'', nhân vật phản diện của bộ phim, McMillian lưu ý, 
{{Blockquote|Hầu như không có gì bí mật khi Marvel Studios có một chút vấn đề khi đưa ra những nhân vật thú vị để các anh hùng của họ chiến đấu chống lại ... những kẻ phản diện [của họ] thường rơi vào một trong hai phe. Có Quái vật không thể ngăn cản ... hoặc có Gã da trắng chuyên nghiệp mặc bộ đồ có bản ngã ... Bất kể nhóm phản diện nào ở trên rơi vào nhóm nào, chúng đều có chung một mục đích: xấu xa. Động cơ gây ra cái ác có thể khác nhau - mặc dù, luôn luôn nằm dưới cái ô của 'niềm tin sai lầm vào một điều tốt đẹp hơn không tồn tại' - nhưng điều đó thực sự không quan trọng, bởi vì nếu không thất bại, sẽ có rất ít thời gian bộ phim để thực sự khám phá đúng những động cơ đó, có nghĩa là đối với mọi ý định và mục đích, nhân vật phản diện đều trở nên xấu xa vì lý do cần thiết của cốt truyện và một số điều khác ... Điều kỳ lạ ở đây là truyện tranh của Marvel cung cấp một số thứ tuyệt vời, đầy màu sắc những kẻ xấu có thể bước ra ngoài các thông số trên và đưa ra một giải pháp thay thế cho những nhân vật phản diện theo công thức mà khán giả đã quen (và có thể cho là chán) ... Trong các bộ phim trong tương lai, chúng ta chỉ có thể hy vọng [họ] được đối xử theo cách mà họ cờ quái dị được phép bay tự do.<ref name="THRVillians" />}}

Sau sự ra mắt của ''Jessica Jones'', David Priest tại ''CNET'' đã viết về cách bộ truyện giải cứu "Marvel khỏi chính nó... ''Jessica Jones'' có những bước tiến lớn về mặt chủ đề, kỹ xảo và sự đa dạng. Đầu tiên đó là một câu chuyện hay và thứ hai là một siêu anh hùng . Và đây là lần đầu tiên MCU có vẻ quan trọng. Văn hóa của chúng ta cần những câu chuyện như thế này. Hy vọng Marvel sẽ giữ chân họ."  Đối với Paul Tassi và Erik Kain của ''Forbes'', việc xem loạt phim khiến họ đặt câu hỏi về MCU, với Kain cảm thấy rằng "thế giới đen tối, phức tạp, bạo lực, phức tạp về mặt đạo đức của ''Jessica Jones'' không có chỗ trong MCU... ngay bây giờ, MCU đang giữ lại các chương trình như ''Jessica Jones'' và ''Daredevil'', trong khi những chương trình đó hoàn toàn không đóng góp gì cho MCU." Tassi đã đi xa đến mức tự hỏi" điểm của Vũ trụ Điện ảnh Marvel "là gì, than thở về việc thiếu các giao diện chính trong loạt phim kể từ khi ''Winter Soldier'' tiết lộ trên ''Agents of SHIELD'', và nói rằng ''Jessica Jones'' "đã rời xa thế giới của ''The Avengers'' cho đến nay , nó cũng có thể không ở trong cùng một vũ trụ... Tôi thực sự không hiểu điểm của [the MCU] nếu họ sẽ giữ mọi thứ bên trong nó được tách biệt trong những chiếc hộp nhỏ này ". Ngược lại, Eric Francisco của Inverse đã gọi cho ''Jessica Jones'' thiếu kết nối công khai với MCU "lợi thế chính của chương trình. Bên cạnh việc chứng minh phạm vi thực sự của MCU mở rộng về mặt vật lý như thế nào, ''Jessica Jones'' cũng chứng minh độ bền chuyên đề của MCU.<ref name="CNETJJ" /><ref name="KainForbesJJ" /><ref name="TassiForbesJJ" /><ref name="InverseJJ" />

Vào tháng 4 năm 2016, Marvel Studios tiết lộ rằng Alfre Woodard sẽ xuất hiện trong ''Captain America: Civil War'' , đã được chọn vào vai Mariah Dillard trong ''Luke Cage'' năm trước.  Điều này "làm dấy lên hy vọng rằng Marvel có thể hợp nhất phim của mình và các vũ trụ Netflix",  với "một trong những mối liên hệ đầu tiên và mạnh nhất" giữa cả hai.  ''Các nhà biên kịch Christopher Markus và Stephen McFeely của Civil War'' tiết lộ rằng Woodard thay vào đó sẽ đóng vai Miriam Sharpe trong phim, giải thích rằng cô đã được chọn đóng vai theo gợi ý của [[Robert Downey Jr.]], và họ không hề biết về vai diễn của cô trong ''Luke Lồng'' cho đến sau này.  Đây không phải là trường hợp đầu tiên về việc các diễn viên được chọn vào nhiều vai trò trong MCU, nhưng việc tuyển chọn này được gọi là "quan trọng" hơn, và được nhiều người coi là dấu hiệu "đáng thất vọng" về "sự phân chia ngày càng tăng" và "thiếu hợp tác hài lòng hơn "giữa Marvel Studios và Marvel Television sau cuộc cải tổ công ty vào tháng 9 năm 2015 của Marvel Entertainment.<ref name="WoodardSC" /><ref name="WoodardIGN" /><ref name="WoodardSF" />

Nói về bối cảnh những năm 1990 của ''Captain Marvel'', "tác phẩm toàn thời kỳ đầu tiên của MCU kể từ ''Captain America: The First Avenger'' của Giai đoạn 1 vào năm 2011", Richard Newby của ''The Hollywood Reporter'' cảm thấy sự trở lại của các phiên bản trẻ hơn của một số nhân vật được giới thiệu và giết chết trong các bộ phim trước đó "mở [ed] MCU theo một cách hoàn toàn mới và mở rộng [ed] câu thần chú của nhượng quyền thương mại về 'tất cả đều được kết nối ' ". Nói chuyện cụ thể với Clark Gregg, sự xuất hiện của Đặc vụ Phil Coulson trong phim, Newby lưu ý rằng sự xuất hiện "không chính xác hàn gắn hàng rào giữa các bộ phận điện ảnh và truyền hình của Marvel, nhưng nó củng cố mô liên kết và cảm giác rằng những nhân vật này vẫn quan trọng trong kế hoạch lớn trong số các kế hoạch làm phim của Marvel". Anh ấy cũng hy vọng rằng tính liên tục của ''Agents of SHIELD'' sẽ được duy trì trong ''Captain Marvel'', đặc biệt là vì Coulson đã đối phó với người Kree trong bộ truyện. Newby cũng nói thêm rằng việc chuyển sang các khoảng thời gian khác nhau sẽ giúp Marvel Studios "duy trì vũ trụ điện ảnh này trong 10 năm tới" bằng cách cho phép họ lặp lại một số thể loại đã sử dụng trước đó, vì sau đó họ có thể cảm thấy "mới mẻ" và có "các quy tắc khác nhau và các hạn chế khác nhau, "cũng như cho phép chúng xây dựng dựa trên các tài liệu được thiết lập trong loạt phim truyền hình như ''Đặc vụ Carter''. Anh ấy kết luận, {{Blockquote|Marvel Studios có cả một hộp cát để chơi, nhưng, vì những lý do cần thiết, phần lớn đã chọn ở lại một góc nhỏ để thu hút khán giả đến với những khái niệm này. Bây giờ cơ sở đã được đặt ra, cơ hội khám phá cả điện ảnh và truyền hình đang ở phía trước, với Captain Marvel dẫn đầu. Bất cứ nơi nào Marvel Studios có kế hoạch đưa MCU trong tương lai, thật sảng khoái khi biết rằng quá khứ của nó rất rộng lớn và chứa đầy những khả năng vô hạn.<ref name="THRMar2018CaptainMarvel" />}}

Tương tự như vậy, trong bài đánh giá về ''Avengers: Hồi kết'', Joe Morgenstern của ''The Wall Street Journal'' đã thừa nhận thành tích độc đáo mà Vũ trụ Điện ảnh Marvel đã đạt được:
{{Blockquote|Đây là những thời điểm khó khăn cho giải trí trên màn hình lớn. Khi phương tiện truyền thông suy giảm và TV ngày càng phát triển, những chiếc kính chân thực - trái ngược với sự tô điểm xa hoa của những ý tưởng nhỏ nhặt - có nguy cơ trở thành dĩ vãng. Vì vậy, tất cả lý do hơn nữa để trân trọng những gì Marvel đã đạt được, mặc dù những vấp ngã đáng kinh ngạc đã xảy ra trên đường đi. Hãng phim đã giữ vững niềm tin bằng cách thông minh hóa hầu hết các bộ phim của mình, không làm chúng chết đi, bằng cách ngân hàng và thu lợi nhuận từ sự thèm muốn ngạc nhiên của khán giả, khả năng phức tạp của hãng. Khi trận chiến cuối cùng diễn ra vào cuối Avengers: Hồi kết, chắc chắn sẽ rất khó sử dụng — mọi nhân vật Marvel mà bạn có thể nghĩ đến từ thập kỷ trước đều xuất hiện để thực hiện thêm một cuộc tấn công chống lại cái ác vũ trụ — nhưng đều ly kỳ như nhau, và theo sau là một coda tinh tế. Rất nhiều câu chuyện. Rất nhiều cuộc phiêu lưu. Rất nhiều thứ để sắp xếp trước khi chu kỳ tiếp theo bắt đầu.<ref name="MorgensternEndgame" />}}

Nhiều nhà làm phim nổi tiếng đã bày tỏ quan điểm khác nhau cả về thành công và chất lượng của MCU. Vào tháng 10 năm 2019, nhà làm phim Martin Scorsese đã công khai chỉ trích các bộ phim của Marvel trong một cuộc phỏng vấn và trong một bài giảng của David Lean ở London, sau đó được mở rộng trong một bài báo trên ''tờ [[The New York Times]]'', khẳng định rằng những bộ phim này không phải là điện ảnh, mà thay vào đó là tương đương với các trò chơi trong công viên giải trí thiếu "bí ẩn, tiết lộ hoặc nguy hiểm cảm xúc thực sự".<ref name="ScorseseNotCinema" /><ref name="ScorseseNYTimes" /><ref name="ScorseseTalks" /> Ông cũng tuyên bố rằng những bộ phim như vậy là sản phẩm của tập đoàn đã được "nghiên cứu thị trường, thử nghiệm với khán giả, kiểm tra, sửa đổi, tôn tạo và tu sửa cho đến khi chúng sẵn sàng để tiêu thụ", và rằng sự xâm lấn của những bộ phim "công viên giải trí" như vậy trong các rạp chiếu lấn át phim của các đạo diễn khác. Nhận xét của Scorsese đã bị các đạo diễn phim MCU như Joss Whedon và James Gunn bác bỏ,  trong khi họ được bảo vệ bởi Francis Ford Coppola, người đã mô tả ảnh hưởng tiềm tàng của các bộ phim Marvel trong ngành điện ảnh là "đáng khinh bỉ".  Vào tháng 9 năm 2021, đạo diễn Denis Villeneuve lưu ý rằng các bộ phim của Marvel "chẳng qua là 'cắt và dán' của những phim khác" có "Vào tháng 2 năm 2022, đạo diễn Roland Emmerich cảm thấy những bộ phim bom tấn lớn như MCU và phim ''[[Chiến tranh giữa các vì sao|Chiến tranh giữa]]'' [[Chiến tranh giữa các vì sao|''các vì sao'']] đang "hủy hoại ngành công nghiệp của chúng tôi một chút", vì "không ai còn làm bất cứ điều gì nguyên bản nữa". Ngược lại, George Miller tuyên bố, "Đối với tôi, tất cả đều là điện ảnh. Tôi không nghĩ rằng bạn có thể định vị nó và nói, ồ đây là điện ảnh hay đó là điện ảnh. Nó áp dụng cho tất cả nghệ thuật, văn học, biểu diễn nghệ thuật, hội họa và âm nhạc, ở tất cả các dạng của nó. Đó là một phạm vi rộng, một phạm vi rộng và để nói rằng bất kỳ ai quan trọng hơn hoặc quan trọng hơn người khác, đều thiếu điểm. Đó là một bức tranh ghép lớn và mỗi tác phẩm đều phù hợp vào nó."<ref name="ScorseseIndieWire" /><ref name="CoppolaResponse" /><ref name="VilleneuveSep2021" /><ref name="EmmerichFeb2022" /><ref name="MillerResponse" />

Nghiên cứu về khán giả của Marvel bởi Morning Consult, cho thấy chỉ có 9% cơ sở người hâm mộ Marvel là [[Thế hệ Z|Gen Z]], 64% người hâm mộ là người da trắng trưởng thành và 42% người hâm mộ sống ở các khu vực ngoại ô.<ref name="AudienceBreakdown" />

== Ảnh hưởng đại chúng ==

=== Các xưởng phim khác ===
Sau khi phát hành ''The Avengers'' vào tháng 5 năm 2012, Tom Russo của ''Boston.com'' lưu ý rằng ngoài những "mới lạ" không thường xuyên như ''Alien vs. Predator'' (2004), ý tưởng về một vũ trụ chung hầu như chưa từng được nhắc đến ở Hollywood. Kể từ thời điểm đó, mô hình vũ trụ chia sẻ do Marvel Studios tạo ra đã bắt đầu được nhân rộng bởi các hãng phim khác nắm giữ quyền đối với các nhân vật truyện tranh khác. Vào tháng 4 năm 2014, Tuna Amobi, một nhà phân tích truyền thông của Standard & Poor's Dịch vụ Nghiên cứu Cổ phần, cho biết trong ba đến năm năm trước, các hãng phim Hollywood bắt đầu lên kế hoạch "siêu nhượng quyền thương mại" trong nhiều năm tới, thay vì làm một bộ phim bom tấn tại một thời điểm. Amobi nói thêm, "Rất nhiều nhân vật siêu anh hùng này đã bị bỏ lại ở đó để thu thập bụi. Disney đã chứng minh rằng [cách tiếp cận và thể loại] này có thể là một mỏ vàng." Với việc nhiều hãng phim hiện đang "chơi trò chơi lớn", Doug Creutz, nhà phân tích truyền thông của Cowen and Company, cảm thấy sức hấp dẫn cuối cùng sẽ chết đối với khán giả: "Nếu Marvel sẽ làm hai hoặc ba phim mỗi năm, và Warner Brothers thì sẽ làm ít nhất một bộ phim mỗi năm, và Sony sẽ làm một bộ phim mỗi năm, và Fox sẽ làm một bộ phim mỗi năm, liệu mọi người có thể làm tốt kịch bản đó không?"<ref name="ASM2EW" />

Vào tháng 3 năm 2018, Patrick Shanley của ''The Hollywood Reporter'' nhận định rằng "sự khác biệt chính giữa nhượng quyền thương mại thông thường, chẳng hạn như phim ''[[The Fast and the Furious (phim 2001)|The Fast and the Furious]]'' hoặc ''[[Pitch Perfect]]'', và một vũ trụ chung là số lượng kế hoạch và sự đan xen đi vào từng bộ phim riêng lẻ. Thật quá dễ dàng để tạo ra một bộ phim chỉ tồn tại với mục đích thiết lập các phần trong tương lai và mở rộng một thế giới, chứ không phải là một bộ phim tự đứng trên giá trị của mình trong khi khéo léo gợi ý hoặc nháy mắt về vị trí của nó trong các thần thoại lớn hơn. Trong đó , MCU đã phát triển mạnh mẽ. "Anh ấy cảm thấy rằng ''Người Sắt''" bản thân nó nhằm mục đích trở thành một trải nghiệm độc lập thú vị, không phải là một quảng cáo tổng thể cho 17 bộ phim tiếp theo. Tâm lý đó đã tồn tại qua hầu hết các bộ phim MCU trong thập kỷ qua, điều này càng ấn tượng hơn so với danh sách các anh hùng của nó bây giờ vượt quá mốc hai chục."<ref name="THRMarch2018SharedUniverses" />

==== DC Entertainment và Warner Bros. ====
{{Main|Vũ trụ Mở rộng DC}}
Tháng 10 năm 2012, sau chiến thắng hợp pháp trước bản quyền của Joe Shuster để giành quyền cho Superman, Warner Bros Pictures thông báo rằng họ có kế hoạch tiếp tục với bộ phim Justice League được chờ đợi từ lâu, hợp nhất các siêu anh hùng DC Comics gồm Batman, Superman và Wonder Woman. Công ty dự kiến sẽ thực hiện cách tiếp cận ngược lại với Marvel, phát hành các bộ phim riêng lẻ cho các nhân vật sau khi họ xuất hiện trong một bộ phim hợp tác. Việc phát hành ''[[Người đàn ông thép]]'' (2013) được dự định là khởi đầu của một vũ trụ chia sẻ mới cho DC, đặt nền móng cho các bộ phim dựa trên DC Comics trong tương lai.  Năm 2014, Warner Bros thông báo danh sách các bộ phim, tương tự như Disney và Marvel đã tuyên bố cho các bộ phim của mình.<ref name="LATimesOct2012" /><ref name="ManofSteel" /><ref name="DCUntitledFilms" /><ref name="DCSeparateUniverses" /><ref name="DCMultiverse" /> Cùng năm, Geoff Johns tuyên bố rằng loạt phim truyền hình ''[[Arrow (phim truyền hình)|Arrow]]'' và ''[[The Flash (phim truyền hình 2014)|The Flash]]'' được đặt trong một vũ trụ riêng biệt với phần phim mới, sau đó giải thích rằng "Chúng tôi xem nó như một đa vũ trụ. Chúng ta có vũ trụ truyền hình và vũ trụ điện ảnh, nhưng tất cả chúng đều cùng tồn tại. Đối với chúng tôi, một cách sáng tạo, đó là cho phép mọi người tạo ra sản phẩm tốt nhất có thể, kể câu chuyện hay nhất, làm nên thế giới tốt nhất. Mọi người đều có một tầm nhìn và bạn thực sự muốn để tầm nhìn tỏa sáng... Đó là một cách tiếp cận khác so với Marvel.<ref name="DCEUShakeUp" /><ref name="VultureDCFilmsSep2017" /><ref name="DCEU10YearPlan" />

==== 20th Century Fox ====
{{Main|X-Men (loạt phim điện ảnh)|Fantastic Four (phim 2005)}}
Tháng 11 năm 2012, 20th Century Fox đã công bố kế hoạch tạo ra vũ trụ chung của riêng họ, bao gồm các tài sản của Marvel mà họ nắm giữ quyền bao gồm Bộ tứ siêu đẳng và X-Men (Dị nhân), với việc thuê Mark Millar làm giám sát sản xuất. Millar nói rằng "Fox đang nghĩ, 'Chúng ta đang ngồi trên một số thứ thực sự tuyệt vời ở đây. Có một mặt khác của Vũ trụ Marvel. Hãy cố gắng và có được sự gắn kết nào đó." Vì vậy, họ đã đưa tôi đến để giám sát điều đó thực sự. Để gặp gỡ các nhà biên kịch và đạo diễn để đề xuất những cách mới mà chúng tôi có thể sử dụng công cụ này và các tính chất mới có thể tạo ra từ nó. "''[[X-Men: Ngày cũ của tương lai]]'' (2014) là bước đầu tiên của Fox hướng tới việc mở rộng các đặc tính Marvel ổn định của họ và tạo ra vũ trụ này, trước khi phát hành bộ phim khởi động lại ''Fantastic Four'' vào năm sau. Vào tháng 5 năm 2014, nhà biên kịch ''của Ngày cũ của tương lai'' và ''Bộ tứ siêu đẳng,'' Simon Kinberg tuyên bố rằng phần phim sau này sẽ không diễn ra trong cùng một vũ trụ với các ''phim X-Men'' , giải thích rằng "Không có phim ''X-Men'' nào thừa nhận khái niệm về một loại đội siêu anh hùng — Fantastic Four. Và Fantastic Four có được sức mạnh, vì vậy, để họ sống trong một thế giới mà các dị nhân thịnh hành là một điều khá phức tạp, bởi vì bạn giống như, 'Ồ, bạn chỉ là một dị nhân. ' Giống như, 'Bạn có gì tuyệt vời vậy?' ... chúng sống trong những vũ trụ riêng biệt." Vào tháng 7 năm 2015, đạo diễn Bryan Singer ''của X-Men'' nói rằng vẫn có khả năng xảy ra sự giao thoa giữa hai loạt ''phim X-Men'' và ''Fantastic Four'', nếu phản ứng với ''[[Bộ tứ siêu đẳng|Fantastic Four]]'' và ''[[X-Men: Cuộc chiến chống Apocalypse]]'' đảm bảo điều đó.<ref name="SlashFilmNov2012" /><ref name="IGNFoxSony" /><ref name="FantasticFour" /><ref name="SingerCrossover" />

Tháng 3 năm 2019, bản quyền phim của [[Deadpool]], các nhân vật X-Men và các nhân vật trong Fantastic Four đã trở lại Marvel Studios sau khi Công ty Walt Disney mua lại 21th Century Fox.<ref name="MorgensternDarkPhoenix" />

==== Sony Pictures ====
{{Main|Vũ trụ Người Nhện của Sony}}
Vào tháng 11 năm 2013, đồng chủ tịch Sony Amy Pascal thông báo rằng hãng phim có ý định mở rộng vũ trụ của họ được tạo ra trong loạt phim ''[[Người Nhện: Siêu nhện tái xuất|Người Nhện siêu đẳng]] của'' Marc Webb, với những cuộc phiêu lưu phụ của các nhân vật phụ, nhằm nỗ lực tái tạo mô hình vũ trụ chung của Marvel và Disney. Ngay trong tháng sau, Sony công bố các phim Venom và Sinister Six, cả hai đều lấy bối cảnh trong vũ trụ ''Người nhện siêu đẳng''. Với thông báo này, ''IGN'' tuyên bố rằng các phần truyện là "ví dụ điển hình về những gì chúng ta có thể làm gọi là "hiệu ứng ''Avengers''" ở Hollywood, khi các hãng phim làm việc để xây dựng các vũ trụ điện ảnh lồng vào nhau". Sony đã chọn không tái tạo mô hình của Marvel Studios mà giới thiệu từng nhân vật trước khi đưa họ lại với nhau trong một bộ phim hợp tác, thay vào đó biến Người nhện đối đầu trở thành trung tâm của các bộ phim trong tương lai. Tuy nhiên, vào tháng 2 năm 2015, Sony Pictures và Marvel Studios thông báo rằng loạ''t'' phim ''Người Nhện'' sẽ được làm lại, với một bộ phim mới do Feige và Pascal đồng sản xuất sẽ được phát hành vào tháng 7 năm 2017 và nhân vật này sẽ được tích hợp vào MCU.<ref name="VenomSinisterSixIGN" /><ref name="SpideyMCU" /> Sony Pictures sẽ tiếp tục làm nhà tài trợ, phân phối, sở hữu và có quyền kiểm soát sáng tạo cuối cùng đối với các bộ phim về ''Người Nhện''. Với thông báo này, các phần tiếp theo của ''[[Người Nhện siêu đẳng 2: Sự trỗi dậy của Người Điện|Người Nhện siêu đẳng 2]]'' đã bị hủy bỏ, và đến tháng 11 năm 2015, các phim Venom và Sinister Six, cũng như các phim phụ dựa trên các nhân vật trong vũ trụ Người Nhện, đã không còn tiếp tục phát triển nữa. Đến tháng 3 năm 2016, bộ phim Venom đã được làm lại để bắt đầu nhượng quyền thương mại riêng không liên quan đến Người Nhện của MCU.<ref name="VarietySpidey" /><ref name="SpideySpinoffs" /><ref name="VenomMar2016" /> Một năm sau, Sony chính thức thông báo bộ phim ''[[Venom (phim 2018)|Venom]]'' sẽ được phát triển, phát hành vào ngày 5 tháng 10 năm 2018, cùng với một bộ phim xoay quanh các nhân vật Silver Sable và Black Cat được gọi là ''Silver & Black''. Cả hai dự án đều không nhằm mục đích trở thành một phần của MCU cũng như phần phụ của ''[[Người Nhện: Trở về nhà]]'', mà là một phần của vũ trụ chia sẻ riêng được gọi là [[Vũ trụ Người Nhện của Sony]] (SSU). Tuy nhiên, cảnh mid-credit của ''[[Venom: Đối mặt tử thù]]'' (2021) đã ám chỉ rằng Venom sẽ gia nhập vào MCU.<ref name="VenomMar2017" /><ref name="SilverSableBlackCat" /><ref name="VenomNotMCU" /><ref name="SSU" /><ref name="LetThereBeCarnagePostCreditsScene" />

Sau khi Sony hủy bỏ kế hoạch vũ trụ chung của họ và bắt đầu chia sẻ nhân vật Người Nhện với Marvel Studios, nhiều nhà phê bình đã thảo luận về sự thất bại của họ trong việc tái tạo MCU. Scott Meslow của ''The Week'' đã nêu ra những sai sót có thể nhận thấy của bộ phim ''Người nhện siêu đẳng'' đầu tiên, các màn trình diễn chính của nó và cách phần tiếp theo đã "nhân đôi tất cả những sai lầm của phần gốc trong khi thêm một số lỗi của chính nó. Chúng tôi bây giờ có một ví dụ trong sách giáo khoa về cách không khởi động lại loạt phim siêu anh hùng, và nếu Sony và Marvel khôn ngoan, họ sẽ ghi nhớ hầu như tất cả những bài học đó khi làm phần tiếp theo của Người Nhện". Scott Mendelson lưu ý rằng ''[[Người Nhện siêu đẳng 2: Sự trỗi dậy của Người Điện|Người Nhện siêu đẳng 2]]'' ít được coi là dạng phần tiếp theo của ''[[Người Nhện: Siêu nhện tái xuất]]'' hơn là một bộ phim cửa hậu cho ''Spider-Man vs. the Sinister Six''<ref name="ASMWeek" /><ref name="ASMForbes" />

=== Giới học giả ===
Vào tháng 9 năm 2014, Đại học Baltimore đã công bố một khóa học bắt đầu vào học kỳ mùa xuân năm 2015 xoay quanh Vũ trụ Điện ảnh Marvel, sẽ được giảng dạy bởi Arnold T. Blumberg. "Thể loại truyền thông: Media Marvels" kiểm tra "cách thức loạt phim và chương trình truyền hình được kết nối với nhau của Marvel, cùng với các nguồn truyền thông và truyện tranh có liên quan và sự khác thường của Joseph Campbell về 'hành trình của anh hùng', cung cấp những hiểu biết quan trọng về văn hóa hiện đại" cũng như của Marvel nỗ lực "để thiết lập một vũ trụ khả thi gồm cốt truyện, nhân vật và câu chuyện hậu trường."<ref name="UBaltCourse" /><ref name="UBaltCourse2" />

== Phương tiện truyền thông bên ngoài ==
=== Avengers Campus ===
{{Main|Avengers Campus}}
Sau khi được Disney mua lại vào năm 2009, các bộ phim của Marvel bắt đầu được bán trên thị trường tại điểm thu hút Innoventions ở Tomorrowland tại Disneyland . Đối với ''Iron Man 3'' , cuộc triển lãm mang tên "Iron Man Tech do Stark Industries trình bày", trưng bày cùng một bộ giáp được trưng bày tại San Diego Comic-Con 2012, với Marks I-VII và Mark XLII mới. Ngoài ra, có một trò chơi giả lập, có tựa đề "Become Iron Man", sử dụng Kinectcông nghệ giống như cho phép người xem được bọc trong một bộ giáp Mark XLII hoạt hình và tham gia vào một loạt "bài kiểm tra", trong đó bạn bắn ra các tia đẩy và bay qua xưởng của Tony Stark. Trò chơi được hướng dẫn bởi JARVIS, người được lồng tiếng lại bởi Paul Bettany. Triển lãm cũng có các màn hình nhỏ hơn bao gồm mũ bảo hiểm và các mảnh ngực từ các bộ phim trước đó và găng tay và khởi động từ một cảnh hành động trong ''Iron Man 3'' .  Cuộc triển lãm cho ''Thor: The Dark World'' được gọi là "Thor: Kho báu của Asgard", trưng bày các di tích của người Asgard và đưa khách đến phòng ngai vàng của Odin , nơi họ được chào đón bởi Thor.  ''Đội trưởng Mỹ: Người lính mùa đông'' 'triển lãm của, "Captain America: Huyền thoại Sống và Biểu tượng của Lòng Dũng cảm", giới thiệu trải nghiệm gặp gỡ và chào hỏi.<ref name="IM3Disneyland" /><ref name="ThorTDWDisneyland" /><ref name="CapTWSDisneyland" />

Từ tháng 5 đến tháng 9 năm 2017, Disneyland Resort tổ chức "Mùa hè của các anh hùng", nơi chứng kiến các thành viên của Đội cận vệ và Avengers xuất hiện khắp Disneyland Resort. Ngoài ra, sự kiện Guardians of the Galaxy: Awesome Dance Off đã được giới thiệu, có sự tham gia của Peter Quill / Star-Lord thổi nhạc từ boombox của anh ấy, cùng với Sáng kiến Huấn luyện Avengers, một trải nghiệm hạn chế nơi Black Widow và Hawkeye "tập hợp một nhóm trẻ tân binh để xem liệu họ có những gì cần thiết để trở thành một Avenger. " Thực phẩm và hàng hóa liên quan đến Marvel cũng có mặt trên khắp Hollywood Land tại Disney California Adventure trong "Mùa hè của các anh hùng".<ref name="GotGBreakoutOpening" />

Vào tháng 3 năm 2018, Công ty Walt Disney đã công bố ba khu vực mới theo chủ đề Marvel lấy cảm hứng từ MCU là Disney California Adventure, Walt Disney Studios Paris và Hong Kong Disneyland. Các diễn biến sẽ được thiết kế bởi Walt Disney Imagineering với sự hợp tác của Marvel Studios và Marvel Themed Entertainment. Như đã được thành lập với Guardians of the Galaxy - Mission: Breakout!, Avengers Campus tồn tại trong vũ trụ công viên chủ đề của riêng mình, lấy cảm hứng từ MCU. Nằm trong đa vũ trụ MCU, Avengers Campus có một lịch sử chung với MCU thích hợp, với một vài ngoại lệ đáng chú ý là Blip từ ''Avengers: Infinity War'' đã không xảy ra, và một số nhân vật đã chết, chẳng hạn như Tony Stark, vẫn còn sống.<ref name="VarietyDisneyParks" /><ref name="GotGBreakoutMCUConnection" /><ref name="AvengersCampusMultiverse" /><ref name="AvengersCampusMultiverse" />

==== Disneyland Hồng Kông ====
Vào tháng 10 năm 2013, điểm thu hút Iron Man Experience đã được công bố cho Hong Kong Disneyland. Nó lấy bối cảnh ở phần Tomorrowland của công viên, với khu vực được xây dựng để trông giống như một Stark Expo mới do Tony Stark tạo ra sau hội chợ năm 2010, như đã thấy trong ''Iron Man 2'', với nhiều cuộc triển lãm khác nhau hội trường bao gồm bộ giáp Mark III từ các bộ phim. Khu vực này cũng có các mặt hàng và kỷ vật theo chủ đề Iron Man và Marvel, cùng với một trò chơi tương tác, nơi khách có thể có cơ hội mặc thử áo giáp của Iron Man. Iron Man Experience cho thấy những vị khách hỗ trợ Iron Man đánh bại Hydra trên khắp Hồng Kông, và khai trương vào ngày 11 tháng 1 năm 2017.<ref name="IronManExperience" /><ref name="IMExpDS" /><ref name="IMExpStarkExpo" /><ref name="IMExpMKIII" /><ref name="IMExpReleaseDate" />

Vào tháng 3 năm 2018, Công ty Walt Disney đã công bố một khu vực mới theo chủ đề Marvel lấy cảm hứng từ MCU cho Hong Kong Disneyland và một điểm thu hút mới, nơi khách mời hợp tác với Ant-Man and the Wasp, để tham gia Iron Man Experience. Lấy cảm hứng từ ''Ant-Man and the Wasp'', Ant-Man and The Wasp: Nano Battle! là một chuyến đi tối tương tác kèm theo chứng kiến những vị khách sử dụng vũ khí được hỗ trợ bằng laser để hợp tác với Ant-Man and the Wasp để đánh bại Arnim Zola và đội quân bot bầy đàn Hydra của hắn. Ant Man and the Wasp: Trận chiến Nano! thay thế chuyến đi Buzz Lightyear Astro Blasters và mở cửa vào ngày 31 tháng 3 năm 2019.<ref name="DisneyParksMar2018" /><ref name="AMWaspRideName" /><ref name="AMWaspRideOpen" />

==== Disney California Adventure ====
Đến San Diego Comic-Con 2016, Tower of Terror tại Disney California Adventure được thiết lập để thay thế bằng một điểm thu hút mới, Guardians of the Galaxy - Mission: Breakout! . Chris Pratt , Zoe Saldaña , Dave Bautista và Benicio del Toro đều đã quay những thước phim độc quyền để thu hút, lần lượt đóng lại vai Peter Quill / Star-Lord, Gamora, Drax và Taneleer Tivan / The Collector. James Gunn, giám đốc ''Guardians of the Galaxy''và phần tiếp theo của nó, cảnh quay được chỉ đạo cho sự hấp dẫn và tham khảo ý kiến về tất cả các khía cạnh của nó.  Guardians of the Galaxy - Mission: Breakout! thấy du khách hỗ trợ Rocket giải cứu những Người bảo vệ khác khỏi pháo đài của Collector, trong khi điểm tham quan có các sự kiện ngẫu nhiên trong quá trình trải nghiệm và âm nhạc lấy cảm hứng từ ''Awesome Mix Vol. 1'' bản nhạc phim. Điểm thu hút mở cửa vào ngày 27 tháng 5 năm 2017.<ref name="GotGBreakout" /><ref name="GotGBreakout2" /><ref name="GotGBreakoutGunn" />

Vào tháng 3 năm 2018, Công ty Walt Disney đã công bố một khu vực mới theo chủ đề Marvel được lấy cảm hứng từ MCU tại Disney California Adventure, được neo đậu bởi Mission: Breakout !, chứng kiến các nhân vật từ MCU như Người Sắt và Người Nhện tham gia Guardians of the Galaxy trong một "vũ trụ siêu anh hùng hoàn toàn nhập vai." Khu vực này đã thay thế khu vực " A Bug's Land ", đã đóng cửa vào giữa năm 2018 để bắt đầu xây dựng trên khu vực Marvel.  Tom Holland thể hiện vai Peter Parker / Người Nhện trong phần hấp dẫn Web Slingers: A Spider-Man Adventure, Parker đã thành lập WEB (Lữ đoàn Kỹ sư Toàn cầu) để truyền cảm hứng cho một thế hệ mới sử dụng công nghệ để cứu thế giới. Các Rider được Spider-Man tuyển dụng vào sáng kiến ngăn chặn Spider-Bots bị trục trặc của anh ta. Web Slingers được chỉ đạo bởi đạo diễn ''Người Nhện'' Jon Watts cùng với Brett Strong, và được viết bởi Steven Spiegel và có hiệu ứng hình ảnh bởi Framestore.<ref name="HollandWebSlingers" /><ref name="WaittWebSlingers" />

==== Công viên Walt Disney Studios ====
Vào tháng 3 năm 2018, Công ty Walt Disney đã công bố một khu vực mới theo chủ đề Marvel lấy cảm hứng từ MCU đến Công viên Walt Disney Studios của Disneyland Paris. Khu vực này bao gồm một điểm tham quan được mô phỏng lại, nơi các tay đua hợp tác với Người Sắt và các Avengers khác trong một "cuộc phiêu lưu siêu động lực" vào ngày 20 tháng 7 năm 2022. Công viên cũng tổ chức live-action "Mùa hè của các siêu anh hùng" chương trình sân khấu từ tháng 6 đến tháng 9 năm 2018.<ref name="VarietyDisneyParks" /><ref name="DisneyParisJuly2022" />

=== ''Disney Wish'' ===
{{main|Disney Wish}}
Vào tháng 7 năm 2021, trải nghiệm ăn uống gia đình nhập vai "Avengers: Cuộc gặp gỡ lượng tử" tại nhà hàng Worlds of Marvel trên tuyến du thuyền ''Disney Wish'' đã được công bố, ra mắt khi du thuyền bắt đầu hành trình vào ngày 14 tháng 7 năm 2022. Trải nghiệm diễn ra trong bữa tối với các yếu tố tương tác và tái tạo CGI đầy đủ của bộ bài trên của ''Wish''..<ref name="DisneyWish" /><ref name="DisneyWishDelay" /><ref name="QuantumEncounterPolygon" /><ref name="QuantumEncounter" /> Paul Rudd, Evangeline Lilly, Anthony Mackie, Brie Larson, Kerry Condon và Iman Vellani thực hiện lại vai trò MCU của họ, trong khi Ross Marquand lồng tiếng cho Ultron sau khi trước đó đã làm như vậy trong ''[[What If...?|What If ...?]]'' , trong đó anh ấy thay thế James Spader. Chris Waitt chỉ đạo nội dung của Rudd và Lilly, do Steven Spiegel viết kịch bản và có hiệu ứng hình ảnh do Framestore thực hiện.<ref name="VellaniQuantumEncounter" /><ref name="WaittQuantumEncounter" /><ref name="WaittWebsite" />

=== Các điểm tham quan trực tiếp khác ===
==== Trạm Avengers ====
Vào tháng 5 năm 2014, triển lãm của ''Avengers STATION (Mạng lưới hoạt động đào tạo khoa học và tình báo chiến thuật) đã khai mạc tại trung tâm'' Discovery Times Square. Triển lãm có các mảnh ghép bản sao, cũng như các đạo cụ thực tế từ các bộ phim, kết hợp với công nghệ và thông tin tương tác, được chế tạo thông qua sự hợp tác với NASA và các nhà khoa học khác. Titus Welliver cũng cung cấp một "cuộc phỏng vấn" cho khách truy cập, đóng lại vai trò của anh ta là đặc vụ SHIELD Felix Blake. Được tạo ra bởi Victory Hill Exhibits, ''Avengers STATION'' tiêu tốn 7,5 triệu đô la để tạo ra và chạy đến đầu tháng 9 năm 2015.<ref name="AvengersSTATIONDailyNews" /><ref name="AvengersSTATIONEW" /><ref name="AvengersSTATIONClosing" />

Triển lãm cũng được khai mạc tại Hàn Quốc tại Đài tưởng niệm Chiến tranh Hàn Quốc vào tháng 4 năm 2015 ở Paris, Pháp, tại Esplanade de La Défense một năm sau đó, và ở Las Vegas tại Khách sạn và Sòng bạc Treasure Island vào tháng 6 2016. Phiên bản Las Vegas của cuộc triển lãm có các chi tiết nhân vật được cập nhật và khoa học tương ứng để kết hợp với các bộ phim Marvel đã phát hành kể từ cuộc triển lãm ban đầu ở New York. Ngoài ra, phiên bản Las Vegas có sự góp mặt của Cobie Smulders trong vai Maria Hill để "hỏi tội" du khách, thay thế cho Welliver.<ref name="STATIONKorea" /><ref name="STATIONLasVegas" /><ref name="STATIONLasVegas2" />

==== Triển lãm GOMA ====
Một cuộc triển lãm nghệ thuật, có tựa đề ''Marvel: Tạo ra Vũ trụ Điện ảnh'' , đã được trưng bày độc quyền tại Phòng trưng bày Nghệ thuật Hiện đại Queensland (GOMA) từ tháng 5 đến tháng 9 năm 2017. Triển lãm, bao gồm "300 đồ vật, phim, trang phục, bản vẽ và các con thiêu thân khác", nội dung nổi bật "từ bộ sưu tập của Marvel Studios và Marvel Entertainment và các bộ sưu tập tư nhân" với "trọng tâm quan trọng [được] dành cho các nghệ sĩ sáng tạo, những người dịch câu chuyện đã vẽ lên màn ảnh thông qua thiết kế sản xuất và phân cảnh, thiết kế trang phục và chống đỡ cũng như các hiệu ứng đặc biệt và hậu kỳ". ''Marvel: Tạo ra Vũ trụ Điện ảnh'' cũng được mở rộng sang Cinémathèque của GOMA ở Úc với phần hồi tưởng về các bộ phim MCU.<ref name="GOMA" />

==== ''Avengers: Kiểm soát thiệt hại'' ====
Vào tháng 10 năm 2019, Marvel Studios và ILMxLAB đã công bố trải nghiệm thực tế ảo ''Avengers: Damage Control''. Trải nghiệm sẽ có sẵn trong một thời gian giới hạn bắt đầu từ giữa tháng 10 năm 2019 tại một số địa điểm Void VR được chọn. ''Avengers: Damage Control'' cho thấy người chơi điều khiển một trong những Bộ đồ Ứng phó Khẩn cấp của Shuri – kết hợp các công nghệ của Wakandan và Stark Industries – để đánh bại một mối đe dọa cùng với Doctor Strange, Ant-Man và Wasp. Letitia Wright, Benedict Cumberbatch, Paul Rudd và Evangeline Lilly đều đóng lại vai trò MCU của họ, trong khi Ross Marquand lồng tiếng cho Ultron, thay thế James Spader. Trải nghiệm được kéo dài đến cuối năm 2019.<ref name="VRDamageControl" /><ref name="MarquandDC" /><ref name="VRDamageControlExtended" />

=== Chương trình truyền hình hành động đặc biệt ===
====''Marvel Studios: Assembling a Universe'' (2014)====
Vào ngày 18 tháng 3 năm 2014, ABC đã phát sóng một chương trình truyền hình đặc biệt dài một giờ có tựa đề ''Marvel Studios: Assembling a Universe'', ghi lại lịch sử của Marvel Studios và sự phát triển của Marvel Cinematic Universe, đồng thời bao gồm các cuộc phỏng vấn và cảnh hậu trường độc quyền từ tất cả trong số các bộ phim, One-Shots, ''Agents of SHIELD'', và các phần xem lén của ''Avengers: Age of Ultron'', ''Captain America: The Winter Soldier'', ''Guardians of the Galaxy'', các tập không mong muốn của ''Agents of SHIELD'' và ''Ant-Man''. Brian Lowry ''đa dạng'' cảm thấy đặc biệt, "chứa đựng một câu chuyện kinh doanh và sáng tạo khá thú vị. Mặc dù tất cả đều có ý nghĩa trong nhận thức muộn màng, nhưng có sự táo bạo đáng kể trong kế hoạch của Marvel để phát hành năm bộ phim được kết nối lỏng lẻo từ cùng một thế giới đầy anh hùng, bắt đầu với Người ''sắt chưa được chứng minh về mặt điện ảnh Người đàn ông'' và đỉnh cao là đội siêu anh hùng ''The Avengers''. Như vậy, giờ trôi qua nhanh chóng này không chỉ là một công việc cắt và dán từ các bộ dụng cụ báo chí điện tử, mặc dù chắc chắn có một yếu tố của điều đó." Đặc biệt được phát hành vào ngày 9 tháng 9 năm 2014, trên phương tiện truyền thông gia đình cho ''Agents of SHIELD'' mùa 1.<ref name="TVSpecial" /><ref name="TVSpecialAntMan" /><ref name="VarietySpecialReview" /><ref name="SHIELDS1HomeMedia" />

====''Marvel 75 Years: From Pulp to Pop!'' (2014)====
Vào tháng 9 năm 2014, nhà sản xuất điều hành ''của Agents of SHIELD'', Jeffrey Bell, tuyên bố rằng để đáp ứng nhu cầu sản xuất và tránh phải phát sóng các tập phim lặp lại, ABC có thể sẽ phát sóng phần đặc biệt của Marvel thay cho phần thông thường vào một thời điểm nào đó trong mười tập đầu tiên của ''Agents của mùa thứ hai'' của ''SHIELD''. Vào tháng 10, phần đặc biệt được tiết lộ là ''Marvel 75 Years: From Pulp to Pop!'', được dẫn dắt bởi Emily VanCamp, người thể hiện Đặc vụ 13 trong ''Captain America: The Winter Soldier'', và được phát sóng vào ngày 4 tháng 11 năm 2014.  Các tính năng đặc biệt đằng sau cảnh quay từ''Avengers: Age of Ultron'' và ''Ant-Man'' cũng như các cảnh quay từ loạt phim truyền hình ''Đặc vụ Carter'' đã được chiếu trước đó tại New York Comic-Con .  Brian Lowry của ''Variety'' cảm thấy một giờ dành cho đặc biệt không "làm đúng chủ đề" và nói thêm, "Đối với bất kỳ ai đã xem nhiều bộ phim Marvel nhưng sẽ nhún vai bối rối khi được đề cập đến Jack Kirby hoặc Steve Ditko , ''Marvel 75 Năm: Từ Pulp To Pop!'' Có lẽ cần phải xem. Vui nhộn, nhịp độ nhanh và bao gồm nhiều điểm nổi bật của công ty cùng với một số điểm yếu, đó là một nền tảng vững chắc về lịch sử của Marvel, đồng thời đan xen vào các nút tự quảng cáo và hiệp lực không thể tránh khỏi. "Eric Goldman của IGN cũng ước điều đặc biệt kéo dài hơn, nói thêm, "Có thể hiểu được, bạn càng biết nhiều về Marvel, bạn sẽ càng ít ngạc nhiên về ''Marvel 75 Years: From Pulp to Pop !'', nhưng điều quan trọng là phải nhớ ai đây đặc biệt thực sự được tạo ra cho - một khán giả chính thống đã đón nhận các nhân vật Marvel, qua những bộ phim cực kỳ thành công, theo cách mà không ai có thể tưởng tượng được."<ref name="BellSep2014" /><ref name="PulptoPop" /><ref name="IGNSpecial2Review" /><ref name="VarietySpecial2Review" />

====''Marvel Studios: Expanding the Universe'' (2019)====
Vào tháng 11 năm 2019, Disney+ đã thông báo rằng nền tảng phát trực tuyến sẽ bao gồm ''Mở rộng vũ trụ'', một chương trình đặc biệt có cái nhìn về loạt phim truyền hình MCU ban đầu cho Disney+, với các cuộc phỏng vấn và nghệ thuật khái niệm.<ref name="ExpandingTheUniverse" />

====Bilibili New Year's Gala (2020)====
Một buổi biểu diễn của dàn nhạc theo chủ đề Marvel của phiên bản mở rộng của chủ đề Marvel Studios của Brian Tyler và chủ đề của Alan Silvestri trong ''The Avengers'' đã diễn ra trong Dạ tiệc năm mới Bilibili của Trung Quốc vào ngày 31 tháng 12 năm 2020, để quảng cáo cho các bộ phim Marvel Studios phát hành năm 2021.<ref name="BilibiliPerformance" /><ref name="BilibiliPerformance2" />

====''Marvel Studios' 2021 Disney+ Day Special'' (2021)====
Một đặc biệt mang tên ''Đặc biệt cho Ngày Disney+ năm 2021 của Marvel Studios'', đề cập đến tương lai của MCU trên Disney+, đã được phát hành trên dịch vụ này vào ngày 12 tháng 11 năm 2021, như một phần của lễ kỷ niệm" Ngày Disney+".<ref name="Disney+DaySpecial" /><ref name="Disney+Day" />

=== Loạt phim tài liệu ===
==== ''Marvel Studios: Legends'' (2021) ====
{{Main|Marvel Studios: Legends}}
Được công bố vào tháng 12 năm 2020, loạt phim này kiểm tra từng anh hùng, nhân vật phản diện, khoảnh khắc và đồ vật từ Vũ trụ Điện ảnh Marvel và cách họ kết nối với nhau, với dự đoán về những câu chuyện sắp tới sẽ có họ trong Giai đoạn 4. ''Marvel Studios: Legends'' công chiếu trên Disney+ vào ngày 8 tháng 1 năm 2021, với việc phát hành hai tập đầu tiên. Các tập bổ sung được phát hành trước khi nhân vật và đồ vật xuất hiện trong loạt phim và phim của Disney+.<ref name="Legends" /><ref name="LokiLegends" /><ref name="BWLegendsLokiAssembled" />

==== ''Marvel Studios: Assembled'' (2021) ====
{{Main|Marvel Studios: Assembled}}
Được công bố vào tháng 2 năm 2021, mỗi phần đặc biệt của loạt phim tài liệu đều đi vào hậu trường quá trình sản xuất phim và phim truyền hình MCU với dàn diễn viên và các quảng cáo bổ sung. ''Marvel Studios: Assembled'' được công chiếu lần đầu trên Disney+ vào ngày 12 tháng 3 năm 2021, với việc phát hành phần đặc biệt đầu tiên, tiếp theo là phần đặc biệt bổ sung.<ref name="Assembled" />

==== Super Women of the MCU ====
Vào tháng 6 năm 2021, Marvel Studios đã đưa ra lời kêu gọi tuyển chọn những người hâm mộ "những người phụ nữ mạnh mẽ của Marvel" để tham gia vào loạt phim tài liệu sắp tới của Disney+ giới thiệu những người phụ nữ tạo nên MCU trước và sau máy quay.<ref name="SuperWomanCasting" />

=== Sách hướng dẫn ===
Vào tháng 9 năm 2015, Marvel đã công bố Sổ tay Hướng dẫn về ''Vũ trụ Điện ảnh Marvel'' , được đặt tên như một cái gật đầu cho ''Sổ tay Chính thức của Vũ trụ Điện ảnh Marvel''. Mỗi cuốn sách hướng dẫn được biên soạn bởi Mike O'Sullivan và ''Sổ tay chính thức của nhóm Vũ trụ Marvel'' với ảnh bìa của Mike del Mundo và Pascal Campion đồng thời có các thông tin thực tế về các bộ phim MCU, so sánh giữa phim và truyện tranh và ảnh tĩnh trong quá trình sản xuất. ''Guidebook to the Marvel Cinematic Universe: Marvel's Iron Man'', ''Guidebook to Marvel Cinematic Universe: Marvel's Incredible Hulk / Marvel's Iron Man 2'', ''Guidebook to the Marvel Cinematic Universe: Marvel's Thor'',  và ''Sách Hướng dẫn về Vũ trụ Điện ảnh Marvel: Marvel's Captain America: The First Avenger'' được phát hành mỗi tháng, tương ứng từ tháng 10 năm 2015 đến tháng 1 năm 2016.<ref name="Guidebook" /><ref name="GuidebookThor" /><ref name="GuidebookCapTFA" />

Vào tháng 11 năm 2018, Marvel và Titan Publishing Group đã phát hành ''Marvel Studios: The First Ten Years'' để kỷ niệm mười năm đầu tiên của Marvel Cinematic Universe, bao gồm các cuộc phỏng vấn diễn viên, các phần chuyên sâu về mỗi bộ phim và hướng dẫn về trứng Phục sinh. Vào tháng 10 năm 2021, một cuốn sách hai tập ''Câu chuyện của Marvel Studios: Sự hình thành của Vũ trụ Điện ảnh Marvel'' được phát hành, được viết bởi Tara Bennett và Paul Terry. Bộ sưu tập này có cái nhìn về sự phát triển của Marvel Studios, những câu chuyện cá nhân từ 23 bộ phim "Kỷ nguyên Vô cực" và các cuộc phỏng vấn với dàn diễn viên và thành viên phi hành đoàn.<ref name="TitanFirstTenYears" /><ref name="MakingOfMCU" />

=== Trò chơi điện tử liên kết ===
{| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align: center; width: 99%;"
|-
! scope="col" | Tên
! scope="col" | Ngày phát hành
! scope="col" | Nhà sản xuất
! scope="col" | Nhà phát triển
! scope="col" | Nền tảng
|-
! scope="row" | ''Iron Man''
| style="text-align: left;" | {{Start date|2008|5|2}}
| rowspan="3" | [[Sega]]<br /><ref name="IMVGIGN" /><ref name="TIHVGVoices" /><ref name="IM2VGReleaseDate" />
| Secret Level<ref name="IMVGPolygon" />{{hr}}Artificial Mind and Movement<ref name="IMVGPolygon" />{{hr}}Hands-On Mobile<ref name="IMVGMobile" />
| [[PlayStation 3]], [[Xbox 360]]{{hr}}[[PlayStation 2]], [[Wii]], [[Microsoft Windows]], [[Nintendo DS]], [[PlayStation Portable]]{{hr}}Various mobile devices
|-
! scope="row" | ''The Incredible Hulk''
| style="text-align: left;" | {{Start date|2008|6|5}}
| Edge of Reality<ref name="TIHVGVoices" /><ref name="TIHVGGamesRadar" />{{hr}}Amaze Entertainment<ref name="TIHVGDS" />{{hr}}Hands-On Mobile<ref name="TIHVGMobile" />
| PlayStation 2, PlayStation 3, Xbox 360, Microsoft Windows, Wii{{hr}}Nintendo DS{{hr}}Various mobile devices
|-
! scope="row" rowspan="2" | ''Iron Man 2''
| rowspan="2" style="text-align: left;" | {{Start date|2010|5|4}}
| Sega Studios San Francisco<ref name="IM2VGReleaseDate" />{{hr}}High Voltage Software<ref name="IM2VGHighVoltage" />{{hr}}Griptonite Games<ref name="IM2VGGriptonite" />
| PlayStation 3, Xbox 360{{hr}}Wii, PlayStation Portable{{hr}}Nintendo DS
|-
| colspan="2" | [[Gameloft]]<ref name="IM2VGiPad" /><ref name="IM2VGBlackBerry" />
| [[iOS]], [[BlackBerry]]
|-
! scope="row" | ''Thor: God of Thunder''
| style="text-align: left;" | {{Start date|2011|5|3}}
| rowspan="2" | Sega<ref name="GodofThunder" /><ref name="SuperSoldier" />
| [[Liquid Entertainment]]{{hr}}Red Fly Studio{{hr}}WayForward Technologies
| PlayStation 3, Xbox 360{{hr}}Wii, [[Nintendo 3DS]]{{hr}}Nintendo DS
|-
! scope="row" | ''Captain America: Super Soldier''
| style="text-align: left;" | {{Start date|2011|7|19}}
| [[Next Level Games]]{{hr}}High Voltage Software{{hr}}Graphite Games
| PlayStation 3, Xbox 360{{hr}}Wii, Nintendo 3DS{{hr}}Nintendo DS
|-
! scope="row" id="The Avengers: The Mobile Game" | ''The Avengers: The Mobile Game''
| style="text-align: left;" | {{Start date|2012|5|2}}
| rowspan="4" colspan="2" | Gameloft<ref name="BPWFTimeline"/><ref name="TheAvengersGame" /><ref name="IM3VG" /><ref name="ThorTDWVG" />
| iOS, [[Android (operating system)|Android]], Blackberry
|-
! scope="row" | ''Iron Man 3: The Official Game''
| style="text-align: left;" | {{Start date|2013|4|25}}
| rowspan="2" | iOS, Android
|-
! scope="row" id="Thor: The Dark World – The Official Game" | ''Thor: The Dark World<br />– The Official Game''
| style="text-align: left;" | {{Start date|2013|10|31}}
|-
! scope="row" id="Captain America: The Winter Soldier – The Official Game" | ''Captain America: The Winter<br />Soldier – The Official Game''
| style="text-align: left;" | {{Start date|2014|3|27}}
| iOS, Android, [[Windows Phone]]
|-
! colspan="5" | Trò chơi khác
|-
! scope="row" | ''Lego Marvel's Avengers''
| style="text-align: left;" | {{Start date|2016|1|26}}{{hr}}{{Start date|2016|3|10}}
| Warner Bros.<br />Interactive Entertainment<ref name="LegoGame2" />{{hr}}[[Feral Interactive]]<ref name="LEGOMarvelAvengers" />
| TT Games
| [[PlayStation 4]], [[Xbox One]], Microsoft Windows,<br />PlayStation 3, Xbox 360, [[Wii U]], Nintendo 3DS, [[PlayStation Vita]]{{hr}}[[macOS]]
|-
! scope="row" id="Spider-Man: Homecoming – Virtual Reality Experience" | ''Spider-Man: Homecoming<br />– Virtual Reality Experience''
| style="text-align: left;" | {{Start date|2017|6|30}}
| rowspan="2" | Sony Pictures Virtual Reality<ref name="SM:HVR" /><ref name="SM:FFHVR" />
| rowspan="2" | CreateVR
| rowspan="2" | [[PlayStation VR]], HTC Vive, Oculus Rift
|-
! scope="row" id="Spider-Man: Far From Home – Virtual Reality Experience" | ''Spider-Man: Far From<br />Home – Virtual Reality Experience''
| style="text-align: left;" | {{Start date|2019|6|25}}
|}

=== ''A Mini Marvel'' ===
Vào tháng 2 năm 2016, một quảng cáo cho lon Coca-Cola mini được phát sóng trong Super Bowl 50. ''A Mini Marvel'' được tạo ra bởi Wieden+ Kennedy cho Coca-Cola thông qua quan hệ đối tác với Marvel, và được đạo diễn bởi anh em nhà Russo. Trong quảng cáo, Ant-Man (do Paul Rudd lồng tiếng, đảm nhiệm vai trò của anh ấy) và Hulk đánh nhau đầu tiên, sau đó gắn kết, qua một lon Coke mini.  Luma Pictures đã cung cấp các hiệu ứng hình ảnh cho cảnh này, trước đây đã làm việc với hai nhân vật trong các bộ phim MCU. Đối với Hulk, Luma đã xác định lại hệ thống cơ bắp trước đó và quy trình mô phỏng để tạo và kết xuất nhân vật, trong khi Ant-Man nhận được chuyển động mới. Chiến dịch Super Bowl mở rộng đến "lon nhỏ Coke phiên bản giới hạn sáu gói được trang trí bằng hình ảnh của các nhân vật Marvel, bao gồm Hulk, Ant-Man, Black Widow, Falcon, Iron Man và Captain America." Người tiêu dùng có cơ hội mua lon bằng cách tìm ra manh mối ẩn trong quảng cáo, mặc dù "nếu chương trình diễn ra tốt đẹp, Coke sẽ cân nhắc việc cung cấp lon trong các cửa hàng." Quảng cáo có hoạt động truyền thông xã hội nhiều thứ ba trong số tất cả các đoạn giới thiệu liên quan đến phim được phát sóng trong trò chơi, và được đề cử cho Hiệu ứng hình ảnh xuất sắc trong quảng cáo tại Lễ trao giải Hội hiệu ứng hình ảnh lần thứ 15.<ref name="SuperBowl50Coke" /><ref name="SuperBowl50Coke2" /><ref name="DeadlineCoke" /><ref name="MiniMarvelVESNom" />

=== ''The Good, the Bart, and the Loki'' ===
{{main|The Good, the Bart, and the Loki}}
Vào tháng 6 năm 2021, phim ngắn ''The Good, the Bart và Loki của The Simpsons'' được công bố, được phát hành cùng với "Journey into Mystery ", tập thứ năm về ''[[Loki (phim truyền hình)|Loki]]'' trên Disney+. Đoạn phim ngắn cho thấy Loki hợp tác với Bart Simpson trong một cuộc giao tranh để bày tỏ lòng kính trọng đối với các anh hùng và nhân vật phản diện của MCU. Trong thời gian ngắn, Hiddleston sẽ đóng vai Loki.<ref name="SimpsonsShort" />
== Xem thêm ==

* [[Đặc trưng của Vũ trụ Điện ảnh Marvel]]

== Ghi chú ==
{{notelist}}

== Tham khảo ==
{{tham khảo|30em|refs=

<!-- DEVELOPMENT -->
<!-- FILMS AND DISNEY+ SERIES -->

<ref name="FeigeQuote">{{chú thích web |last=Philbrick |first=Jami |date=April 26, 2010 |title=Kevin Fiege Talks Iron Man 2, The Avengers and More |url=http://www.movieweb.com/news/exclusive-kevin-fiege-talks-iron-man-2-the-avengers-and-more |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120930073757/http://www.movieweb.com/news/exclusive-kevin-fiege-talks-iron-man-2-the-avengers-and-more |archive-date=September 30, 2012 |access-date=May 10, 2010 |website=[[MovieWeb]]}}</ref>

<ref name="Variety2005">{{chú thích web |last1=Fritz |first1=Ben |last2=Harris |first2=Dana |date=April 27, 2005 |title=Paramount pacts for Marvel pix |url=https://variety.com/2005/film/news/paramount-pacts-for-marvel-pix-1117921812/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140308094751/http://variety.com/2005/film/news/paramount-pacts-for-marvel-pix-1117921812/ |archive-date=March 8, 2014 |access-date=February 12, 2014 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="Variety2006">{{chú thích tạp chí |last=Benezra |first=Karen |date=July 8, 1996 |title=Marvel wants to be a movie mogul |journal=[[MediaWeek]] |publisher=[[Verenigde Nederlandse Uitgeverijen|VNU]] eMedia, Inc |volume=6 |issue=28}}</ref>

<ref name="June2007NYTimes">{{chú thích báo |last=Waxman |first=Sharon |date=June 18, 2007 |title=Marvel Wants to Flex Its Own Heroic Muscles as a Moviemaker |page=[https://www.nytimes.com/2007/06/18/business/media/18marvel.html?pagewanted=2 2] |work=[[The New York Times]] |url=https://www.nytimes.com/2007/06/18/business/media/18marvel.html |url-status=live |access-date=February 1, 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131221141815/http://www.nytimes.com/2007/06/18/business/media/18marvel.html?_r=0 |archive-date=December 21, 2013}}</ref>

<ref name="BloombergPg3">{{chú thích web |last=Leonard |first=Devin |date=April 3, 2014 |title=The Pow! Bang! Bam! Plan to Save Marvel, Starring B-List Heroes |url=http://www.businessweek.com/articles/2014-04-03/kevin-feige-marvels-superhero-at-running-movie-franchises |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140403155911/http://www.businessweek.com/articles/2014-04-03/kevin-feige-marvels-superhero-at-running-movie-franchises |archive-date=April 3, 2014 |access-date=April 3, 2014 |website=[[Bloomberg Businessweek]] |publisher=[[Bloomberg L.P.]]}}</ref>

<ref name="BostonApril2012">{{chú thích báo |last=Russo |first=Tom |date=April 25, 2012 |title=Super Group |work=[[Boston.com]] |url=https://www.boston.com/ae/movies/articles/2012/04/29/the_avengers_collects_all_your_favorite_marvel_characters_in_one_handy_wannabe_blockbustersuper_groupthe_avengers_assembles_all_your_favorite_marvel_characters_in_one_handy_wannabe_blockbuster/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141028215225/http://www.boston.com/ae/movies/articles/2012/04/29/the_avengers_collects_all_your_favorite_marvel_characters_in_one_handy_wannabe_blockbustersuper_groupthe_avengers_assembles_all_your_favorite_marvel_characters_in_one_handy_wannabe_blockbuster/?page=1 |archive-date=October 28, 2014}}</ref>

<ref name="CinematicalCrossover">{{chú thích web |last=Beall |first=Mark |date=September 14, 2006 |title=Marvel Avengers Update |url=http://www.cinematical.com/2006/09/14/marvel-avengers-update |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20100914070019/http://www.cinematical.com/2006/09/14/marvel-avengers-update/ |archive-date=September 14, 2010 |access-date=August 2, 2010 |website=Cinematical}}</ref>

<ref name="DailyMarsMay2014">{{chú thích web |last=Guedj |first=Philippe |date=May 2, 2014 |title=Avi Arad : 'J'ai pardonné à Kevin Feige, il suivait des ordres' (Exclu Daily Mars) |url=http://www.dailymars.net/avi-arad-jai-pardonne-a-kevin-feige-il-suivait-des-ordres-exclu-daily-mars/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150723230757/http://www.dailymars.net/avi-arad-jai-pardonne-a-kevin-feige-il-suivait-des-ordres-exclu-daily-mars/ |archive-date=July 23, 2015 |access-date=July 23, 2015 |website=Daily Mars}}</ref>

<ref name="FeigeCinemaUniverse">{{chú thích web |last=Orange |first=B. Alan |date=June 5, 2009 |title=Marvel's Kevin Feige on the Future of The Avengers, Thor, Ant Man, Doctor Strange, and Captain America! |url=http://www.movieweb.com/news/NE9YdebdOtt9cb |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120926115158/http://www.movieweb.com/news/marvels-kevin-feige-on-the-future-of-the-avengers-thor-ant-man-doctor-strange-and-captain-america |archive-date=September 26, 2012 |access-date=October 19, 2010 |website=[[MovieWeb]]}}</ref>

<ref name="FeigeCinematicUniverse">{{chú thích web |last=Douglas |first=Edward |date=April 25, 2010 |title=Exclusive: Marvel Studios Production Head Kevin Feige |url=http://www.superherohype.com/features/articles/100681-exclusive-marvel-studios-production-head-kevin-feige |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130403200404/http://www.superherohype.com/features/articles/100681-exclusive-marvel-studios-production-head-kevin-feige |archive-date=April 3, 2013 |website=[[Superhero Hype]]}}</ref>

<ref name="MCUFilmsOnly">{{chú thích web |last=Foutch |first=Haleigh |date=November 29, 2018 |title=Marvel's Netflix Heroes Were Considered for 'Infinity War', Confirm Russo Brothers |url=https://collider.com/avengers-infinity-war-netflix-marvel-characters |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190109110856/http://collider.com/avengers-infinity-war-netflix-marvel-characters |archive-date=January 9, 2019 |access-date=January 12, 2019 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>

<ref name="Oct2014Event">{{chú thích web |last=Siegel |first=Lucas |date=October 28, 2014 |title=Marvel Announces Black Panther, Captain Marvel, Inhumans, Avengers: Infinity War Films, Cap & Thor 3 Subtitles |url=http://www.newsarama.com/22573-marvel-announces-black-panther-captain-marvel-inhumans-avengers-infinity-war-films-cap-thor-3-subtitles.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141028211803/http://www.newsarama.com/22573-marvel-announces-black-panther-captain-marvel-inhumans-avengers-infinity-war-films-cap-thor-3-subtitles.html |archive-date=October 28, 2014 |access-date=October 28, 2014 |website=[[Newsarama]]}}</ref>

<ref name="MarvelDisneyAug2015">{{chú thích web |last1=Masters |first1=Kim |last2=Belloni |first2=Matthew |date=August 31, 2015 |title=Marvel Shake-Up: Film Chief Kevin Feige Breaks Free of CEO Ike Perlmutter (Exclusive) |url=https://www.hollywoodreporter.com/news/marvel-shake-up-film-chief-819205 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150903181746/http://www.hollywoodreporter.com/news/marvel-shake-up-film-chief-819205 |archive-date=September 3, 2015 |access-date=August 31, 2015 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="CreativeCommitteeEnd">{{chú thích web |last=Faraci |first=Drew |date=September 2, 2015 |title=The Marvel Creative Committee Is Over |url=http://birthmoviesdeath.com/2015/09/02/the-marvel-creative-committee-is-over |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150905181726/http://birthmoviesdeath.com/2015/09/02/the-marvel-creative-committee-is-over |archive-date=September 5, 2015 |access-date=September 2, 2015 |website=[[Birth. Movies. Death.]]}}</ref>

<ref name="CreativeCommittee2">{{chú thích web |last1=Kit |first1=Borys |last2=Masters |first2=Kim |date=September 3, 2015 |title=Marvel's Civil War: Why Kevin Feige Demanded Emancipation from CEO Ike Perlmutter |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvels-civil-war-why-kevin-820147 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150904225510/http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvels-civil-war-why-kevin-820147 |archive-date=September 4, 2015 |access-date=September 3, 2015 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="VanityFairNov2017">{{chú thích web |last=Robinson |first=Joanna |date=November 27, 2017 |title=Secrets of the Marvel Universe |url=https://www.vanityfair.com/hollywood/2017/11/marvel-cover-story |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171130084113/https://www.vanityfair.com/hollywood/2017/11/marvel-cover-story |archive-date=November 30, 2017 |access-date=November 30, 2017 |website=[[Vanity Fair (magazine)|Vanity Fair]]}}</ref>

<ref name="DisneyStreaming">{{chú thích web |last=Littleton |first=Cynthia |date=November 9, 2017 |title=New 'Star Wars' Trilogy in Works With Rian Johnson, TV Series Also Coming to Disney Streaming Service |url=https://variety.com/2017/biz/news/star-wars-tv-series-disney-streaming-service-1202611408/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171110224752/http://variety.com/2017/biz/news/star-wars-tv-series-disney-streaming-service-1202611408/ |archive-date=November 10, 2017 |access-date=November 10, 2017 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="FeigeStreamingServiceJul2018">{{chú thích web |last=Sciretta |first=Peter |date=July 6, 2018 |title=Kevin Feige Explains How They Planned 'Ant-Man and The Wasp' Alongside 'Infinity War,' the Disney Streaming Service and More [Interview] |url=https://www.slashfilm.com/kevin-feige-interview-ant-man-and-the-wasp/2/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180719024722/https://www.slashfilm.com/kevin-feige-interview-ant-man-and-the-wasp/2/ |archive-date=July 19, 2018 |access-date=July 18, 2018 |website=[[/Film]]}}</ref>

<ref name="Disney+SeriesSep2018">{{chú thích web |last=Kroll |first=Justin |date=September 18, 2018 |title=Loki, Scarlet Witch, Other Marvel Heroes to Get Own TV Series on Disney Streaming Service (EXCLUSIVE) |url=https://variety.com/2018/film/news/loki-scarlet-witch-tv-series-marvel-disney-streaming-service-1202947551/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180920012300/https://variety.com/2018/film/news/loki-scarlet-witch-tv-series-marvel-disney-streaming-service-1202947551/ |archive-date=September 20, 2018 |access-date=September 18, 2018 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="FeigeStreamingTHRNov2018">{{chú thích web |last=Ford |first=Rebecca |date=November 2, 2018 |title='I'm Not Going to Get You a Bear Playing a Tambourine': The Producer Roundtable |url=https://www.hollywoodreporter.com/features/2018-hollywood-reporter-producer-roundtable-1156131 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181105061836/https://www.hollywoodreporter.com/features/2018-hollywood-reporter-producer-roundtable-1156131 |archive-date=November 5, 2018 |access-date=November 4, 2018 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="EWWVNov2020CoverStory">{{Cite magazine |last=Coggan |first=Devan |date=November 10, 2020 |title=Honey, I'm Chrome: Marvel prepares to take over TV with WandaVision |url=https://ew.com/tv/wandavision-marvel-cover-story/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201110144657/https://ew.com/tv/wandavision-marvel-cover-story/ |archive-date=November 10, 2020 |access-date=November 10, 2020 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref>

<ref name="THRPhase4SDCC">{{chú thích web |last1=Couch |first1=Aaron |last2=Kit |first2=Borys |date=July 20, 2019 |title=Marvel Unveils Post-'Endgame' Slate with 'Eternals', 'Shang-Chi' and Multiple Sequels |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvel-unveils-post-avengers-endgame-plans-at-comic-con-1225869 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190721025858/https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvel-unveils-post-avengers-endgame-plans-at-comic-con-1225869 |archive-date=July 21, 2019 |access-date=July 20, 2019 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="AnimationBranch">{{chú thích web |last=Shanfeld |first=Ethan |date=July 20, 2021 |title=Marvel's Victoria Alonso Teases 'Mini Studio' for Animation and Discusses Representation in Superhero Stories at NALIP Summit |url=https://variety.com/2021/tv/news/marvel-victoria-alonso-new-series-representation-1235023739/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210720195617/https://variety.com/2021/tv/news/marvel-victoria-alonso-new-series-representation-1235023739/ |archive-date=July 20, 2021 |access-date=July 20, 2021 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="FeigeRetreatApr2022">{{chú thích web |last1=Gardner |first1=Chris |last2=Giardina |first2=Carolyn |last3=McClintock |first3=Pamela |date=April 27, 2022 |title=Disney Debuts First Look at David O. Russell's Star-Packed Film, 'Lightyear' and 'Doctor Strange' at CinemaCon |url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/disney-debuts-first-look-david-o-russell-movie-lightyear-doctor-strange-cinemacon-1235131216/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220428212554/https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/disney-debuts-first-look-david-o-russell-movie-lightyear-doctor-strange-cinemacon-1235131216/ |archive-date=April 28, 2022 |access-date=April 28, 2022 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="SDCC2022">{{chú thích web |last=Vary |first=Adam B. |date=July 23, 2022 |title=Marvel Studios' Phases 5 and 6: Everything We Learned at Comic-Con About the Multiverse Saga |url=https://variety.com/2022/film/news/marvel-studios-phase-5-phase-6-multiverse-saga-comic-con-1235323893/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220724165117/https://variety.com/2022/film/news/marvel-studios-phase-5-phase-6-multiverse-saga-comic-con-1235323893/ |archive-date=July 24, 2022 |access-date=July 24, 2022 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="FeigeAvengersPhase6">{{chú thích web |last=Lovett |first=Jamie |date=July 24, 2022 |title=Comic-Con 2022: Marvel's Kevin Feige Reveals Biggest Lessons Learned from Phase Four (Exclusive) |url=https://comicbook.com/marvel/news/marvel-kevin-feige-biggest-lessons-mcu-phase-four-comic-con-2022/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220724233452/https://comicbook.com/marvel/news/marvel-kevin-feige-biggest-lessons-mcu-phase-four-comic-con-2022/ |archive-date=July 25, 2022 |access-date=July 24, 2022 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<ref name="DisneyFoxDealClose">{{chú thích web |last=Szalai |first=Georg |date=March 19, 2019 |title=Disney Closes $71.3 Billion Fox Deal, Creating Global Content Powerhouse |url=https://www.hollywoodreporter.com/news/disney-closes-fox-deal-creating-global-content-powerhouse-1174498 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190321011513/https://www.hollywoodreporter.com/news/disney-closes-fox-deal-creating-global-content-powerhouse-1174498 |archive-date=March 21, 2019 |access-date=March 21, 2019 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="FoxElements">{{chú thích web |last=White |first=Brett |date=March 19, 2021 |title='Falcon and Winter Soldier' Easter Eggs: 5 Things You May Have Missed in Episode 1 |url=https://decider.com/2021/03/19/falcon-and-winter-soldier-episode-1-easter-eggs-new-world-order/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210319222446/https://decider.com/2021/03/19/falcon-and-winter-soldier-episode-1-easter-eggs-new-world-order/ |archive-date=March 19, 2021 |access-date=March 19, 2021 |website=[[Decider (website)|Decider]]}}</ref>

<ref name="Madripoor">{{Cite magazine |last=Romano |first=Nick |date=April 2, 2021 |title=The Falcon and the Winter Soldier shows how Marvel is weaving X-Men elements into the MCU |url=https://ew.com/tv/the-falcon-and-the-winter-soldier-episode-3-madripoor-x-men/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210404205142/https://ew.com/tv/the-falcon-and-the-winter-soldier-episode-3-madripoor-x-men/ |archive-date=April 4, 2021 |access-date=April 4, 2021 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref>

<ref name="StewartMoM">{{chú thích web |last=Garbutt |first=Emily |date=May 5, 2022 |title=The Illuminati members in Doctor Strange 2, listed and explained |url=https://www.gamesradar.com/illuminati-doctor-strange-2-list/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220505133231/https://www.gamesradar.com/illuminati-doctor-strange-2-list/ |archive-date=May 5, 2022 |access-date=May 5, 2022 |website=[[Total Film]] |publisher=[[GamesRadar+]]}}</ref>

<ref name="MsMarvelMutation">{{chú thích web |last=Kleinman |first=Jake |date=July 13, 2022 |title=Ms. Marvel Ending Explained: Is Kamala Khan a [Spoilers]? |url=https://www.inverse.com/entertainment/ms-marvel-ending-explained-kamala-khan-mutant-x-men |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220713170914/https://www.inverse.com/entertainment/ms-marvel-ending-explained-kamala-khan-mutant-x-men |archive-date=July 13, 2022 |access-date=July 13, 2022 |website=[[Inverse (website)|Inverse]]}}</ref>

<ref name="VellaniMutantConfirm">{{chú thích web |last=Brail |first=Nathaniel |date=July 14, 2022 |title=Ms. Marvel Star Breaks Silence Since Mutant Reveal |url=https://comicbook.com/marvel/news/ms-marvel-star-breaks-silence-since-mutant-reveal/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220715023304/https://comicbook.com/marvel/news/ms-marvel-star-breaks-silence-since-mutant-reveal/ |archive-date=July 15, 2022 |access-date=July 15, 2022 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<ref name="Oct2019Restructure">{{chú thích web |last=Fleming |first=Mike Jr. |date=October 15, 2019 |title=Marvel Studios President Kevin Feige Adds Marvel Chief Creative Officer Title; He'll Oversee All Creative & Story Initiatives |url=https://deadline.com/2019/10/kevin-feige-marvel-studios-president-adds-chief-creative-officer-marvel-title-oversees-all-creative-1202760382/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191016142804/https://deadline.com/2019/10/kevin-feige-marvel-studios-president-adds-chief-creative-officer-marvel-title-oversees-all-creative-1202760382/ |archive-date=October 16, 2019 |access-date=October 15, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>

<ref name="DisneyInvestorDayVerge">{{chú thích web |last1=Peters |first1=Jay |last2=Gartenberg |first2=Chaim |last3=Alexander |first3=Julia |date=December 10, 2020 |title=Here are all the new Marvel, Star Wars, and other projects Disney announced at its investor day |url=https://www.theverge.com/2020/12/10/22167976/disney-investor-day-2020-biggest-announcements-plus-marvel-star-wars-pixar-animation |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201211081613/https://www.theverge.com/2020/12/10/22167976/disney-investor-day-2020-biggest-announcements-plus-marvel-star-wars-pixar-animation |archive-date=December 11, 2020 |access-date=December 11, 2020 |website=[[The Verge]]}}</ref>

<!-- MARVEL TELEVISION -->

<ref name="TVLaunch">{{chú thích web |last=Andreeva |first=Natalie |date=June 28, 2010 |title=Marvel Entertainment Launches TV Division |url=https://deadline.com/2010/06/marvel-entertainment-launches-tv-division-50150/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160109054138/http://deadline.com/2010/06/marvel-entertainment-launches-tv-division-50150/ |archive-date=January 9, 2016 |access-date=January 9, 2016 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>

<ref name="July2012TVshow">{{chú thích web |last=Andreeva |first=Nellie |date=July 27, 2012 |title=ABC And Marvel Eying 'Avengers'-Themed TV Series |url=https://www.deadline.com/2012/07/abc-marvel-avengers-themed-tv-series/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120906003916/http://www.deadline.com/2012/07/abc-marvel-avengers-themed-tv-series/ |archive-date=September 6, 2012 |access-date=July 29, 2012 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>

<ref name="AtwellAgentCarterTV">{{chú thích web |last=Goldberg |first=Lesley |date=January 17, 2014 |title=Marvel's 'Agent Carter': Hayley Atwell, Writers, Showrunners Confirmed for ABC Drama |url=https://www.hollywoodreporter.com/live-feed/marvels-agent-carter-hayley-atwell-671839 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140328061358/http://www.hollywoodreporter.com/live-feed/marvels-agent-carter-hayley-atwell-671839 |archive-date=March 28, 2014 |access-date=January 18, 2014 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="InhumansAnnouncement">{{chú thích web |date=November 14, 2016 |title='Marvel's The Inhumans' Coming To IMAX & ABC in 2017 |url=http://marvel.com/news/tv/26993/marvels_the_inhumans_coming_to_imax_abc_in_2017 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170607010056/http://marvel.com/news/tv/26993/marvels_the_inhumans_coming_to_imax_abc_in_2017 |archive-date=June 7, 2017 |access-date=November 14, 2016 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>

<ref name="InhumansAnnouncement2">{{chú thích web |last=Goldberg |first=Lesley |date=November 14, 2016 |title=Marvel, ABC Set 'The Inhumans' TV Series |url=https://www.hollywoodreporter.com/live-feed/marvel-abc-set-inhumans-tv-series-947296 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161115135720/http://www.hollywoodreporter.com/live-feed/marvel-abc-set-inhumans-tv-series-947296 |archive-date=November 15, 2016 |access-date=November 14, 2016 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="InhumansNoThe">{{chú thích web |last=Andreeva |first=Nellie |date=February 28, 2017 |title='Marvel's Inhumans': 'Hell on Wheels' Anson Mount To Star As Black Bolt in ABC Series |url=https://deadline.com/2017/02/marvels-inhumans-anson-mount-black-bolt-casting-abc-1202027526/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170228204116/http://deadline.com/2017/02/marvels-inhumans-anson-mount-black-bolt-casting-abc-1202027526/ |archive-date=February 28, 2017 |access-date=February 28, 2017 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>

<ref name="DeadlineTVNov2013">{{chú thích web |last=Lieberman |first=David |date=November 7, 2013 |title=Disney To Provide Netflix With Four Series Based on Marvel Characters |url=https://www.deadline.com/2013/11/disney-netflix-marvel-series/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140414000453/http://www.deadline.com/2013/11/disney-netflix-marvel-series/ |archive-date=April 14, 2014 |access-date=November 7, 2013 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>

<ref name="PunisherEWApr2016">{{Cite magazine |last=Hibberd |first=James |date=April 29, 2016 |title=Marvel's The Punisher spin-off ordered by Netflix |url=https://www.ew.com/article/2016/04/29/punisher-marvel-netflix |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160502095757/http://www.ew.com/article/2016/04/29/punisher-marvel-netflix?xid=entertainment-weekly_socialflow_twitter |archive-date=May 2, 2016 |access-date=April 29, 2016 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref>

<ref name="JJPunisherCanceled">{{chú thích web |last=Patten |first=Dominic |date=February 18, 2019 |title='The Punisher' & 'Jessica Jones' Canceled By Netflix; Latter's 3rd Season Still To Air |url=https://deadline.com/2019/02/the-punisher-jessica-jones-canceled-netflix-marvel-krysten-ritter-jon-bernthal-1202535835/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190219020100/https://deadline.com/2019/02/the-punisher-jessica-jones-canceled-netflix-marvel-krysten-ritter-jon-bernthal-1202535835/ |archive-date=February 19, 2019 |access-date=February 18, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>

<ref name="CloakandDaggerApr2016">{{chú thích web |last=Wagmeister |first=Elizabeth |date=April 7, 2016 |title=Freeform Greenlights Marvel Romance Superhero Series 'Cloak and Dagger' (EXCLUSIVE) |url=https://variety.com/2016/tv/news/marvel-cloak-and-dagger-freeform-series-1201747907/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160407213750/http://variety.com/2016/tv/news/marvel-cloak-and-dagger-freeform-series-1201747907/ |archive-date=April 7, 2016 |access-date=April 7, 2016 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="RunawaysSeriesOrder">{{chú thích web |last=Goldberg |first=Lesley |date=May 3, 2017 |title=Marvel's 'Runaways,' From 'The O.C.' Creators, Ordered to Series at Hulu |url=https://www.hollywoodreporter.com/live-feed/marvels-runaways-oc-creators-ordered-series-at-hulu-999805 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170503172119/http://www.hollywoodreporter.com/live-feed/marvels-runaways-oc-creators-ordered-series-at-hulu-999805 |archive-date=May 3, 2017 |access-date=May 3, 2017 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="HuluGRH">{{chú thích web |last=Goldberg |first=Leslie |date=May 1, 2019 |title='Ghost Rider,' 'Helstrom' Marvel Live-Action Dramas a Go at Hulu |url=https://www.hollywoodreporter.com/live-feed/ghost-rider-helstrom-marvel-live-action-dramas-a-go-at-hulu-1206336 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190503064432/https://www.hollywoodreporter.com/live-feed/ghost-rider-helstrom-marvel-live-action-dramas-a-go-at-hulu-1206336 |archive-date=May 3, 2019 |access-date=May 1, 2019 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="MarvelTVFolded">{{chú thích web |last=Goldberg |first=Lesley |date=December 8, 2019 |title=Marvel TV Division Folded Into Studio Unit, Layoffs Expected |url=https://www.hollywoodreporter.com/live-feed/marvel-tv-division-folded-studio-unit-layoffs-expected-1261586 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191211034642/https://www.hollywoodreporter.com/live-feed/marvel-tv-division-folded-studio-unit-layoffs-expected-1261586 |archive-date=December 11, 2019 |access-date=December 11, 2019 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="DeadlineFeigeJan2021">{{chú thích web |last=D'Alessandro |first=Anthony |date=January 10, 2021 |title=Marvel Boss Kevin Feige On 'Black Panther 2' Post Boseman, 'Black Widow' Release & Why Streaming Plans Won't Burn MCU At The B.O. |url=https://deadline.com/2021/01/marvel-kevin-feige-interview-wandavision-black-panther-2-chadwick-boseman-black-widow-disney-1234670774/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210111021809/https://deadline.com/2021/01/marvel-kevin-feige-interview-wandavision-black-panther-2-chadwick-boseman-black-widow-disney-1234670774/ |archive-date=January 11, 2021 |access-date=January 13, 2021 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>

<ref name="DaredevilCormanOrd">{{chú thích web |last=Otterson |first=Joe |date=May 19, 2022 |title='Daredevil' Disney+ Series in the Works With Matt Corman, Chris Ord Set to Write (Exclusive) |url=https://variety.com/2022/tv/news/daredevil-disney-plus-series-matt-corman-chris-ord-1235272299/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220519200841/https://variety.com/2022/tv/news/daredevil-disney-plus-series-matt-corman-chris-ord-1235272299/ |archive-date=May 19, 2022 |access-date=May 19, 2022 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<!-- BUSINESS PRACTICES -->

<ref name="FeigeRetreats">{{chú thích web |last=Sciretta |first=Peter |date=November 4, 2016 |title=Kevin Feige on How a Marvel Movie Like 'Doctor Strange' Is Developed, & Why Time Travel Won't Ruin the MCU |url=https://www.slashfilm.com/marvel-development-process/2/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161105094924/http://www.slashfilm.com/marvel-development-process/2/ |archive-date=November 5, 2016 |access-date=November 5, 2016 |website=[[/Film]]}}</ref>

<ref name="FastCompany">{{chú thích web |last=Laporte |first=Nicole |date=February 21, 2018 |title=The Marvel Studios Mind-Set For Making Hit After Hit |url=https://www.fastcompany.com/40525480/the-marvel-studios-mind-set-for-making-hit-after-hit |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180223031227/https://www.fastcompany.com/40525480/the-marvel-studios-mind-set-for-making-hit-after-hit |archive-date=February 23, 2018 |access-date=February 24, 2018 |website=[[Fast Company (magazine)|Fast Company]]}}</ref>

<ref name="ChooseDirector">{{chú thích web |last=McIntyre |first=Gina |date=January 10, 2014 |title='Captain America': Chris Evans fights evil, and the present, in 'Winter Soldier' |url=http://herocomplex.latimes.com/movies/captain-america-chris-evans-back-in-action-for-winter-soldier/#/7 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140110222355/http://herocomplex.latimes.com/movies/captain-america-chris-evans-back-in-action-for-winter-soldier/ |archive-date=January 10, 2014 |access-date=January 10, 2014 |website=[[Los Angeles Times]]}}</ref>

<ref name="RussosCrave">{{chú thích web |last=Bibbiani |first=William |date=September 9, 2014 |title=The Russo Brothers on Captain America 2 & Captain America 3 |url=http://www.craveonline.com/film/interviews/756911-russo-brothers-captain-america-2-captain-america-3 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140913111640/http://www.craveonline.com/film/interviews/756911-russo-brothers-captain-america-2-captain-america-3 |archive-date=September 13, 2014 |access-date=September 12, 2014 |website=[[CraveOnline]]}}</ref>

<ref name="RussosDirectingProcess">{{chú thích web |last=Foutch |first=Haleigh |date=April 30, 2016 |title=The Russo Brothers on What It Takes to Land a Marvel Directing Gig |url=https://collider.com/russo-brothers-captain-america-civil-war-interview/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160502111551/http://collider.com/russo-brothers-captain-america-civil-war-interview/ |archive-date=May 2, 2016 |access-date=May 1, 2016 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>

<ref name="RussosWritersPhase3">{{chú thích web |last=Lussier |first=Germain |date=April 11, 2016 |title=Avengers: Infinity War Parts 1 and 2 Will Be Very Different Movies |url=http://io9.gizmodo.com/avengers-infinity-war-parts-1-and-2-will-be-very-diffe-1770201271 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160413022923/http://io9.gizmodo.com/avengers-infinity-war-parts-1-and-2-will-be-very-diffe-1770201271 |archive-date=April 13, 2016 |access-date=April 12, 2016 |website=[[io9]]}}</ref>

<ref name="THRFeb2009">{{chú thích báo |last=Kit |first=Borys |date=February 25, 2009 |title=Jackson's Fury in flurry of Marvel films |work=[[The Hollywood Reporter]] |url=https://www.hollywoodreporter.com/news/jacksons-fury-flurry-marvel-films-79882 |url-status=live |access-date=January 13, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140124111926/http://www.hollywoodreporter.com/news/jacksons-fury-flurry-marvel-films-79882 |archive-date=January 24, 2014}}</ref>

<ref name="FeigeContracts">{{chú thích web |last=Perry |first=Spencer |date=July 26, 2014 |title=Comic-Con Interview: Kevin Feige Talks The Future of the Marvel Cinematic Universe |url=http://www.superherohype.com/news/310635-comic-con-interview-kevin-feige-talks-the-future-of-the-marvel-cinematic-universe |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140730081535/http://www.superherohype.com/news/310635-comic-con-interview-kevin-feige-talks-the-future-of-the-marvel-cinematic-universe |archive-date=July 30, 2014 |access-date=July 27, 2014 |website=[[Superhero Hype]]}}</ref>

<ref name="ActorContractsJuly2021">{{chú thích web |last=Couch |first=Aaron |date=July 7, 2021 |title=Kevin Feige and 'Black Widow' Team on Straddling Marvel's Past and Future |url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/black-widow-movie-kevin-feige-scarlett-johansson-1234978262/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210708080520/https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/black-widow-movie-kevin-feige-scarlett-johansson-1234978262/ |archive-date=July 8, 2021 |access-date=July 8, 2021 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="WhedonConsultDeal">{{chú thích web |last=Fischer |first=Russ |date=August 8, 2012 |title=Marvel Has Joss Whedon on Contract Through 2015 |url=https://www.slashfilm.com/marvel-statement-joss-whedons-exclusive-contract-2015/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141027030419/http://www.slashfilm.com/marvel-statement-joss-whedons-exclusive-contract-2015/ |archive-date=October 27, 2014 |access-date=August 7, 2014 |website=[[/Film]]}}</ref>

<ref name="GunnVol3Confirm">{{chú thích web |last=Couch |first=Aaron |date=April 17, 2017 |title='Guardians of the Galaxy 3': James Gunn Returning to Write and Direct |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/guardians-galaxy-3-james-gunn-returning-write-direct-994662 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170418082717/http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/guardians-galaxy-3-james-gunn-returning-write-direct-994662 |archive-date=April 18, 2017 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="WrapNewContractsDec2020">{{chú thích web |last=Gonzalez |first=Umberto |date=December 15, 2020 |title=Marvel Is Exploring New Talent Deals in Case Films End Up Going to Disney+ (Exclusive) |url=https://www.thewrap.com/marvel-studios-talent-deals-disney-exclusive/ |url-access=subscription |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201216001549/https://www.thewrap.com/marvel-studios-talent-deals-disney-exclusive/ |archive-date=December 16, 2020 |access-date=December 16, 2020 |website=[[TheWrap]]}} [https://outline.com/8wm2gv Alt URL]</ref>

<ref name="LoebJul2017">{{chú thích web |last=Holloway |first=Daniel |date=July 19, 2017 |title=Marvel Television's Jeph Loeb Talks Studio's Rise, Importance of Netflix's 'Daredevil' |url=https://variety.com/2017/tv/news/jeph-loeb-marvel-television-daredevil-defenders-1202499032/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170723065348/http://variety.com/2017/tv/news/jeph-loeb-marvel-television-daredevil-defenders-1202499032/ |archive-date=July 23, 2017 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="CoxFilms">{{chú thích web |date=April 25, 2015 |title=Dardevil's Charlie Cox About His New-Found Love of Comic Books. |url=http://close-upfilm.com/2015/04/daredevils-charlie-cox-about-his-new-found-love-of-comic-books/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150428062737/http://close-upfilm.com/2015/04/daredevils-charlie-cox-about-his-new-found-love-of-comic-books |archive-date=April 28, 2015 |access-date=April 28, 2015 |website=Close-Up Film}}</ref>

<ref name="PalickiFilms">{{chú thích web |last=Tilly |first=Chris |date=October 1, 2014 |title=Adrianne Palicki Says Mockingbird Joining The Avengers Has Been Discussed |url=https://ign.com/articles/2014/10/01/adrianne-palicki-says-mockingbird-joining-the-avengers-has-been-discussed |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141003105356/http://www.ign.com/articles/2014/10/01/adrianne-palicki-says-mockingbird-joining-the-avengers-has-been-discussed |archive-date=October 3, 2014 |access-date=October 2, 2014 |website=[[IGN]]}}</ref>

<ref name="RamirezEWJan2017">{{Cite magazine |last=Li |first=Shirley |date=January 13, 2017 |title=The Defenders EP talks juggling four heroes – and the 'crisis' that unites them |url=https://ew.com/tv/2017/01/13/defenders-marco-ramirez-interview/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170114000228/http://ew.com/tv/2017/01/13/defenders-marco-ramirez-interview/ |archive-date=January 14, 2017 |access-date=January 13, 2017 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref>

<ref name="CoxMarvelStudios">{{chú thích web |last=O'Connell |first=Sean |date=December 5, 2021 |title=Kevin Feige Confirms Daredevil Casting In The MCU And Fans Will Be Pumped |url=https://www.cinemablend.com/interviews/kevin-feige-confirms-daredevil-casting-in-the-mcu-and-fans-will-be-pumped |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211206043852/https://www.cinemablend.com/interviews/kevin-feige-confirms-daredevil-casting-in-the-mcu-and-fans-will-be-pumped |archive-date=December 6, 2021 |access-date=December 5, 2021 |website=[[CinemaBlend]]}}</ref>

<ref name="D'OnofrioCoxReprise"/>

<!-- OTHER MEDIA EXPANSION -->

<ref name="FirstComic">{{chú thích web |last=Tobin |first=Paul |date=October 20, 2008 |title=Paul Tobin on Iron Man: Fast Friends |url=http://www.newsarama.com/1332-paul-tobin-on-iron-man-fast-friends.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141012170424/http://www.newsarama.com/1332-paul-tobin-on-iron-man-fast-friends.html |archive-date=October 12, 2014 |access-date=May 3, 2013 |website=[[Newsarama]]}}</ref>

<ref name="QuesadaComicBooks">{{chú thích web |last=Wigler |first=Josh |date=November 1, 2010 |title=Joe Quesada Outlines Plans For 'Marvel Cinematic Universe' Comics With Movie Creators |url=http://splashpage.mtv.com/2010/11/01/joe-quesada-marvel-movies-comics |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141026123851/http://splashpage.mtv.com/2010/11/01/joe-quesada-marvel-movies-comics/ |archive-date=October 26, 2014 |access-date=November 1, 2010 |website=[[MTV]]}}</ref>

<ref name="IM2comics">{{chú thích web |last=Strom |first=Marc |date=May 17, 2010 |title=Iron Man 2: Comic Tie-ins Expand Story! |url=http://marvel.com/news/comics/2010/5/11/12458/iron_man_2_comic_tie-ins_expand_story#ixzz35MXu2uIa |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140725051517/http://marvel.com/news/comics/2010/5/11/12458/iron_man_2_comic_tie-ins_expand_story#ixzz35MXu2uIa |archive-date=July 25, 2014 |access-date=June 22, 2014 |website=[[Marvel.com]] }}</ref>

<ref name="PilgrimCanon2015">{{chú thích web |last=Richards |first=David |date=February 25, 2015 |title=Exploring Untold Tales of the Marvel Cinematic Universe in Comics Form |url=http://www.comicbookresources.com/article/corona-pilgrim-explores-untold-tales-of-the-mcu-with-ant-man-prelude-avengers-operation-hydra |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150227144511/http://www.comicbookresources.com/article/corona-pilgrim-explores-untold-tales-of-the-mcu-with-ant-man-prelude-avengers-operation-hydra |archive-date=February 27, 2015 |access-date=February 28, 2015 |website=[[Comic Book Resources]]}}</ref>

<ref name="AssemblingAUniverse">{{Cite AV media |title=Marvel Studios: Assembling a Universe |date=2014 |publisher=ABC Home Entertainment |place=''Marvel's Agents of S.H.I.E.L.D.: The Complete First Season'' Home media, bonus material}}</ref>

<ref name="ShortsDescription">{{chú thích web |last=Graser |first=Marc |date=July 23, 2013 |title=How Marvel is Turning to Short Films to Sell More DVDs, Blu-rays |url=https://variety.com/2013/biz/news/how-marvel-is-turning-to-short-films-to-sell-more-dvds-blu-rays-1200566759/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140614050530/http://variety.com/2013/biz/news/how-marvel-is-turning-to-short-films-to-sell-more-dvds-blu-rays-1200566759/ |archive-date=June 14, 2014 |access-date=April 19, 2014 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="LaneECCC2015">{{chú thích web |last=Marston |first=George |date=March 29, 2015 |title=ECCC 2015: Marvel Talks About Animated 'AVENGERS DISASSEMBLED' And Possible MCU Tie-Ins |url=http://www.newsarama.com/23958-eccc-2015-marvel-animation-presents.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150402052229/http://www.newsarama.com/23958-eccc-2015-marvel-animation-presents.html |archive-date=April 2, 2015 |access-date=April 4, 2015 |website=[[Newsarama]]}}</ref>

<ref name="DailyBugle">{{chú thích web |last=Jaworski |first=Michelle |date=September 26, 2019 |title=The Daily Bugle's website from 'Spider-Man: Far From Home' is now real |url=https://www.dailydot.com/parsec/spider-man-j-jonah-jameson-daily-bugle-website/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190928230354/https://www.dailydot.com/parsec/spider-man-j-jonah-jameson-daily-bugle-website/ |archive-date=September 28, 2019 |access-date=September 29, 2019 |website=[[The Daily Dot]]}}</ref>

<ref name="DailyBugle2">{{chú thích web |last=Welk |first=Brian |date=September 26, 2019 |title=JK Simmons' J Jonah Jameson Labels Spider-Man a 'Miscreant' on New Daily Bugle Website (Video) |url=https://www.thewrap.com/jk-simmons-j-jonah-jameson-labels-spider-man-a-miscreant-on-new-daily-bugle-website-video/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190928230511/http://www.thewrap.com/jk-simmons-j-jonah-jameson-labels-spider-man-a-miscreant-on-new-daily-bugle-website-video/ |archive-date=September 28, 2019 |access-date=September 29, 2019 |website=[[TheWrap]]}}</ref>

<!-- FEATURE FILMS -->

<ref name="FFHInfinitySaga">{{chú thích web |last=Ridgely |first=Charlie |date=June 24, 2019 |title=Kevin Feige Confirms Spider-Man: Far From Home Is the Conclusion to Marvel's Infinity Saga |url=https://comicbook.com/marvel/2019/06/24/spider-man-far-from-home-infinity-saga-ending-marvel-kevin-feige/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190626035532/https://comicbook.com/marvel/2019/06/24/spider-man-far-from-home-infinity-saga-ending-marvel-kevin-feige/ |archive-date=June 26, 2019 |access-date=June 25, 2019 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<ref name="DailyDotPhases">{{chú thích web |last=Jaworski |first=Michelle |date=August 15, 2018 |title=This is what the Marvel Cinematic Universe phases look like |url=https://www.dailydot.com/parsec/marvel-phases-mcu-timeline/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191228054422/https://www.dailydot.com/parsec/marvel-phases-mcu-timeline/ |archive-date=December 28, 2019 |access-date=April 1, 2020 |website=[[The Daily Dot]]}}</ref>

<ref name="DigitalSpyPhases">{{chú thích web |last1=McEwan |first1=Cameron K. |last2=Longridge |first2=Chris |date=August 7, 2019 |title=Marvel's 'Phases' explained: What goes when & why |url=https://www.digitalspy.com/movies/a871567/marvel-phase-4-3-2-1-mcu/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190820174736/https://www.digitalspy.com/movies/a871567/marvel-phase-4-3-2-1-mcu/ |archive-date=August 20, 2019 |access-date=April 1, 2020 |website=[[Digital Spy]]}}</ref>

<ref name="DisneyAvengersIM3">{{chú thích web |last=McClintock |first=Pamela |date=October 18, 2010 |title=Disney, Paramount restructure Marvel deal |url=https://www.variety.com/article/VR1118025864.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20101023173108/https://www.variety.com/article/VR1118025864.html?categoryid=13&cs=1 |archive-date=October 23, 2010 |access-date=October 18, 2010 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="PhaseFourListGR">{{chú thích web |last=Russell |first=Bradley |date=July 29, 2022 |title=Marvel Phase 4: recap, release dates, news, and more |url=https://www.gamesradar.com/marvel-phase-4-leak-release-dates-new-mcu-movies-lineup/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220729193458/https://www.gamesradar.com/marvel-phase-4-leak-release-dates-new-mcu-movies-lineup/ |archive-date=July 29, 2022 |access-date=August 2, 2022 |website=[[GamesRadar+]]}}</ref>

<!-- MARVEL TELEVISION SERIES -->

<ref name="LoebAug2019">{{chú thích web |last=Patten |first=Dominic |date=August 12, 2019 |title=Marvel TV Boss Jeph Loeb On Secret ABC Series, Disney+, 'Legion' End, More Crossovers, 'Ghost Rider' & Hulu Plans |url=https://deadline.com/2019/08/marvel-jeph-loeb-interview-disney-legion-netflix-runaways-ghost-rider-howard-the-duck-hulu-1202666578/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190812231407/https://deadline.com/2019/08/marvel-jeph-loeb-interview-disney-legion-netflix-runaways-ghost-rider-howard-the-duck-hulu-1202666578/ |archive-date=August 12, 2019 |access-date=August 13, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>

<!-- MARVEL STUDIOS SERIES -->

<ref name="GotGHSPhaseFour">{{chú thích web |last=Barnhardt |first=Adam |date=August 1, 2022 |title=Guardians of the Galaxy Helmer Confirms Holiday Special Is Phase 4 |url=https://comicbook.com/marvel/news/guardians-of-the-galaxy-holiday-special-james-gunn-confirms-phase-4-epilogue/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220802040920/https://comicbook.com/marvel/news/guardians-of-the-galaxy-holiday-special-james-gunn-confirms-phase-4-epilogue/ |archive-date=August 2, 2022 |access-date=August 1, 2022 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<!-- ONE SHOTS -->

<ref name="OneShotsAnnouncement">{{chú thích web |last=Strom |first=Marc |date=August 2, 2011 |title=Marvel One-Shots: Expanding the Cinematic Universe |url=http://marvel.com/news/movies/2011/8/2/16398/marvel_one-shots_expanding_the_cinematic_universe |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140322132625/http://marvel.com/news/movies/2011/8/2/16398/marvel_one-shots_expanding_the_cinematic_universe |archive-date=March 22, 2014 |access-date=September 26, 2011 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>

<ref name="Item47">{{Cite magazine |last=Breznican |first=Anthony |author-link=Anthony Breznican |date=July 3, 2012 |title=First Look: Marvel unveils top-secret 'Avengers' short film 'Item 47' – Exclusive |url=https://ew.com/comic-con/2012/07/11/item-47-poster-exclusive/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210202164436/https://ew.com/comic-con/2012/07/11/item-47-poster-exclusive/ |archive-date=February 2, 2021 |access-date=January 13, 2014 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref>

<ref name="CBRCarter">{{chú thích web |last=Manning |first=Shaun |date=July 22, 2013 |title=SDCC: Marvel Debuts Atwell's 'Agent Carter One-Shot' |url=https://www.cbr.com/sdcc-marvel-debuts-atwells-agent-carter-one-shot/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210512153810/https://www.cbr.com/sdcc-marvel-debuts-atwells-agent-carter-one-shot/ |archive-date=May 12, 2021 |access-date=January 11, 2014 |website=[[Comic Book Resources]]}}</ref>

<ref name="AHTK">{{Cite magazine |last=Breznican |first=Anthony |author-link=Anthony Breznican |date=January 9, 2014 |title=Marvel One-Shot: First Look at Ben Kingsley's Mandarin encore in 'All Hail the King' short film – Exclusive |url=http://insidemovies.ew.com/2014/01/09/marvel-one-shot-ben-kingsley-mandarin-all-hail-the-king/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140110023625/http://insidemovies.ew.com/2014/01/09/marvel-one-shot-ben-kingsley-mandarin-all-hail-the-king/ |archive-date=January 10, 2014 |access-date=January 9, 2014 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref>

<!-- TEAM THOR -->

<ref name="OneShotsD+Release">{{chú thích web |last=Zogbi |first=Emily |date=January 21, 2022 |title=Disney+'s MCU Hub Adds Every Marvel One-Shot |url=https://www.cbr.com/disney-plus-mcu-marvel-one-shots-all/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220122033538/https://www.cbr.com/disney-plus-mcu-marvel-one-shots-all/ |archive-date=January 22, 2022 |access-date=January 21, 2022 |website=[[Comic Book Resources]]}}</ref>

<ref name="TeamThorOneShots">{{chú thích web |last=Perine |first=Aaron |date=January 21, 2022 |title=5 Marvel One-Shots Just Got Added to Disney+ |url=https://comicbook.com/movies/news/disney-plus-5-marvel-one-shots-added/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220121165303/https://comicbook.com/movies/news/disney-plus-5-marvel-one-shots-added/ |archive-date=January 21, 2022 |access-date=January 21, 2022 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<ref name="TeamThorOneShotsD+Tweet">{{chú thích tweet |user=disneyplus |number=1484526194653466624 |title=Go for the Gold(blum) 🌟 New episodes of #TheWorldAccordingToJeffGoldblum, a new chapter of #TheBookofBobaFett, and Marvel Studios' One-Shot shorts are now streaming on #DisneyPlus! |author=[[Disney+]] |date=January 21, 2022 |access-date=January 21, 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220121170617/https://twitter.com/disneyplus/status/1484526194653466624 |archive-date=January 21, 2022 |url-status=live}}</ref>

<ref name="TeamThor">{{Cite magazine |last=Breznican |first=Anthony |author-link=Anthony Breznican |date=August 28, 2016 |title=Captain America Civil War: 'Team Thor' video shows what thunder god was up to |url=https://ew.com/article/2016/08/28/captain-america-civil-war-marvel-team-thor-video/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201108141433/https://ew.com/article/2016/08/28/captain-america-civil-war-marvel-team-thor-video/ |archive-date=November 8, 2020 |access-date=June 8, 2021 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref>

<ref name="TeamThorPart2">{{chú thích web |last=Couch |first=Aaron |date=February 14, 2017 |title='Thor' Mockumentary Gets the Sequel Darryl Deserves |url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/thor-mockumentary-part-2-darryl-returns-chris-hemsworth-976025/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210609230919/https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/thor-mockumentary-part-2-darryl-returns-chris-hemsworth-976025/ |archive-date=June 9, 2021 |access-date=June 8, 2021 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="TeamDarryl">{{chú thích web |last=Lussier |first=Germain |date=January 10, 2018 |title=Thor's Pal Darryl Is Back for the Ragnarok Blu-ray With a New Roommate You'll Love |url=https://io9.gizmodo.com/thors-pal-darryl-is-back-for-the-ragnarok-blu-ray-with-1821959568 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190117020309/https://io9.gizmodo.com/thors-pal-darryl-is-back-for-the-ragnarok-blu-ray-with-1821959568 |archive-date=January 17, 2019 |access-date=November 23, 2020 |website=[[io9]]}}</ref>

<!-- I AM GROOT -->

<ref name="IAmGroot">{{chú thích web |last=Anderton |first=Ethan |date=December 10, 2020 |title='Guardians of the Galaxy' is Getting a Live-Action Holiday Special in 2022 Before Vol. 3 Arrives in 2023 |url=https://www.slashfilm.com/guardians-of-the-galaxy-holiday-special-arrives-in-2022-before-vol-3/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201211034407/https://www.slashfilm.com/guardians-of-the-galaxy-holiday-special-arrives-in-2022-before-vol-3/ |archive-date=December 11, 2020 |access-date=December 10, 2020 |website=[[/Film]]}}</ref>

<ref name="IAmGrootPhotoreal">{{chú thích web |last=Vary |first=Adam B. |date=August 11, 2021 |title=Marvel Studios Planning 'Multiple' New Animated Series Following Debut of 'What If...?' |url=https://variety.com/2021/tv/news/marvel-what-if-animation-dave-bautista-1235039699/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210811233135/https://variety.com/2021/tv/news/marvel-what-if-animation-dave-bautista-1235039699/ |archive-date=August 11, 2021 |access-date=August 12, 2021 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="IAmGrootTrailerVariety">{{chú thích web |last=Chapman |first=Wilson |date=July 22, 2022 |title='I Am Groot' Drops Trailer, Renewed For Five Additional Episodes |url=https://variety.com/2022/tv/news/i-am-groot-trailer-vin-diesel-1235279375/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220722212354/https://variety.com/2022/tv/news/i-am-groot-trailer-vin-diesel-1235279375/ |archive-date=July 22, 2022 |access-date=July 23, 2022 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<!-- DIGITAL SERIES -->

<ref name="WHIHPromo">{{chú thích web |last=Collinson |first=Gary |date=July 2, 2015 |title=Leslie Bibb's Christine Everhart returns in Ant-Man viral video, plus new featurette |url=http://www.flickeringmyth.com/2015/07/leslie-bibbs-christine-everhart-returns-in-ant-man-viral-video-plus-new-featurette/ |url-status=live |archive-url=https://www.webcitation.org/6gyNEUrZO?url=http://www.flickeringmyth.com/2015/07/leslie-bibbs-christine-everhart-returns-in-ant-man-viral-video-plus-new-featurette/ |archive-date=April 23, 2016 |access-date=April 23, 2016 |website=Flickering Myth}}</ref>

<ref name="Slingshot">{{chú thích web |last=Fitzpatrick |first=Kevin |date=December 7, 2016 |title='Agents of S.H.I.E.L.D.' Sets 'Slingshot' Digital Series for December Hiatus |url=https://screencrush.com/agents-of-shield-slingshot-digital-series/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20161207151928/http://screencrush.com/agents-of-shield-slingshot-digital-series/ |archive-date=December 7, 2016 |access-date=December 7, 2016 |website=[[Screen Crush]]}}</ref>

<ref name="BibbReveal">{{chú thích web |last=Garcia |first=James |date=June 25, 2015 |title=Iron Man actress Leslie Bibb teases return to the Marvel Cinematic Universe |url=http://www.flickeringmyth.com/2015/06/iron-man-actress-leslie-bibb-teases-return-to-the-marvel-cinematic-universe/ |url-status=live |archive-url=https://www.webcitation.org/6gyN7dRzc?url=http://www.flickeringmyth.com/2015/06/iron-man-actress-leslie-bibb-teases-return-to-the-marvel-cinematic-universe/ |archive-date=April 23, 2016 |access-date=April 23, 2016 |website=Flickering Myth}}</ref>

<ref name="WHIHWorldNews">{{chú thích web |last=Smith |first=Alanna |date=July 19, 2015 |title=WHiH Newsfront is a Real Marvel Cinematic Universe News Channel |url=http://www.geekchicelite.com/whih-newsfront-is-a-real-marvel-cinematic-universe-news-channel/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160420100842/http://www.geekchicelite.com/whih-newsfront-is-a-real-marvel-cinematic-universe-news-channel/ |archive-date=April 20, 2016 |access-date=April 23, 2016 |website=Geek Chic Elite}}</ref>

<ref name="DailyBugleTikTok">{{chú thích web |last=Al-Heeti |first=Abrar |date=November 24, 2021 |title=Spider-Man: No Way Home joins TikTok with an account for The Daily Bugle |url=https://www.cnet.com/news/spider-man-no-way-home-joins-tiktok-with-an-account-for-the-daily-bugle |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211125005720/https://www.cnet.com/news/spider-man-no-way-home-joins-tiktok-with-an-account-for-the-daily-bugle/ |archive-date=November 25, 2021 |access-date=November 24, 2021 |website=[[CNET]]}}</ref>

<!-- COMIC BOOKS -->

<ref name="TieInComics2">{{chú thích web |date=February 14, 2011 |title=Captain America Movie Tie-In Debuts Sunday |url=http://marvel.com/news/movies/15104/captain_america_movie_tie-in_debuts_sunday |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150212225156/http://marvel.com/news/movies/15104/captain_america_movie_tie-in_debuts_sunday |archive-date=February 12, 2015 |access-date=May 28, 2021 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>

<!-- BOOKS -->

<ref name="WakandaFiles">{{chú thích web |last=Dinh |first=Christine |date=September 24, 2020 |title=Unlock Shuri's Knowledge of the Avengers and Beyond |url=https://www.marvel.com/articles/culture-lifestyle/unlock-shuris-knowledge-wakanda-files |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200925015957/https://www.marvel.com/articles/culture-lifestyle/unlock-shuris-knowledge-wakanda-files |archive-date=September 25, 2020 |access-date=September 24, 2020 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>

<!-- MUSIC -->

<ref name="FanfareTyler">{{chú thích web |last=Strom |first=Marc |date=November 12, 2013 |title=Introducing the New Marvel Studios Logo |url=http://marvel.com/news/story/21508/introducing_the_new_marvel_studios_logo |url-status=dead |archive-url=http://webarchive.loc.gov/all/20131115084009/http%3A//marvel%2Ecom/news/story/21508/introducing_the_new_marvel_studios_logo |archive-date=November 15, 2013 |access-date=November 12, 2013 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>

<ref name="FanfareGiacchino">{{chú thích web |last=Goldberg |first=Matt |date=July 24, 2016 |title=Watch: Marvel Studios Debuts New Logo with Fanfare by Michael Giacchino |url=https://collider.com/marvel-studios-new-logo-fanfare-michael-giacchino/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160725145310/http://collider.com/marvel-studios-new-logo-fanfare-michael-giacchino/ |archive-date=July 25, 2016 |access-date=July 30, 2016 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>

<!-- TIMELINE -->

<ref name="10YearTimelineScreenRant">{{chú thích web |last=Bacon |first=Thomas |date=November 17, 2018 |title=Marvel Has Released An Official MCU Timeline |url=https://screenrant.com/mcu-timeline-official/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181118012612/https://screenrant.com/mcu-timeline-official/ |archive-date=November 18, 2018 |access-date=November 20, 2018 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>

<ref name="TimelineInfographic">{{Cite magazine |last=Franich |first=Darren |date=May 17, 2012 |title='Avengers' timeline: Nick Fury's busy week |url=https://ew.com/article/2012/05/17/avengers-marvel-movie-timeline/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150215103135/https://ew.com/article/2012/05/17/avengers-marvel-movie-timeline/ |archive-date=February 15, 2015 |access-date=November 18, 2018 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref>

<ref name="CapTWSSynopsis1">{{chú thích web |last=Lussier |first=Germain |date=September 30, 2013 |title='Captain America: The Winter Soldier' Takes Place Two Years After 'The Avengers' |url=https://www.slashfilm.com/captain-america-the-winter-soldier-takes-place-two-years-after-the-avengers/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131001005624/http://www.slashfilm.com/captain-america-the-winter-soldier-takes-place-two-years-after-the-avengers/ |archive-date=October 1, 2013 |access-date=September 30, 2013 |website=[[/Film]]}}</ref>

<ref name="GotGTimeline">{{chú thích web |last=Tylwalk |first=Nick |date=May 4, 2017 |title=Where does Guardians of the Galaxy Vol. 2 fit into the MCU timeline? |url=https://fansided.com/2017/05/04/guardians-of-the-galaxy-vol-2-place-in-mcu-timeline/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170730021455/https://fansided.com/2017/05/04/guardians-of-the-galaxy-vol-2-place-in-mcu-timeline/ |archive-date=July 30, 2017 |access-date=July 13, 2017 |website=FanSided |publisher=[[Time Inc.]]}}</ref>

<ref name="/Film65Things1">{{chú thích web |last=Lussier |first=Germain |date=June 22, 2015 |title=65 Things We Learned on the Set of Marvel's 'Ant-Man' |url=https://www.slashfilm.com/ant-man-set-visit/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150623002154/http://www.slashfilm.com/ant-man-set-visit/ |archive-date=June 23, 2015 |access-date=June 22, 2015 |website=[[/Film]]}}</ref>

<ref name="CapCWTimeline">{{chú thích web |last=Davis |first=Brandon |date=January 8, 2016 |title=Exclusive: Russo Brothers Explain Where Captain America: Civil War Starts |url=https://comicbook.com/2016/01/07/russos-talk-captain-america/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160110055432/http://comicbook.com/2016/01/07/russos-talk-captain-america/ |archive-date=January 10, 2016 |access-date=January 8, 2016 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<ref name="EndgameTimes">{{chú thích web |last=Leadbeater |first=Alex |date=April 27, 2019 |title=Avengers: Endgame Creates Marvel's Biggest Timeline Challenge Yet (Seriously) |url=https://screenrant.com/avengers-endgame-marvel-movie-timeline-problem-2023/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190427235031/https://screenrant.com/avengers-endgame-marvel-movie-timeline-problem-2023/ |archive-date=April 27, 2019 |access-date=April 28, 2019 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>

<ref name="GotG2Timeline2">{{chú thích web |last=Sciretta |first=Peter |date=February 6, 2017 |title='Guardians of the Galaxy Vol. 2': Everything We Learned While on Set |url=https://www.slashfilm.com/guardians-of-the-galaxy-vol-2-set-visit/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170206224336/http://www.slashfilm.com/guardians-of-the-galaxy-vol-2-set-visit/ |archive-date=February 6, 2017 |access-date=February 6, 2017 |website=[[/Film]]}}</ref>

<ref name="EternalsTimeline">{{chú thích web |last=Power |first=Tom |date=September 8, 2021 |title=Where does Eternals take place on the MCU timeline? |url=https://www.techradar.com/news/where-does-eternals-take-place-on-the-mcu-timeline |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210908142423/https://www.techradar.com/news/where-does-eternals-take-place-on-the-mcu-timeline |archive-date=September 8, 2021 |access-date=September 8, 2021 |website=[[TechRadar]]}}</ref>

<ref name="SMHTimeline">{{chú thích web |last=Keyes |first=Rob |date=April 18, 2017 |title=Spider-Man: Homecoming Producer Explains MCU Connections |url=https://screenrant.com/spider-man-homecoming-eric-carroll-interview/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170419044110/http://screenrant.com/spider-man-homecoming-eric-carroll-interview/ |archive-date=April 19, 2017 |access-date=April 18, 2017 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>

<ref name="Phase1Timeline">{{chú thích web |last=Eisenberg |first=Eric |date=April 27, 2017 |title=Why Marvel Movies Don't Overlap Like They Used To, According To Kevin Feige |url=https://www.cinemablend.com/news/1652489/why-marvel-movies-dont-overlap-like-they-used-to-according-to-kevin-feige |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170428050856/http://www.cinemablend.com/news/1652489/why-marvel-movies-dont-overlap-like-they-used-to-according-to-kevin-feige |archive-date=April 28, 2017 |access-date=April 28, 2017 |website=[[CinemaBlend]]}}</ref>

<ref name="DoctorStrangeEE">{{chú thích web |last=Krupa |first=Daniel |date=October 26, 2016 |title=13 Coolest Doctor Strange Easter Eggs, References, and Trivia |url=https://ign.com/articles/2016/10/26/13-coolest-doctor-strange-easter-eggs-references-and-trivia?page=2 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161028152937/http://www.ign.com/articles/2016/10/26/13-coolest-doctor-strange-easter-eggs-references-and-trivia?page=2 |archive-date=October 28, 2016 |access-date=October 28, 2016 |website=[[IGN]]}}</ref>

<ref name="IM2Timeline">{{Cite magazine |last=Cornelius |first=Doug |date=May 8, 2010 |title=10 Things Parents Should Know About Iron Man 2 |url=https://www.wired.com/2010/05/10-things-parents-should-know-about-iron-man-2/ |url-status=live |magazine=[[Wired (magazine)|Wired]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20170730015211/https://www.wired.com/2010/05/10-things-parents-should-know-about-iron-man-2/ |archive-date=July 30, 2017 |access-date=July 13, 2017}}</ref>

<ref name="BPProductionBegins">{{Cite magazine |last=Breznican |first=Anthony |author-link=Anthony Breznican |date=January 26, 2017 |title=Marvel confirms Andy Serkis for Black Panther, releases plot summary |url=https://ew.com/movies/2017/01/26/black-panther-marvel-plot-summary/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170128043743/http://ew.com/movies/2017/01/26/black-panther-marvel-plot-summary/ |archive-date=January 28, 2017 |access-date=January 26, 2017 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref>

<ref name="GuardiansIWFourYears">{{chú thích web |last=Eisenberg |first=Eric |date=April 24, 2017 |title=Why The Guardians Will Be Different When Introduced in Avengers: Infinity War, According To Kevin Feige |url=https://www.cinemablend.com/news/1650709/why-the-guardians-will-be-different-when-introduced-in-avengers-infinity-war-according-to-kevin-feige |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170424210444/https://www.cinemablend.com/news/1650709/why-the-guardians-will-be-different-when-introduced-in-avengers-infinity-war-according-to-kevin-feige |archive-date=April 24, 2017 |access-date=November 18, 2018 |website=[[CinemaBlend]]}}</ref>

<ref name="Oct2014EventMarvel">{{chú thích web |last=Strom |first=Marc |date=October 28, 2014 |title=Thor Brings Ragnarok to the Marvel Cinematic Universe in 2017 |url=http://marvel.com/news/movies/23544/thor_brings_ragnarok_to_the_marvel_cinematic_universe_in_2017 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141028202207/http://marvel.com/news/movies/23544/thor_brings_ragnarok_to_the_marvel_cinematic_universe_in_2017 |archive-date=October 28, 2014 |access-date=October 28, 2014 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>

<ref name="AfterIW">{{chú thích web |last=Bradley |first=Bill |date=June 10, 2018 |title='Avengers: Infinity War' Directors Respond To The No. 1 Criticism Of The Film |url=https://www.huffingtonpost.com.au/entry/avengers-infinity-war-directors-respond_us_5b1050dce4b0e096a4627d6d |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180614052343/https://www.huffingtonpost.com.au/entry/avengers-infinity-war-directors-respond_us_5b1050dce4b0e096a4627d6d |archive-date=June 14, 2018 |access-date=November 18, 2018 |website=[[HuffPost]]}}</ref>

<ref name="RagnarokSDCC">{{chú thích web |last=D'Alessandro |first=Anthony |date=July 22, 2017 |title='Thor: Ragnarok' Trailer Stomps Into Hall H With Battling Superheroes – Comic-Con |url=https://deadline.com/2017/07/thor-ragnarok-trailer-the-hulk-video-1202134136/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170723052042/http://deadline.com/2017/07/thor-ragnarok-trailer-the-hulk-video-1202134136/ |archive-date=July 23, 2017 |access-date=July 22, 2017 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>

<ref name="WritingBigWeek">{{chú thích web |date=March 6, 2012 |title=Writing The Avengers Movie Prelude |url=http://marvel.com/news/comics/2012/2/3/18059/writing_the_avengers_movie_prelude |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140606230006/http://marvel.com/news/comics/2012/2/3/18059/writing_the_avengers_movie_prelude |archive-date=June 6, 2014 |access-date=June 4, 2014 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>

<ref name="AMWTimeline">{{chú thích web |last1=Hornshaw |first1=Phil |last2=Owen |first2=Phil |date=April 30, 2018 |title='Ant-Man and the Wasp' Takes Place During 'Avengers: Infinity War' |url=https://www.thewrap.com/when-does-ant-man-and-the-wasp-take-place/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180430234250/https://www.thewrap.com/when-does-ant-man-and-the-wasp-take-place/ |archive-date=April 30, 2018 |access-date=April 30, 2018 |website=[[TheWrap]]}}</ref>

<ref name="TimelineScroll">{{Cite magazine |last=Vilkomerson |first=Sara |date=June 30, 2017 |title=Where does the Marvel Cinematic Universe begin? Try the beginning of time. |url=https://ew.com/movies/2017/06/30/spider-man-homecoming-jon-watts-marvel-scroll/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170630213956/https://ew.com/movies/2017/06/30/spider-man-homecoming-jon-watts-marvel-scroll/ |archive-date=June 30, 2017 |access-date=November 18, 2018 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref>

<ref name="CWIWTimeline">{{chú thích web |last=Keene |first=Allison |date=March 15, 2018 |title='Avengers: Infinity War:' The Russo Brothers on Action, Tone, and Movies That Influenced the MCU Sequel |url=https://collider.com/avengers-infinity-war-russo-brothers-interview/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180315213408/http://collider.com/avengers-infinity-war-russo-brothers-interview/ |archive-date=March 15, 2018 |access-date=March 15, 2018 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>

<ref name="VisionMistake">{{chú thích web |last=Heim |first=Bec |date=September 26, 2018 |title=20 Mistakes Fans Completely Missed in Captain America Movies |url=https://screenrant.com/captain-america-mistakes-fans-completely-missed/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180927112736/https://screenrant.com/captain-america-mistakes-fans-completely-missed/ |archive-date=September 27, 2018 |access-date=November 18, 2018 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>

<ref name="FFHTimeline">{{chú thích web |last=Dumaraog |first=Ana |date=July 4, 2019 |title=When Is Spider-Man: Far From Home Set? How Long After Endgame? |url=https://screenrant.com/spiderman-far-home-year-set-after-avengers-endgame/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190706214042/https://screenrant.com/spiderman-far-home-year-set-after-avengers-endgame/ |archive-date=July 6, 2019 |access-date=July 6, 2019 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>

<ref name="IWRetcon">{{chú thích web |last=Alexander |first=Julia |date=April 30, 2018 |title=Avengers: Infinity War fixes Spider-Man: Homecoming's confusing timeline issue |url=https://www.polygon.com/2018/4/30/17302474/avengers-infinity-war-spider-man-homecoming-timeline |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180502010131/https://www.polygon.com/2018/4/30/17302474/avengers-infinity-war-spider-man-homecoming-timeline |archive-date=May 2, 2018 |access-date=November 18, 2018 |website=[[Polygon (website)|Polygon]]}}</ref>

<ref name="IM3TimeFrame">{{chú thích web |last=Sciretta |first=Peter |date=April 30, 2013 |title=Why 'Iron Man 3' is a Christmas Movie |url=https://www.slashfilm.com/why-iron-man-3-is-a-christmas-movie/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180305063712/http://www.slashfilm.com/why-iron-man-3-is-a-christmas-movie/ |archive-date=March 5, 2018 |access-date=March 4, 2018 |website=[[/Film]]}}</ref>

<ref name="RussoSMHIncorrect">{{chú thích web |last=Sobbon |first=Nicole |date=April 22, 2018 |title=Infinity War Co-Director Admits Spider-Man: Homecoming Timeline Is 'Incorrect' |url=https://www.cbr.com/spider-man-homecoming-timeline-incorrect/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181118061331/https://www.cbr.com/spider-man-homecoming-timeline-incorrect/ |archive-date=November 18, 2018 |access-date=November 18, 2018 |website=[[Comic Book Resources]]}}</ref>

<ref name="ThorTDWSynopsis1">{{chú thích web |last=O'Hara |first=Helen |date=February 1, 2013 |title=New Thor: The Dark World Set Photo |url=https://www.empireonline.com/news/story.asp?NID=36371 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130619154956/http://www.empireonline.com/news/story.asp?NID=36371 |archive-date=June 19, 2013 |access-date=February 1, 2013 |website=[[Empire (film magazine)|Empire]]}}</ref>

<ref name="FeigeTimelinePlans">{{chú thích web |last=Hood |first=Cooper |date=October 11, 2017 |title=Marvel Studios Will Release Official MCU Timeline To Address Issues |url=https://screenrant.com/marvel-studios-mcu-official-timeline-issues/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171012063421/https://screenrant.com/marvel-studios-mcu-official-timeline-issues/ |archive-date=October 12, 2017 |access-date=November 18, 2018 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>

<ref name="THRAvengers2ReleaseDate">{{chú thích web |last=Kit |first=Borys |date=August 16, 2012 |title=Disney Sets Release Date for 'Avengers 2' |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/avengers-disney-release-date-363250 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120817221418/http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/avengers-disney-release-date-363250 |archive-date=August 17, 2012 |access-date=August 16, 2012 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="10YearTimeline">{{chú thích sách |last=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |url=https://books.google.com/books?id=Tw3MuQEACAAJ |title=Marvel Studios: The First 10 Years |date=December 2018 |publisher=[[Titan Publishing Group|Titan Magazines]] |isbn=9781787730915 |location=London |pages=12–13}}</ref>

<ref name="AntManReleaseDate">{{chú thích web |last=Kroll |first=Justin |date=January 23, 2014 |title=Marvel's 'Ant-Man' Moves into Former Superman-Batman Release Date |url=https://variety.com/2014/film/news/marvels-ant-man-moves-to-batman-superman-release-dates-1201068471/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140226185114/http://variety.com/2014/film/news/marvels-ant-man-moves-to-batman-superman-release-dates-1201068471/ |archive-date=February 26, 2014 |access-date=January 23, 2014 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="ColliderSept2017">{{chú thích web |last=Cook |first=Tommy |date=September 7, 2017 |title=Here's How 'Thor: Ragnarok' Ties into the Larger MCU |url=https://collider.com/thor-ragnarok-mcu-connection-explained/#marvel |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170907190129/http://collider.com/thor-ragnarok-mcu-connection-explained/ |archive-date=September 7, 2017 |access-date=September 7, 2017 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>

<ref name="SMHTimeline2">{{chú thích web |last=Libbey |first=Dirk |date=July 11, 2017 |title=Why Marvel Fans Are Arguing About Spider-Man: Homecoming |url=https://www.cinemablend.com/news/1679000/why-marvel-fans-are-arguing-about-spider-man-homecoming |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170713011356/http://www.cinemablend.com/news/1679000/why-marvel-fans-are-arguing-about-spider-man-homecoming |archive-date=July 13, 2017 |access-date=July 13, 2017 |website=[[CinemaBlend]]}}</ref>

<ref name="CMTimeline">{{chú thích web |date=November 1, 2018 |title=『キャプテン・マーベル』日本版予告解禁‼ 記憶を失ったミステリアスな女性ヒーロー<キャプテン・マーベル>登場‼ "アベンジャーズ"誕生の鍵を握るヒーローの始まりを描く |url=https://marvel.disney.co.jp/movie/captain-marvel/news/20181101_01.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181109234554/https://marvel.disney.co.jp/movie/captain-marvel/news/20181101_01.html |archive-date=November 9, 2018 |access-date=November 9, 2018 |website=[[Marvel.com]] |language=ja}}</ref>

<ref name="BWTimeline">{{chú thích web |last=Grebey |first=James |date=July 9, 2021 |title=When Does Black Widow Fit into the MCU Timeline? It's Only Slightly More Complicated Than You Think |url=https://www.syfy.com/syfywire/black-widow-mcu-timeline-civil-war-avengers-infinity-endgame |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210710024708/https://www.syfy.com/syfywire/black-widow-mcu-timeline-civil-war-avengers-infinity-endgame |archive-date=July 10, 2021 |access-date=July 10, 2021 |website=[[Syfy Wire]]}}</ref>

<ref name="Disney+TimelineVerge">{{chú thích web |last=Alexander |first=Julia |date=October 9, 2020 |title=Disney Plus finally understands how fans want to watch Marvel movies |url=https://www.theverge.com/21509693/disney-plus-marvel-cinematic-universe-layout-phases-timeline-order |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011163221/https://www.theverge.com/21509693/disney-plus-marvel-cinematic-universe-layout-phases-timeline-order |archive-date=October 11, 2020 |access-date=October 11, 2020 |website=[[The Verge]]}}</ref>

<ref name="FeigeInterconnectDec2019">{{chú thích web |last=Barfield |first=Charles |date=December 9, 2019 |title=Kevin Feige Says Disney+ Shows Will Be "The First Time" TV Series Have Interlinked With MCU (Sorry, 'SHIELD') |url=https://theplaylist.net/kevin-feige-disney-plus-mcu-20191209/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191211042448/https://theplaylist.net/kevin-feige-disney-plus-mcu-20191209/ |archive-date=December 11, 2019 |access-date=December 15, 2019 |website=The Playlist}}</ref>

<ref name="Disney+TimelineScreenRant">{{chú thích web |last=Bacon |first=Thomas |date=October 9, 2020 |title=New MCU Timeline Corrects Black Panther & Thor 2 Issues |url=https://screenrant.com/mcu-timeline-order-fix-black-panther-thor-gotg/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201011163233/https://screenrant.com/mcu-timeline-order-fix-black-panther-thor-gotg/ |archive-date=October 11, 2020 |access-date=October 11, 2020 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>

<ref name="WVTimeline">{{chú thích web |last=Mancuso |first=Vinnie |date=January 29, 2021 |title=Here's Exactly When 'WandaVision' Takes Place in the MCU Timeline |url=https://collider.com/when-is-wandavision-set-marvel-cinematic-universe-timeline/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210130043238/https://collider.com/when-is-wandavision-set-marvel-cinematic-universe-timeline/ |archive-date=January 30, 2021 |access-date=January 29, 2021 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>

<ref name="WhatIf">{{chú thích web |last=Sciretta |first=Peter |date=March 12, 2019 |title=Exclusive: Marvel Studios Producing 'What If' TV Series For Disney+ |url=https://www.slashfilm.com/what-if-tv-series-coming-to-disney-plus/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190330054405/https://www.slashfilm.com/what-if-tv-series-coming-to-disney-plus/ |archive-date=March 30, 2019 |access-date=April 13, 2019 |website=[[/Film]]}}</ref>

<ref name="EndgameTimeHeist">{{chú thích web |last=Bacon |first=Thomas |date=April 27, 2019 |title=Every Previous Marvel Movie Visited In Avengers: Endgame |url=https://screenrant.com/avengers-endgame-marvel-movies-visited-time-travel/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210109084006/https://screenrant.com/avengers-endgame-marvel-movies-visited-time-travel/ |archive-date=January 9, 2021 |access-date=February 15, 2021 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>

<ref name="FWSTimeline">{{chú thích web |last=Miller |first=Liz Shannon |date=March 16, 2021 |title=Here's When 'The Falcon and the Winter Soldier' Takes Place in the MCU Timeline — and Why |url=https://collider.com/when-is-falcon-and-the-winter-soldier-timeline-marvel-cinematic-universe/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210316165917/https://collider.com/when-is-falcon-and-the-winter-soldier-timeline-marvel-cinematic-universe/ |archive-date=March 16, 2021 |access-date=March 17, 2021 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>

<ref name="LokiTimeline">{{chú thích web |last=Hunt |first=James |date=June 8, 2021 |title=Where Loki Fits Into The MCU Timeline |url=https://screenrant.com/loki-mcu-timeline-set-place-when-after-endgame/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210610012012/https://screenrant.com/loki-mcu-timeline-set-place-when-after-endgame/ |archive-date=June 10, 2021 |access-date=June 9, 2021 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>

<ref name="DSEndgame">{{chú thích web |last=Bacon |first=Thomas |date=May 14, 2019 |title=Avengers: Endgame Fixes Doctor Strange's MCU Timeline Problem |url=https://screenrant.com/avengers-endgame-marvel-timeline-doctor-strange-ancient-one/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201108030720/https://screenrant.com/avengers-endgame-marvel-timeline-doctor-strange-ancient-one/ |archive-date=November 8, 2020 |access-date=February 15, 2021 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>

<ref name="WhatIfTimeline">{{chú thích web |last=D'Alessandro |first=Anthony |date=August 1, 2021 |title='What If...?' Actor Jeffrey Wright On Chadwick Boseman's Final "Mythic" Turn As T'Challa In MCU |url=https://deadline.com/2021/08/chadwick-boseman-what-if-jeffrey-wright-creators-disney-series-1234807268/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210801202517/https://deadline.com/2021/08/chadwick-boseman-what-if-jeffrey-wright-creators-disney-series-1234807268/ |archive-date=August 1, 2021 |access-date=August 1, 2021 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>

<ref name="LokiDisney+Placement">{{chú thích web |last=Barnhardt |first=Adam |date=July 17, 2021 |title=Disney+ Reveals New MCU Timeline |url=https://comicbook.com/marvel/news/new-mcu-timeline-revealed/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210719101417/https://comicbook.com/marvel/news/new-mcu-timeline-revealed/ |archive-date=July 19, 2021 |access-date=July 27, 2021 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<ref name="WhatIfDisney+Placement">{{chú thích web |last=Ridgely |first=Charlie |date=August 13, 2021 |title=Disney+ Has Updated Its Official MCU Timeline Order |url=https://comicbook.com/marvel/news/disney-plus-marvel-mcu-timeline-update-what-if/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210814032154/https://comicbook.com/marvel/news/disney-plus-marvel-mcu-timeline-update-what-if/ |archive-date=August 14, 2021 |access-date=August 14, 2021 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<ref name="LokiDS2">{{chú thích web |last=Ramachandran |first=Naman |author-link=Naman Ramachandran |date=July 14, 2021 |title='Loki' Will Return for Season 2 at Disney Plus, Marvel Reveals in Season 1 Finale |url=https://variety.com/2021/tv/global/loki-season-2-marvel-1235019442/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210714151412/https://variety.com/2021/tv/global/loki-season-2-marvel-1235019442/ |archive-date=July 14, 2021 |access-date=July 14, 2021 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="NWHTimeline">{{chú thích web |last=Oddo |first=Marco Vito |date=December 17, 2021 |title='Spider-Man: No Way Home' Timeline Explained: When Does the Movie Take Place in the MCU? |url=https://collider.com/spider-man-no-way-home-timeline-explained-when-is-it-set-mcu/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211219173047/https://collider.com/spider-man-no-way-home-timeline-explained-when-is-it-set-mcu/ |archive-date=December 19, 2021 |access-date=December 19, 2021 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>

<ref name="ShangChiTimeline">{{chú thích web |last=Davis |first=Erik |date=August 16, 2021 |title='Shang Chi' Director Destin Daniel Cretton Reveals New Details About Marvel's Next Big Historic Action Movie |url=https://www.fandango.com/movie-news/shang-chi-director-destin-daniel-cretton-reveals-new-details-about-marvels-next-big-historic-action-movie-754385 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210816154620/https://www.fandango.com/movie-news/shang-chi-director-destin-daniel-cretton-reveals-new-details-about-marvels-next-big-historic-action-movie-754385 |archive-date=August 16, 2021 |access-date=August 16, 2021 |website=[[Fandango Media]]}}</ref>

<ref name="EternalsTimeline2">{{chú thích web |last=Kim |first=Brendan |date=November 10, 2021 |title=Eternals Is At Same Time As Falcon & Winter Soldier In MCU Timeline |url=https://screenrant.com/eternals-falcon-winter-soldier-timeline-when-details/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211110160440/https://screenrant.com/eternals-falcon-winter-soldier-timeline-when-details/ |archive-date=November 10, 2021 |access-date=November 10, 2021 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>

<ref name="HawkeyeTimeline">{{chú thích tweet |number=1463552241302835203 |user=RhysThom2 |title=It's 2024. For a period of time, we were going to set it two years out – which would make it 2025 – hence me messing with your minds about the timeline. But it's 1 year out. |author-link=Rhys Thomas (director) |date=November 24, 2021 |access-date=November 26, 2021 |archive-url=https://web.archive.org/web/20211125093437/https://twitter.com/rhysthom2/status/1463552241302835203 |archive-date=November 25, 2021 |url-status=live |last=Thomas |first=Rhys}}</ref>

<ref name="ShangChiDisney+Placement">{{chú thích web |last=Ridgely |first=Charlie |date=November 14, 2021 |title=Disney+ Updates Official MCU Timeline After Shang-Chi Streaming Debut |url=https://comicbook.com/marvel/news/marvel-mcu-timeline-official-disney-plus-update-shang-chi/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211117161124/https://comicbook.com/marvel/news/marvel-mcu-timeline-official-disney-plus-update-shang-chi/ |archive-date=November 17, 2021 |access-date=December 28, 2021 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<ref name="HawkeyeTimelineChristmas">{{chú thích web |last=Marnell |first=Blair |date=August 31, 2021 |title=Hawkeye Producer Teases the Show's "Christmas Spirit" |url=https://www.superherohype.com/tv/503875-hawkeye-producer-teases-the-shows-christmas-spirit |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210831133002/https://www.superherohype.com/tv/503875-hawkeye-producer-teases-the-shows-christmas-spirit |archive-date=August 31, 2021 |access-date=August 31, 2021 |website=[[SuperHeroHype]]}}</ref>

<ref name="MKTimeline">{{chú thích web |last=Brail |first=Nathaniel |date=March 31, 2022 |title=Disney+ Reveals Moon Knight Takes Place After The Events of Hawkeye |url=https://comicbook.com/marvel/news/disney-reveals-moon-knight-takes-place-after-the-events-of-hawkeye/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220331235645/https://comicbook.com/marvel/news/disney-reveals-moon-knight-takes-place-after-the-events-of-hawkeye/ |archive-date=March 31, 2022 |access-date=March 31, 2022 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<ref name="Disney+TimelineAug2022">{{chú thích web |title=Marvel Movies and Shows {{!}} Disney+ – Marvel Cinematic Universe Timeline Order |url=https://www.disneyplus.com/brand/marvel |access-date=August 18, 2022 |publisher=[[Disney+]]}}</ref>

<ref name="MKTimeline2">{{chú thích web |last=Albren |first=Matt |date=March 31, 2022 |title=Moon Knight's Place In MCU Timeline Confirmed By Disney+ |url=https://screenrant.com/moon-knight-mcu-timeline-when-confirmed/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220331170324/https://screenrant.com/moon-knight-mcu-timeline-when-confirmed/ |archive-date=March 31, 2022 |access-date=March 31, 2022 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>

<ref name="MoMTimeline">{{chú thích web |last=Davis |first=Erik |date=April 6, 2022 |title='Doctor Strange in the Multiverse of Madness' Director Sam Raimi Reveals New Details About His First MCU Film |url=https://www.fandango.com/movie-news/doctor-strange-in-the-multiverse-of-madness-director-sam-raimi-reveals-new-details-about-his-first-mcu-film-754540 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220407024113/https://www.fandango.com/movie-news/doctor-strange-in-the-multiverse-of-madness-director-sam-raimi-reveals-new-details-about-his-first-mcu-film-754540 |archive-date=April 7, 2022 |access-date=April 6, 2022 |website=[[Fandango Media]]}}</ref>
 
<ref name="ThorLTTimeline">{{chú thích web |last=Chapman |first=Wilson |date=April 18, 2022 |title='Thor: Love and Thunder' Teaser Reveals Natalie Portman as the New Thor |url=https://variety.com/2022/film/news/thor-love-and-thunder-trailer-natalie-portman-chris-hemsworth-1235220405/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220418172536/https://variety.com/2022/film/news/thor-love-and-thunder-trailer-natalie-portman-chris-hemsworth-1235220405/ |archive-date=April 18, 2022 |access-date=April 18, 2022 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="ThorLTTimeline8Years">{{chú thích web |last1=Gonzalez |first1=Umberto |last2=Lincoln |first2=Ross A. |date=May 23, 2022 |title='Thor: Love and Thunder' Trailer Tells the Heartwarming Love Story of 'Space Viking Thor' (Video) |url=https://www.thewrap.com/thor-love-and-thunder-trailer-tells-the-heartwarming-story-of-space-viking-thor-video/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220524230952/https://www.thewrap.com/thor-love-and-thunder-trailer-tells-the-heartwarming-story-of-space-viking-thor-video/ |archive-date=May 24, 2022 |access-date=May 30, 2022 |website=[[TheWrap]]}}</ref>

<ref name="MsMarvelTimeline">{{chú thích web |last=Zogbi |first=Emily |date=June 10, 2022 |title=Disney+ Confirms Ms. Marvel's Place in the MCU's Official Timeline |url=https://www.cbr.com/ms-marvel-timeline-mcu-disney-plus/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220610175057/https://www.cbr.com/ms-marvel-timeline-mcu-disney-plus/ |archive-date=June 10, 2022 |access-date=June 11, 2022 |website=[[Comic Book Resources]]}}</ref>

<ref name="HomecomingDisney+UK">{{chú thích web |last=Russell |first=Bradley |date=June 14, 2022 |title=Spider-Man movies are finally hitting Disney Plus – but No Way Home is still absent |url=https://www.gamesradar.com/spider-man-movies-disney-plus-streaming-release-date-uk/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220614143233/https://www.gamesradar.com/spider-man-movies-disney-plus-streaming-release-date-uk/ |archive-date=June 14, 2022 |access-date=June 14, 2022 |website=[[Total Film]]|publisher=[[GamesRadar+]]}}</ref>

<ref name="HomecomingDisney+Aus">{{chú thích web |last=Nuzzo |first=Stephanie |date=June 14, 2022 |title=Where to Watch Every Spider-Man Movie (Even the Bad Ones) In Australia |url=https://www.lifehacker.com.au/2022/06/how-to-watch-spider-man-movies-in-australia/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220615093920/https://www.lifehacker.com.au/2022/06/how-to-watch-spider-man-movies-in-australia/ |archive-date=June 15, 2022 |access-date=June 16, 2022 |website=[[Lifehacker]] Australia}}</ref>

<ref name="DirectTimelineJun2022HomecomingAdd">{{chú thích web |last=Sanders |first=Savannah |date=June 17, 2022 |title=Disney+ Reveals New MCU Timeline Order with Spider-Man: Homecoming, Finally |url=https://thedirect.com/article/disney-spider-man-homecoming-mcu-timeline |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220617231851/https://thedirect.com/article/disney-spider-man-homecoming-mcu-timeline |archive-date=June 17, 2022 |access-date=June 17, 2022 |website=The Direct}}</ref>

<ref name="MarvelDisney+TimelineJun2022">{{chú thích web |last=Outlaw |first=Kofi |date=June 23, 2022 |title=Marvel Releases Official Updated MCU Timeline |url=https://comicbook.com/marvel/news/mcu-timeline-new-official-doctor-strange-2-ms-marvel-phase-4/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220623210058/https://comicbook.com/marvel/news/mcu-timeline-new-official-doctor-strange-2-ms-marvel-phase-4/ |archive-date=June 23, 2022 |access-date=June 25, 2022 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<ref name="DirectFFHD+JapanTimeline">{{chú thích web |last=McDonough |first=Jennifer |date=July 4, 2022 |title=Disney+ Reveals New MCU Timeline Order With Spider-Man: Far From Home |url=https://thedirect.com/article/spider-man-far-from-home-mcu-timeline-disney |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220704154519/https://thedirect.com/article/spider-man-far-from-home-mcu-timeline-disney |archive-date=July 4, 2022 |access-date=July 4, 2022 |website=The Direct}}</ref>

<ref name="IAmGrootTimeline">{{chú thích web |last=Falconer |first=Daniel |date=August 10, 2022 |title=Is I Am Groot Canon and Where Does It Fit Into the MCU Timeline? Disney Plus Has the Answer... |url=https://www.gamerevolution.com/news/712432-i-am-groot-mcu-timeline-canon-disney-plus |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220810164759/https://www.gamerevolution.com/news/712432-i-am-groot-mcu-timeline-canon-disney-plus |archive-date=August 10, 2022 |access-date=August 10, 2022 |website=[[GameRevolution]]}}</ref>

<ref name="SITimeline">{{chú thích web |last1=Couch |first1=Aaron |last2=Kit |first2=Borys |date=July 23, 2022 |title=Marvel's Kevin Feige Unveils Phase 5 and 6 Plans, New 'Avengers' Movies at Comic-Con |url=https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/marvel-studios-comic-con-phase-5-1235185316/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220725201123/https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/marvel-studios-comic-con-phase-5-1235185316/ |archive-date=July 25, 2022 |access-date=July 29, 2022 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="SHAaLTimeline">{{chú thích web |last=Mitovich |first=Matt Webb |date=August 15, 2022 |title=When in the MCU Timeline Is She-Hulk Set? Head Writer Sheds Some Light... |url=https://tvline.com/2022/08/15/when-she-hulk-set-the-mcu-timeline-after-shang-chi/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220815141029/https://tvline.com/2022/08/15/when-she-hulk-set-the-mcu-timeline-after-shang-chi/ |archive-date=August 15, 2022 |access-date=August 15, 2022 |website=[[TVLine]]}}</ref>

<ref name="DirectTIHD+Timeline">{{chú thích web |last=Nebens |first=Richard |date=August 2, 2022 |title=Disney+ Reveals New MCU Timeline Order With Incredible Hulk, Finally |url=https://thedirect.com/article/disney-mcu-timeline-order-incredible-hulk |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220802195938/https://thedirect.com/article/disney-mcu-timeline-order-incredible-hulk |archive-date=August 2, 2022 |access-date=August 2, 2022 |website=The Direct}}</ref>

<ref name="SHAaLD+Timeline">{{chú thích web |last=Bacon |first=Thomas |date=August 18, 2022 |title=She-Hulk Episode 1 MCU Easter Eggs & References |url=https://screenrant.com/she-hulk-episode-1-mcu-easter-eggs-references/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220818114414/https://screenrant.com/she-hulk-episode-1-mcu-easter-eggs-references/ |archive-date=August 18, 2022 |access-date=August 18, 2022 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>

<ref name="DirectSheHulkD+Timeline">{{chú thích web |last=Millheim |first=Russ |date=August 18, 2022 |title=Disney+ Reveals New MCU Timeline Order With She-Hulk |url=https://thedirect.com/article/disney-she-hulk-mcu-timeline-order |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220818163256/https://thedirect.com/article/disney-she-hulk-mcu-timeline-order |archive-date=August 18, 2022 |access-date=August 18, 2022 |website=The Direct}}</ref>

<ref name="MCUTimelineTracker">{{chú thích web |last=Barnhardt |first=Adam |date=August 30, 2022 |title=Marvel Studios Now Has an Official Timeline Keeper |url=https://comicbook.com/marvel/news/marvel-studios-timeline-keeper/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220830160407/https://comicbook.com/marvel/news/marvel-studios-timeline-keeper/ |archive-date=August 30, 2022 |access-date=August 30, 2022 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<!-- MULTIVERSE -->

<ref name="Earth-199999">{{chú thích web |last=Kleinman |first=Jake |date=May 5, 2022 |title=The Marvel Multiverse Explained: Earth-616 vs. Earth-838 vs. Earth-199999 |url=https://www.inverse.com/entertainment/marvel-earth-616-earth-838-doctor-strange-2 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220511134852/https://www.inverse.com/entertainment/marvel-earth-616-earth-838-doctor-strange-2 |archive-date=May 11, 2022 |access-date=May 12, 2022 |website=[[Inverse (website)|Inverse]]}}</ref>

<ref name="NWHSMTASM">{{chú thích web |last=Debruge |first=Peter |date=December 13, 2021 |title='Spider-Man: No Way Home' Review: Tom Holland Cleans Out the Cobwebs of Sprawling Franchise With Multiverse Super-Battle |url=https://variety.com/2021/film/reviews/spider-man-no-way-home-review-tom-holland-1235132550/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211214115857/https://variety.com/2021/film/reviews/spider-man-no-way-home-review-tom-holland-1235132550/ |archive-date=December 14, 2021 |access-date=December 14, 2021 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="SSUNWH">{{chú thích web |last=Sandwell |first=Ian |date=December 15, 2021 |title=Spider-Man: No Way Home credits scene explained |url=https://www.digitalspy.com/movies/a38512270/spider-man-no-way-home-venom-eddie-brock-explained-credits-scene/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211216051600/https://www.digitalspy.com/movies/a38512270/spider-man-no-way-home-venom-eddie-brock-explained-credits-scene/ |archive-date=December 16, 2021 |access-date=December 18, 2021 |website=[[Digital Spy]]}}</ref>

<ref name="MoMUniverses">{{chú thích web |last=Russell |first=Bradley |date=May 5, 2022 |title=Why that number in Doctor Strange 2 got cheers in the cinema |url=https://www.gamesradar.com/616-doctor-strange-2-universe-meaning/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220505140024/https://www.gamesradar.com/616-doctor-strange-2-universe-meaning/ |archive-date=May 5, 2022 |access-date=May 5, 2022 |website=[[Total Film]] |publisher=[[GamesRadar+]]}}</ref>

<!-- RECURRING CAST -->

<ref name="PressReleaseGotG">{{chú thích web |date=July 20, 2013 |title=Marvel Studios Begins Production on Guardians of the Galaxy |url=http://marvel.com/news/story/20914/marvel_studios_begins_production_on_guardians_of_the_galaxy |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130724015517/http://marvel.com/news/story/20914/marvel_studios_begins_production_on_guardians_of_the_galaxy |archive-date=July 24, 2013 |access-date=July 20, 2013 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>

<ref name="Dec2020Series">{{chú thích web |last=Gelman |first=Vlada |date=December 10, 2020 |title=Secret Invasion, Marvel Series Starring Samuel L. Jackson, Coming to Disney+ |url=https://tvline.com/2020/12/10/secret-invasion-samuel-l-jackson-marvel-disney-plus-series/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201211030539/https://tvline.com/2020/12/10/secret-invasion-samuel-l-jackson-marvel-disney-plus-series/ |archive-date=December 11, 2020 |access-date=December 10, 2020 |website=[[TVLine]]}}</ref>

<ref name="CumberbatchIW"/>

<ref name="BettanyRoles">{{chú thích báo |last=Kroll |first=Justin |date=February 6, 2014 |title=Paul Bettany to Play the Vision in Marvel's 'Avengers: Age of Ultron' |work=[[Variety (magazine)|Variety]] |url=https://variety.com/2014/film/news/paul-bettany-to-play-the-vision-in-marvels-avengers-age-of-ultron-1201090635/ |url-status=live |access-date=February 7, 2014 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140207225607/http://variety.com/2014/film/news/paul-bettany-to-play-the-vision-in-marvels-avengers-age-of-ultron-1201090635/ |archive-date=February 7, 2014}}</ref>

<ref name="BettanyCapCW">{{chú thích web |date=May 7, 2015 |title=Marvel Studios Begins Production on Marvel's 'Captain America: Civil War' |url=http://marvel.com/news/movies/24586/marvel_studios_begins_production_on_marvels_captain_america_civil_war |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150508130749/http://marvel.com/news/movies/24586/marvel_studios_begins_production_on_marvels_captain_america_civil_war |archive-date=May 8, 2015 |access-date=May 7, 2015 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>

<ref name="SimmonsFFH">{{chú thích web |last=Owen |first=Phil |date=July 3, 2019 |title=Yes, That Was Who You Thought It Was at the End of 'Spider-Man: Far From Home' |url=https://www.thewrap.com/that-was-who-you-thought-it-was-at-the-end-of-spider-man-far-from-home-jonah-jameson/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200604010926/https://www.thewrap.com/yes-that-was-who-you-thought-it-was-at-the-mid-credits-end-spider-man-far-from-home-j-jonah-jameson/ |archive-date=June 4, 2020 |access-date=July 4, 2019 |website=[[TheWrap]]}}</ref>

<ref name="LeeForbush">{{chú thích web |last=Commandeur |first=Jordan |date=March 25, 2017 |title=Iron Fist: 15 Easter Eggs And References |url=http://www.cbr.com/iron-fist-easter-eggs/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170326230209/http://www.cbr.com/iron-fist-easter-eggs/ |archive-date=March 26, 2017 |access-date=March 26, 2017 |website=[[Comic Book Resources]]}}</ref>

<ref name="LeeCameo3">{{chú thích web |last=Libbey |first=Dirk |date=May 15, 2017 |title=The Mistake James Gunn Admits He Left in Guardians of the Galaxy 2 |url=https://www.cinemablend.com/news/1659149/the-mistake-james-gunn-admits-he-left-in-guardians-of-the-galaxy-2 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170515180437/http://www.cinemablend.com/news/1659149/the-mistake-james-gunn-admits-he-left-in-guardians-of-the-galaxy-2 |archive-date=May 15, 2017 |access-date=May 16, 2017 |website=[[CinemaBlend]]}}</ref>

<ref name="LeeCameo2">{{chú thích web |last=Lovett |first=Jamie |date=May 14, 2017 |title=Guardians of the Galaxy Vol. 2 Nearly Included A Deadpool Movie Reference |url=https://comicbook.com/marvel/2017/05/14/guardians-of-the-galaxy-deadpool/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170516164321/http://comicbook.com/marvel/2017/05/14/guardians-of-the-galaxy-deadpool/ |archive-date=May 16, 2017 |access-date=May 15, 2017 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<ref name="LeeCameo">{{chú thích web |last=Leadbeater |first=Alex |date=April 27, 2017 |title=Kevin Feige Endorses Stan Lee MCU Cameo Fan Theory |url=https://screenrant.com/stan-lee-mcu-cameo-theory-marvel-kevin-feige/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170428142545/http://screenrant.com/stan-lee-mcu-cameo-theory-marvel-kevin-feige/ |archive-date=April 28, 2017 |access-date=April 28, 2017 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>

<ref name="StanLeeCameoPolicy">{{chú thích web |last=Vary |first=Adam B. |date=July 7, 2021 |title=How 'The Simpsons' Used 'Loki' to Invade the Marvel Cinematic Universe |url=https://variety.com/2021/tv/news/the-simpsons-loki-marvel-al-jean-1235013092/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210707180231/https://variety.com/2021/tv/news/the-simpsons-loki-marvel-al-jean-1235013092/ |archive-date=July 7, 2021 |access-date=July 8, 2021 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="Kiernan">{{chú thích web |last=Elvy |first=Craig |date=September 30, 2019 |title=The One Person Who Connects The MCU & Marvel Netflix Together |url=https://screenrant.com/marvel-netflix-mcu-connection-pat-kiernan-news/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191001125310/https://screenrant.com/marvel-netflix-mcu-connection-pat-kiernan-news/ |archive-date=October 1, 2019 |access-date=March 2, 2020 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>

<!-- RECEPTION -->

<ref name="Herald&Review">{{chú thích web |last=Fritz |first=Ben |date=May 7, 2012 |title=The Marvel Cinematic Universe |url=http://herald-review.com/blogs/decaturade/the-marvel-cinematic-universe/article_c4753676-98a7-11e1-a484-001a4bcf887a.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150106212004/http://herald-review.com/blogs/decaturade/the-marvel-cinematic-universe/article_c4753676-98a7-11e1-a484-001a4bcf887a.html |archive-date=January 6, 2015 |access-date=December 16, 2013 |website=[[Herald & Review]]}}</ref>

<ref name="ScreenRant_2013-06-27">{{chú thích web |last=Outlaw |first=Kofi |date=June 6, 2012 |title=Marvel's 'Avengers' Movie Universe: Was it Worth It? |url=https://screenrant.com/avengers-marvel-movies-discussion-kofi-170312/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120524051956/http://screenrant.com/avengers-marvel-movies-discussion-kofi-170312/ |archive-date=May 24, 2012 |access-date=December 16, 2013 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>

<ref name="ForbesMCUReception">{{chú thích web |last=Mendelson |first=Scott |date=October 31, 2013 |title=Review: 'Thor: The Dark World' Is Flimsy But Functional |url=https://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2013/10/31/review-thor-the-dark-world-is-flimsy-but-functional/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131104021155/https://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2013/10/31/review-thor-the-dark-world-is-flimsy-but-functional/ |archive-date=November 4, 2013 |access-date=April 3, 2014 |website=[[Forbes]]}}</ref>

<ref name="ColliderMCUReception">{{chú thích web |last=Goldberg |first=Matt |date=August 2, 2011 |title=Editorial: What Did Marvel Disassemble to Make The Avengers? |url=https://collider.com/avengers-assembly-criticism-iron-man-thor-captain-america/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130403080051/https://collider.com/avengers-assembly-criticism-iron-man-thor-captain-america/ |archive-date=April 3, 2013 |access-date=April 3, 2014 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>

<ref name="VoxCivilWarTV">{{chú thích web |last=VanDerWerff |first=Emily |date=May 12, 2016 |title=How Marvel films like Captain America: Civil War became the world's biggest TV show |url=https://www.vox.com/2016/5/12/11654248/captain-america-civil-war-batman-v-superman-marvel-tv |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160513110806/http://www.vox.com/2016/5/12/11654248/captain-america-civil-war-batman-v-superman-marvel-tv |archive-date=May 13, 2016 |access-date=May 14, 2016 |website=[[Vox (website)|Vox]]}}</ref>

<ref name="LATimesSHIELDReview">{{chú thích web |last=McNamara |first=Mary |date=May 13, 2014 |title='Agents of S.H.I.E.L.D.' is a true television marvel |url=https://www.latimes.com/entertainment/tv/la-et-st-critics-notebook-agents-of-shield-20140513-column.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140920055348/http://www.latimes.com/entertainment/tv/la-et-st-critics-notebook-agents-of-shield-20140513-column.html |archive-date=September 20, 2014 |access-date=September 19, 2014 |website=[[Los Angeles Times]]}}</ref>

<ref name="Zap2itSHIELDReview">{{chú thích web |last=Schwartz |first=Terri |date=May 2, 2014 |title='Marvel's Agents of SHIELD' shaped up to be an incredible show |url=http://www.zap2it.com/blogs/marvels_agents_of_shield_shaped_up_to_be_an_incredible_show-2014-05 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141017080248/http://www.zap2it.com/blogs/marvels_agents_of_shield_shaped_up_to_be_an_incredible_show-2014-05 |archive-date=October 17, 2014 |access-date=September 19, 2014 |website=[[Zap2it]]}}</ref>

<ref name="NewsaramaDiscussionJan2015">{{chú thích web |last1=Doran |first1=Michael |last2=McMillian |first2=Graeme |date=January 7, 2015 |title=Ant-Man Teaser Trailer Point – Counterpoint: A Misstep or An Overreaction? |url=http://www.newsarama.com/23164-ant-man-teaser-trailer-point-counterpoint-a-misstep-or-an-overreaction.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150111014216/http://www.newsarama.com/23164-ant-man-teaser-trailer-point-counterpoint-a-misstep-or-an-overreaction.html |archive-date=January 11, 2015 |access-date=January 17, 2015 |website=[[Newsarama]]}}</ref>

<ref name="THRVillians">{{chú thích web |last=McMillian |first=Graeme |date=July 18, 2015 |title=Bring on the Bad Guys: Marvel Needs Better Villains Than 'Ant-Man's' Yellowjacket |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/bring-bad-guys-marvel-needs-809686 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150719061518/http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/bring-bad-guys-marvel-needs-809686 |archive-date=July 19, 2015 |access-date=July 18, 2015 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="CNETJJ">{{chú thích web |last=Priest |first=David |date=December 12, 2015 |title=How 'Jessica Jones' is rescuing Marvel from itself |url=https://www.cnet.com/news/how-jessica-jones-is-rescuing-marvel-from-itself/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160111134233/http://www.cnet.com/news/how-jessica-jones-is-rescuing-marvel-from-itself/ |archive-date=January 11, 2016 |access-date=January 9, 2016 |website=[[CNET]]}}</ref>

<ref name="KainForbesJJ">{{chú thích web |last=Kain |first=Erik |date=December 30, 2015 |title='Jessica Jones' Shouldn't Be Part of the Marvel Cinematic Universe To Begin With |url=https://www.forbes.com/sites/erikkain/2015/12/30/jessica-jones-shouldnt-be-part-of-the-marvel-cinematic-universe-to-begin-with/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160101212311/http://www.forbes.com/sites/erikkain/2015/12/30/jessica-jones-shouldnt-be-part-of-the-marvel-cinematic-universe-to-begin-with/ |archive-date=January 1, 2016 |access-date=January 9, 2016 |website=[[Forbes]]}}</ref>

<ref name="TassiForbesJJ">{{chú thích web |last=Tassi |first=Paul |date=November 22, 2015 |title='Jessica Jones' Makes Me Question The Point of the Marvel Cinematic Universe |url=https://www.forbes.com/sites/insertcoin/2015/11/22/jessica-jones-makes-me-question-the-point-of-the-marvel-cinematic-universe/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160125192702/http://www.forbes.com/sites/insertcoin/2015/11/22/jessica-jones-makes-me-question-the-point-of-the-marvel-cinematic-universe/ |archive-date=January 25, 2016 |access-date=January 9, 2016 |website=[[Forbes]]}}</ref>

<ref name="InverseJJ">{{chú thích web |last=Francisco |first=Eric |date=January 5, 2016 |title='Jessica Jones' Doesn't Need Season Two |url=https://www.inverse.com/article/9828-jessica-jones-doesn-t-need-season-two |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160125100651/https://www.inverse.com/article/9828-jessica-jones-doesn-t-need-season-two |archive-date=January 25, 2016 |access-date=January 9, 2016 |website=[[Inverse (website)|Inverse]]}}</ref>

<ref name="WoodardSC">{{chú thích web |last=Sampson |first=Mike |date=April 5, 2016 |title=Here's Who Alfre Woodard Plays in 'Captain America: Civil War' |url=https://screencrush.com/captain-america-civil-war-alfre-woodard/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160413051117/http://screencrush.com/captain-america-civil-war-alfre-woodard/ |archive-date=April 13, 2016 |access-date=April 5, 2016 |website=[[Screen Crush]]}}</ref>

<ref name="WoodardIGN">{{chú thích web |last=Erfanian |first=Sasha |date=April 6, 2016 |title=Alfre Woodard's Captain America: Civil War Character is Different Than Her Luke Cage Role |url=https://ign.com/articles/2016/04/06/alfre-woodards-captain-america-civil-war-character-is-different-than-her-luke-cage-role |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160407130427/http://www.ign.com/articles/2016/04/06/alfre-woodards-captain-america-civil-war-character-is-different-than-her-luke-cage-role |archive-date=April 7, 2016 |access-date=April 11, 2016 |website=[[IGN]]}}</ref>

<ref name="WoodardSF">{{chú thích web |last=Anderton |first=Ethan |date=April 6, 2016 |title=Alfre Woodard Has a Role in 'Captain America: Civil War' But It's Not Tied to 'Luke Cage' |url=https://www.slashfilm.com/alfre-woodard-in-captain-america-civil-war/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160411042712/http://www.slashfilm.com/alfre-woodard-in-captain-america-civil-war/ |archive-date=April 11, 2016 |access-date=April 11, 2016 |website=[[/Film]]}}</ref>

<ref name="THRMar2018CaptainMarvel">{{chú thích web |last=Newby |first=Richard |date=March 27, 2018 |title='Captain Marvel' Looks to the Past to Ensure Marvel's Future |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/captain-marvel-brilliance-casting-old-characters-1097786 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180401150204/https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/captain-marvel-brilliance-casting-old-characters-1097786 |archive-date=April 1, 2018 |access-date=April 1, 2018 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="MorgensternEndgame">{{chú thích tạp chí |last=Morgenstern |first=Joe |author-link=Joe Morgenstern |date=April 25, 2019 |title='Avengers: Endgame' Review: A Marvelous Wrap |url=https://www.wsj.com/articles/avengers-endgame-review-a-marvelous-wrap-11556124677 |url-status=live |journal=[[The Wall Street Journal]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20190603163507/https://www.wsj.com/articles/avengers-endgame-review-a-marvelous-wrap-11556124677 |archive-date=June 3, 2019 |access-date=June 3, 2019}}</ref>

<ref name="ScorseseNotCinema">{{chú thích web |last=Bell |first=Breanna |date=October 4, 2019 |title=Martin Scorsese Compares Marvel Movies to Theme Parks: 'That's Not Cinema' |url=https://variety.com/2019/film/news/martin-scorsese-marvel-theme-parks-1203360075/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191005131135/https://variety.com/2019/film/news/martin-scorsese-marvel-theme-parks-1203360075/ |archive-date=October 5, 2019 |access-date=November 5, 2019 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="ScorseseNYTimes">{{chú thích web |last=Scorsese |first=Martin |author-link=Martin Scorsese |date=November 4, 2019 |title=Martin Scorsese: I Said Marvel Movies Aren't Cinema. Let Me Explain. |url=https://www.nytimes.com/2019/11/04/opinion/martin-scorsese-marvel.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191105211513/https://www.nytimes.com/2019/11/04/opinion/martin-scorsese-marvel.html |archive-date=November 5, 2019 |access-date=November 5, 2019 |website=[[The New York Times]]}}</ref>

<ref name="ScorseseTalks">{{chú thích web |last=Dalton |first=Ben |date=October 13, 2019 |title=Martin Scorsese talks "theme park films", Netflix trade-off, de-ageing concerns |url=https://www.screendaily.com/news/martin-scorsese-talks-theme-park-films-netflix-trade-off-de-ageing-concerns/5143800.article |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191022053125/https://www.screendaily.com/news/martin-scorsese-talks-theme-park-films-netflix-trade-off-de-ageing-concerns/5143800.article |archive-date=October 22, 2019 |access-date=November 5, 2019 |website=[[Screen Daily]]}}</ref>

<ref name="ScorseseIndieWire">{{chú thích web |last=Lattanzio |first=Ryan |date=November 4, 2019 |title=Martin Scorsese Defends Marvel Comments in New York Times Op-Ed: These Films Have No Mystery or Risk |url=https://www.indiewire.com/2019/11/martin-scorsese-marvel-new-york-times-essay-1202187295/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191105134005/https://www.indiewire.com/2019/11/martin-scorsese-marvel-new-york-times-essay-1202187295/ |archive-date=November 5, 2019 |access-date=November 5, 2019 |website=[[IndieWire]]}}</ref>

<ref name="CoppolaResponse">{{chú thích web |last=Fleming |first=Mike Jr. |date=October 29, 2019 |title=Turns Out The Most Despicable Thing About Francis Coppola's Superhero Movie Comments Was The Faulty Translation |url=https://deadline.com/2019/10/francis-coppola-superhero-comments-walked-back-robert-evans-martin-scorsese-1202770932/ |archive-url=https://web.archive.org/web/20191029171532/https://deadline.com/2019/10/francis-coppola-superhero-comments-walked-back-robert-evans-martin-scorsese-1202770932/ |archive-date=October 29, 2019 |access-date=September 1, 2020 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>

<ref name="VilleneuveSep2021">{{chú thích web |last=Lattanzio |first=Ryan |date=September 16, 2021 |title=Denis Villeneuve Says 'Cut and Paste' Marvel Movies Have 'Turned Us Into Zombies' |url=https://www.indiewire.com/2021/09/denis-villeneuve-marvel-movies-zombies-1234665235/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210922231653/https://www.indiewire.com/2021/09/denis-villeneuve-marvel-movies-zombies-1234665235/ |archive-date=September 22, 2021 |access-date=February 19, 2022 |website=[[IndieWire]]}}</ref>

<ref name="EmmerichFeb2022">{{chú thích web |last=Crow |first=David |date=February 2, 2022 |title=Roland Emmerich: Marvel and Star Wars Are 'Ruining Our Industry' |url=https://www.denofgeek.com/movies/roland-emmerich-marvel-star-wars-ruining-our-industry/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220203205135/https://www.denofgeek.com/movies/roland-emmerich-marvel-star-wars-ruining-our-industry/ |archive-date=February 3, 2022 |access-date=February 3, 2022 |website=[[Den of Geek]]}}</ref>

<ref name="MillerResponse">{{chú thích web |last=Fleming |first=Mike Jr. |date=December 6, 2019 |title=George Miller On March Start Date For Next Film, More 'Mad Max', Defending Superheroes As Cinema & The Search For Depth That Makes Movies Like 'Fury Road' Unforgettable' |url=https://deadline.com/2019/12/george-miller-mad-max-fury-road-sequel-superhero-movie-debate-start-date-three-thousand-years-of-longing-interview-1202802441/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191206233957/https://deadline.com/2019/12/george-miller-mad-max-fury-road-sequel-superhero-movie-debate-start-date-three-thousand-years-of-longing-interview-1202802441/ |archive-date=December 6, 2019 |access-date=December 22, 2019 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>

<ref name="AudienceBreakdown">{{chú thích web |last1=Meyers |first1=Alyssa |last2=Shevenock |first2=Sarah |date=December 6, 2021 |title=Is Gen Z Too Cool for Marvel? Just 9% of Marvel Fans Identify as Part of the Generation |url=https://morningconsult.com/2021/12/06/is-gen-z-too-cool-for-marvel/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211216140829/https://morningconsult.com/2021/12/06/is-gen-z-too-cool-for-marvel/ |archive-date=December 16, 2021 |access-date=May 4, 2022 |website=[[Morning Consult]]}}</ref>

<!-- IMPACT ON OTHER STUDIOS -->

<ref name="ASM2EW">{{Cite magazine |last=Vilkomerson |first=Sara |date=April 8, 2014 |title=Inside 'The Amazing Spider-Man 2' – And Sony's strategy to supersize its franchise |url=http://insidemovies.ew.com/2014/04/08/amazing-spider-man-2-sony-magazine/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140410050758/http://insidemovies.ew.com/2014/04/08/amazing-spider-man-2-sony-magazine/ |archive-date=April 10, 2014 |access-date=April 10, 2014 |magazine=Entertainment Weekly}}</ref>

<ref name="LATimesOct2012">{{chú thích web |last=Fritz |first=Ben |date=October 29, 2012 |title='Justice League' aims for summer 2015 after Superman victory |url=https://articles.latimes.com/2012/oct/18/entertainment/la-et-ct-justice-league-superman-20121018 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131001005624/http://www.slashfilm.com/captain-america-the-winter-soldier-takes-place-two-years-after-the-avengers/ |archive-date=October 1, 2013 |access-date=November 22, 2013 |website=[[Los Angeles Times]]}}</ref>

<ref name="ManofSteel">{{Cite magazine |last=Breznican |first=Anthony |author-link=Anthony Breznican |date=April 11, 2013 |title='Man of Steel' will open door for more DC Comics superhero movies – Exclusive |url=https://www.ew.com/article/2013/04/11/man-of-steel-dc-comics-superhero-movies |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160410171723/http://www.ew.com/article/2013/04/11/man-of-steel-dc-comics-superhero-movies |archive-date=April 10, 2016 |access-date=April 5, 2016 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref>

<ref name="DCUntitledFilms">{{chú thích web |date=August 6, 2014 |title='Batman V. Superman' Moves Release Date Again As Warner Bros Sets Its DC Game Plan |url=https://www.deadline.com/2014/08/batman-v-superman-new-release-date-warner-bros-dc/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140810040157/http://www.deadline.com/2014/08/batman-v-superman-new-release-date-warner-bros-dc/ |archive-date=August 10, 2014 |access-date=August 6, 2014 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>

<ref name="DCSeparateUniverses">{{chú thích web |last=Cornet |first=Roth |date=July 18, 2014 |title=Batman V Superman: Dawn Of Justice – Geoff Johns: 'No DC Movie/TV Crossover' |url=https://www.ign.com/articles/2014/07/18/batman-v-superman-dawn-of-justice-geoff-johns-no-dc-movietv-crossover |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140720043725/http://www.ign.com/articles/2014/07/18/batman-v-superman-dawn-of-justice-geoff-johns-no-dc-movietv-crossover |archive-date=July 20, 2014 |access-date=July 18, 2014 |website=[[IGN]]}}</ref>

<ref name="FoxDisneyPressRelease">{{Cite press release |title=The Walt Disney Company To Acquire Twenty-First Century Fox, Inc., After Spinoff of Certain Businesses, For $52.4 Billion in Stock |date=December 14, 2017 |publisher=[[The Walt Disney Company]] |url=https://thewaltdisneycompany.com/walt-disney-company-acquire-twenty-first-century-fox-inc-spinoff-certain-businesses-52-4-billion-stock-2/ |access-date=December 14, 2017 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171214141817/https://thewaltdisneycompany.com/walt-disney-company-acquire-twenty-first-century-fox-inc-spinoff-certain-businesses-52-4-billion-stock-2/ |archive-date=December 14, 2017}}</ref>

<ref name="DCMultiverse">{{chú thích web |last=Wieselman |first=Jarett |date=October 23, 2014 |title=The Man at the Center of DC's TV Multiverse |url=https://www.buzzfeed.com/jarettwieselman/the-man-at-the-center-of-dcs-tv-multiverse |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141031105613/http://www.buzzfeed.com/jarettwieselman/the-man-at-the-center-of-dcs-tv-multiverse |archive-date=October 31, 2014 |access-date=October 30, 2014 |website=BuzzFeed}}</ref>

<ref name="THRMarch2018SharedUniverses">{{chú thích web |last=Shanley |first=Patrick |date=March 29, 2018 |title=Can Anyone Besides Marvel Make a Cinematic Universe Work? |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvel-cinematic-universe-why-is-it-one-works-1096504 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180401053317/https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/marvel-cinematic-universe-why-is-it-one-works-1096504 |archive-date=April 1, 2018 |access-date=April 1, 2018 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="DCEUShakeUp">{{chú thích web |last=Kit |first=Borys |date=May 17, 2016 |title='Batman v. Superman' Fallout: Warner Bros. Shakes Up Executive Roles (Exclusive) |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/batman-v-superman-fallout-warner-895174 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160519102622/http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/batman-v-superman-fallout-warner-895174 |archive-date=May 19, 2016 |access-date=May 18, 2016 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="VultureDCFilmsSep2017">{{chú thích web |last=Riesman |first=Abraham |date=September 29, 2017 |title=DC Rethinks Its Universe |url=https://www.vulture.com/2017/09/dc-wonder-woman-movie-strategy-universe.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20171001025110/http://www.vulture.com/2017/09/dc-wonder-woman-movie-strategy-universe.html |archive-date=October 1, 2017 |access-date=September 29, 2017 |website=[[Vulture (blog)|Vulture]]}}</ref>

<ref name="DCEU10YearPlan">{{chú thích web |last=Massoto |first=Erik |date=August 5, 2022 |title=New Warner Bros. CEO David Zaslav Announces 10-Year Plan For DC Movies |url=https://collider.com/dc-movies-10-year-plan-warner-bros-ceo-david-zaslav-comments/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220805154913/https://collider.com/dc-movies-10-year-plan-warner-bros-ceo-david-zaslav-comments/ |archive-date=August 5, 2022 |access-date=August 5, 2022 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>

<ref name="SlashFilmNov2012">{{chú thích web |last=Fischer |first=Russ |date=November 9, 2012 |title=Mark Millar Discusses His Role in Creating a Cohesive Marvel Universe For Fox |url=https://www.slashfilm.com/mark-millar-discusses-his-role-in-creating-a-cohesive-marvel-universe-for-fox/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130811005734/http://www.slashfilm.com/mark-millar-discusses-his-role-in-creating-a-cohesive-marvel-universe-for-fox/ |archive-date=August 11, 2013 |access-date=November 22, 2013 |website=[[/Film]]}}</ref>

<ref name="IGNFoxSony">{{chú thích web |last=Collura |first=Scott |date=November 21, 2013 |title=Sony Chief Hints That the Spider-Man Movies Will Be Getting New Heroes and Villains |url=https://www.ign.com/articles/2013/11/21/sony-chief-hints-that-the-spider-man-movies-will-be-getting-new-heroes-and-villains |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131121212355/http://www.ign.com/articles/2013/11/21/sony-chief-hints-that-the-spider-man-movies-will-be-getting-new-heroes-and-villains |archive-date=November 21, 2013 |access-date=November 22, 2013 |website=[[IGN]]}}</ref>

<ref name="FantasticFour">{{chú thích web |last=Ryan |first=Mike |date=May 12, 2014 |title='Fantastic Four' Writer-Producer Simon Kinberg on Shared Universes and the Challenges of an Origin Story |url=https://screencrush.com/fantastic-four-x-men/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160325090407/http://screencrush.com/fantastic-four-x-men/ |archive-date=March 25, 2016 |access-date=April 13, 2016 |website=[[Screen Crush]]}}</ref>

<ref name="SingerCrossover">{{chú thích web |last=Falk |first=Ben |date=July 23, 2015 |title=Bryan Singer Hints at 'X-Men'/'Fantastic Four' Crossover (Exclusive) |url=https://www.yahoo.com/movies/bryan-singer-hints-at-x-menfantastic-four-124855361602.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150725030124/https://www.yahoo.com/movies/bryan-singer-hints-at-x-menfantastic-four-124855361602.html |archive-date=July 25, 2015 |access-date=July 25, 2015 |website=[[Yahoo! Movies]]}}</ref>

<ref name="MorgensternDarkPhoenix">{{chú thích tạp chí |last=Morgenstern |first=Joe |author-link=Joe Morgenstern |date=June 6, 2019 |title='Dark Phoenix' Review: Taking Flight, Then Crashing and Burning |url=https://www.wsj.com/articles/dark-phoenix-review-taking-flight-then-crashing-and-burning-11559848050 |url-status=live |journal=[[The Wall Street Journal]] |volume=273 |issue=132 |pages=A11 |url-access=subscription |archive-url=https://web.archive.org/web/20190607033111/https://www.wsj.com/articles/dark-phoenix-review-taking-flight-then-crashing-and-burning-11559848050 |archive-date=June 7, 2019 |access-date=June 7, 2019}}</ref>

<ref name="VenomSinisterSixIGN">{{chú thích web |last=Goldman |first=Eric |date=December 13, 2013 |title=The Amazing Spider-Man Spinoffs Venom and The Sinister Six Announced by Sony |url=https://www.ign.com/articles/2013/12/13/the-amazing-spider-man-spinoffs-venom-and-the-sinister-six-announced-by-sony |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131214073033/http://www.ign.com/articles/2013/12/13/the-amazing-spider-man-spinoffs-venom-and-the-sinister-six-announced-by-sony |archive-date=December 14, 2013 |access-date=December 14, 2013 |website=[[IGN]]}}</ref>

<ref name="SpideyMCU">{{chú thích web |date=February 9, 2015 |title=Sony Pictures Entertainment Brings Marvel Studios into The Amazing World of Spider-Man |url=http://marvel.com/news/movies/24062/sony_pictures_entertainment_brings_marvel_studios_into_the_amazing_world_of_spider-man |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150210173923/http://marvel.com/news/movies/24062/sony_pictures_entertainment_brings_marvel_studios_into_the_amazing_world_of_spider-man |archive-date=February 10, 2015 |access-date=February 10, 2015 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>

<ref name="VarietySpidey">{{chú thích web |last1=Graser |first1=Marc |last2=Lang |first2=Brent |date=February 10, 2015 |title=Spider-Man: How Sony, Marvel Will Benefit from Unique Deal (EXCLUSIVE) |url=https://variety.com/2015/film/news/details-spider-man-appear-in-sony-and-marvel-movies-1201429039/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150212012405/http://variety.com/2015/film/news/details-spider-man-appear-in-sony-and-marvel-movies-1201429039/ |archive-date=February 12, 2015 |access-date=February 10, 2015 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="SpideySpinoffs">{{chú thích web |last=Sneider |first=Jeff |date=November 10, 2015 |title=17 Movies Shaken by Sony Hack, From 'The Interview' to 'Spectre' to 'Steve Jobs' |url=https://www.thewrap.com/17-movies-shaken-sony-hack-interview-spectre-steve-jobs/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160123080241/http://www.thewrap.com/17-movies-shaken-sony-hack-interview-spectre-steve-jobs/ |archive-date=January 23, 2016 |access-date=February 5, 2016 |website=[[TheWrap]]}}</ref>

<ref name="VenomMar2016">{{chú thích web |last=Kit |first=Borys |date=March 4, 2016 |title='Spider-Man' Spinoff 'Venom' Revived at Sony (Exclusive) |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/spider-man-spinoff-venom-revived-872844 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160307004753/http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/spider-man-spinoff-venom-revived-872844 |archive-date=March 7, 2016 |access-date=March 6, 2016 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="VenomMar2017">{{chú thích web |last=Kit |first=Borys |date=March 16, 2017 |title='Spider-Man' Spinoff 'Venom' Gets a Release Date |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/spider-man-spin-venom-gets-a-release-date-986880 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170329032507/http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/spider-man-spin-venom-gets-a-release-date-986880 |archive-date=March 29, 2017 |access-date=March 28, 2017 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="SilverSableBlackCat">{{chú thích web |last=Kit |first=Borys |date=March 22, 2017 |title='Spider-Man' Spinoff: 'Thor' Writer Tackling Silver Sable, Black Cat Movie (Exclusive) |url=https://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/spider-man-spinoff-thor-writer-tackling-silver-sable-black-cat-movie-988065 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170324222800/http://www.hollywoodreporter.com/heat-vision/spider-man-spinoff-thor-writer-tackling-silver-sable-black-cat-movie-988065 |archive-date=March 24, 2017 |access-date=March 28, 2017 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="VenomNotMCU">{{chú thích web |last=Davis |first=Erik |date=March 28, 2017 |title=Exclusive Interview: 'Spider-Man: Homecoming' Director Jon Watts On Easter Eggs, Iron Man, John Hughes And More |url=https://www.fandango.com/movie-news/exclusive-interview-spider-man-homecoming-director-jon-watts-on-easter-eggs-iron-man-john-hughes-and-more-752086 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170328230145/http://www.fandango.com/movie-news/exclusive-interview-spider-man-homecoming-director-jon-watts-on-easter-eggs-iron-man-john-hughes-and-more-752086 |archive-date=March 28, 2017 |access-date=March 28, 2017 |website=[[Fandango (company)|Fandango]]}}</ref>

<ref name="SSU">{{chú thích web |last=Kim |first=Brendan |date=August 24, 2021 |title=Sony's Spider-Man Universe Is Official Title For Non-MCU Marvel Movies |url=https://screenrant.com/spider-man-universe-sony-movie-franchise-official-title/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210824133726/https://screenrant.com/spider-man-universe-sony-movie-franchise-official-title/ |archive-date=August 24, 2021 |access-date=August 24, 2021 |website=[[Screen Rant]]}}</ref>

<ref name="LetThereBeCarnagePostCreditsScene">{{chú thích web |last=Britt |first=Ryan |date=October 1, 2021 |title=Unpacking the ''Venom: Let There Be Carnage'' Post-Credits Scene |url=https://www.vulture.com/2021/10/venom-2-let-there-be-carnage-post-credits-scene-explained.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211001234918/https://www.vulture.com/2021/10/venom-2-let-there-be-carnage-post-credits-scene-explained.html |archive-date=October 1, 2021 |access-date=October 1, 2021 |website=[[Vulture (website)|Vulture]]}}</ref>

<ref name="ASMWeek">{{chú thích web |last=Meslow |first=Scott |date=February 11, 2015 |title=When franchises fail: Saying goodbye to the not-so-Amazing Spider-Man |url=https://theweek.com/articles/538652/when-franchises-fail-saying-goodbye-notsoamazing-spiderman |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160514071553/http://theweek.com/articles/538652/when-franchises-fail-saying-goodbye-notsoamazing-spiderman |archive-date=May 14, 2016 |access-date=May 14, 2016 |website=[[The Week]]}}</ref>

<ref name="ASMForbes">{{chú thích web |last=Mendelson |first=Scott |date=May 13, 2014 |title=The Price Sony Paid For Rebooting 'Spider-Man' |url=https://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2014/05/13/the-price-sony-paid-for-rebooting-spider-man/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160508060028/http://www.forbes.com/sites/scottmendelson/2014/05/13/the-price-sony-paid-for-rebooting-spider-man/ |archive-date=May 8, 2016 |access-date=May 14, 2016 |website=[[Forbes]]}}</ref>

<!-- CULTURE -->

<ref name="UBaltCourse">{{chú thích web |date=September 16, 2014 |title=First-of-Its-Kind Course to Examine 'Universe' of Cinematic Storytelling, Perspectives in Ongoing Marvel Films |url=http://www.ubalt.edu/news/news-releases.cfm?id=2086 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140923114404/http://www.ubalt.edu/news/news-releases.cfm?id=2086 |archive-date=September 23, 2014 |access-date=September 20, 2014 |website=[[University of Baltimore]]}}</ref>

<ref name="UBaltCourse2">{{Cite magazine |last=Linshi |first=Jack |date=September 24, 2014 |title=University of Baltimore to Offer Course on Marvel Movies |url=http://time.com/3423783/marvel-movies-course-university-of-baltimore/ |url-status=live |magazine=[[Time (magazine)|Time]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20180516122700/http://time.com/3423783/marvel-movies-course-university-of-baltimore/ |archive-date=May 16, 2018 |access-date=May 30, 2018}}</ref>

<!-- MARVEL STUDIOS ASSEMBLING A UNIVERSE -->

<ref name="TVSpecial">{{chú thích web |date=February 27, 2014 |title=Marvel Studios: Assembling a Universe TV Special Premieres March 18 on ABC |url=http://marvel.com/news/tv/2014/2/27/22035/marvel_studios_assembling_a_universe_tv_special_premieres_march_18_on_abc |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140228110110/http://marvel.com/news/tv/2014/2/27/22035/marvel_studios_assembling_a_universe_tv_special_premieres_march_18_on_abc |archive-date=February 28, 2014 |access-date=February 27, 2014 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>

<ref name="TVSpecialAntMan">{{Cite magazine |last=Breznican |first=Anthony |author-link=Anthony Breznican |date=March 18, 2014 |title='Avengers: Age of Ultron': Marvel reveals new Scarlet Witch and Quicksilver concept art |url=https://ew.com/article/2014/03/18/avengers-age-of-ultron-marvel-reveals-new-scarlet-witch-and-quicksilver-concept-art/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210224151738/https://ew.com/article/2014/03/18/avengers-age-of-ultron-marvel-reveals-new-scarlet-witch-and-quicksilver-concept-art/ |archive-date=February 24, 2021 |access-date=June 9, 2021 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref>

<ref name="VarietySpecialReview">{{chú thích web |last=Lowry |first=Brian |date=March 16, 2014 |title=TV Review: 'Marvel Studios: Assembling a Universe' |url=https://variety.com/2014/tv/reviews/tv-review-marvel-studios-assembling-a-universe-1201131868/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140319080517/http://variety.com/2014/tv/reviews/tv-review-marvel-studios-assembling-a-universe-1201131868/ |archive-date=March 19, 2014 |access-date=March 18, 2014 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="SHIELDS1HomeMedia">{{chú thích web |last=Fowler |first=Matt |date=May 30, 2014 |title=Marvel's Agents of SHIELD Blu-ray And DVD Details |url=https://www.ign.com/articles/2014/05/30/marvels-agents-of-shield-blu-ray-and-dvd-details |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140531144217/http://www.ign.com/articles/2014/05/30/marvels-agents-of-shield-blu-ray-and-dvd-details |archive-date=May 31, 2014 |access-date=May 30, 2014 |website=[[IGN]]}}</ref>

<!--MARVEL 75 YEARS: FROM PULP TO POP! -->

<ref name="BellSep2014">{{chú thích web |last=Connelly |first=Brendon |date=September 11, 2014 |title=Exclusive! Agents of S.H.I.E.L.D.'s Showrunner Talks Interconnection With Avengers: Age Of Ultron, Agent Carter, & Marvel Cinematic Universe |url=https://comicbook.com/2014/09/11/exclusive-agents-of-s-h-i-e-l-d-s-showrunner-jeffrey-bell/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140915003747/http://comicbook.com/2014/09/11/exclusive-agents-of-s-h-i-e-l-d-s-showrunner-jeffrey-bell/ |archive-date=September 15, 2014 |access-date=September 14, 2014 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<ref name="PulptoPop">{{chú thích web |last=Cavanaugh |first=Patrick |date=October 9, 2014 |title=Marvel to Celebrate 75 Years With 1-Hour Primetime Special on ABC |url=http://marvel.com/news/tv/23433/marvel_to_celebrate_75_years_with_1-hour_primetime_special_on_abc |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141011133027/http://marvel.com/news/tv/23433/marvel_to_celebrate_75_years_with_1-hour_primetime_special_on_abc |archive-date=October 11, 2014 |access-date=October 9, 2014 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>

<ref name="IGNSpecial2Review">{{chú thích web |last=Goldman |first=Eric |date=November 4, 2014 |title=Looking Back at How The Marvel Age Began |url=https://www.ign.com/articles/2014/11/04/marvel-75-years-from-pulp-to-pop-review |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141105040748/http://www.ign.com/articles/2014/11/04/marvel-75-years-from-pulp-to-pop-review |archive-date=November 5, 2014 |access-date=November 4, 2014 |website=[[IGN]]}}</ref>

<ref name="VarietySpecial2Review">{{chú thích web |last=Lowry |first=Brian |date=November 4, 2014 |title=TV Review: 'Marvel, 75 Years: From Pulp to Pop!' |url=https://variety.com/2014/tv/reviews/tv-review-marvel-75-years-from-pulp-to-pop-1201346145/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141104232919/http://variety.com/interstitial/ |archive-date=November 4, 2014 |access-date=November 4, 2014 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<!-- EXPANDING THE UNIVERSE -->

<ref name="ExpandingTheUniverse">{{chú thích web |last=Gelman |first=Samuel |date=November 11, 2019 |title=Expanding the Universe: Disney+ Offering New Look at Marvel Original Series |url=https://www.cbr.com/expanding-the-universe-disney-marvel-original-series/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191112012313/https://www.cbr.com/expanding-the-universe-disney-marvel-original-series/ |archive-date=November 12, 2019 |access-date=November 15, 2019 |website=[[Comic Book Resources]]}}</ref>

<!-- BILIBILI NEW YEARS GALA -->

<ref name="BilibiliPerformance">{{chú thích web |last=Davis |first=Brandon |date=December 23, 2020 |title=Marvel Studios Announces New Year's 2021 Musical Show |url=https://comicbook.com/marvel/news/marvel-studios-musical-channel-new-years-special/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201224004925/https://comicbook.com/marvel/news/marvel-studios-musical-channel-new-years-special/ |archive-date=December 24, 2020 |access-date=December 24, 2020 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<ref name="BilibiliPerformance2">{{chú thích web |last=Marnell |first=Blair |date=December 31, 2020 |title=Watch Marvel Studios' New Year's Eve Musical Medley |url=https://www.superherohype.com/movies/491214-watch-marvel-studios-new-years-eve-musical-medley |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210101082334/https://www.superherohype.com/movies/491214-watch-marvel-studios-new-years-eve-musical-medley |archive-date=January 1, 2021 |access-date=January 10, 2021 |website=[[Superhero Hype]]}}</ref>

<!-- DISNEY+ DAY SPECIAL -->

<ref name="Disney+DaySpecial">{{chú thích web |last=D'Alessandro |first=Anthony |date=September 21, 2021 |title='Shang-Chi' Heading Into Homes On November 12, Which Bob Chapek Announces As "Disney+ Day"; Here's Lineup Of Content |url=https://deadline.com/2021/09/shang-chi-disney-day-bob-chapek-theatrical-exhibition-1234841512/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210921200605/https://deadline.com/2021/09/shang-chi-disney-day-bob-chapek-theatrical-exhibition-1234841512/ |archive-date=September 21, 2021 |access-date=September 21, 2021 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>

<ref name="Disney+Day">{{chú thích web |last=Spangler |first=Todd |date=November 8, 2021 |title=Disney Plus Priced at $1.99 for First Month as Part of Company-Wide 'Disney Plus Day' Promotions |url=https://variety.com/2021/digital/news/disney-plus-day-2021-price-discount-1235106404/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211108183553/https://variety.com/2021/digital/news/disney-plus-day-2021-price-discount-1235106404/ |archive-date=November 8, 2021 |access-date=November 8, 2021 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<!-- MARVEL STUDIOS LEGENDS -->

<ref name="Legends">{{chú thích web |last=Paige |first=Rachel |date=December 15, 2020 |title=Marvel Studios Announces New Series Debuting Exclusively on Disney+ |url=https://www.marvel.com/articles/tv-shows/marvel-studios-legends-new-series-disney-plus |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201215151931/https://www.marvel.com/articles/tv-shows/marvel-studios-legends-new-series-disney-plus |archive-date=December 15, 2020 |access-date=December 15, 2020 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>

<ref name="LokiLegends">{{chú thích web |last=Dela Paz |first=Maggie |date=May 18, 2021 |title=Disney+ June 2021 Schedule: Movies and TV Titles Revealed |url=https://www.comingsoon.net/tv/news/1174328-disney-june-2021-schedule-movies-and-tv-titles-revealed |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210518172426/https://www.comingsoon.net/tv/news/1174328-disney-june-2021-schedule-movies-and-tv-titles-revealed |archive-date=May 18, 2021 |access-date=May 18, 2021 |website=[[ComingSoon.net]]}}</ref>

<ref name="BWLegendsLokiAssembled">{{chú thích web |last=Ridgely |first=Charlie |date=June 16, 2021 |title=Disney+: Every Movie and TV Show Arriving in July 2021 |url=https://comicbook.com/movies/news/disney-plus-july-2021-movies-tv-new-originals/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210616191848/https://comicbook.com/movies/news/disney-plus-july-2021-movies-tv-new-originals/ |archive-date=June 16, 2021 |access-date=June 16, 2021 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<!-- MARVEL STUDIOS ASSEMBLED -->

<ref name="Assembled">{{chú thích web |last=Paige |first=Rachel |date=February 16, 2021 |title=Marvel Studios Announces Assembled, a Behind-the-Scenes Look at the Making of the Marvel Cinematic Universe |url=https://www.marvel.com/articles/tv-shows/marvel-studios-assembled-behind-the-scenes-mcu |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210216155303/https://www.marvel.com/articles/tv-shows/marvel-studios-assembled-behind-the-scenes-mcu |archive-date=February 16, 2021 |access-date=February 16, 2021 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>

<!-- SUPER WOMEN -->

<ref name="SuperWomanCasting">{{chú thích web |date=June 10, 2021 |title=Marvel Studios Casting Call: Super Women of the MCU |url=https://www.marvel.com/articles/tv-shows/marvel-studios-casting-call-super-women-of-the-mcu |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210611000938/https://www.marvel.com/articles/tv-shows/marvel-studios-casting-call-super-women-of-the-mcu |archive-date=June 11, 2021 |access-date=June 10, 2021 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>

<!-- LIVE ATTRACTIONS -->

<ref name="IM3Disneyland">{{chú thích web |last=Goldman |first=Eric |date=April 12, 2013 |title=Disneyland Introduces Their First Marvel Exhibit with Iron Man Tech |url=https://www.ign.com/articles/2013/04/13/disneyland-introduces-their-first-marvel-exhibit-with-iron-man-tech |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140220132855/http://www.ign.com/articles/2013/04/13/disneyland-introduces-their-first-marvel-exhibit-with-iron-man-tech |archive-date=February 20, 2014 |access-date=April 13, 2013}}</ref>

<ref name="ThorTDWDisneyland">{{chú thích web |last=Lesnick |first=Silas |date=October 25, 2013 |title=CS Explores Disneyland's Thor: The Dark World Attraction, Treasures of Asgard |url=https://www.comingsoon.net/news/movienews.php?id=110668 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203170006/http://www.comingsoon.net/news/movienews.php?id=110668 |archive-date=December 3, 2013 |access-date=October 26, 2013 |website=[[ComingSoon.net]]}}</ref>

<ref name="CapTWSDisneyland">{{chú thích web |last=Slater |first=Shawn |date=February 10, 2014 |title=Captain America Arrives at Disneyland Park in Anaheim March 7 |url=http://disneyparks.disney.go.com/blog/2014/02/captain-america-arrives-at-disneyland-park-in-anaheim-march-7/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140715024302/http://disneyparks.disney.go.com/blog/2014/02/captain-america-arrives-at-disneyland-park-in-anaheim-march-7/ |archive-date=July 15, 2014 |access-date=February 10, 2014 |website=DisneyParks Blog}}</ref>

<ref name="GOMA">{{chú thích web |date=October 31, 2016 |title='Marvel: Creating The Cinematic Universe' Comes To GOMA |url=http://blog.qagoma.qld.gov.au/marvel-creating-the-cinematic-universe-comes-to-goma/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161105223608/http://blog.qagoma.qld.gov.au/marvel-creating-the-cinematic-universe-comes-to-goma/ |archive-date=November 5, 2016 |access-date=November 5, 2016 |website=[[Queensland Gallery of Modern Art]]}}</ref>

<ref name="VRDamageControl">{{chú thích web |last=Whitbrook |first=James |date=October 3, 2019 |title=Test Out Shuri's Latest Gadgets in ILM's New Marvel VR Experience, Avengers: Damage Control |url=https://io9.gizmodo.com/test-out-shuris-latest-gadgets-in-ilms-new-marvel-vr-ex-1838741351 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191003174402/https://io9.gizmodo.com/test-out-shuris-latest-gadgets-in-ilms-new-marvel-vr-ex-1838741351 |archive-date=October 3, 2019 |access-date=October 3, 2019 |website=[[io9]]}}</ref>

<ref name="MarquandDC">{{chú thích web |last=Davis |first=Brandon |date=October 15, 2019 |title=Avengers: Damage Control Recasts James Spader's Ultron |url=https://comicbook.com/marvel/news/avengers-damage-control-recasts-james-spaders-ultron/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210302032936/https://comicbook.com/marvel/news/avengers-damage-control-recasts-james-spaders-ultron/ |archive-date=March 2, 2021 |access-date=October 28, 2021 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<ref name="VRDamageControlExtended">{{chú thích web |last=Paige |first=Rachel |date=November 18, 2019 |title='Avengers: Damage Control' Extended: Team Up to Fight Alongside Earth's Mightiest Heroes |url=https://www.marvel.com/articles/culture-lifestyle/avengers-damage-control-extended-dates |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20191118233833/https://www.marvel.com/articles/culture-lifestyle/avengers-damage-control-extended-dates |archive-date=November 18, 2019 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>
 
<!-- AVENGERS STATION -->

<ref name="AvengersSTATIONDailyNews">{{chú thích web |last=Sacks |first=Ethan |date=May 25, 2014 |title=Exclusive: Avengers S.T.A.T.I.O.N exhibit fan-tastic blend of props, high-tech |url=http://www.nydailynews.com/entertainment/movies/exclusive-avengers-s-t-t-o-n-exhibit-fan-tastic-article-1.1804244 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140925104435/http://www.nydailynews.com/entertainment/movies/exclusive-avengers-s-t-t-o-n-exhibit-fan-tastic-article-1.1804244 |archive-date=September 25, 2014 |access-date=September 20, 2014 |website=[[New York Daily News]]}}</ref>

<ref name="AvengersSTATIONEW">{{Cite magazine |last=Towers |first=Andrea |date=May 30, 2014 |title=Marvel's 'Avengers' S.T.A.T.I.O.N. exhibit: We took the tour (and chatted with Stan Lee) |url=http://popwatch.ew.com/2014/05/30/the-avengers-exhibit-new-york/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20141022103551/http://popwatch.ew.com/2014/05/30/the-avengers-exhibit-new-york/ |archive-date=October 22, 2014 |access-date=September 20, 2014 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref>

<ref name="AvengersSTATIONClosing">{{chú thích web |last=Nelson |first=Craig |date=October 6, 2015 |title=10 Essential Exhibits at Marvel's Avengers S.T.A.T.I.O.N. |url=http://www.newyork.com/articles/attractions/10-essential-exhibits-at-marvels-avengers-s-t-a-t-i-o-n-86371/ |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20150327025217/http://www.newyork.com/articles/attractions/10-essential-exhibits-at-marvels-avengers-s-t-a-t-i-o-n-86371/ |archive-date=March 27, 2015 |access-date=August 24, 2015 |website=NewYork.com}}</ref>

<ref name="STATIONKorea">{{chú thích web |last=Hyo-won |first=Lee |date=April 17, 2015 |title=South Korea Hypes Up for 'Avengers: Age of Ultron' |url=https://www.hollywoodreporter.com/news/south-korea-hypes-up-avengers-789522 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20161006091553/http://www.hollywoodreporter.com/news/south-korea-hypes-up-avengers-789522 |archive-date=October 6, 2016 |access-date=June 25, 2016 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="STATIONLasVegas">{{chú thích web |last=Victory Hill Exhibitions |date=June 25, 2016 |title=Avengers S.T.A.T.I.O.N. Immersive Attraction Opens in Las Vegas |url=https://finance.yahoo.com/news/avengers-t-t-o-n-140000262.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160813205257/http://finance.yahoo.com/news/avengers-t-t-o-n-140000262.html |archive-date=August 13, 2016 |access-date=June 25, 2016 |website=[[Yahoo!]]}}</ref>

<ref name="STATIONLasVegas2">{{chú thích web |last=Ouellette |first=Jennifer |date=June 24, 2016 |title=Explore the Science of The Avengers with This Sneak Peek into a New Vegas Exhibit |url=https://gizmodo.com/explore-the-science-of-the-avengers-with-this-sneak-pee-1782300625 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160626140933/http://gizmodo.com/explore-the-science-of-the-avengers-with-this-sneak-pee-1782300625 |archive-date=June 26, 2016 |access-date=June 25, 2016 |website=[[Gizmodo]]}}</ref>

<!-- DISNEY PARKS -->

<ref name="VarietyDisneyParks">{{chú thích web |last=McNary |first=Dave |author-link=Dave McNary |date=March 20, 2018 |title=Marvel-Themed Lands Coming to Three Disney Parks |url=https://variety.com/2018/film/news/marvel-land-disneyland-california-paris-hong-kong-1202731764/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180322210056/http://variety.com/2018/film/news/marvel-land-disneyland-california-paris-hong-kong-1202731764/ |archive-date=March 22, 2018 |access-date=March 21, 2018 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="AvengersCampusMultiverse">{{chú thích web |last=Bonomolo |first=Cameron |date=April 3, 2020 |title=Avengers Campus: Thanos Snap Never Happened in Disney Parks Version of the Marvel Cinematic Universe |url=https://comicbook.com/marvel/news/avengers-campus-thanos-snap-never-happened-disney-parks-version-marvel-cinematic-universe/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210119212547/https://comicbook.com/marvel/news/avengers-campus-thanos-snap-never-happened-disney-parks-version-marvel-cinematic-universe/ |archive-date=January 19, 2021 |access-date=February 14, 2021 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<ref name="DisneyParksMar2018">{{chú thích web |last=Glover |first=Erin |date=March 20, 2018 |title=Avengers and Other Super Heroes to Assemble in New Themed Areas at Disneyland Resort, Disneyland Paris and Hong Kong Disneyland |url=https://disneyparks.disney.go.com/blog/2018/03/avengers-and-other-super-heroes-to-assemble-in-new-themed-areas-at-disneyland-resort-disneyland-paris-and-hong-kong-disneyland/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180321063239/https://disneyparks.disney.go.com/blog/2018/03/avengers-and-other-super-heroes-to-assemble-in-new-themed-areas-at-disneyland-resort-disneyland-paris-and-hong-kong-disneyland/ |archive-date=March 21, 2018 |access-date=March 20, 2018 |website=Disney Parks Blog}}</ref>

<ref name="DisneyParisJuly2022">{{chú thích web |last=Perine |first=Aaron |date=November 20, 2021 |title=Disney Announces New Avengers Campus Opening Date |url=https://comicbook.com/marvel/news/disney-new-avengers-campus-opening-date/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211120153316/https://comicbook.com/marvel/news/disney-new-avengers-campus-opening-date/ |archive-date=November 20, 2021 |access-date=July 1, 2022 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<!-- DISNEY CALIFORNIA ADVENTURE -->

<ref name="GotGBreakoutOpening">{{chú thích web |last1=Brown |first1=Tracy |last2=Martens |first2=Todd |date=February 15, 2017 |title=Disney sets opening date for Guardians of the Galaxy attraction at California Adventure |url=https://www.latimes.com/entertainment/herocomplex/la-et-hc-disney-guardians-galaxy-ride-california-adventure-20170215-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170217022208/http://www.latimes.com/entertainment/herocomplex/la-et-hc-disney-guardians-galaxy-ride-california-adventure-20170215-story.html |archive-date=February 17, 2017 |access-date=February 15, 2017 |website=[[Los Angeles Times]]}}</ref>

<ref name="GotGBreakoutMCUConnection">{{chú thích web |last=Lussier |first=Germain |date=May 25, 2017 |title=The New Guardians of the Galaxy Ride Exists in Its Own Unique Marvel Universe |url=http://io9.gizmodo.com/the-new-guardians-of-the-galaxy-ride-exists-in-its-own-1795437971 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170528101348/http://io9.gizmodo.com/the-new-guardians-of-the-galaxy-ride-exists-in-its-own-1795437971 |archive-date=May 28, 2017 |access-date=May 29, 2017 |website=[[io9]]}}</ref>

<ref name="GotGBreakout">{{chú thích web |last=Ching |first=Albert |date=July 23, 2016 |title=SDCC: Marvel Studios Reveals Latest Phase 3 Secrets |url=http://www.comicbookresources.com/article/sdcc-marvel-studios-reveals-latest-phase-3-secrets |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160725143033/http://www.comicbookresources.com/article/sdcc-marvel-studios-reveals-latest-phase-3-secrets |archive-date=July 25, 2016 |access-date=July 24, 2016 |website=[[Comic Book Resources]]}}</ref>

<ref name="GotGBreakout2">{{chú thích web |last=Marston |first=George |date=July 23, 2016 |title=Star-Lord's Father Revealed ... James Gunn Explains in Detail |url=http://www.newsarama.com/30349-star-lord-s-father-confirmed.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160724053349/http://www.newsarama.com/30349-star-lord-s-father-confirmed.html |archive-date=July 24, 2016 |access-date=July 24, 2016 |website=[[Newsarama]]}}</ref>

<ref name="GotGBreakoutGunn">{{chú thích web |last=Gunn |first=James |author-link=James Gunn |date=January 31, 2017 |title=I directed the actors and consulted on all aspects of the ride. Kevin Feige and I just rode it last week and it was an absolute blast. |url=https://www.facebook.com/jgunn/posts/10153980222336157?comment_id=10153980224581157&reply_comment_id=10153980237131157 |access-date=February 1, 2017 |website=[[Facebook]]}}</ref>

<ref name="HollandWebSlingers">{{chú thích web |last=Whitbrook |first=James |date=January 19, 2021 |title=Watch Tom Holland Thwip Around Disneyland's New Spider-Man Ride |url=https://io9.gizmodo.com/watch-tom-holland-thwip-around-disneylands-new-spider-m-1846086546 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210120020338/https://io9.gizmodo.com/watch-tom-holland-thwip-around-disneylands-new-spider-m-1846086546 |archive-date=January 20, 2021 |access-date=January 19, 2021 |website=[[io9]]}}</ref>

<ref name="WaittWebSlingers">{{chú thích web |title=Chris Waitt Portfolio – Web Slingers: A Spider-Man Adventure |url=https://www.chriswaitt.com/portfolio/web-slingers |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220408225703/https://www.chriswaitt.com/portfolio/web-slingers |archive-date=April 8, 2022 |access-date=April 8, 2022 |website=ChrisWaitt.com}}</ref>

<!-- HONK KONG DISNEYLAND -->

<ref name="IronManExperience">{{chú thích web |last=Chu |first=Karen |date=October 8, 2013 |title=Hong Kong Disneyland to Open 'Iron Man' Experience in 2016 |url=https://www.hollywoodreporter.com/news/hong-kong-disneyland-open-iron-644562 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180322082418/https://www.hollywoodreporter.com/news/hong-kong-disneyland-open-iron-644562 |archive-date=March 22, 2018 |access-date=March 21, 2018 |website=[[The Hollywood Reporter]]}}</ref>

<ref name="IMExpDS">{{chú thích web |last=Read-Dominguez |first=Jennifer |date=January 16, 2017 |title=First look: Iron Man Experience opens in Disneyland Hong Kong – complete with Iron Girls |url=http://www.digitalspy.com/movies/iron-man/news/a819131/first-look-iron-man-experience-disneyland-hong-kong-marvel-ride/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180322084948/http://www.digitalspy.com/movies/iron-man/news/a819131/first-look-iron-man-experience-disneyland-hong-kong-marvel-ride/ |archive-date=March 22, 2018 |access-date=March 21, 2018 |website=[[Digital Spy]]}}</ref>

<ref name="IMExpStarkExpo">{{chú thích web |last=Davis |first=Brandon |date=November 8, 2018 |title=A Look Inside of Hong Kong Disney's Iron Man Experience Ride |url=https://comicbook.com/marvel/2016/11/08/a-look-inside-of-hong-kong-disneys-iron-man-experience-ride/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180325044219/http://comicbook.com/marvel/2016/11/08/a-look-inside-of-hong-kong-disneys-iron-man-experience-ride |archive-date=March 25, 2018 |access-date=March 21, 2018 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<ref name="IMExpMKIII">{{chú thích web |title=Iron Man Experience – Presented by AIA |url=https://www.hongkongdisneyland.com/attractions/iron-man-experience/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180322081939/https://www.hongkongdisneyland.com/attractions/iron-man-experience/ |archive-date=March 22, 2018 |access-date=March 21, 2018 |website=[[Hong Kong Disneyland]]}}</ref>

<ref name="IMExpReleaseDate">{{chú thích web |last=Smith |first=Thomas |date=November 11, 2016 |title=Opening Date Set for Iron Man Experience, Hong Kong Disneyland's Marvel-Themed Ride |url=https://disneyparks.disney.go.com/blog/2016/11/opening-date-set-for-iron-man-experience-hong-kong-disneylands-marvel-themed-ride/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170802125338/https://disneyparks.disney.go.com/blog/2016/11/opening-date-set-for-iron-man-experience-hong-kong-disneylands-marvel-themed-ride/ |archive-date=August 2, 2017 |access-date=March 21, 2018 |website=Disney Parks Blog}}</ref>

<ref name="AMWaspRideName">{{chú thích web |last=Frater |first=Patrick |date=July 25, 2018 |title='Ant-Man and the Wasp' Theme Park Ride Heads to Hong Kong Disneyland |url=https://variety.com/2018/biz/asia/ant-man-and-the-wasp-nano-battle-hong-kong-disneyland-1202883832/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180726234141/https://variety.com/2018/biz/asia/ant-man-and-the-wasp-nano-battle-hong-kong-disneyland-1202883832/ |archive-date=July 26, 2018 |access-date=July 26, 2018 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<ref name="AMWaspRideOpen">{{chú thích báo |date=January 8, 2019 |title=Ant-Man and The Wasp: Nano Battle! set to open on March 31, 2019 |work=[[Hong Kong Disneyland]] |url=http://news-en.hongkongdisneyland.com/PressReleases/PressReleaseDetail.aspx?AssetId=e8f6d4b7-847d-4797-99a7-9f1a970c05a7 |access-date=January 8, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191104094408/http://news-en.hongkongdisneyland.com:80/PressReleases/PressReleaseDetail.aspx?AssetId=e8f6d4b7-847d-4797-99a7-9f1a970c05a7 |archive-date=November 4, 2019}}</ref>

<!-- DISNEY WISH -->

<ref name="DisneyWish">{{chú thích web |last=Paige |first=Rachel |date=July 8, 2021 |title=Science and Cuisine Collide with 'Avengers: Quantum Encounter' Dining Experience Aboard the Disney Wish |url=https://www.marvel.com/articles/culture-lifestyle/avengers-quantum-encounter-dining-experience-disney-wish |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210708151056/https://www.marvel.com/articles/culture-lifestyle/avengers-quantum-encounter-dining-experience-disney-wish |archive-date=July 8, 2021 |access-date=July 8, 2021 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>

<ref name="DisneyWishDelay">{{chú thích web |last=Tribou |first=Richard |date=February 3, 2022 |title=Disney Cruise Line delays debut of Disney Wish at Port Canaveral |url=https://www.orlandosentinel.com/business/tourism/os-bz-disney-cruise-line-disney-wish-delay-20220203-zzuva27445ea7h6ksmrjueqy4q-story.html |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220217194427/https://www.orlandosentinel.com/business/tourism/os-bz-disney-cruise-line-disney-wish-delay-20220203-zzuva27445ea7h6ksmrjueqy4q-story.html |archive-date=February 17, 2022 |access-date=April 9, 2022 |website=[[Orlando Sentinel]]}}</ref>

<ref name="QuantumEncounterPolygon">{{chú thích web |last=Goslin |first=Austen |date=October 26, 2021 |title=Disney made a new Avengers show but you'll have to take a cruise to see it |url=https://www.polygon.com/22746704/disney-wish-avengers-quantom-encounter |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026202421/https://www.polygon.com/22746704/disney-wish-avengers-quantom-encounter |archive-date=October 26, 2021 |access-date=October 28, 2021 |website=[[Polygon (website)|Polygon]]}}</ref>

<ref name="QuantumEncounter">{{chú thích web |last=Sternberg |first=Sabrina |date=October 26, 2021 |title=Brie Larson, Paul Rudd, Anthony Mackie and More to Star in Marvel Dining Adventure on Disney Wish Cruise Ship |url=https://collider.com/brie-larson-paul-rudd-anthony-mackie-avengers-quantum-encounter-disney-wish/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20211026230737/https://collider.com/brie-larson-paul-rudd-anthony-mackie-avengers-quantum-encounter-disney-wish/ |archive-date=October 26, 2021 |access-date=October 26, 2021 |website=[[Collider (website)|Collider]]}}</ref>

<ref name="VellaniQuantumEncounter">{{chú thích web |last=Paige |first=Rachel |date=June 16, 2022 |title=Ms. Marvel Boards the Disney Wish and Joins 'Avengers: Quantum Encounter' |url=https://www.marvel.com/articles/culture-lifestyle/ms-marvel-disney-wish-avengers-quantum-encounter |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220616162609/https://www.marvel.com/articles/culture-lifestyle/ms-marvel-disney-wish-avengers-quantum-encounter |archive-date=June 16, 2022 |access-date=June 16, 2022 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>

<ref name="WaittQuantumEncounter">{{chú thích web |last=Jirak |first=Jamie |date=April 7, 2022 |title=Ant-Man Star Paul Rudd Appears in New Photo for Avengers: Quantum Encounter |url=https://comicbook.com/marvel/news/ant-man-star-paul-rudd-appears-in-new-photo-for-avengers-quantum-encounter/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220408225051/https://comicbook.com/marvel/news/ant-man-star-paul-rudd-appears-in-new-photo-for-avengers-quantum-encounter/ |archive-date=April 8, 2022 |access-date=April 8, 2022 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<ref name="WaittWebsite">{{chú thích web |title=Chris Waitt Portfolio – Avengers: Quantum Encounter |url=https://www.chriswaitt.com/portfolio/avengers-quantum-encounter |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20220408225339/https://www.chriswaitt.com/portfolio/avengers-quantum-encounter |archive-date=April 8, 2022 |access-date=April 8, 2022 |website=ChrisWaitt.com}}</ref>

<!-- SIMPSONS SHORT -->

<ref name="SimpsonsShort">{{chú thích web |last=Ferme |first=Antonio |date=June 30, 2021 |title=Loki and Bart Simpson Team Up in Marvel-'Simpsons' Crossover Short on Disney Plus |url=https://variety.com/2021/tv/news/loki-simpsons-marvel-disney-plus-1235008558/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210630180725/https://variety.com/2021/tv/news/loki-simpsons-marvel-disney-plus-1235008558/ |archive-date=June 30, 2021 |access-date=June 30, 2021 |website=[[Variety (magazine)|Variety]]}}</ref>

<!-- GUIDE BOOKS -->

<ref name="Guidebook">{{chú thích web |last=Cowen |first=Trace William |date=September 9, 2015 |title=Earn a PhD in Marvel With the Official 'Guidebook to the Marvel Cinematic Universe' Series |url=http://www.complex.com/pop-culture/2015/09/marvel-announces-guidebook-to-the-marvel-cinematic-universe-series |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20150911224555/http://www.complex.com/pop-culture/2015/09/marvel-announces-guidebook-to-the-marvel-cinematic-universe-series |archive-date=September 11, 2015 |access-date=September 9, 2015 |website=[[Complex (magazine)|Complex]]}}</ref>

<ref name="GuidebookThor">{{chú thích web |date=December 17, 2015 |title=Preview: Guidebook To The Marvel Cinematic Universe – Marvel's Thor #1 |url=http://www.comicbookresources.com/comic-previews/guidebook-to-the-marvel-cinematic-universe-marvels-thor-1-marvel-comics-2015 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160202005909/http://www.comicbookresources.com/comic-previews/guidebook-to-the-marvel-cinematic-universe-marvels-thor-1-marvel-comics-2015 |archive-date=February 2, 2016 |access-date=January 25, 2016 |website=[[Comic Book Resources]]}}</ref>

<ref name="GuidebookCapTFA">{{chú thích web |date=January 21, 2016 |title=Preview: Guidebook To The Marvel Cinematic Universe – Marvel's Captain America: The First Avenger #1 |url=http://www.comicbookresources.com/comic-previews/guidebook-marvel-cinematic-universe-marvels-captain-america-first-avenger-1-marvel-comics-2016 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160126080027/http://www.comicbookresources.com/comic-previews/guidebook-marvel-cinematic-universe-marvels-captain-america-first-avenger-1-marvel-comics-2016 |archive-date=January 26, 2016 |access-date=January 25, 2016 |website=[[Comic Book Resources]]}}</ref>

<ref name="TitanFirstTenYears">{{chú thích web |last=Mueller |first=Matthew |date=November 6, 2018 |title=Marvel Studios' Kevin Feige Talks 'The First Ten Years' In New Collectors Hardcover |url=https://comicbook.com/marvel/2018/11/06/marvel-studios-first-ten-years-collectors-hardcover-excerpt-kevi/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20181116163901/https://comicbook.com/marvel/2018/11/06/marvel-studios-first-ten-years-collectors-hardcover-excerpt-kevi/ |archive-date=November 16, 2018 |access-date=November 24, 2018 |website=[[ComicBook.com]]}}</ref>

<ref name="MakingOfMCU">{{chú thích web |last=Dinh |first=Christine |date=May 17, 2021 |title=The Definitive Story of How Marvel Studios Created the Marvel Cinematic Universe |url=https://www.marvel.com/articles/movies/marvel-studios-making-of-marvel-cinematic-universe |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210518023327/https://www.marvel.com/articles/movies/marvel-studios-making-of-marvel-cinematic-universe |archive-date=May 18, 2021 |access-date=May 18, 2021 |website=[[Marvel.com]]}}</ref>

<!-- VIDEO GAME TIE-INS -->

<ref name="BPWFTimeline">{{chú thích web |title=Captain America: The Winter Soldier – The Official Game |url=https://www.ign.com/games/captain-america-the-winter-soldier-the-official-game/iphone-20012653 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140310095140/http://www.ign.com/games/captain-america-the-winter-soldier-the-official-game/iphone-20012653 |archive-date=March 10, 2014 |access-date=August 25, 2017 |website=[[IGN]]}}</ref>

<ref name="BPWFTimeline">{{chú thích web |title=Captain America: The Winter Soldier – The Official Game |url=https://www.ign.com/games/captain-america-the-winter-soldier-the-official-game/iphone-20012653 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20140310095140/http://www.ign.com/games/captain-america-the-winter-soldier-the-official-game/iphone-20012653 |archive-date=March 10, 2014 |access-date=August 25, 2017 |website=[[IGN]]}}</ref>

<ref name="IMVGIGN">{{chú thích web |last=Geddes |first=Ryan |date=March 20, 2008 |title=Iron Man Film Cast To Voice Game |url=https://www.ign.com/articles/2008/03/20/iron-man-film-cast-to-voice-game |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170802084413/http://www.ign.com/articles/2008/03/20/iron-man-film-cast-to-voice-game |archive-date=August 2, 2017 |access-date=August 25, 2017 |website=[[IGN]]}}</ref>

<ref name="TIHVGVoices">{{chú thích web |last=Burg |first=Dustin |date=April 9, 2008 |title=The Incredible Hulk features incredible voice talent |url=https://www.engadget.com/2008/04/09/the-incredible-hulk-features-incredible-voice-talent/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170802000650/https://www.engadget.com/2008/04/09/the-incredible-hulk-features-incredible-voice-talent/ |archive-date=August 2, 2017 |access-date=August 25, 2017 |website=[[Engadget]]}}</ref>

<ref name="IM2VGReleaseDate">{{Cite magazine |title=Iron Man 2 |url=http://www.gameinformer.com/games/iron_man_2/b/ps3/default.aspx |url-status=dead |magazine=[[Game Informer]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20100509224948/http://gameinformer.com/games/iron_man_2/b/ps3/default.aspx |archive-date=May 9, 2010 |access-date=August 25, 2017}}</ref>

<ref name="IMVGPolygon">{{chú thích web |title=Iron Man |url=https://www.polygon.com/game/iron-man/10274 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170802001228/https://www.polygon.com/game/iron-man/10274 |archive-date=August 2, 2017 |access-date=August 25, 2017 |website=[[Polygon (website)|Polygon]]}}</ref>

<ref name="IMVGMobile">{{chú thích web |last=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |date=April 30, 2008 |title=Hands-On Mobile And Marvel Entertainment Bring Iron Man To Mobile |url=https://www.ign.com/articles/2008/04/30/hands-on-mobile-and-marvel-entertainment-bring-iron-man-to-mobile |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130403054934/http://www.ign.com/articles/2008/04/30/hands-on-mobile-and-marvel-entertainment-bring-iron-man-to-mobile |archive-date=April 3, 2013 |access-date=August 25, 2017 |website=[[IGN]]}}</ref>

<ref name="TIHVGGamesRadar">{{chú thích web |last=Provo |first=Frank |date=June 11, 2008 |title=The Incredible Hulk Review |url=https://www.gamesradar.com/the-incredible-hulk-15/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170802040551/http://www.gamesradar.com/the-incredible-hulk-15/ |archive-date=August 2, 2017 |access-date=August 25, 2017 |website=[[GamesRadar]]}}</ref>

<ref name="TIHVGDS">{{chú thích web |title=The Incredible Hulk Nintendo DS |url=https://www.nintendo.com/games/detail/lGywkCVxX_VkO8-68xtGvs83M61bEnQW |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170801234213/http://www.nintendo.com/games/detail/lGywkCVxX_VkO8-68xtGvs83M61bEnQW |archive-date=August 1, 2017 |access-date=August 25, 2017 |website=[[Nintendo]]}}</ref>

<ref name="TIHVGMobile">{{chú thích web |last=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |date=June 13, 2008 |title=The Incredible Hulk Smashes onto Mobile Phone Worldwide |url=https://www.ign.com/articles/2008/06/13/the-incredible-hulk-smashes-onto-mobile-phones-worldwide |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170802000932/http://www.ign.com/articles/2008/06/13/the-incredible-hulk-smashes-onto-mobile-phones-worldwide |archive-date=August 2, 2017 |access-date=August 25, 2017 |website=[[IGN]]}}</ref>

<ref name="IM2VGHighVoltage">{{chú thích web |last=Devries |first=Jack |date=May 21, 2010 |title=Iron Man 2 Review (Wii) |url=https://www.ign.com/articles/2010/05/22/iron-man-2-review |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20121104194312/http://www.ign.com/articles/2010/05/22/iron-man-2-review |archive-date=November 4, 2012 |access-date=August 25, 2017 |website=[[IGN]]}}</ref>

<ref name="IM2VGGriptonite">{{chú thích web |title=Iron Man 2 |url=https://www.ign.com/games/iron-man-2/nds-14319905 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20120701051835/http://www.ign.com/games/iron-man-2/nds-14319905 |archive-date=July 1, 2012 |access-date=August 25, 2017 |website=[[IGN]]}}</ref>

<ref name="IM2VGiPad">{{chú thích web |last=Buchanan |first=Levi |date=May 10, 2010 |title=Iron Man 2 iPad Review |url=https://www.ign.com/articles/2010/05/10/iron-man-2-ipad-review |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130127010118/http://www.ign.com/articles/2010/05/10/iron-man-2-ipad-review |archive-date=January 27, 2013 |access-date=August 25, 2017 |website=[[IGN]]}}</ref>

<ref name="IM2VGBlackBerry">{{chú thích web |title=Iron Man 2 |url=https://appworld.blackberry.com/webstore/content/۱۰۹۰۹/?countrycode=IE&lang=en# |url-status=dead |archive-url=https://archive.today/20150311203718/https://appworld.blackberry.com/webstore/content/%DB%B1%DB%B0%DB%B9%DB%B0%DB%B9/?countrycode=IE&lang=en%23 |archive-date=March 11, 2015 |access-date=August 1, 2017 |website=[[BlackBerry World]]}}</ref>

<ref name="GodofThunder">{{chú thích web |title=Thor: God of Thunder |url=https://www.polygon.com/game/thor-god-of-thunder/5248 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170826112354/https://www.polygon.com/game/thor-god-of-thunder/5248 |archive-date=August 26, 2017 |access-date=August 25, 2017 |website=[[Polygon (website)|Polygon]]}}</ref>

<ref name="SuperSoldier">{{chú thích web |title=Captain America: Super Soldier |url=https://www.polygon.com/game/captain-america-super-soldier/1468 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170801234430/https://www.polygon.com/game/captain-america-super-soldier/1468 |archive-date=August 1, 2017 |access-date=August 25, 2017 |website=[[Polygon (website)|Polygon]]}}</ref>

<ref name="TheAvengersGame">{{chú thích web |last=Nouch |first=James |date=May 15, 2012 |title=The Avengers |url=https://www.pocketgamer.com/articles/040942/the-avengers/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20190930150902/https://www.pocketgamer.com/articles/040942/the-avengers/ |archive-date=September 30, 2019 |access-date=June 28, 2020 |website=[[Pocket Gamer]]}}</ref>

<ref name="IM3VG">{{chú thích web |last=Davis |first=Justin |date=April 30, 2013 |title=Iron Man 3 – The Official Game Review |url=https://www.ign.com/articles/2013/04/30/iron-man-3-the-official-game-review |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20130501222135/http://www.ign.com/articles/2013/04/30/iron-man-3-the-official-game-review |archive-date=May 1, 2013 |access-date=August 25, 2017 |website=[[IGN]]}}</ref>

<ref name="ThorTDWVG">{{chú thích web |title=Thor: The Dark World – The Official Game |url=https://www.polygon.com/game/thor-the-dark-world-the-official-game/15639 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170806022323/https://www.polygon.com/game/thor-the-dark-world-the-official-game/15639 |archive-date=August 6, 2017 |access-date=August 25, 2017 |website=[[Polygon (website)|Polygon]]}}</ref>

<ref name="LegoGame2">{{Cite magazine |last=Dornbush |first=Jonathon |date=October 12, 2015 |title=Lego Marvel's Avengers to include Phase 2, Agent Carter, more content |url=https://www.ew.com/article/2015/10/12/lego-marvels-avengers-nycc-trailer |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20151129180135/http://www.ew.com/article/2015/10/12/lego-marvels-avengers-nycc-trailer |archive-date=November 29, 2015 |access-date=December 14, 2015 |magazine=[[Entertainment Weekly]]}}</ref>

<ref name="LEGOMarvelAvengers">{{chú thích web |date=March 10, 2016 |title=LEGO® Marvel's Avengers™: A brand new action-packed, Super Hero adventure out now for Mac! |url=https://www.feralinteractive.com/en/news/577/ |access-date=March 10, 2016 |website=[[Feral Interactive]]}}</ref>

<ref name="SM:HVR">{{chú thích web |date=June 16, 2017 |title=Sony Pictures Virtual Reality Launches 'Spider-Man™: Homecoming' Experience |url=https://www.sonypictures.com/corp/press_releases/2017/06_17/061617_spidermanhomecomingvr.html |access-date=February 6, 2020 |website=[[Sony Pictures]]}}</ref>

<ref name="SM:FFHVR">{{chú thích web |date=June 25, 2019 |title=Sony Pictures Launches Spider-Man™: Far From Home, Virtual Reality |url=https://www.sonypictures.com/corp/press_releases/2019/0701/sonypictureslaunchesspidermantmfarfromhomevirtualreality |access-date=February 6, 2020 |website=[[Sony Pictures]]}}</ref>

<!-- COMMERCIALS -->

<ref name="SuperBowl50Coke">{{chú thích web |last=Schultz |first=E.J. |date=February 7, 2016 |title=The Strategy Behind Coke's Marvel Super Bowl Ad |url=http://adage.com/article/special-report-super-bowl/coke-s-marvel-super-bowl-ad/302574 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160209014736/http://adage.com/article/special-report-super-bowl/coke-s-marvel-super-bowl-ad/302574/ |archive-date=February 9, 2016 |access-date=February 8, 2016 |website=[[Advertising Age|Ad Age]]}}</ref>

<ref name="SuperBowl50Coke2">{{chú thích web |title=A Mini Marvel |url=http://www.lumapictures.com/portfolio/a-mini-marvel/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160408204648/http://www.lumapictures.com/portfolio/a-mini-marvel/ |archive-date=April 8, 2016 |access-date=February 8, 2016 |website=[[Luma Pictures]]}}</ref>

<ref name="DeadlineCoke">{{chú thích web |last=Busch |first=Anita |date=February 9, 2016 |title=Super Bowl: 'Bourne' Explodes On Social Media But Isn't The 'Captain' |url=https://deadline.com/2016/02/superbowl-2016-social-media-activity-movie-ads-jason-bourne-captain-america-civil-war-1201699258/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20160211091400/https://deadline.com/2016/02/superbowl-2016-social-media-activity-movie-ads-jason-bourne-captain-america-civil-war-1201699258/ |archive-date=February 11, 2016 |access-date=February 9, 2016 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>

<ref name="MiniMarvelVESNom">{{chú thích web |last=Pederson |first=Erik |date=January 10, 2017 |title=VES Awards: 'Rogue One' Leads With 7 Film Noms; 'Game Of Thrones' Slays TV Rivals |url=https://deadline.com/2017/01/ves-awards-nominations-2016-ves-awards-rogue-one-game-of-thrones-kubo-1201882154/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20170111144018/http://deadline.com/2017/01/ves-awards-nominations-2016-ves-awards-rogue-one-game-of-thrones-kubo-1201882154/ |archive-date=January 11, 2017 |access-date=January 10, 2017 |website=[[Deadline Hollywood]]}}</ref>

}}

== Liên kết ngoài ==
* [[wikia:marvelcinematicuniverse|Marvel Cinematic Universe Wiki]]
* [https://www.cnet.com/how-to/mcu-timeline-how-to-watch-all-23-marvel-movies-in-the-perfect-order/ MCU timeline: How to watch all 23 Marvel movies in the perfect order]

{{Vũ trụ Điện ảnh Marvel}}
{{Đa Vũ trụ Marvel}}

[[Thể loại:Vũ trụ Điện ảnh Marvel| ]]
[[Thể loại:Vũ trụ giả tưởng]]
[[Thể loại:Thương hiệu truyền thông đại chúng được giới thiệu năm 2008]]
[[Thể loại:Phim dựa theo truyện tranh Marvel]]
[[Thể loại:Thương hiệu của Disney]]
[[Thể loại:Nhượng quyền Marvel Entertainment]]
[[Thể loại:Chiều không gian Marvel Comics]]