Xem mã nguồn của Gjirokastër

<!---Đây là bài do cheers!-bot tạo, vui lòng thông báo đến [[Thảo luận Thành viên:Cheers!/phản hồi]] nếu bạn phát hiện ra lỗi--->
{{Thông tin khu dân cư
<!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions -->
| name                    = Gjirokastër
| native_name             = 
| native_name_lang        = sq
| settlement_type         = [[Đô thị của Albania|Đô thị]]
| image_skyline           = Gjirokastra01.jpg
| image_alt               =
| image_caption           = Quang cảnh Gjirokastër nhìn từ lâu đài
| image_flag              =
| flag_alt                =
| image_seal              =
| seal_alt                =
| image_shield            =
| shield_alt              =
| nickname                =
| motto                   =
| image_map               = 
| mapsize                 = Gjiro1.jpg
| map_alt                 =
| map_caption             = Bản đồ thể hiện vị trí của đô thị ở Gjirokastër, Albania
| pushpin_map             = Albania<!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map -->
| pushpin_label_position  =
| pushpin_map_alt         =
| pushpin_map_caption     =
| latd  =40  |latm  =04  |lats  =  |latNS  =N
| longd =20  |longm =08  |longs =  |longEW =E
| coor_pinpoint           =
| coordinates_type        =
| coordinates_display     = inline,title
| coordinates_footnotes   =
| subdivision_type        = Quốc gia
| subdivision_name        = {{flag|Albania}}
| subdivision_type1       = [[Hạt của Albania|Hạt]]
| subdivision_name1       = [[Gjirokastër (hạt)|Gjirokastër]]
| subdivision_type2       = [[Quận của Albania|Quận]]
| subdivision_name2       = [[Gjirokastër (huyện)|Gjirokastër]] 
| subdivision_type3       = 
| subdivision_name3       =
| established_title       =
| established_date        =
| founder                 =
| seat_type               = 
| seat                    = 
| government_footnotes    =
| leader_party            = 
| leader_title            = Thị trưởng
| leader_name             = Flamur Bime
| unit_pref               = 
| area_footnotes          =
| area_total_km2          = 
| area_land_km2           =
| area_water_km2          =
| area_water_percent      =
| area_note               =
| elevation_footnotes     =
| elevation_m             = 300
| population_footnotes    = <ref name="Instat of Albania">{{chú thích web|url=http://www.instat.gov.al/graphics/doc/tabelat/Treguesit%20Sociale/Popullsia/POP%202009/t4%20.xls|title=Population by towns|last=Instat of Albania|year=2009|publisher=Institute of Statistics of Albania|language=sq|access-date=ngày 19 tháng 8 năm 2010|archive-date=2012-10-25|archive-url=https://web.archive.org/web/20121025060648/http://www.instat.gov.al/graphics/doc/tabelat/Treguesit%20Sociale/Popullsia/POP%202009/t4%20.xls|url-status=dead}}</ref>
| population_total        = 43.095 người
| population_as_of        = 2009 
| population_density_km2  = 
| population_demonym      =
| population_note         =
| time_zone               = [[Giờ chuẩn Trung Âu|CET]]
| utc_offset              = +1
| time_zone_DST           = [[Giờ mùa hè Trung Âu|CEST]]
| utc_offset_DST          = +2
| postal_code_type        = 
| postal_code             = 6001–6003
| area_code_type          = 
| area_code               = 084
| iso_code                = 
| website                 = [http://www.gjirokastra.org www.gjirokastra.org]
| footnotes               =
{{designation list
| embed                   = yes
| designation1            = WHS
| designation1_offname    = [[Trung tâm lịch sử Berat và Gjirokastër]]
| designation1_date       = 2005
| designation1_number     = [https://whc.unesco.org/en/list/569 569]
| designation1_criteria   = iii, iv
| designation1_type       = Văn hoá
| designation1_free1name  = Vị trí
| designation1_free1value = [[Gjirokastër (hạt)|Gjirokastër]], 
| designation1_free2name  = Vùng
| designation1_free2value = [[Danh sách di sản thế giới tại châu Âu|Châu Âu]]
}}
}}

'''Gjirokastër''' ({{IPA-sq|ɟiɾoˈkastəɾ}}) (còn được gọi bằng nhiều tên khác như '''Gjirokastra''') là một thành phố và [[Đô thị của Albania|đô thị]] ở miền nam [[Albania]], trong một thung lũng giữa dãy núi [[Mali i Gjerë]] và sông [[Drino]] ở độ cao 300 mét so với mực nước biển. Phố cổ của nó được ghi vào danh sách [[Di sản thế giới]] của [[UNESCO]] như là "một ví dụ hiếm có về một thị trấn được bảo quản tốt dưới thời [[đế chế Ottoman|Ottoman]], được xây dựng bởi những người nông dân của vùng". Nhìn ra thành phố là [[pháo đài Gjirokastër]], nơi tổ chức [[Lễ hội Văn hóa dân gian Quốc gia Gjirokastër|Lễ hội Văn hóa dân gian Quốc gia]] mỗi 5 năm một lần. Gjirokastër là nơi sinh của cựu lãnh đạo cộng sản Albania [[Enver Hoxha]] và nhà văn công chúng [[Ismail Kadare]].

Thành phố xuất hiện trong các ghi chép lịch sử vào năm [[1336]] theo tên [[tiếng Hy Lạp|Hy Lạp]] của nó, '''Argyrokastro''',<ref name="Kiel">{{chú thích sách|last=Kiel|first=Machiel |title=Ottoman Architecture in Albania, 1385–1912|url=http://books.google.com/books?ct=result&id=2xYzAAAAIAAJ&dq=%22The+city+is+first+mentioned+by+Cantacuzenos+in+1336%22&q=The+city+is+first+mentioned+by+Cantacuzenos+in+1336%C2%B0)+by+the+name+of+Argyrokastro#search_anchor|publisher=Research Centre for Islamic History, Art and Culture |access-date=ngày 2 tháng 10 năm 2010|isbn=978-92-9063-330-3|location=Beşiktaş, Istanbul |page=138}}</ref> là một phần của [[Đế quốc Đông La Mã]].<ref name=Ward>{{chú thích sách|url=http://books.google.gr/books?ei=uz5VT8qIEISi4gS5gpTLDQ&hl=el&id=JJO4AAAAIAAJ&dq=gjirokaster+byzantine&q=%22Following+the+Byzantine+period%2C+Gjirokaster+was+controlled+by+the+Zenevishi+until+the+Ottoman+conquest+of+1417%22#search_anchor|title=Albania: a travel guide|first=Philip |last=Ward|page=70|publisher=Oleander Press|year=1983|isbn=978-0-906672-41-9}}</ref> Nó trở thành một phần của giáo phận Cơ đốc giáo Chính thống Dryinoupolis và Argyrokastro sau khi [[Dropull|Adrianoupolis]] gần đó bị phá hủy.<ref name=Giakoumis80>Giakoumis, Konstantinos (2010). "[https://books.google.com.au/books?id=aCdYHU9PtiIC&pg=PA86&dq=Gjirokast%C3%ABr+Muslims&hl=en&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false The Orthodox Church in Albania Under the Ottoman Rule 15th–19th Century]". In Schmitt, Oliver Jens & Andreas Rathberger (eds). ''Religion und Kultur im albanischsprachigen Südosteuropa &#91;Religion and culture in Albanian-speaking southeastern Europe&#93;]''. Peter Lang. pp. 80.</ref> Gjirokastër sau đó đã bị tranh giành giữa [[Chuyên chế quốc Ipeiros]] và gia tộc người Albania của [[Gjin Zenebishi]] trước khi chịu sự cai trị của Ottoman trong 5 thế kỷ tiếp theo (1417–1913).<ref name=Marandet>{{Chú thích sách| last1     = Marandet| first1    = Marie-Claude| title     = La ville et le plat pays| date      = 2017| publisher = Presses universitaires de Perpignan| isbn      = 9782354122881| pages      = 175, 181| url       = https://books.google.com/books?id=Nj87DwAAQBAJ| language  = fr}}</ref> Trong suốt thời kỳ Ottoman, Gjirokastër chính thức được biết đến với tên trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ Ottoman là ''Ergiri'' và ''Ergiri Kasrı''. Trong thời kỳ Ottoman, việc chuyển đổi sang Hồi giáo và một lượng lớn người Hồi giáo cải đạo từ các vùng nông thôn xung quanh đến đây đã khiến Gjirokastër từ một thành phố có lượng tín đồ Cơ đốc giáo áp đảo vào thế kỷ 16 trở thành một thành phố có đông người Hồi giáo vào đầu thế kỷ 19. Gjirokastër cũng trở thành một trung tâm tôn giáo chính của Hồi giáo Bektashi. Thành phố bị quân đội Hy Lạp đánh chiếm trong [[Các cuộc chiến tranh Balkan]] năm 1912–3 do lượng [[Người Hy Lạp ở Albania|người Hy Lạp]] đông đảo ở đây.<ref name="da.mod.uk">{{Chú thích web| url        = http://www.da.mod.uk/search?SearchableText=greek+minority+in+Albania| title      = The Greek Minority in Albania in the Aftermath of Communism| author     = James Pettifer| publisher  = Conflict Studies Research Centre, Royal Military Academy Sandhurst| format     = PDF| location   = Camberley, Surrey| page       = 6| quote      = Given its large Greek population, the city of Gjirokaster was a particularly large center of irredentist ambition| access-date = 19 October 2011}}</ref> Cuối cùng nó đã được hợp nhất vào quốc gia mới độc lập của Albania vào năm 1913. Tuy vậy, điều này tỏ ra không được lòng người dân địa phương Hy Lạp, những người đã nổi dậy. Sau nhiều tháng [[chiến tranh du kích]], [[Cộng hòa Tự trị Bắc Epirus]] tồn tại ngắn ngủi được thành lập vào năm 1914 với thủ đô là chính tại Gjirokastër. Nó hoàn toàn trở thành một phần của Albania vào năm 1921.<ref name="Miller">{{Chú thích sách| last      = Miller| first     = William| title     = The Ottoman Empire and Its Successors, 1801–1927| publisher = Routledge| year      = 1966| pages     = 543–544| ref       = Miller| isbn      = 978-0-7146-1974-3| url       = https://books.google.com/books?id=HaA18-u7mMMC}}</ref> Trong những năm gần đây, thành phố đã chứng kiến các cuộc biểu tình chống đối chính phủ dẫn đến cuộc [[Nội chiến Albania]] năm 1997.<ref name=Jeffires>{{Chú thích sách| url       = https://books.google.com/books?id=L7PBtDujYt0C&pg=PA92| title     = Eastern Europe at the turn of the twenty-first century: a guide to the economies in transition| first     = Ian| last      = Jeffries| page      = 87| publisher = Routledge| year      = 2002| isbn      = 978-0-415-23671-3}}</ref>

Cùng với người Albania theo đạo Hồi và Chính thống giáo, thành phố cũng là nơi sinh sống của một số lượng đáng kể người Hy Lạp.<ref>Albania: from anarchy to a Balkan identity Authors	Miranda Vickers, James Pettifer Edition	2, illustrated, reprint Publisher C. Hurst & Co. Publishers, 1997 ISBN 1-85065-290-2, ISBN 978-1-85065-290-8 p. 187</ref> Gjirokastër cùng với [[Saranda]], được xem là một trong những trung tâm của cộng đồng Hy Lạp tại Albania và có một lãnh sự quán của Hy Lạp tại đây.<ref name="EIU">''Country profile: Bulgaria, Albania. Economist Intelligence Unit, 1996. [http://books.google.com/books?ei=8d-dTsyMOcqG4gTmvJnhCQ&ct=result&hl=el&id=iL8UAQAAMAAJ&dq=gjirokaster+greek&q=%22Greece+has+also+opened+a+consulate+in+the+southern+town+of+Gjirokaster%2C+which+has+a+large+ethnic+Greek+population%22#search_anchor] "Greece has also opened a consulate in the southern town of Gjirokaster, which has a large ethnic Greek population."</ref>
==Tên nguyên==
Thành phố xuất hiện lần đầu tiên trong các ghi chép lịch sử dưới tên tiếng [[Hy Lạp Trung Cổ]] là ''Argyrocastron'' ({{lang-el|Αργυρόκαστρον}}) bởi [[Ioannes VI Kantakouzenos]] vào năm 1336.<ref name="GCDOHistory">{{Chú thích web| url        = http://www.gjirokastra.org/albanian/al_sublinks/per_gjirokastren/mbi_gjirokastren_historia.html| title      = History of Gjirokaster| last       = GCDO History part| publisher  = Organizata për Ruajtjen dhe Zhvillimin e Gjirokastrës (GCDO)| language   = sq| access-date = 1 September 2010}}</ref> Tên này xuất phát từ "ἀργυρόν" (''argyron'') trong tiếng Hy Lạp Trung Cổ có nghĩa là "bạc", và "κάστρον" (''kastron'') bắt nguồn từ ''castrum'' trong tiếng Latinh có nghĩa là "lâu đài" hoặc "pháo đài". Vậy ''Argyrocastron'' có nghĩa là "lâu đài bạc".  Biên niên sử Đông La Mã cũng sử dụng tên tương tự  ''Argyropolyhni'' có nghĩa là "khu phố bạc" ({{lang-el|Αργυροπολύχνη}}). Giả thuyết cho rằng, thành phố lấy theo tên của [[công chúa Argjiro]], một nhân vật huyền thoại mà tác giả thế kỷ 19 [[Kostas Krystallis]] đã viết trong một cuốn tiểu thuyết ngắn,<ref>{{Chú thích sách| last1     = Τόμος 170 του Νεοελληνική Γραμματεία| title     = Ηπειρώτικαι αναμνήσεις| date = 24 November 2014| publisher = Pelekanos Books| isbn      = 9789604007691| url       = https://books.google.com/books?id=WZqTBQAAQBAJ&pg=PA1}}</ref> và [[Ismail Kadare]] đã viết trong một bài thơ vào những năm 1960, được coi là [[từ nguyên dân gian]], bởi vì công chúa được biết đến là sống trong thế kỷ 15.<ref name="Sinani">{{Chú thích sách| last1     = Sinani| first1    = Shaban| last2     = Kadare| first2    = Ismail| last3     = Courtois| first3    = Stéphane| title     = Le dossier Kadaré| url       = https://books.google.com/books?id=JU5xFjzMnq8C&q=Angelocastro+gjirokaster&pg=PA37| year      = 2006| publisher = O. Jacob| location  = Paris| language  = fr| page      = 37| isbn      = 978-2-7381-1740-3}}</ref>

Tên tiếng Albania của thành phố là ''Gjirokastra'', trong khi trong [[tiếng Albania Gheg]] nó được gọi là ''Gjinokastër'', cả hai đều bắt nguồn từ tên Hy Lạp.<ref>{{Chú thích sách| title     = The New Encyclopædia Britannica: Micropaedia| url       = https://books.google.com/books?id=ID4uAAAAMAAJ&q=Gjinokaster+%2B+Gheg| year      = 1993| publisher = Encyclopædia Britannica| isbn      = 0-85229-571-5| location  = Chicago| page      = 289}}</ref> Các cách viết khác được tìm thấy trong các nguồn tài liệu phương Tây bao gồm ''Girokaster'' và ''Girokastra''. Trong [[tiếng Aromania]] thành phố được gọi là ''Ljurocastru; Iurucasta/Iurucast'', trong [[tiếng Hy Lạp hiện đại]] nó được gọi là "Αργυρόκαστρο" (''Argyrokastro''). Trong thời kỳ Ottoman, nó được biết đến trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ với cái tên ''Ergiri''.
==Lịch sử==
==Địa lý==
Đô thị hiện tại được hình thành vào cuộc cải cách chính quyền địa phương năm 2015 bằng cách sáp nhập các thành phố tự trị cũ là [[Antigonë]], [[Cepo]], Gjirokastër, [[Lazarat]], [[Lunxhëri]], [[Odrie]] và [[Picar]] để trở thành một thành phố. Trụ sở thành phố được đặt tại quận Gjirokastër.<ref>[https://web.archive.org/web/20150924085559/http://www.reformaterritoriale.al/images/presentations/Ligji%20ndarja%20territoriale_Fletore_zyrtare.pdf Law nr. 115/2014]</ref> Tổng dân số năm 2011 là 28.673 người,<ref name="census11">{{Chú thích web |url=http://www.instat.gov.al/media/3064/6__gjirokaster.pdf |title=Population and housing census - Gjirokastër 2011 |access-date=2019-09-25 |publisher=[[Institute of Statistics (Albania)|INSTAT]] |archive-date=2020-03-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200327145021/http://www.instat.gov.al/media/3064/6__gjirokaster.pdf |url-status=dead }}</ref> trên tổng diện tích {{convert|469,55|km2|abbr=on}}.<ref name="LAU">{{Chú thích web |url=https://ec.europa.eu/eurostat/documents/345175/501971/EU-28-LAU-2019-NUTS-2016.xlsx |title=Correspondence table LAU – NUTS 2016, EU-28 and EFTA / available Candidate Countries |access-date=2019-09-25 |publisher=[[Eurostat]]|format=XLS }}</ref> Dân số của đô thị cũ năm 2011 là 19.836 người.

Gjirokastër nằm giữa vùng đất thấp phía tây Albania và vùng cao nguyên nằm bên sâu bên trong đất liền. Do đó, nó có [[khí hậu Địa Trung Hải]] với mùa hè nóng bức (là bình thường đối với Albania), lượng mưa lớn hơn nhiều so với mức bình thường của kiểu khí hậu này.
==Hình ảnh==
<gallery>
File:Gjirokastra_Albania_6.jpg|Khu vực thành cổ
File:Streets_in_Gjirokast%C3%ABr_003.jpg|Khu phố Gjirokaster
File:Gjirokaster,_street_3.jpg|Đường phố với quán cà phê trong thành cổ
File:Gji02.jpg|Nhà Ottoman
File:Gjirokastra_Stone_Bridge.jpg|cầu Ottoman tại Gjirokastra
File:gjirokaster%2C_view_from_street_to_castle_1.jpg|Xem khu thành cổ từ lâu đài
File:Gjirokastra_US_airplane.jpg|Máy bay gián điệp của Mỹ trong lâu đài
File:Gjirokaster,_castle_6.jpg|Liên hoan Văn hóa dân gian quốc gia Gjirokaster
File:Girokastran_linnake.jpg|Tháp đồng hồ của lâu đài
File:Gjirokaster,_castle_3.jpg|Con đường trong lâu đài
File:Gjirokaster,_castle_5.jpg|Tường thành
File:Manastiri_i_Dhuvjanit.jpg|Tu viện Dhuvjan
File:Teqeja e Melanit.jpg|Melani Tekke
</gallery>
== Tham khảo ==
{{Tham khảo|30em}}
==Liên kết ngoài==
{{thể loại Commons|Gjirokastër}}
* [http://www.gjirokastra.org Official Website of the Gjirokastra Conservation and Development Organization]
* [http://www.inyourpocket.com/albania/gjirokastra Gjirokastra at In Your Pocket City Guide]
{{Wikivoyage|Gjirokastër}}
* [http://www.gjirokastra-unesco.com/ Office for Administration and Coordination of Museum City of Gjirokastra] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130711100712/http://gjirokastra-unesco.com/ |date=2013-07-11 }}
* [http://www.qkvfolk.gov.al/ Gjirokastra National Folklore Festival] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120818101255/http://www.qkvfolk.gov.al/ |date=2012-08-18 }}
* [http://www.adventuresinpreservation.org Adventures in Preservation in Gjirokaster]
* [https://web.archive.org/web/20040907043257/http://hotelkalemi.tripod.com/index_files/Page322.htm Photo Gallery of Gjirokastër from Hotel Kalemi]
* [http://www.gjirokastraime.com Gjirokastra] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121218025947/http://www.gjirokastraime.com/ |date=2012-12-18 }} by Arber Braja
* [http://bashkiagjirokaster.beep.com/ Municipality of Gjirokaster Website] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140306103010/http://bashkiagjirokaster.beep.com/ |date=2014-03-06 }}

{{Di sản thế giới tại Albania}}

[[Thể loại:Khu dân cư ở hạt Gjirokastër]]
[[Thể loại:Di sản thế giới tại Albania]]
[[Thể loại:Thành phố của Albania]]