Xem mã nguồn của Jōmon Sugi

{{coord|30.3610|N|130.5319|E|display=title}} 
[[Tập tin:Jomon_Sugi_07.jpg|thumb|phải|250px|Jōmon Sugi, nằm trên đảo [[Yakushima]], là cây lâu đời nhất và lớn nhất của ''[[Cryptomeria japonica|liễu sam Nhật Bản]]''.<ref name="Pakenham"/>]]
{{nihongo|'''Jōmon Sugi'''|縄文杉}} là một cây ''[[liễu sam]]'' (tuyết tùng Nhật Bản) ở [[Yakushima]], được công nhận là [[di sản thế giới]] [[UNESCO]] tại [[Nhật Bản]]. Đây là cây lâu đời nhất và lớn nhất trong số các cây liễu sam [[Rừng nguyên sinh|lâu đời]] trên đảo và được ước tính có độ tuổi từ 2.170<ref name="UPI"/> đến 7.200 năm tuổi.<ref name=HydrogenIsland/><ref name=Yamaguchi1995/><ref name=LetsGo/><ref name=Kanagy/> Các ước tính khác về tuổi của cây bao gồm "ít nhất 5.000 năm tuổi",<ref name="Dodd"/> "hơn 6.000 năm",<ref name=wetclimb/> hay "lên tới 7.000 năm tuổi".<ref name=501Must/> Tên của cây liên quan đến [[thời kỳ Jōmon]] thuộc thời [[Lịch sử Nhật Bản#Tiền sử|tiền sử Nhật Bản]].<ref name=Hobson/>

==Mô tả==
[[Tập tin:Jomon Sugi Panorama.jpg|thumb|left|250px|Jōmon Sugi có chiều cao {{convert|25,3|m|ft|abbr=on}} và thể tích khối xấp xỉ {{convert|10000|cuft|m3|abbr=on|-2}}.]]
Jōmon Sugi nằm ở hướng bắc đỉnh Miyanoura-dake, đỉnh cao nhất trên núi Yakushima ở độ cao {{convert|1300|m|ft|abbr=on|-2}}.<ref>{{Citation|title=National Geographic atlas of the world|date=2011|publisher=National Geographic Society|isbn=9781426206344|oclc=841668376}}</ref> Việc phát hiện ra cây vào năm 1968 đã "châm ngòi cho những động thái bảo vệ rừng" ở Yakushima và thúc đẩy ngành du lịch của hòn đảo, lĩnh vực mà hiện nay chiếm hơn một nửa nền kinh tế của đảo.<ref name="Dodd"/>

Thông qua Đường bộ Kusugawa (phía đông Miyanoura) và Đường mòn Arakawa (bắt đầu từ Đập Arakawa) có thể đến Jōmon Sugi,<ref name="Dodd"/> nhưng cần phải mất thời gian đi bộ lên núi từ 4 đến 5 giờ từ con đường gần nhất để đến được chỗ của cây.<ref name=25BestWWII/> Sau khi Yakushima được chỉ định là Di sản Thế giới vào năm 1993, chính quyền địa phương đã hạn chế quyền tiếp cận cây, và cây chỉ được nhìn qua một đài quan sát cách vị trí khoảng {{convert|15|m|abbr=on}}.<ref name="UPI"/>

Cây có chiều cao {{convert|25,3|m|ft|abbr=on}} và [[Chu vi hình tròn|chu vi]] [[thân cây]] {{convert|16,4|m|ft|abbr=on}}.<ref name=Tsumura/> Với thể tích khoảng {{convert|300|m3|cuft|abbr=on}}, Jōmon Sugi là [[Ngành Thông|cây lá kim]] lớn nhất ở Nhật Bản.<ref name="Pakenham"/> Quá trình [[Niên đại học thụ mộc|xác định niên đại bằng vòng cây]] do các nhà khoa học Nhật Bản thực hiện trên cành cây cho thấy cái cây đã ít nhất 2.000 năm tuổi.<ref name="Pakenham"/> Trong cuốn ''Remarkable Trees of the World'' (2002), nhà trồng trọt Thomas Pakenham mô tả Jōmon Sugi là "một cây khổng lồ hung dữ, mọc lên từ mặt đất xốp giống đá hơn là gỗ, cánh tay cơ bắp to lớn của nó vươn lên trên cả đám cây tuyết tùng non chằng chịt và cây long não".<ref name="Pakenham"/>

Vào năm 2005, một số kẻ phá hoại đã tước một mảnh vỏ khỏi cây, có kích thước khoảng {{convert|10|cm|in|abbr=on|0}}.<ref name="UPI"/>

Vào tháng 4 năm 2009, Jōmon Sugi của Yakushima đã hợp tác với cây [[Tāne Mahuta]] của Rừng Waipoua ở New Zealand qua buổi lễ ký tên và đóng dấu quan hệ hợp tác môi trường quốc tế.<ref name="Stuff.co.nz_2360531"/>

==Tham khảo==
{{tham khảo|2|
refs=
<ref name="Pakenham">{{chú thích sách | last = Pakenham| first = Thomas| title = Remarkable Trees of the World| url = https://books.google.com/books?id=BorJEu3WIOoC&pg=PA51 | year = 2003| publisher = [[W. W. Norton & Company]]| isbn = 978-0-393-32529-4| pages = 51 }}</ref>

<ref name="UPI">{{chú thích báo| title = Vandals damage Japan's World Heritage tree| url = http://www.upi.com/Top_News/2005/05/25/Vandals-damage-Japans-World-Heritage-tree/UPI-55551117011297/| work = [[United Press International|UPI]] NewsTrack| date = 2005-05-25| access-date = 2008-08-25 }}</ref>

<ref name=HydrogenIsland>{{chú thích báo| first = Andrew| last = English| title = Hydrogen island| url = https://www.telegraph.co.uk/motoring/main.jhtml?xml=/motoring/2006/04/15/mfhyd15.xml | archive-url = https://archive.today/20130421063038/http://www.telegraph.co.uk/motoring/main.jhtml?xml=/motoring/2006/04/15/mfhyd15.xml | url-status = dead | archive-date = April 21, 2013 | work = [[The Daily Telegraph]] | date = 2006-04-15 | access-date = 2008-08-25 }}</ref>

<ref name=Yamaguchi1995>{{chú thích tạp chí | author1 = Yamaguchi, H. | author2 = Nishio, S. | year = 1995 | title = Water surrounding Jomon-sugi, a mysterious cedar tree growing in Yakushima Island for 7200 years | journal = Journal of the Japan Society of Civil Engineers | volume = 80 | pages = 86–89 | issn = 0021-468X | language = Japanese }}</ref>

<ref name=LetsGo>{{chú thích sách | editor = Elsey, Teresa | title = Let's Go Japan | url = https://books.google.com/books?id=0RjJ_Qlcv5MC&pg=PA634 | edition = 1st | date = December 2003 | publisher  = [[Macmillan Publishers|Macmillan]] | isbn = 978-0-312-32007-2 | page = 634 }}</ref>

<ref name=Kanagy>{{chú thích sách | last = Kanagy | first = Ruth | title = Living Abroad in Japan | year = 2004 | publisher = Avalon Travel Publishing | isbn = 978-1-56691-672-1 | page = [https://archive.org/details/livingabroadinja00ruth/page/11 11] | url = https://archive.org/details/livingabroadinja00ruth/page/11 }}</ref>

<ref name="Dodd">{{chú thích sách | author1 = Dodd, Jan | author2 = Simon Richmond | title = The Rough Guide to Japan | edition = 2nd | year = 2001 | publisher = [[Rough Guides]] | isbn = 978-1-85828-699-0 | pages = [https://archive.org/details/roughguidetojapa00jand/page/767 767] | url = https://archive.org/details/roughguidetojapa00jand/page/767 }}</ref>

<ref name=wetclimb>{{chú thích báo | first = Wayne | last = Arnold | title = A wet climb through a green wonderland | url = https://www.nytimes.com/2005/06/01/travel/01iht-tryaku.html?pagewanted=all&_r=0 | website = [[The New York Times]] | date = 2005-06-02 | access-date = 2013-09-26 }}</ref>

<ref name=501Must>{{chú thích sách |last1=Walder |first1=Rebecca |last3=Brown |first3=David |last2=Brown |first2=Jackum |title=501 Must-Visit Destinations |year=2006 |publisher=Octopus Publishing |isbn=978-0-75372-214-5 |chapter=Asia |url=https://books.google.com/books?id=zVUvAczJgsYC&pg=PT446}}</ref>

<ref name=Hobson>{{chú thích sách | last = Hobson | first = Jake | title = Niwaki: Pruning, Training and Shaping Trees the Japanese Way | url = https://archive.org/details/niwakipruningtra00hobs | url-access = registration | year = 2007 | publisher = [[Timber Press]] | isbn = 978-0-88192-835-8 | pages = [https://archive.org/details/niwakipruningtra00hobs/page/n86 86] }}</ref>

<ref name=25BestWWII>{{chú thích sách | last = Thompson | first = Chuck | title = The 25 Best World War II Sites, Pacific Theater: The Ultimate Traveler's Guide to the Battlefields, Monuments & Museums | url = https://books.google.com/books?id=THr8Yl9MDm8C&pg=RA4-PA26 | series = Greenline Historic Travel Series | year = 2002 | publisher = Greenline Publications | isbn = 978-0-9666352-6-3 | page = 26 }}</ref>

<ref name=Tsumura>{{chú thích sách |last=Tsumura |first=Yoshihiko |title=Wild Crop Relatives: Genomic and Breeding Resources: Forest Trees |url=https://archive.org/details/wildcroprelative00kole_557 |url-access=registration |year=2011 |publisher=Springer Berlin Heidelberg |editor=Kole, Chittaranjan |isbn=978-3-642-21250-5 |chapter=Cryptomeria |page=[https://archive.org/details/wildcroprelative00kole_557/page/n77 53]}}</ref>

<ref name="Stuff.co.nz_2360531">{{chú thích báo |url=http://www.stuff.co.nz/national/2360531/Iconic-trees-in-world-first-partnership |title=Iconic trees in world-first partnership |date=24 April 2009 |website=[[Stuff.co.nz]] |access-date=2011-10-08}}</ref>}}

==Liên kết ngoài==
{{Thể loại Commons|Jomon sugi}}
* [http://www.reggie.net/album.php?albid=865 Trail to Jomon cedar, Yakushima, Kagoshima-ken], image gallery

{{DEFAULTSORT:Jomon Sugi}}
[[Thể loại:Thời kỳ Jomon]]
[[Thể loại:Địa lý Kagoshima]]
[[Thể loại:Cây cổ thụ]]