Xem mã nguồn của Phúc Kiến (tỉnh của Trung Hoa Dân Quốc)

{{Infobox settlement
|name                   = Phúc Kiến
|official_name          = 
|native_name            = 福建省
|native_name_lang       = zh-tw
|settlement_type        = [[Tỉnh (Trung Quốc)|Tỉnh]]
| named_for                       = {{linktext|lang=zh|福}} {{transl|zh|Fú}}: [[Phúc Châu]] <br />{{linktext|lang=zh|建}} {{transl|zh|Jiàn}}: [[Nam Bình, Phúc Kiến|Kiến Châu]]
|nickname               = 
|motto                  =
|image_skyline          = 
|imagesize              = 
|image_caption          = 
|image_seal             = FukienSeal.png
|seal_size              = 150px
|seal_alt               =
|seal_link              =
|seal_type              = Huy hiệu tỉnh Phúc Kiến
|image_map              = ROC Fuchien.png
|mapsize                = 275px
|map_caption            = Bản đồ thể hiện các khu vực thuộc quản lý của tỉnh vào năm 2019
|image_map1             = 
|mapsize1               = 
|map_caption1           = 
|coordinates            = {{coord|24|25|N|118|19|E|type:adm1st_region:TW|display=inline,title}}
<!--23° 30' to 28° 22' N  115° 50' to 120° 40' E-->
|subdivision_type       = Quốc gia
|subdivision_name       = [[Đài Loan|Trung Hoa Dân Quốc]] ([[Vùng Tự do của Trung Hoa Dân Quốc|Vùng Đài Loan]])
|seat_type              = Tỉnh lỵ
|seat                   = Không có{{efn|{{unbulleted list
  |[[Minhou County|Minhou]] (1912–1938)
  |[[Yong'an]] (1938–1945)
  |[[Fuzhou]] ([[Minhou County|Minhou]]) (1945–1949)
  |[[Jincheng, Kinmen|Jincheng]], [[Kinmen]] (1949–1956)
  |[[Xindian District|Hsintien]], [[New Taipei City|Taipei]] (1956–1996)
  |[[Jincheng, Kinmen|Jincheng]], [[Kinmen]] (1996–2018)}}}}
|established_title      = [[Hành chính thời nhà Đường|Phân cấp Giang Nam Đông]]
|established_date       = 626
|established_title2     = [[Phân cấp Phúc Kiến]]
|established_date2      = 985
|established_title3     = Phân vùng của [[Đài Loan thuộc Thanh|Đài Loan]]
|established_date3      = 1887
|established_title4     = [[Chính phủ Nhân dân Phúc Kiến]] 
|established_date4      = 20/11/1933 đến 13/01/1934
|established_title5     = [[Chiến dịch Kim Môn|Hành chính của Phúc Kiến]]
|established_date5      = 17/08/1949
|established_title6     = Sắp xếp lại
|established_date6      = 16/07/1956
|established_title7    = Phi quân sự
|established_date7     = 07/11/1992
|extinct_title          = Giải thể
|extinct_date           = 31/12/2018
|governing_body         = Không{{efn|[[Fujian Provincial Government]]}}
|area_magnitude         =
|area_total_km2         = 180.4560
|area_note              = 
|population_as_of       = 2014
|population_note        = 
|population_total       = 133456
|population_density_km2 = auto
|population_metro       = 
|population_demonym     = Phúc Kiến, Kim Môn, Mã Tổ
|timezone               = [[Giờ ở Đài Loan|Châu Á/Đài Bắc]]
|utc_offset             = +8
|timezone_DST           =
|utc_offset_DST         =
|latd= |latm= |lats= |latNS=
|longd= |longm= |longs= |longEW=
|elevation_m            = 
|postal_code_type       = Mã bưu chính
|postal_code            = 209–212, 890–896
|area_code              = (0)82, (0)826, (0)836
|iso_code               = TW
|blank_name_sec1        = Huyện
|blank_info_sec1        = 2
|website                = [http://www.fkpg.gov.tw/engnews.php www.fkpg.gov.tw]
|footnotes              =
}}
{{Infobox Chinese
|title=Phúc Kiến
|pic=Fujian (Chinese characters).svg
|piccap="Fujian" in Chinese characters
|picsize=125px
|c={{linktext|福建}}
|psp  = Fukien
|l="[[Phúc Châu|Phúc (Châu)]] và [[Nam Bình, Phúc Kiến|Kiến (Châu)]]"
|p={{Audio|Zh-Fujian.ogg|Fújiàn|help= no}}
|gr=Fwujiann
|bpmf=ㄈㄨˊ&nbsp;&nbsp;&nbsp;ㄐㄧㄢˋ
|w=Fu²-chien⁴
|mi={{IPAc-cmn|f|u|2|.|j|yan|4}}
|tp=Fújiàn
|mps=Fújiàn
|myr=Fújyàn
|wuu=Foh-ji
|j=Fuk1gin3
|ci={{IPAc-yue|f|uk|1|.|g|in|3}}
|y=Fūkgin
|phfs= Fuk-kien ''hoặc'' Fuk-kian
|poj = Hok-kiàn
|tl = Hok-kiàn
|buc = Hók-gióng
|hhbuc = Ho̤h-ge̤̍ng
|mblmc = Hŭ-gṳ̿in.g
|showflag=ppojbuchhbuc
|altname=Abbreviation
|t2={{linktext|閩}}
|s2={{linktext|闽}}
|l2=[[Sông Mân (Phúc Kiến)|Sông Mân]]
|p2=Mǐn
|gr2=Miin
|tp2=Mǐn
|bpmf2=ㄇㄧㄣˇ
|w2=Min³
|mps2=Mǐn
|mi2={{IPAc-cmn|m|in|3}}
|myr2=Mǐn
|j2=Man5
|ci2={{IPAc-yue|m|an|5}}
|y2=Máhn
|poj2=Bân
|tl2=Bân
|buc2=Mìng
|hhbuc2=Máng
|mblmc2=Mâing
|phfs2=Mén
| altname3 = Tỉnh Phúc Kiến
|c3={{linktext|福建|省}}
| bpmf3 =ㄈㄨˊ&nbsp;&nbsp;&nbsp;ㄐㄧㄢˋ&nbsp;&nbsp;&nbsp;ㄕㄥˇ |w3=Fu²-chien⁴ Shêng³ |p3=Fújiàn Shěng |mi3={{IPAc-cmn|f|u|2|.|j|yan|4|-|sh|eng|3}}
|tp3=Fújiàn Shěng |mps3=Fújiàn Shěng |gr3=Fwujiann Sheeng |myr3=Fújyàn Shěng 
|j3=Fuk1gin3 Saang2 |ci3={{IPAc-yue|f|uk|1|.|g|in|3|-|s|aang|2}}
|y3=Fūkgin Sáang
| poj3 = Hok-kiàn-séng
|tl3=Hok-kiàn-síng 
|phfs3=Fuk-kien-sén ''hoặc''<br />Fuk-kian-sén |buc3=Hók-gióng sēng
}}

'''Phúc Kiến''' ({{zh|c=福建|hp=Fújiàn|tp=Fújiàn|w=Fu-chien|po=Fukien|poj=Hok-kiàn}}; là một tỉnh ven biển đông nam [[Trung Quốc]]. Sau năm 1949, Phúc Kiến bị phân chia giữa hai chính quyền riêng biệt: phần lớn tỉnh [[Phúc Kiến]] được quản lý bởi [[Trung Quốc đại lục]], trong khi một vài hòn đảo được quản lý bởi [[Vùng Đài Loan]]. Tuy nhiên cả hai bên đều coi mình là đại diện hợp pháp. Bài này nói về tỉnh Phúc Kiến, được quản lý bởi [[Đài Loan]]. Xem [[Phúc Kiến]] để biết về toàn bộ tỉnh, đặc biệt là phần đang quản lý bởi [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]].

Tỉnh lỵ của tỉnh Phúc Kiến do Đài Loan kiểm soát là thành phố cấp huyện Kim Thành của [[Kim Môn]]. Năm 1956, Trung Hoa Dân Quốc di chuyển chính quyền tỉnh đến Tân Điếm, [[Tân Bắc|huyện Đài Bắc]] (nay là thành phố Tân Bắc), [[Tỉnh Đài Loan (Trung Hoa Dân Quốc)|tỉnh Đài Loan]], cho đến năm 1996.<ref>{{Chú thích web |url=http://www.fkpg.gov.tw/intro.php |ngày truy cập=2011-02-12 |tựa đề=Website Chính quyền tỉnh |archive-date=2009-04-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090414064548/http://www.fkpg.gov.tw/intro.php }}</ref>

== Lịch sử ==
Trong [[Nội chiến Trung Quốc]], Trung Hoa Dân Quốc mất quyền kiểm soát [[Trung Quốc đại lục]], bao gồm hầu hết tỉnh [[Phúc Kiến]], và phải di chuyển tới Đài Loan, còn lực lượng cộng sản chiến thắng đã thành lập [[Trung Quốc|Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]] năm 1949. Trong trận Cổ Ninh Đầu, quân đội Trung Hoa Dân Quốc đã bảo vệ đảo [[Kim Môn]] khỏi cuộc tấn công từ [[Trung Quốc đại lục|đại lục]]. Với việc này, Trung Hoa Dân Quốc vẫn giữ được một số hòn đảo ngoài khơi Phúc Kiến, và tiếp tục duy trì một chính quyền tỉnh Phúc Kiến để quản lý các hòn đảo này, song song với tỉnh Phúc Kiến của Trung Quốc đại lục.

Năm 1956, chính phủ Trung Hoa Dân Quốc di chuyển chính quyền tỉnh về Tân Điếm, Đài Loan, và các hòn đảo được đặt dưới một chính quyền quân sự chặt chẽ vì có khoảng cách rất gần với [[Trung Quốc]] đại lục. Những năm 1990, với việc giảm nhiệt căng thẳng hai bờ eo biển và sự dân chủ hoá của Trung Hoa Dân Quốc, các hòn đảo này được tổ chức lại chính quyền dân sự năm 1992. Chính quyền tỉnh đã chuyển về [[Kim Môn]], trên đất Phúc Kiến vào ngày 15/1/1996.

Gần đây, chính quyền Trung Hoa Dân Quốc đã giảm bớt quyền lực của chính quyền cấp tỉnh, cụ thể là [[Đài Loan (tỉnh của Đài Loan)|tỉnh Đài Loan]] và tỉnh Phúc Kiến. Hầu hết quyền hạn của tỉnh đã được giao cho chính quyền hai huyện [[Kim Môn]] và [[Quần đảo Mã Tổ|Liên Giang]]

== Hành chính ==
Khu vực Phúc Kiến do Trung Hoa Dân Quốc kiểm soát chia thành 2 huyện: [[Kim Môn]] và [[Quần đảo Mã Tổ|Liên Giang]].

Tình hình của huyện Liên Giang tương tự như Phúc Kiến thu nhỏ: như Phúc Kiến, nó được phân chia giữa chính quyền [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]], kiểm soát phần lớn [[Liên Giang]], còn chính quyền Trung Hoa Dân Quốc kiểm soát một số hải đảo của huyện, cụ thể là [[Quần đảo Mã Tổ]] và một số nhóm đảo xung quanh. Còn huyện [[Kim Môn]] thì hoàn toàn thuộc quyền quản lý của Trung Hoa Dân Quốc.

Sau đây là các hòn đảo của Phúc Kiến thuộc sự quản lý của Trung Hoa Dân Quốc được liệt kê theo huyện:

{|class=wikitable
!Huyện!![[Kim Môn]]!![[Quần đảo Mã Tổ|Liên Giang (Mã Tổ)]]
|-
!Bản đồ!![[Hình:Kinmen.PNG|300px]]!![[Hình:Lienchiangadm.PNG|300px]]
|-
![[Hương (Đài Loan)|Hương]] [[Trấn (Đài Loan)|Trấn]]
|[[Kim Hồ, Kim Môn|Kim Hồ]], [[Kim Ninh, Kim Môn|Kim Ninh]], [[Kim Sa, Kim Môn|Kim Sa]], [[Kim Thành, Kim Môn|Kim Thành]], [[Liệt Tự, Kim Môn|Liệt Tự]], [[Ô Khâu]]
|[[Bắc Can (hương)|Bắc Can]], [[Cử Quang (hương)|Cử Quang]], [[Đông Dẫn (hương)|Đông Dẫn]], [[Nam Can (hương)|Nam Can]]
|-
!Đảo
|valign=top|
* Kim Môn (金門島)
* Tiểu Kim Môn (Liệt Tự) (小金門島, 烈嶼)
* Đông Đĩnh(東碇島)
* Đại Đĩnh (大碇島), và Nhị Đảm (二擔島)
* Ô Khâu (烏坵嶼)
:* Đại Khâu (大坵島)
:* Tiểu Khâu (小坵島)
|valign=top|
* Quần đảo Mã Tổ (馬祖列島)
:* Nam Can (南竿島)
:* Bắc Can (北竿島)
:* Đông Dẫn (東引島)
:* Lượng (亮島), Cao Đăng (高登島)
:* Dãy đảo Cử Quang (莒光列島), Dãy đảo Bạch Khuyển (白犬列島)
|}

Các đảo có tổng diện tích 182.66&nbsp;km² và dân số là 71,000 (2001).

==Tham khảo==
{{tham khảo|30em}}
<references group="lower-alpha"/>

==Xem thêm==
{{Portal box|Đài Loan}}

{{commonscat|Fujian Province, Republic of China}}
*[[Tỉnh Đài Loan (Trung Hoa Dân Quốc)]]
*[[Lịch sử Trung Hoa Dân Quốc]]
*[[Vị thế chính trị Đài Loan|Vị thế chính trị của Đài Loan]]
*[[Vị thế chính trị Đài Loan|Đài Loan độc lập]]
*[[Trung Hoa Đài Bắc]]
*[[Đài Loan (tỉnh của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa)|Tỉnh Đài Loan (Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa)]]
*[[Trung Quốc Quốc Dân Đảng|Quốc Dân Đảng Trung Quốc]]
* [http://www.fkpg.gov.tw ROC Fujian Provincial Government] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060614222107/http://www.fkpg.gov.tw/ |date=2006-06-14 }} {{zh icon}}

{{ROC divisions}}

[[Thể loại:Tỉnh của Trung Hoa Dân Quốc|Phúc Kiến]]
[[Thể loại:Phúc Kiến]]