Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Reza Shah”

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động
Dòng 1: Dòng 1:
{{Redirect|Reza Khan}}
{{Thông tin nhân vật hoàng gia | tên =Rezā Shāh Pahlavi
{{Redirect|Shah Reza}}
| tước vị =Quốc vương Ba Tư (Iran)
{{distinguish|text=Shah [[Mohammad Reza Pahlavi]], con trai, hoặc [[Reza Pahlavi, Thái tử Iran]], cháu trai}}
⚫
| hình = Reza Shah portrait.jpg
{{Use dmy dates|date=September 2013}}
⚫
| tại vị =[[15 tháng 12]] năm [[1925]] - [[16 tháng 9]] năm [[1941]]<br/>{{số năm theo năm và ngày|1925|12|15|1941|9|16}}
{{Infobox monarch
| đăng quang =
| name = Reza Pahlavi
⚫
| tiền nhiệm =[[Ahmad Shah Qajar]]
| title = [[Bệ hạ|Alâhazrat]] [[Homayoun|Homâyuni]] [[Quân chủ Iran|Šâhanšâh]]
⚫
| kế nhiệm =[[Mohammad Reza Pahlavi]]
⚫
| image = Reza Shah portrait 1940 2.jpg
⚫
| phối ngẫu =Maryam Khanum<br>[[Tadj ol-Molouk]]<br>Turan (Qamar al Molk) Amir<br>Soleimani<br>Esmat Dowlatshahi
| image_size = 230px
| con cái =[[Fatemeh Pahlavi|Fatemeh]], [[Shams Pahlavi|Shams]], [[Mohammad Reza Pahlavi|Mohammad Reza]], [[Ashraf Pahlavi|Ashraf]], [[Ali Reza Pahlavi I|Ali Reza]], [[Gholam Reza Pahlavi]]...
| caption =
⚫
| hoàng tộc =[[Nhà Pahlavi]]
| succession = [[Danh sách vua Ba Tư|Shah của Iran]]
| cha =Abbas Ali
⚫
| reign = [[15 tháng 12]] năm [[1925]] –<br />[[16 tháng 9]] năm [[1941]]
⚫
| mẹ =Noush-Afarin
| coronation = [[25 tháng 4]] năm [[1926]]<ref>{{cite book|last=Rahnema|first=Ali|date=2011|title=Superstition as Ideology in Iranian Politics: From Majlesi to Ahmadinejad|publisher=Cambridge University Press|page=115|isbn=9781139495622}}</ref>
⚫
| sinh =[[15 tháng 3]] năm [[1878]]
⚫
| predecessor = [[Ahmad Shah Qajar]]
⚫
| nơi sinh =[[Alasht]], [[Savad Kooh]], [[Mazandaran]]
⚫
| successor = [[Mohammad Reza Pahlavi]]
⚫
| mất =[[26 tháng 7]] năm [[1944]]
| regent = {{List collapsed|title=''Xem danh sách''||[[Mohammad-Ali Foroughi]]|[[Mostowfi ol-Mamalek|Hassan Mostowfi]]|[[Mehdi Qoli Hedayat]]|Mohammad-Ali Foroughi|[[Mahmoud Jam]]|[[Ahmad Matin-Daftari]]|[[Ali Mansur]]}}
⚫
| nơi mất =[[Johannesburg]], [[Cộng hòa Nam Phi|Nam Phi]]
| reg-type = {{nowrap|[[Danh sách Thủ tướng Iran|Thủ tướng]]}}
| nơi an táng=[[Lăng Reza Shah]] ở [[Ray]], [[Tehran]] ([[Iran]])

| succession1 = [[Thủ tướng Iran|Thủ tướng thứ 20 của Iran]]
| reign1 = [[28 tháng 10]] năm [[1923]] –<br />[[1 tháng 11]] năm [[1925]]
| reign-type1 = Nhiệm kỳ
| predecessor1 = [[Hassan Pirnia]]
| successor1 = [[Mohammad-Ali Foroughi]]
| reg-type1 = Shah
| regent1 = [[Ahmad Shah Qajar]]

| succession2 = [[Bộ Quốc phòng và Hậu cần Quân sự (Iran)|Bộ trưởng Chiến tranh]]
| reign2 = [[24 tháng 4]] năm [[1921]] –<br />[[1 tháng 11]] năm [[1925]]
| reign-type2 = Nhiệm kỳ
| predecessor2 = Masoud Kayhan
| successor2 = [[Amir Abdollah Tahmasebi]]
| reg-type2 = Shah
| regent2 = [[Ahmad Shah Qajar]]

| full name = ''Reza Pahlavi''<br />{{lang-fa|رضا پهلوی}}
⚫
| spouse = Maryam Khanum<br />[[Tadj ol-Molouk]] <small>(queen consort)</small><br />Qamar ol-Molouk<br />[[Esmat Dowlatshahi|Esmat ol-Molouk]]
| issue = [[Hamdamsaltaneh Pahlavi|Công chúa Hamdamsaltaneh]]<br />[[Shams Pahlavi|Công chúa Shams]]<br />[[Mohammad Reza Pahlavi|Mohammad Reza Shah]]<br />[[Ashraf Pahlavi|Công chúa Ashraf]]<br />[[Ali Reza Pahlavi I|Hoàng tử Ali Reza]]<br />[[Gholam Reza Pahlavi|Hoàng tử Gholam Reza]]<br />[[Abdul Reza Pahlavi|Hoàng tử Abdul Reza]]<br />Hoàng tử Ahmad Reza<br />Hoàng tử Mahmoud Reza<br />[[Fatimeh Pahlavi|Công chúa Fatimeh]]<br />[[Hamid Reza Pahlavi|Hoàng tử Hamid Reza]]
⚫
| house = [[Nhà Pahlavi]]
| father = Abbas-Ali
⚫
| mother = Noush-Afarin
⚫
| birth_date = [[15 tháng 3]] năm [[1878]]
⚫
| birth_place = [[Alasht]], [[Savad Kooh]], [[Tỉnh Mazandaran|Mazandaran]], [[Qajar Iran|Ba Tư]]
⚫
| death_date = [[26 tháng 7]] năm [[1944]]
⚫
| death_place = [[Johannesburg]], [[Liên minh Nam Phi|Nam Phi]]
| burial_place = [[7 tháng 5]] năm [[1950]]<br>[[Reza Shah's mausoleum]], [[Shah-Abdol-Azim shrine]], [[Rey, Iran|Rey]]
| religion = Không có ([[Vô thần]])<ref>Milani, Abbas ''The Shah'', London: Macmillan 2011 pages 22-23.</ref>{{verification failed|date=February 2020}}
{{Infobox politician|embed=yes
| branch = [[Lữ đoàn Cossack Ba Tư]]
| serviceyears = 1894–1921
| rank = [[Chuẩn tướng]]
| commands =
| signature = Reza Khan signature.svg
}}
}}
}}
'''Rezā Shāh''', cũng là '''Rezā Shāh Pahlavi''', (15 tháng 3 năm 1878 - 26 tháng 7 năm 1944), là vua [[Iran]] từ ngày 12 tháng 5 năm 1925 tới khi phải thoái vị trong [[cuộc xâm chiếm Iran của Anh-Liên Xô]] vào ngày 16 tháng 9 năm 1941. Reza lật đổ vị quốc vương cuối cùng của [[nhà Qajar]], [[Ahmad Shah Qajar]], và sáng lập ra [[nhà Pahlavi]]. Ông thành lập một [[độc tài|chính phủ độc tài]] và ủng hộ [[chủ nghĩa dân tộc]], [[chủ nghĩa quân phiệt|quân phiệt]], [[chủ nghĩa thế tục|thế tục]] và [[chủ nghĩa chống cộng]] với [[quyền kiểm duyệt]] nghiêm khắc và [[tuyên truyền quốc gia]].
'''Rezā Shāh''', cũng là '''Rezā Shāh Pahlavi''', (15 tháng 3 năm 1878 - 26 tháng 7 năm 1944), là vua [[Iran]] từ ngày 12 tháng 5 năm 1925 tới khi phải thoái vị trong [[cuộc xâm chiếm Iran của Anh-Liên Xô]] vào ngày 16 tháng 9 năm 1941. Reza lật đổ vị quốc vương cuối cùng của [[nhà Qajar]], [[Ahmad Shah Qajar]], và sáng lập ra [[nhà Pahlavi]]. Ông thành lập một [[độc tài|chính phủ độc tài]] và ủng hộ [[chủ nghĩa dân tộc]], [[chủ nghĩa quân phiệt|quân phiệt]], [[chủ nghĩa thế tục|thế tục]] và [[chủ nghĩa chống cộng]] với [[quyền kiểm duyệt]] nghiêm khắc và [[tuyên truyền quốc gia]].

Phiên bản lúc 11:11, ngày 21 tháng 2 năm 2020

"Reza Khan" đổi hướng tới đây. Đối với các định nghĩa khác, xem Reza Khan (định hướng).
"Shah Reza" đổi hướng tới đây. Đối với các định nghĩa khác, xem Shah Reza (định hướng).
Đừng nhầm lẫn với Shah Mohammad Reza Pahlavi, con trai, hoặc Reza Pahlavi, Thái tử Iran, cháu trai.
Reza Pahlavi
Alâhazrat Homâyuni Šâhanšâh
Shah của Iran
Tại vị15 tháng 12 năm 1925 –
16 tháng 9 năm 1941
Đăng quang25 tháng 4 năm 1926[1]
Thủ tướng
Tiền nhiệmAhmad Shah Qajar
Kế nhiệmMohammad Reza Pahlavi
Thủ tướng thứ 20 của Iran
Nhiệm kỳ28 tháng 10 năm 1923 –
1 tháng 11 năm 1925
ShahAhmad Shah Qajar
Tiền nhiệmHassan Pirnia
Kế nhiệmMohammad-Ali Foroughi
Bộ trưởng Chiến tranh
Nhiệm kỳ24 tháng 4 năm 1921 –
1 tháng 11 năm 1925
Tiền nhiệmMasoud Kayhan
Kế nhiệmAmir Abdollah Tahmasebi
ShahAhmad Shah Qajar
Thông tin chung
Sinh15 tháng 3 năm 1878
Alasht, Savad Kooh, Mazandaran, Ba Tư
Mất26 tháng 7 năm 1944
Johannesburg, Nam Phi
An táng7 tháng 5 năm 1950
Reza Shah's mausoleum, Shah-Abdol-Azim shrine, Rey
Phối ngẫuMaryam Khanum
Tadj ol-Molouk (queen consort)
Qamar ol-Molouk
Esmat ol-Molouk
Hậu duệCông chúa Hamdamsaltaneh
Công chúa Shams
Mohammad Reza Shah
Công chúa Ashraf
Hoàng tử Ali Reza
Hoàng tử Gholam Reza
Hoàng tử Abdul Reza
Hoàng tử Ahmad Reza
Hoàng tử Mahmoud Reza
Công chúa Fatimeh
Hoàng tử Hamid Reza
Tên đầy đủ
Reza Pahlavi
tiếng Ba Tư: رضا پهلوی‎
Hoàng tộcNhà Pahlavi
Thân phụAbbas-Ali
Thân mẫuNoush-Afarin
Tôn giáoKhông có (Vô thần)[2]Bản mẫu:Verification failed
Chữ ký
Phục vụ trong quân đội
Phục vụLữ đoàn Cossack Ba Tư
Năm tại ngũ1894–1921
Cấp bậcChuẩn tướng

Rezā Shāh, cũng là Rezā Shāh Pahlavi, (15 tháng 3 năm 1878 - 26 tháng 7 năm 1944), là vua Iran từ ngày 12 tháng 5 năm 1925 tới khi phải thoái vị trong cuộc xâm chiếm Iran của Anh-Liên Xô vào ngày 16 tháng 9 năm 1941. Reza lật đổ vị quốc vương cuối cùng của nhà Qajar, Ahmad Shah Qajar, và sáng lập ra nhà Pahlavi. Ông thành lập một chính phủ độc tài và ủng hộ chủ nghĩa dân tộc, quân phiệt, thế tục và chủ nghĩa chống cộng với quyền kiểm duyệt nghiêm khắc và tuyên truyền quốc gia.

Cũng giống như Mustafa Kemal Atatürk ở Thổ Nhĩ Kỳ, Reza Shah hiện đại hoá xã hội Iran. Ông thành lập các cơ quan chính phủ Iran và lực lượng cảnh sát.[3]

Lên ngôi

Năm 1923, Reza Khan được chỉ định làm thủ tướng Ba Tư. Sau đó, vua Ahmad Shah đi sang Pháp. Hành động này đã khiến ông mất ngôi về tay Reza Khan vào 2 năm sau đó.

Năm 1925, Reza Khan lên ngôi quốc vương Reza Shah, sáng lập ra triều đại Pahlavi. Reza Shah ra sức canh tân đất nước, thay đổi phong tục, kinh tế và cải tổ lại chính quyền.

Đàn ông được diện đồ kiểu Tây phương, đội mũ thay vì khăn xếp và áo rộng thùng thình. Phụ nữ thì không cần phải chùm chador kín mít từ đầu đến chân nữa. Tuổi kết hôn được nâng từ 9 lên 15. Đàn ông phải cho người vợ tương lai biết là mình đã có vợ chưa và có bao nhiêu vợ rồi. Luật đạo Hồi cho đàn ông được có 4 vợ, miễn là phải đối xử với họ như nhau. Do vậy, hàng giáo sĩ đạo Hồi đã mất đi nhiều tài sản và ảnh hưởng.

Quốc vương Reza Shah cũng cho thành lập ngân hàng Ba Tư thay cho ngân hàng của Anh quốc và Nga. Ông cũng cho xây dựng đường sắt đầu tiên ở Ba Tư. Đồng thời, nhà vua cho xây dựng các nhà máy: xi măng, đường, dệt và thành lập đại học đầu tiên của Ba Tư, trường đại học Tehran. Reza Shah được quân đội ủng hộ cho nên ông không quan tâm tới quốc hội, mọi chính sách đều do chính ông quyết định. Ông còn cố gắng thu phục các bộ lạc du mục về với chính phủ. Từ năm 1935, ông đổi quốc hiệu Ba Tư thành Iran. Reza Shah đặc biệt muốn đề cao đế quốc Ba Tư tiền Hồi giáo.

Năm 1939, Đại chiến thế giới II bùng nổ. Iran nghiêng về phe Đức quốc xã. Vì thế Liên Xô và Anh đã chiếm đóng Iran vào năm 1941. Reza phải thoái vị, ông sống lưu vong tại Nam Phi và băng hà 3 năm sau đó.

Xem thêm

Chú thích

  1. ^ Rahnema, Ali (2011). Superstition as Ideology in Iranian Politics: From Majlesi to Ahmadinejad. Cambridge University Press. tr. 115. ISBN 9781139495622.
  2. ^ Milani, Abbas The Shah, London: Macmillan 2011 pages 22-23.
  3. ^ Reza Shah Pahlavi

Liên kết ngoài

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Reza_Shah&oldid=58822184”