Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Karim Khan”
Không có tóm lược sửa đổi |
Dịch vài chỗ để sót |
||
Dòng 1: | Dòng 1: | ||
[[Hình:Karim-Khan.jpg|thumb|Karim Khan Zand]] |
[[Hình:Karim-Khan.jpg|thumb|Karim Khan Zand]] |
||
'''Mohammad Karim Khan Zand''', (khoảng [[1705]]- [[1779]]), cũng được gọi là Karim Khan Đại đế (Bozorg), là một nhà lãnh đạo |
'''Mohammad Karim Khan Zand''', (khoảng [[1705]]- [[1779]]), cũng được gọi là Karim Khan Đại đế (Bozorg), là một nhà lãnh đạo nắm quyền hành trên thực tế ([[de facto]]) của [[Iran]] từ năm [[1760]] tới [[1779]]. Ông là người sáng lập ra [[nhà Zand]]. Ông không lấy danh hiệu "[[shah]]" hay quốc vương mà ông dùng hiệu ''Vakil ar-Ra'aayaa'' (''Người đại diện của các thần dân''). |
||
Karim Khan từng là một trong những vị tướng của [[Nader Shah Afshar]]. Sau khi Nader Shah bị sát hại năm [[1747]], xứ Ba Tư rơi vào một cuộc nội chiến. Trong thời gian đó, Karim Khan, [[Abdolfath Khan]] và [[Ali Mardan Khan]] đã hoàn thành một cuộc thỏa thuận phân chia đất nước cho nhau và trao ngai vàng cho [[Ismail III]], một quân vương thơ ấu. Dù vậy, liên minh này tan rã sau khi Ali Mardan Khan chiếm [[Isfahan]] rồi giết chết Abdolfath Khan. Sau đó, Karim Khan giết hại Ali Mardan Khan và dành được quyền uy trên toàn cõi Iran trừ [[Khorasan]], dưới quyền của [[Shah Rukh của Ba Tư|Shah Rukh]], cháu nội của Nader Shah. Tuy nhiên, ông không hề xưng làm '''Shah'', mà lại thích lấy hiệu là ''Vakil ar-Ra'aayaa'' (''Advocate of the People''). |
Karim Khan từng là một trong những vị tướng của [[Nader Shah Afshar]]. Sau khi Nader Shah bị sát hại năm [[1747]], xứ Ba Tư rơi vào một cuộc nội chiến. Trong thời gian đó, Karim Khan, [[Abdolfath Khan]] và [[Ali Mardan Khan]] đã hoàn thành một cuộc thỏa thuận phân chia đất nước cho nhau và trao ngai vàng cho [[Ismail III]], một quân vương thơ ấu. Dù vậy, liên minh này tan rã sau khi Ali Mardan Khan chiếm [[Isfahan]] rồi giết chết Abdolfath Khan. Sau đó, Karim Khan giết hại Ali Mardan Khan và dành được quyền uy trên toàn cõi Iran trừ [[Khorasan]], dưới quyền của [[Shah Rukh của Ba Tư|Shah Rukh]], cháu nội của Nader Shah. Tuy nhiên, ông không hề xưng làm '''Shah'', mà lại thích lấy hiệu là ''Vakil ar-Ra'aayaa'' (''Advocate of the People''). |
Phiên bản lúc 04:26, ngày 27 tháng 12 năm 2008
Mohammad Karim Khan Zand, (khoảng 1705- 1779), cũng được gọi là Karim Khan Đại đế (Bozorg), là một nhà lãnh đạo nắm quyền hành trên thực tế (de facto) của Iran từ năm 1760 tới 1779. Ông là người sáng lập ra nhà Zand. Ông không lấy danh hiệu "shah" hay quốc vương mà ông dùng hiệu Vakil ar-Ra'aayaa (Người đại diện của các thần dân).
Karim Khan từng là một trong những vị tướng của Nader Shah Afshar. Sau khi Nader Shah bị sát hại năm 1747, xứ Ba Tư rơi vào một cuộc nội chiến. Trong thời gian đó, Karim Khan, Abdolfath Khan và Ali Mardan Khan đã hoàn thành một cuộc thỏa thuận phân chia đất nước cho nhau và trao ngai vàng cho Ismail III, một quân vương thơ ấu. Dù vậy, liên minh này tan rã sau khi Ali Mardan Khan chiếm Isfahan rồi giết chết Abdolfath Khan. Sau đó, Karim Khan giết hại Ali Mardan Khan và dành được quyền uy trên toàn cõi Iran trừ Khorasan, dưới quyền của Shah Rukh, cháu nội của Nader Shah. Tuy nhiên, ông không hề xưng làm 'Shah, mà lại thích lấy hiệu là Vakil ar-Ra'aayaa (Advocate of the People).
Trong thời gian Karim Khan trị vì, Persia recovered from the devestation of 40 năm chiến tranh, providing the ravaged country with a renewed sense of tranquility, security, and prosperity. Dưới triều ông, quan hệ ngoại giao với Anh được lập lại, và ông cho phép East India Company to have a trading post ở miền nam nước Iran. Ông chọn Shiraz làm thủ đô và ordered the constructions of several architectural projects there. Sau khi Karim Khan băng hà, civil war broke out once more, and none of his descendants were able to rule the country as effectively as he had. Người cuối cùng trong số những người thừa kế của Karim Khan, Lotf Ali Khan, đã bị Agha Mohammad Khan giết hại, và nhà Qajar được thành lập.
Ngày nay, ông có được reputation như một trong những nhà lãnh đạo công bằng trong lịch sử Iran. Sự thịnh vượng của tales and anecdotes portray Karim Khan như một nhà quân vương có lòng trắc ẩn, genuinely concerned with the welfare của các subject của ông.
Pars Museum of Shiraz là nơi yên nghỉ của Karim Khan.