Xem mã nguồn của USS Nautilus (SSN-571)

{{Use dmy dates|date=January 2020}}
{|{{Infobox ship begin}}
{{Infobox ship image
|Ship image=[[Tập tin:Nautilus (SSN 571) Groton CT 2002 May 08.jpg|border|300px]]
|Ship caption=Tàu ngầm USS ''Nautilus'' sau khi nghỉ hưu đang quay trở về cảng nhà ngày 8/5/2002
}}
{{Infobox ship career
|Hide header=
|Ship country=Hoa Kỳ
|Ship flag={{shipboxflag|US|naval}}
|Ship name=USS ''Nautilus''
|Ship namesake=Tàu ngầm "[[Nautilus (tàu ngầm)|Nautilus]]" của Captain Nemo 
|Ship ordered=
|Ship awarded=ngày 2 tháng 8 năm 1951
|Ship builder=[[General Dynamics]]
|Ship original cost=
|Ship yard number=
|Ship way number=
|Ship laid down=14/6/1952
|Ship launched=21/1/1954
|Ship sponsor=[[Mamie Eisenhower]] ([[Đệ Nhất Phu nhân Hoa Kỳ]])
|Ship christened=
|Ship completed=22/4/1955
|Ship acquired=
|Ship commissioned=30/9/1954
|Ship recommissioned=
|Ship decommissioned=3/3/1980
|Ship maiden voyage=
|Ship in service=
|Ship out of service=
|Ship renamed=
|Ship reclassified=
|Ship refit=
|Ship struck=3/3/1980
|Ship reinstated=
|Ship homeport=
|Ship identification=
|Ship motto=
|Ship nickname=
|Ship honours=
|Ship honors=
|Ship captured=
|Ship fate=
|Ship status= Bảo tàng tàu ngầm
|Ship notes=
|Ship badge=}}
{{Infobox ship characteristics
|Hide header=
|Header caption=
|Ship class=
|Ship type=[[Tàu ngầm hạt nhân]]
|Ship tonnage=
|Ship displacement=*3.533 tấn khi nổi
* 4.092 tấn khi lặn<ref name = DANFS />
|Ship tons burthen=
|Ship length={{convert|320|ft|abbr=on}}
|Ship beam={{convert|28|ft|abbr=on}}
|Ship height=
|Ship draught=
|Ship draft={{convert|26|ft|abbr=on}}
|Ship depth=
|Ship hold depth=
|Ship decks=
|Ship deck clearance=
|Ship ramps=
|Ship ice class=
|Ship power = {{convert|13400|hp|kW|abbr=on}}<ref>{{chú thích sách | title =Cold War submarines: the design and construction of US and Soviet submarines | year =2004 | url =https://archive.org/details/coldwarsubmarine0000polm |first1=Norman |last1=Polmar |first2=Kenneth J |last2 = Moore |publisher=Brassey's}}</ref>
|Ship propulsion=Lò phản ứng STR ([[S2W reactor|S2W]]), turbine hơi nước, dẫn động hai trục chân vịt.
|Ship sail plan=
|Ship speed={{convert|23|kn|abbr=on}}<ref>{{chú thích sách |title=US Nuclear Submarines: The Fast Attack |first1= Jim |last1= Christley |first2 = Tony | last2 =Bryan |publisher= Osprey}}</ref>
|Ship range=
|Ship endurance=
|Ship test depth=
|Ship boats=
|Ship capacity=
|Ship troops=
|Ship complement=13 sĩ quan, 92 thủy thủ
|Ship crew=
|Ship time to activate=
|Ship sensors=
|Ship EW=
|Ship armament=6 torpedo tubes
|Ship armour=
|Ship armor=
|Ship notes=}}
{{Infobox NRHP
|embed=yes
|name=''U.S.S. Nautilus'' (Tàu ngầm hạt nhân)
|nrhp_type=nhl
|image=USS Nautilus SSN571.JPG
|image_size=300
|caption=USS ''Nautilus'' tại [[Submarine Force Library and Museum]]
|location=[[Groton, Connecticut]]
|locmapin=Connecticut
|map_width=300
|area=
|built=1952-1955, (biên chế năm 1954)
|architect=[[General Dynamics Corporation]]
|architecture=
|designated_nrhp_type= 20/5/1982<ref name = "nhlsum">{{chú thích web | url = http://tps.cr.nps.gov/nhl/detail.cfm?ResourceId=1810&ResourceType=Structure |title= Nautilus (Nuclear Submarine) |access-date =ngày 3 tháng 10 năm 2007 |work=National Historic Landmark summary listing |publisher = [[National Park Service]]}}</ref>
|added=16/5/1979<ref name="nris">{{NRISref |2007a}}</ref>
|refnum=79002653
}}
|}

'''USS ''Nautilus'' (SSN-571)''' là tàu ngầm năng lượng hạt nhân đầu tiên đi vào hoạt động trên thế giới, và là tàu ngầm hạt nhân đầu tiên thực hiện hải trình tới Bắc Cực trong trạng thái lặn trên toàn bộ hải trình vào ngày 3/8/1958. Sĩ quan đầu tiên chỉ huy tàu là [[Eugene Parks Wilkinson|Eugene Parks "Dennis" Wilkinson]], được biết đến như là người đã đặt ra các quy tắc cho tàu ngầm hạt nhân Mỹ hiện nay.<ref>Winters, Ann (ngày 28 tháng 3 năm 2017). "Underway on Nuclear Power" -- The Man Behind the Words: Eugene P. "Dennis" Wilkinson, Vice Admiral USN. The American Nuclear Society.</ref>

Được đặt cùng tên với [[Nautilus (tàu ngầm)|tàu ngầm Nautilus]] của thuyền trưởng Nemo trong tiểu thuyết giả tưởng ''[[Hai vạn dạm dưới đáy biển]]'' của nhà văn [[Jules Verne]]<ref name="20,000 Leagues Under the Seas">{{cite wikisource |last=Verne |first=Jules |translator=Frederick Paul Walter |title=20,000 Leagues Under the Seas |wslink=20,000 Leagues Under the Seas (Walter)|origyear=1870 |noicon=yes}}</ref> và tàu ngầm {{USS|Nautilus|SS-168}} của Hải quân Mỹ phục vụ trong [[chiến tranh thế giới 2]],<ref>{{chú thích web|title=Nautilus III (SS-168)|url=http://public1.nhhcaws.local/content/history/nhhc/research/histories/ship-histories/danfs/n/nautilus-ss-168-iii.html|access-date=ngày 17 tháng 1 năm 2021|website=public1.nhhcaws.local|language=en-US}}{{Liên kết hỏng|date=2022-12-21 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>, tàu ngầm hạt nhân ''Nautilus'' được lên kế hoạch chế tạo vào năm 1951. Việc chế tạo tàu ngầm bắt đầu từ năm 1952, và hạ thủy vào tháng 1/1954, có sự tham gia của [[Mamie Eisenhower]], [[Đệ Nhất Phu nhân Hoa Kỳ]], vợ của Tổng thống Mỹ [[Dwight D. Eisenhower]]; nó đi vào hoạt động trong biên chế của [[Hải quân Mỹ]] vào tháng 9 năm sau. Nautilus được chuyển giao cho Hải quân Mỹ vào năm 1955.

Nhờ có động cơ hoạt động bằng năng lượng hạt nhân, tàu ngầm USS Nautilus có khả năng lặn lâu hơn các tàu ngầm diesel-điện, nó đã phá nhiều kỷ lục ngay trong những năm đầu đưa vào hoạt động và đã thực hiện nhiều chuyến hải trình xa hơn giới hạn mà bất kỳ tàu ngầm nào trước đó có thể thực hiện được. Tuy nhiên, quá trình vận hành cho thấy nó vẫn còn nhiều hạn chế trong thiết kế và cấu trúc. Những hạn chế này đã được giải quyết dần trong những lớp tàu ngầm được chế tạo sau đó.

''Nautilus'' được loại biên vào năm 1980 và được chỉ định là [[Danh lam Lịch sử Quốc gia Hoa Kỳ|Di tích lịch sử cấp quốc gia]] vào năm 1982. Tàu đóng vai trò như một con tàu bảo tàng tại [[Submarine Force Library and Museum]], [[Groton, Connecticut]], tại đây nó đã đón tiếp khoảng 250.000 khách viếng thăm hàng năm.

==Kế hoạch đóng tàu ngầm Nautilus==
[[Tập tin:Hyman Rickover inspecting USS Nautilus.jpg|thumb|Đô đốc [[Hyman G. Rickover]] trên boong tàu ngầm ''Nautilus'']]
[[Tập tin:nautiluscore.jpg|thumb|upright|left|Hạ thủy tàu ngầm ''Nautilus'']]

Công việc thiết kế chiếc tàu ngầm hạt nhân đầu tiên của Hải quân Mỹ đã được bắt đầu vào tháng 3/1950 trong dự án [[Ship Characteristics Board|SCB 64]].<ref>Friedman, Submarines, pp 182</ref><ref>Hewlett & Duncan, Nuclear Navy, pp. 162</ref> Vào tháng 7/1951, [[Quốc hội Mỹ]] bật đèn xanh cho việc chế tạo tàu ngầm hạt nhân cho [[Hải quân Mỹ]], kế hoạch phát triển được giao cho Thuyền trưởng (về sau là Đô đốc) [[Hyman G. Rickover]], USN, người được coi là Cha đẻ của "hạm đội tàu hạt nhân Hải quân Mỹ"<ref>{{chú thích web
|url=http://www.history.navy.mil/bios/rickover.htm
|publisher=[[Naval History & Heritage Command]]
|title=Biography of Admiral Hyman G. Rickover
|access-date=ngày 6 tháng 9 năm 2012
|archive-date=2012-02-10
|archive-url=https://web.archive.org/web/20120210172002/http://www.history.navy.mil/bios/rickover.htm
|url-status=dead
}}</ref> 12/12/1951, [[United States Department of the Navy|US Department of the Navy]] thông báo đặt tên cho tàu ngầm là ''Nautilus'', khiến nó trở thành chiếc tàu ngầm thứ 4 của Hải quân Mỹ được đặt tên là Nautilus. Chiếc tàu sẽ mang số hiệu khung SSN-571.<ref name = DANFS>{{chú thích web |url=http://www.history.navy.mil/research/histories/ship-histories/danfs/n/nautilus-ssn-571-iv.html|title=Nautilus IV (SSN-571)|work=[[Dictionary of American Naval Fighting Ships]] |year=1970 |publisher=[[Naval History & Heritage Command]]}}</ref> Nó được thừa hưởng thành tựu trong chương trình nâng cấp [[Greater Underwater Propulsion Power Program|Greater Underwater Propulsion Power (GUPPY)]] của Hải quân Mỹ cho các tàu ngầm lớp Gato, Balao và Tench.

[[Tập tin:nautilus core.jpg|thumb|upright|left|Nguyên mẫu của lò phản ứng của ''Nautilus'' tại cơ sở S1W, Idaho]]

Tàu ngầm ''Nautilus'' được đặt [[Sống thuyền|lườn]] tại nhà máy đóng tàu của [[General Dynamics]] tại [[Groton, Connecticut]], bởi [[Harry S. Truman]] vào ngày 14/6/1952.<ref>{{cite video |year=1952 |title=Video: Atom Sub. President Officiates At Laying Of Keel, 1952/06/16 (1952) |url=https://archive.org/details/1952-06-16_Atom_Sub |publisher=Universal Newsreels}}</ref> Nó được đặt tên và hạ thủy ngày 21/1/1954, và được hạ thủy tại [[sông Thames]] (Conecticut), dưới sự bảo hộ của [[Mamie Eisenhower]]-phu nhân Tổng thống Mỹ [[Dwight D. Eisenhower]]. ''Nautilus'' được đưa vào biên chế vào ngày 30/9/1954, thuyền trưởng là [[Eugene P. Wilkinson]].<ref name = DANFS/>

''Nautilus'' sử dụng năng lượng lấy từ lò phản ứng nhiệt hạch (Submarine Thermal Reactor (STR), sau này còn gọi là [[S2W reactor]]), [[Lò phản ứng nước áp lực|áp lực nước]] được chế tạo riêng cho Hải quân Mỹ bởi [[Westinghouse Electric Corporation]]. [[Bettis Atomic Power Laboratory]], một phòng thí nghiệm của Westinghouse đảm nhận phát triển thiết kế lò phản ứng cơ bản sử dụng trên tàu ''Nautilus''.<ref>{{cite press release |url=http://www.ne.anl.gov/About/hn/news960121.shtml |title=Lab's early submarine reactor program paved the way for modern nuclear power plants |work=Argonne's Nuclear Science and Technology Legacy |date=ngày 21 tháng 1 năm 1996|publisher=Argonne National Laboratory |access-date =ngày 6 tháng 9 năm 2012}}</ref> Tàu ngầm năng lượng hạt nhân có lợi thế hơn so với tàu ngầm thông thường bởi vì nó không cần không khí, không phát thải, do vậy tàu ngầm năng lượng hạt nhân ở dưới nước trong thời gian dài mà không cần nổi lên như tàu ngầm diesel điện. Thiết kế này là cơ sở cho gần như tất cả các tàu ngầm và tàu nổi chạy bằng năng lượng hạt nhân của Hải quân Mỹ, và cũng được triển khai trên tàu ngầm của các nước khác. Phiên bản thử nghiệm của lò phản ứng (cho tàu ngầm ''Nautilus'') được chế tạo và thử nghiệm tại [[Phòng thí nghiệm Quốc gia Argonne]], Idaho vào năm 1953.<ref>[http://www.ne.anl.gov/About/hn/news960121.shtml Argonne National Laboratory News Release, ngày 21 tháng 1 năm 1996, retrieved ngày 31 tháng 12 năm 2014]</ref><ref>[http://www.ne.anl.gov/About/reactors/lwr3.shtml Reactors designed by Argonne National Laboratory, retrieved ngày 31 tháng 12 năm 2014]</ref>

=="Underway on nuclear power"==
Sau khi được đưa vào biên chế, ''Nautilus'' vẫn còn ở cảng nhà để tiếp tục thử nghiệm. Ngày 10/5, con tàu bắt đầu chuyến chay thử nghiệm trên biển, về phía nam. Con tàu đã ở trong trạng thái lặn trong suốt hành trình dài {{convert|1100|nmi|km smi|lk=on|sp=us}} từ [[Naval Submarine Base New London|New London]] đến [[San Juan, Puerto Rico]] trong chưa đầy 90 giờ đồng hồ. Vào thời điểm đó, đây là hành trình trong trạng thái lặn dài kỷ lục mà vẫn duy trì tốc độ tối đa (trong ít nhất 1 giờ đồng hồ) của tàu ngầm được ghi nhận.
[[Tập tin:SS-571-Nautilus-trials.gif|thumb|USS ''Nautilus'' trong chuyến hải trình đầu tiên, 20/1/1955]]

Từ năm 1955 đến năm 1957, tàu ngầm SSN-571 ''Nautilus'' tiếp tục được sử dụng để nghiên cứu các tác động của việc tăng tốc độ di chuyển khi lặn và độ bền. Những cải tiến trên tàu ngầm đã khiến những kỹ thuật chống tàu ngầm trong Thế chiến II hầu như trở nên lỗi thời. [[Radar]] và máy bay tuần tra chống ngầm, vốn tỏ ra rất hiệu quả trong chiến tranh, giờ đây đã tỏ ra không hiệu quả trước tàu ngầm có khả năng di chuyển nhanh và lặn trong thời gian dài dưới mặt nước.<ref>Friedman, Submarines, pp 109</ref>

Ngày 4/2/1957, tổng quãng đường di chuyển của tàu ngầm ''Nautilus'' đã đạt 60.000 dặm biển ({{convert|60000|nmi|disp=output only}}), giống như con tàu ngầm Nautilus trong tiểu thuyết của Jules Verne.<ref>{{chú thích web |url=http://www.history.navy.mil/research/histories/ship-histories/danfs/n/nautilus-ssn-571-iv.html|title=Nautilus IV (SSN-571) |publisher=[[Naval History & Heritage Command]] |work=[[Dictionary of American Naval Fighting Ships]] |quote=On ngày 4 tháng 2 năm 1957, ''Nautilus'' logged her 60,000th nautical mile to bring to reality the achievements of her fictitious namesake in Jules Verne's ''20,000 Leagues Under the Sea.'' |access-date =ngày 6 tháng 9 năm 2012}}</ref>

[[Tập tin:GWBridgeUSSNautilus.agr.jpg|thumb|''Nautilus'' đi qua cầu [[Cầu George Washington]] trong chuyến thăm [[New York Harbor]] vào năm 1956]]

Ngày 21/7, tàu ngầm ''Nautilus'' quay trở lại cảng nhà tại [[New London, Connecticut]], ngày 19/8 nó rời cảng để thực hiện chuyến hải trình đi dưới lớp băng ở Bắc Cực kéo dài {{convert|1200|nmi|km smi|sp=us}}. Sau đó, nó di chuyển tới Đông Đại Tây Dương để tham gia tập trận trong Operation Strikeback cùng với [[NATO]]và viếng thăm Pháp và Anh. Nautilus quay trở về New London vào ngày 28/10, được bảo dưỡng, và sau đó tiến hành các hoạt động ven biển cho đến mùa xuân.{{Citation_needed|date=August 2019}}

===Operation Sunshine===
Nhằm phản ứng với mối đe dọa của ICBM sau khi Liên Xô phóng thành công vệ tinh [[Sputnik]], Tổng thống Mỹ Eisenhower đã ra lệnh cho Hải quân Mỹ thực hiện nhiệm vụ cho tàu ngầm tuần tra qua Bắc Cực nhằm cụ thể hóa khả năng đáp trả Liên Xô bằng [[tên lửa đạn đạo phóng từ tàu ngầm]].<ref name= IceDiariesFactSheet>{{chú thích web | url = http://ct.arrl.org/IceDiariesFactSheet.pdf | title = Fact Sheet&nbsp;– USS Nautilus and Voyage to North Pole, August 1958 | last = Anderson | first = William R | access-date = ngày 6 tháng 9 năm 2012 | archive-date = 2012-03-30 | archive-url = https://web.archive.org/web/20120330182429/http://ct.arrl.org/IceDiariesFactSheet.pdf | url-status = dead }}</ref> Ngày 25/4/1958, tàu ngầm ''Nautilus'' di chuyển về bờ biển phía Tây, chỉ huy tàu là thuyền trưởng [[William Anderson (naval officer)|William R. Anderson]]. Sau khi dừng chân tại [[San Diego]], San Francisco, và [[Seattle]], ngày 9/6, USS Nautilus bắt đầu chuyến hải trình lịch sử-thực hiện chuyến thám hiểm dưới lớp băng Bắc Cực. Tên của chiến dịch này là "[[Operation Sunshine (USS Nautilus)|Operation Sunshine]]". Ngày 19/6, USS Nautilus đã đi vào vùng [[biển Chukchi]] nhưng không buộc phải quay lại do các tảng băng trôi trong vùng biển nông. Ngày 28/6, nó cập bến [[Trân Châu Cảng]] và đợi cho đến khi băng tan.{{Citation_needed|date=August 2019}}

Ngày 23/7, điều kiện băng đã tốt hơn, và USS Nautilus di chuyển lên phía Bắc.<ref>{{Chú thích web |url=http://www.submarinemuseum.org/nautilus/index.shtml |ngày truy cập=2021-07-28 |tựa đề=Submarine Force Museum, History of USS NAUTILUS (SSN 571) |archive-date=2016-06-19 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160619060331/http://www.submarinemuseum.org/nautilus/index.shtml |url-status=dead }}</ref> Nó di chuyển trong trạng thái lặn ở vùng biển Barrow Sea Valley vào ngày 1/8 và 3/8 23:15 [[Múi giờ miền Đông (Bắc Mỹ)|EDT]], khiến nó trở thành tàu ngầm đầu tiên đi tới Cực Bắc địa lý.<ref name="nautilus.org" /> USS Nautilus có khả năng định hướng ở các vĩ độ cao mà không cần nổi lên mặt nước nhờ có hệ thống dẫn đường quán tính N6A-1 của North American Aviation, là một phiên bản dùng trên tàu ngầm của máy tính dẫn đường N6A sử dụng trên tên lửa hành trình [[SM-64 Navaho]]. Hệ thống dẫn đường quán tính này được lắp đặt trên ''Nautilus'' và {{USS|Skate|SSN-578|2}} sau khi thử nghiệm trên tàu ngầm {{USS|Compass Island|AG-153|6}} vào năm 1957.<ref name="Autonetics INS">{{chú thích sách | url =https://books.google.com/books?id=1T0NbffwteoC&pg=PA71 |title = Steel Boats, Iron Men: History of the US Submarine Force | publisher = Turner |page=71 |isbn=978-1-56311-081-8 |year=1994 |access-date = ngày 6 tháng 9 năm 2012}}</ref> Từ Bắc Cực, USS Nautilus tiếp tục di chuyển quãng đường {{convert|1590|nmi|sp=us}} bên dưới lớp băng trong 96 giờ đồng hồ, nổi lên mặt nước tại khu vực Đông Bắc của [[Greenland]]. Qua đó nó đã thực hiện thành công chuyến thám hiểm đầu tiên dưới lớp băng Bắc Cực, và cũng là tàu ngầm đầu tiên thực hiện được điều này. Các chi tiết dữ liệu khoa học trong hải trình của con tàu được lên kế hoạch từ trước đó bởi [[Naval Electronics Laboratory]] bao gồm cả Tiến sĩ [[Waldo Lyon]], người cũng ở trên tàu cùng với thủy thủ đoàn, đóng vai trò cố vấn.<ref>{{chú thích sách |title= Under Ice: Waldo Lyon and the Development of the Arctic Submarine |url= https://archive.org/details/undericewaldolyo0000lear |first= William M. |last= Leary |location= College Station, TX |publisher= Texas A&M University Press |year= 1999 }}</ref>

[[Tập tin:Nautilus 90N Record.png|thumb|Bản báo cáo của hoa tiêu ghi vị trí của tàu ngầm ''Nautilus'', 90°Bắc, 19:15U, ngày 3/8/1958, khoảng cách tới Bắc cực bằng zero (0).]]

Việc điều hướng bên dưới lớp băng bắc cực rất khó khăn. Ở vĩ độ trên 85° Bắc, cả la bàn từ và la bàn con quay hồi chuyển đều trở nên không chính xác. Một la bàn con quay hồi chuyển đặc biệt được thiết kế bởi [[Sperry Rand]] đã được lắp đặt ngay trước khi con tàu thực hiện chuyến đi tới Bắc Cực. Có nguy cơ tàu ngầm bị mất phương hướng bên dưới lớp băng và thủy thủ đoàn sẽ phải chơi trò "cò quay kinh độ". Thuyền trưởng Anderson đã cân nhắc tới sử dụng ngư lôi để thổi tung lớp băng, tạo một lỗ cho tàu nổi lên khi cần thiết.<ref>{{chú thích sách |last=Konstam |first=Angus |title=Naval Miscellany |orig-year=2008 |date=May 2010 |publisher=Oxprey |isbn=978-1846039898 |url-access=registration |url=https://archive.org/details/navalmiscellany0000kons }}</ref>

Phần khó khăn nhất của cuộc hành trình là ở [[eo biển Bering]]. Băng kéo dài tới {{convert|60|ft|m}} bên dưới mặt nước biển. Trong lần vượt qua eo biển Bering lần đầu tiên, con tàu đã không thể vượt qua do không đủ chỗ trống giữa băng và đáy biển. Ở lần thứ hai, tàu đã vượt qua thành công eo biển Bering, con tàu đã vượt qua eo biển qua một kênh dẫn ngầm gần Alaska (đây không phải là lựa chọn tối ưu, do tàu ngầm muốn tránh khỏi việc bị phát hiện).{{Citation_needed|date=August 2019}}

Chuyến hải trình bên dưới lớp băng của một tàu ngầm hạt nhân là một thành công lớn của Mỹ vì Liên Xô khi đó đã phóng thành công Sputnik, nhưng Liên Xô chưa phát triển thành công tàu ngầm hạt nhân có khả năng tương tự. Trong bài phát biểu về chuyến hải trình thành công của Nautilus, Tổng thống Mỹ đã cho rằng các tàu ngầm hạt nhân chở hàng có thể sử dụng tuyến đường qua Bắc cực làm tuyến vận chuyển thương mại.<ref>{{chú thích sách |last1=Anderson |first1=William R | author-link =William Anderson (naval officer) |last2=Blair |first2 = Clay |title=Nautilus 90 North |orig-year=1959 |date=May 1989 | publisher =McGraw-Hill |isbn= 0-8306-4005-3}}</ref>

Trong khi tàu ngầm ''Nautilus'' đang di chuyển về cảng nhà từ Greenland, một chiếc máy bay trực thăng đã làm cầu hàng không kết nối thuyền trưởng Anderson với Washington, D.C. Tại lễ kỷ niệm diễn ra tại Nhà trắng vào ngày 8/8, Tổng thống Eisenhower đã trao tặng cho ông [[Legion of Merit]] và tuyên bố thủy thủ đoàn tàu ngầm Nautilus sẽ được trao tặng [[Presidential Unit Citation (United States)|Presidential Unit Citation]].<ref>"Atomic Sub Crosses North Pole," ''Richmond Times-Dispatch'', Richmond, [[Virginia|VA]] (ngày 9 tháng 8 năm 1958).</ref>

===Lịch sử hoạt động=== 
[[Tập tin:USS Nautilus SSN-571 - 0857101.jpg|thumb|USS ''Nautilus'', {{circa|lk=no|1965}}]]
[[Tập tin:SSN571.svg|thumb|Cấu hình tàu ngầm USS ''Nautilus'' (SSN-571)]]
Ngay sau cuộc diễn tập cùng hạm đội vào đầu năm 1959, ''Nautilus'' cập bến Xưởng đóng tàu hải quân Portsmouth tại [[Kittery, Maine]], để tiến hành đại tu lần đầu tiên (28/5/1959 – 15/8/1960). Sau khi tiến hành đại tu là đợt huấn luyện và ngày 24/10, nó rời New London và lần đầu tiên gia nhập [[Hạm đội 6]] Hải quân Hoa Kỳ khu vực [[Địa Trung Hải]].

''Nautilus'' dành phần lớn thời gian hoạt động trong thành phần của Hạm đội tàu ngầm số 10 (Submarine Squadron 10) (SUBRON 10) đóng tại [[New London, Connecticut]].

''Nautilus'' chủ yếu hoạt động trên biển Đại Tây Dương, và tham gia nhiều cuộc tập trận để cải thiện khả năng chống tàu ngầm, tham gia tập trận cùng [[NATO]] và trong thời gian tháng 10 năm 1962 đã tham gia phong tỏa [[Cuba]]. Nó quay trở lại Xưởng đóng tàu hải quân Portsmouth để tiến hành đại tu lần thứ 2 vào ngày 17/1/1964.

Vào ngày 2 tháng 5 năm 1966, Nautilus quay trở lại cảng nhà của mình để tiếp tục hoạt động với Hạm đội Đại Tây Dương, cũng trong tháng 5, nó đã đánh dấu cột mốc di chuyển được tổng cộng 300.000 dặm biển ({{convert|300000|nmi|km mi|disp=output only}}). Năm tiếp theo nó tiến hành các hoạt động dưới quyền chỉ huy của [[ComSubLant]] và vào tháng 8 năm 1967, nó quay trở lại Portsmouth, lưu tại cảng trong vòng một năm. Trong một cuộc tập trận năm 1966, nó va chạm với [[tàu sân bay]] [[USS Essex (CV-9)]] vào ngày 10 tháng 11 khi đang lặn ở độ sâu cạn.<ref>{{chú thích web|url=http://www.submarinesailor.com/bbs2/forums/thread-view.asp?tid=3713&start=1|title=Viewing a thread}}</ref> Sau khi sửa chữa ở Portsmouth, nó tiến hành các cuộc tập trận ngoài khơi biển đông nam. Nó quay trở lại New London vào tháng 12 năm 1968 và hoạt động như một đơn vị của [[Submarine Squadron 10]] trong phần lớn thời gian hoạt động còn lại.{{Citation_needed|date=August 2019}}

Vào ngày 9 tháng 4 năm 1979, Nautilus khởi hành từ Groton, Connecticut trong chuyến hành trình cuối cùng dưới sự chỉ huy của Richard A. Riddell.<ref>{{chú thích web|last1=Doehring|first1=Thoralf|title=USS Nautilus (SSN 571)|url=http://www.navysite.de/ssn/ssn571.htm|website=navysite.de|access-date =ngày 23 tháng 2 năm 2017}}</ref> Nó tới Nhà máy đóng tàu hải quân đảo Mare ([[Mare Island Naval Shipyard]]) tại [[Vallejo, California]] vào ngày 26/5/1979 trong chuyến hải trình cuối cùng của mình. USS Nautilus bị loại biên vào ngày 3/3/1980.<ref name=ergnret>{{chú thích báo|url=https://news.google.com/newspapers?id=aQtWAAAAIBAJ&pg=6820%2C1031573 |work=Eugene Register-Guard |location=(Oregon) |agency=Associated Press |title=Navy retires Nautilus sub after 25 years |date=ngày 4 tháng 3 năm 1980 |page=7B}}</ref>

===Tiếng ồn===
Vào cuối thời gian phục vụ, thân và tháp chỉ huy của tàu ngầm ''Nautilus'' có độ rung đủ nhỏ khiến cho sonar không phát hiện được nó khi di chuyển ở tốc độ lớn hơn {{convert|4|kn}}.<ref>{{chú thích web
|url=http://www.ussnautilus.org/events/2004Nov17goldenyear/Riddell_lecture.shtml
|title=Riddell lecture 2004
|ngày truy cập=2021-07-28
|archive-date=2019-07-03
|archive-url=https://web.archive.org/web/20190703190926/http://www.ussnautilus.org/events/2004Nov17goldenyear/Riddell_lecture.shtml
|url-status=dead
}}</ref> Tiếng ồn từ các tàu ngầm thuộc các thế hệ khác nhau là điểm bất lợi của tàu ngầm, do nó dễ bị sonar phát hiện. Kinh nghiệm từ việc làm giảm tiếng ồn cho tàu ngầm đã được áp dụng cho các tàu ngầm hạt nhân sau này của Hải quân Mỹ.<ref>{{chú thích sách  |chapter-url=https://books.google.com/books?id=p8WkkBIeKR4C&q=noise+nautilus&pg=PT161  |author=Norman Polmar and Kenneth J. Moore |
title=Cold War Submarines. The Design and Construction of U.S. and Soviet Submarines. |
publisher=Potomac Books, 2004 |
chapter=Chapter 4 |date=ngày 14 tháng 5 năm 2014 |
isbn=978-1-57488-530-9}}</ref>

==Giải thưởng và huy chương==
{| style="margin:1em auto; text-align:center;"
|{{ribbon devices|number=0|type=service-star|ribbon=Puc-nautilus1.JPG|width=103}}
| 
|{{ribbon devices|number=0|type=service-star|ribbon=National Defense Service Medal ribbon.svg|width=103}}
|-
|[[Presidential Unit Citation (United States)|Presidential Unit Citation]]<br />with [[Operation Sunshine (USS Nautilus)|Operation Sunshine]] clasp 
|
|[[National Defense Service Medal|National Defense<br />Service Medal]]
|}

==Bảo tàng==
Nautilus hiện đóng vai trò là bảo tàng lịch sử tàu ngầm do Bộ Tư lệnh Di sản và Lịch sử Hải quân điều hành. Nautilus thu hút khoảng 250.000 du khách hàng năm viếng thăm Căn cứ Tàu ngầm Hải quân tại New London.

==Xem thêm==
* {{USS|Skate|SSN-578}} (tàu ngầm đầu tiên nổi lên tại Bắc Cực)

==Tham khảo==
=== Ghi chú ===
{{tham khảo}}

===Sources===
* {{chú thích sách |last=Friedman|first=Norman |author-link= |title=U.S. Submarines Since 1945: An Illustrated Design History |publisher=United States Naval Institute |year=1994|location=Annapolis, Maryland |url= |doi= |isbn=1-55750-260-9}}
* {{chú thích sách |last1=Hewlett|first1=Richard  |last2=Duncan|first2=Francis  |author-link= |title=Nuclear Navy 1946-1962 |publisher=University of Chicago Press |year=1974|location=Chicago, Illinois |url=https://archive.org/details/nuclearnavy194610000hewl|doi= |isbn=((0-226-32219-5))}}

==Link ngoài==
{{Commons category}}
* [http://www.ussnautilus.org US Navy Submarine Force Museum]: Official home of USS ''Nautilus''
* [http://www.ussnautilus.us ''Nautilus'' Alumni Association ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210118064124/http://www.ussnautilus.us/ |date=2021-01-18 }}: Information for former ''Nautilus'' crewmembers
* [http://www.williammaloney.com/Aviation/SubmarineUSSNautilus/index.htm USS ''Nautilus''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071118125139/http://www.williammaloney.com/Aviation/SubmarineUSSNautilus/index.htm |date=2007-11-18 }}: Photos on board the Nuclear Submarine USS ''Nautilus'' in Groton, CT
* {{hnsa|uss-nautilus-ssn-571}}: USS ''Nautilus''
* [http://eisenhower.archives.gov/research/online_documents/uss_nautilus.html Documents regarding the USS ''Nautilus'' (SSN-571)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150905095758/http://eisenhower.archives.gov/research/online_documents/uss_nautilus.html |date=2015-09-05 }}, Dwight D. Eisenhower Presidential Library
* {{Internet Archive film clip|id=1958-08-11_A-Sub_Epic|description=A-Sub Epic. ''Nautilus'' Pioneers North Pole Seaway, 1958/08/11 (1958))}}
* {{chú thích web | last= Reagle | first= Jason | title= The First ICEX: A Historical Journey of USS ''Nautilus'' (SSN-571) | url= http://www.navy.mil/navydata/cno/n87/usw/usw_summer_09/nautilus.html | date= Summer 2009 | work= Undersea Warfare | publisher= U.S. Navy | access-date = ngày 3 tháng 3 năm 2010 | url-status= dead | archive-url= https://web.archive.org/web/20100404075315/http://www.navy.mil/navydata/cno/n87/usw/usw_summer_09/nautilus.html | archive-date= ngày 4 tháng 4 năm 2010 | df= dmy-all }}
* [http://www.navsource.org/archives/08/08571.htm Photo gallery of USS ''Nautilus'' at NavSource.org]
* [https://web.archive.org/web/20150101040825/http://www.navsource.org/archives/08/08571a.htm Old NavSource USS ''Nautilus'' Photo gallery]
* {{DANFS|http://www.history.navy.mil/research/histories/ship-histories/danfs/n/nautilus-ssn-571-iv.html}}

{{National Register of Historic Places}}
{{US state ships}}
{{Polar exploration|state=collapsed}}
{{ColdwarUSSubmarines}}

{{Coord|41.387|N|72.088|W|display=title}}

{{DEFAULTSORT:Nautilus (Ssn-571)}}
[[Thể loại:Lịch sử hạt nhân Hoa Kỳ]]
[[Thể loại:Tàu ngầm của Hải quân Hoa Kỳ]]