Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ngữ tộc Mã Lai-Đa Đảo”

Malay-Polynesia
Phân bố; địa lý	Đông Nam Á & châu Đại dương
Phân loại ngôn ngữ học	Nam Đảo Đài Loan Nam Đảo ? Malay-Polynesia; ;
Ngôn ngữ nguyên thủy:	Tiền Malay-Polynesia
Ngôn ngữ con:	Batan; Philippine; Borneo (địa lý); Malay-Polynesia hạt nhân;
ISO 639-5:	poz
Glottolog:	mala1545
	Vùng phía đông ngôn ngữ Malay-Polynesia Philippine (không hiện: Yami ở Đài Loan) Borneo Sunda–Sulawesi (không hiện: Chamorro) Malay-Polynesia trung tâm Halmahera–Cenderawasih Nhóm ngôn ngữ châu Đại Đương cực tây
	; Các nhánh của Nhóm ngôn ngữ châu Đại Dương: Nhóm ngôn ngữ Quần đảo Admiralty và Yap St Matthias Nhóm ngôn ngữ Tây châu Đại Dương Temotu Đông Nam Solomon Southern Oceanic Micronesia Fiji–Polynesia Các ôvan đen ở rìa tây bắc của Micronesia là nhóm ngôn ngữ Sunda–Sulawesi, gọi là Palau và Chamorro. Các vòng tròn đen với chấm lục là ngoại biên của ngữ hệ Papua.

Duyệt lịch sử tương tác

← Thay đổi trước Thay đổi sau →

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào

Trực quanMã wiki

Nội tuyến

Phiên bản lúc 11:29, ngày 20 tháng 10 năm 2015

Ngữ tộc Malay-Polynesia hay ngữ tộc Mã Lai-Polynesia là một nhóm con của hệ ngôn ngữ Nam Đảo, với khoảng 385,5 triệu người sử dụng.

Các ngôn ngữ thuộc ngữ tộc Malay-Polynesia được nói bởi những người Austronesia ở các đảo khu vực Đông Nam Á và Thái Bình Dương, và một số lượng nhỏ hơn ở lục địa châu Á. Rìa địa lý về phía đông bắc là Campuchia, Lào, Việt Nam và phụ cận, cùng với bán đảo Mã Lai. Rìa phía bắc không vượt quá phía bắc của tỉnh Pattani nằm ở phía nam Thái Lan. Tiếng Malagasy được nói ở đảo Madagascar nằm ở ngoài khơi bờ biển phía đông của châu Phi ở Ấn Độ Dương.

Một phần của ngữ tộc này chịu ảnh hưởng mạnh của tiếng Phạn và đặc biệt là tiếng Ả Rập, do phía Tây của khu vực đã từng là một thành trì của Phật giáo, Ấn Độ giáo, và từ thế kỷ thứ 10 là Hồi giáo.

Hai đặc trưng hình thái của ngữ tộc Malay-Polynesia là hệ thống phụ tố hóa và láy âm (lặp lại toàn bộ hay một phần của một từ, chẳng hạn như wiki-wiki để tạo ra các từ mới. Giống như các ngôn ngữ Nam Đảo khác, chúng có các kho âm vị nhỏ; vì thế một văn bản có ít âm nhưng thường xuyên lặp lại. Phần lớn các ngôn ngữ trong ngữ tộc cũng thiếu các cụm phụ âm (tương tự như [str] trong tiếng Anh). Phần lớn cũng chỉ có một tập hợp nhỏ các nguyên âm, với 5 là phổ biến.

Các ngôn ngữ

Các ngôn ngữ Philippine được nói bởi khoảng 100 triệu người, bao gồm tiếng Tagalog (tiếng Philippines), tiếng Cebuano, tiếng Ilokano, tiếng Hiligaynon, tiếng Trung Bikol, tiếng Waray-Waray, và tiếng Kapampangan, mỗi thứ tiếng có ít nhất ba triệu người nói.

Được sử dụng rộng rãi nhất trong nhóm ngôn ngữ Borneo là tiếng Malagasy, với 20 triệu người ở đảo Madagascar.

Nhóm ngôn ngữ Malay-Polynesia hạt nhân được khoảng 230 triệu người nói và bao gồm:

Nhóm ngôn ngữ Sunda-Sulawesi: Tiếng Chamorro, tiếng Palau, tiếng Toba Batak
- Nhóm ngôn ngữ Malay-Sumbawa: Tiếng Malay (Indonesia và Malaysia), tiếng Sunda, tiếng Java, tiếng Bali, tiếng Aceh, tiếng Chăm, tiếng Gia Rai, tiếng Minangkabau, tiếng Tetum.
Nhóm ngôn ngữ châu Đại Dương: bao gồm tiếng Tolai, tiếng Gilbert (Kiribati), tiếng Fiji.
Nhóm ngôn ngữ Polynesia: tiếng Hawaii, tiếng Maori, tiếng Samoa, tiếng Tahiti, tiếng Tonga.

Chỉ dẫn

Tham khảo

^ Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Malayo-Polynesian”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.

Xem thêm

Liên kết ngoài

Bài viết này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.

[Glottolog-1] Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin biên tập (2013). “Malayo-Polynesian”. Glottolog. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.

[1]

@@ Dòng 3: / Dòng 3: @@
 |region=[[Đông Nam Á]] & [[châu Đại dương]]
 |familycolor=Austronesian
+|fam2=[[Nhóm ngôn ngữ Đài Loan Nam Đảo|Đài Loan Nam Đảo]] ?
-|fam2=[[Tiếng Paiwanic|Paiwanic]] ?
-|protoname=[[Proto-Malay-Polynesia]]
+|protoname=[[Tiền Malay-Polynesia]]
-|child1=[[Tiếng Batanic|Batanic]]
+|child1=[[Nhóm ngôn ngữ Batan|Batan]]
-|child2=[[Tiếng Philippine|Philippine]]
+|child2=[[Nhóm ngôn ngữ Philippine|Philippine]]
-|child3=[[Tiếng Borneo|Borneo]] (geographic)
+|child3=[[Nhóm ngôn ngữ Borneo|Borneo]] (địa lý)
 |child4={{nowrap|[[Malay-Polynesia hạt nhân]]}}
 |iso5=poz
@@ Dòng 14: / Dòng 14: @@
 |map=Malayo-Polynesian.svg
 |mapcaption=Vùng phía đông ngôn ngữ Malay-Polynesia
-{{legend|#006e7c|[[Tiếng Philippine|Philippine]] (không hiện: [[Tiếng Yami|Yami]] ở [[Taiwan]])}}
+{{legend|#006e7c|[[Nhóm ngôn ngữ Philippine|Philippine]] (không hiện: [[Tiếng Yami|Yami]] ở [[Đài Loan]])}}
-{{legend|#ffa74d|[[Tiếng Borneo|Borneo]]}}
+{{legend|#ffa74d|[[Nhóm ngôn ngữ Borneo|Borneo]]}}
 {{legend|#b33b49|[[Nhóm ngôn ngữ Sunda-Sulawesi|Sunda–Sulawesi]] (không hiện: [[Tiếng Chamorro|Chamorro]])}}
 {{legend|#a49800|[[Malay-Polynesia trung tâm]]}}
-{{legend|#85277f|[[Tiếng Halmahera–Cenderawasih|Halmahera–Cenderawasih]]}}
+{{legend|#85277f|[[Nhóm ngôn ngữ Halmahera–Cenderawasih|Halmahera–Cenderawasih]]}}
-{{legend|#ff60c5|[[Nhóm ngôn ngữ châu Đại dương]] cực tây}}
+{{legend|#ff60c5|[[Nhóm ngôn ngữ châu Đại Đương]] cực tây}}
 |map2=Oceanic languages.svg
-|mapcaption2=Các nhánh của [[Nhóm ngôn ngữ châu Đại dương]]:
+|mapcaption2=Các nhánh của [[Nhóm ngôn ngữ châu Đại Dương]]:
-{{legend|#FF8000|[[Các tiếng Quần đảo Admiralty]] và [[Tiếng Yapese|Yapese]]}}
+{{legend|#FF8000|[[Nhóm ngôn ngữ Quần đảo Admiralty]] và [[Tiếng Yap|Yap]]}}
-{{legend|#FFD200|[[Tiếng St Matthias|St Matthias]]}}
+{{legend|#FFD200|[[Nhóm ngôn ngữ St Matthias|St Matthias]]}}
-{{legend|#00C800|[[Nhóm ngôn ngữ châu Đại dương]] phía tây}}
+{{legend|#00C800|[[Nhóm ngôn ngữ Tây châu Đại Dương]]}}
-{{legend|#640064|[[Tiếng Temotu|Temotu]]}}
+{{legend|#640064|[[Nhóm ngôn ngữ Temotu|Temotu]]}}
-{{legend|#A00000|[[Tiếng Southeast Solomonic|Southeast Solomons]]}}
+{{legend|#A00000|[[Nhóm ngôn ngữ Đông Nam Solomon|Đông Nam Solomon]]}}
-{{legend|#0000FF|[[Tiếng Southern Oceanic|Southern Oceanic]]}}
+{{legend|#0000FF|[[Nhóm ngôn ngữ Nam châu Đại Dương|Southern Oceanic]]}}
-{{legend|#DC00DC|[[Tiếng Micronesia|Micronesia]]}}
+{{legend|#DC00DC|[[Nhóm ngôn ngữ Micronesia|Micronesia]]}}
-{{legend|#BEBE00|[[Tiếng Central Pacific|Fijian–Polynesia]]}}
+{{legend|#BEBE00|[[Nhóm ngôn ngữ Trung Thái Bình Dương|Fiji–Polynesia]]}}
-Các oval đen ở rìa tây bắc của [[Micronesia]] là [[Nhóm ngôn ngữ Sunda-Sulawesi|nhóm ngôn ngữ Sunda–Sulawesi]], gọi là [[tiếng Palau|Palau]] và [[tiếng Chamorro|Chamorro]]. Vòng tròn đen & lục là ngoại biên của [[tiếng Papua]].
+Các ôvan đen ở rìa tây bắc của [[Micronesia]] là [[Nhóm ngôn ngữ Sunda-Sulawesi|nhóm ngôn ngữ Sunda–Sulawesi]], gọi là [[tiếng Palau|Palau]] và [[tiếng Chamorro|Chamorro]]. Các vòng tròn đen với chấm lục là ngoại biên của [[ngữ hệ Papua]].
 }}
-'''Các ngôn ngữ Malay-Polynesia''' là một nhóm con của ''[[hệ ngôn ngữ Nam Đảo]]'', với khoảng 385,5 triệu người sử dụng.
+'''Ngữ tộc Malay-Polynesia''' hay '''ngữ tộc Mã Lai-Polynesia''' là một nhóm con của [[hệ ngôn ngữ Nam Đảo]], với khoảng 385,5 triệu người sử dụng.
-Các ngôn ngữ Malay-Polynesia được nói bởi những ''[[người Austronesia]]'' ở các đảo [[Đông Nam Á]] và [[Thái Bình Dương]], và một số lượng nhỏ hơn ở lục địa châu Á. Rìa địa lý về phía đông bắc là [[Campuchia]], [[Lào]], [[Việt Nam]] và phục cận, cùng với [[bán đảo Malay]]. Về phía bắc không vượt quá phía bắc của tỉnh [[Pattani]], mà nằm ở phía nam [[Thái Lan]]. [[Tiếng Malagasy]] được nói ở đảo [[Madagascar]] nằm ở ngoài khơi bờ biển phía đông của châu Phi ở [[Ấn Độ Dương]].
+Các ngôn ngữ thuộc ngữ tộc Malay-Polynesia được nói bởi những [[người Austronesia]] ở các đảo khu vực [[Đông Nam Á]] và [[Thái Bình Dương]], và một số lượng nhỏ hơn ở lục địa châu Á. Rìa địa lý về phía đông bắc là [[Campuchia]], [[Lào]], [[Việt Nam]] và phụ cận, cùng với [[bán đảo Mã Lai]]. Rìa phía bắc không vượt quá phía bắc của tỉnh [[Pattani (tỉnh)|Pattani]] nằm ở phía nam [[Thái Lan]]. [[Tiếng Malagasy]] được nói ở đảo [[Madagascar]] nằm ở ngoài khơi bờ biển phía đông của châu Phi ở [[Ấn Độ Dương]].
-Một phần của nhóm ngôn ngữ này cho thấy ảnh hưởng mạnh mẽ của [[tiếng Phạn]] và đặc biệt là [[tiếng Ả Rập]], là phía Tây của khu vực đã là một thành trì của [[Phật giáo]], [[Ấn Độ giáo]], và từ thế kỷ thứ 10 là [[Hồi giáo]].
+Một phần của ngữ tộc này chịu ảnh hưởng mạnh của [[tiếng Phạn]] và đặc biệt là [[tiếng Ả Rập]], do phía Tây của khu vực đã từng là một thành trì của [[Phật giáo]], [[Ấn Độ giáo]], và từ thế kỷ thứ 10 là [[Hồi giáo]].
+Hai đặc trưng hình thái của ngữ tộc Malay-Polynesia là hệ thống [[phụ tố]] hóa và [[láy âm]] (lặp lại toàn bộ hay một phần của một từ, chẳng hạn như ''wiki-wiki'' để tạo ra các từ mới. Giống như các ngôn ngữ Nam Đảo khác, chúng có các kho âm vị nhỏ; vì thế một văn bản có ít âm nhưng thường xuyên lặp lại. Phần lớn các ngôn ngữ trong ngữ tộc cũng thiếu các cụm [[phụ âm]] (tương tự như [str] trong tiếng Anh). Phần lớn cũng chỉ có một tập hợp nhỏ các [[nguyên âm]], với 5 là phổ biến.
-== Các ngôn ngữ ==
+== Các ngôn ngữ ==
-''[[Nhóm ngôn ngữ Philippine|Các ngôn ngữ Philippine]]'' được nói bởi khoảng 100 triệu người, bao gồm [[tiếng Tagalog]] (Philippines), [[tiếng Cebuano]], [[tiếng Ilokano]], [[tiếng Hiligaynon]], [[tiếng Trung Bikol]], [[tiếng Waray-Waray]], và [[tiếng Kapampangan]], mỗi thứ tiếng có ít nhất ba triệu người nói.
+[[Nhóm ngôn ngữ Philippine|Các ngôn ngữ Philippine]] được nói bởi khoảng 100 triệu người, bao gồm [[tiếng Tagalog]] (tiếng Philippines), [[tiếng Cebuano]], [[tiếng Ilokano]], [[tiếng Hiligaynon]], [[tiếng Trung Bikol]], [[tiếng Waray-Waray]], và [[tiếng Kapampangan]], mỗi thứ tiếng có ít nhất ba triệu người nói.
-''[[Các ngôn ngữ Borneo]]'' sử dụng rộng rãi nhất là [[tiếng Malagasy]], với 20 triệu người ở đảo [[Madagascar]], và các tiếng ở [[Borneo]].
+Được sử dụng rộng rãi nhất trong [[nhóm ngôn ngữ Borneo]] là [[tiếng Malagasy]], với 20 triệu người ở đảo [[Madagascar]].
-''Các ngôn ngữ Malay-Polynesia hạt nhân'' đang được nói bởi khoảng 230 triệu người và bao gồm:
+Nhóm ngôn ngữ Malay-Polynesia hạt nhân được khoảng 230 triệu người nói và bao gồm:
 * [[Nhóm ngôn ngữ Sunda-Sulawesi]]: [[Tiếng Chamorro]], [[tiếng Palau]], [[tiếng Toba Batak]]
-** [[Các ngôn ngữ Malayo-Sumbawan]]: Các [[tiếng Malay]] (Indonesia và Malaysia), [[tiếng Sunda]], [[tiếng Java]], [[tiếng Bali]], [[tiếng Aceh]], [[tiếng Chăm]] (Cham), [[tiếng Gia Rai]] (Jarai), [[tiếng Minangkabau]], [[tiếng Tetum]]
+** [[Nhóm ngôn ngữ Malay-Sumbawa]]: [[Tiếng Malay]] (Indonesia và Malaysia), [[tiếng Sunda]], [[tiếng Java]], [[tiếng Bali]], [[tiếng Aceh]], [[tiếng Chăm]], [[tiếng Gia Rai]], [[tiếng Minangkabau]], [[tiếng Tetum]].
-* [[Nhóm ngôn ngữ châu Đại dương]]: bao gồm [[tiếng Tolai]], [[tiếng Gilbert]], [[tiếng Fiji]],
+* [[Nhóm ngôn ngữ châu Đại Dương]]: bao gồm [[tiếng Tolai]], [[tiếng Gilbert]] (Kiribati), [[tiếng Fiji]].
 * [[Nhóm ngôn ngữ Polynesia]]: [[tiếng Hawaii]], [[tiếng Maori]], [[tiếng Samoa]], [[tiếng Tahiti]], [[tiếng Tonga]].