Âm vật

Âm vật
Giải phẫu sinh lý của âm hộ người, với mũ âm vật và môi nhỏ được chỉ ra ở hình vẽ. Âm vật kéo dài từ phần nhìn thấy được đến điểm dưới xương mu.
Vị trí của âm vật (2) và mũ âm vật (1)
Chi tiết
Tiền thân	Genital tubercle
Động mạch	Dorsal artery of clitoris, Deep artery of clitoris
Tĩnh mạch	Superficial dorsal veins of clitoris, Deep dorsal vein of clitoris
Dây thần kinh	Dorsal nerve of clitoris
Định danh
MeSH	D002987
TA	A09.2.02.001
FMA	9909
Thuật ngữ giải phẫu

Vị trí của âm vật trong âm hộ

Âm vật (tiếng Anh: clitoris), tên gọi dân gian là hột le hay mồng đốc, là một phần của cơ quan sinh dục của giống cái. Âm vật có mặt ở động vật có vú, đà điểu châu Phi và một số động vật khác. Ở người, âm vật là một khối mô cứng dài khoảng 1,5 cm, nằm ở giữa và phía trên của âm hộ, đầu âm vật được che một phần bởi nơi hai môi nhỏ hợp lại, nằm trên niệu đạo. Không giống như dương vật, âm vật không chứa phần mở ra bên ngoài của niệu đạo và do vậy không dùng để tiểu tiện. Mặc dù đa số động vật có vú không tiểu tiện qua âm vật, linh cẩu đốm cái - loài có âm vật phát triển đầy đủ - tiểu tiện, quan hệ tình dục và sinh con qua cơ quan này. Một số động vật có vú khác như vượn cáo và ateles cũng có âm vật phát triển đầy đủ.

Âm vật là cơ quan nhạy cảm nhất trong cơ thể con người (cùng hạng với dương vật ở nam và lưỡi), nơi đây tập trung nhiều (khoảng 8000) đầu dây thần kinh có chức năng mang lại khoái cảm tình dục.

Các cuộc tranh luận về xã hội học, tình dục và y học đã tập trung vào âm vật, chủ yếu liên quan đến độ chính xác về giải phẫu, các yếu tố của cực khoái và giải thích sinh lý cho điểm G, và liệu âm vật là sản phẩm mang tính di tích, tính thích ứng, hoặc chuyên phục vụ chức năng sinh sản. Các nhận thức xã hội về âm vật dao động từ tầm quan trọng của vai trò của nó đối với khoái cảm tình dục của phụ nữ, các giả định về kích thước thực sự và chiều sâu của nó, và những niềm tin khác nhau liên quan đến việc sửa đổi bộ phận sinh dục như làm âm vật lớn hơn, xỏ khuyên âm vật và phẫu thuật cắt bỏ âm vật. Sửa đổi bộ phận sinh dục có thể là vì lý do thẩm mỹ, y tế hoặc văn hoá.

Kiến thức về âm vật bị ảnh hưởng đáng kể bởi nhận thức văn hoá về nó. Các nghiên cứu cho thấy rằng kiến thức về sự tồn tại và giải phẫu của âm vật rất ít so với các cơ quan tình dục khác, và việc giáo dục nhiều hơn về âm vật có thể giúp giảm bớt những căng thẳng xã hội liên quan đến cơ thể phụ nữ và tình dục nữ giới; ví dụ như âm vật và âm hộ nói chung là không hấp dẫn về mặt trực quan, phụ nữ mà thủ dâm là điều cấm kỵ, hoặc đàn ông cần làm chủ và kiểm soát cực khoái của phụ nữ.

Xem thêm

• Kích thích tình dục
• Quan hệ tình dục
• Cực khoái
• Âm đạo

Tham khảo

Sách tham khảo

• Acton, Ashton (2012). Issues in Sexuality and Sexual Behavior Research: 2011 Edition. ScholarlyEditions. ISBN 978-1464966866. 
• Adams, J. N. (1982). The Latin Sexual Vocabulary. Johns Hopkins University Press. 
• Andersen, Margaret L.; Taylor, Howard Francis (2007). Sociology: Understanding a Diverse Society. Cengage Learning. ISBN 978-0-495-00742-5. 
• Andriole Jr., Gerald L. (2013). Year Book of Urology 2013. Elsevier Health Sciences. ISBN 978-1455773169. 
• Angier, Natalie (1999). Woman: An Intimate Geography. Houghton Mifflin Harcourt. ISBN 978-0-395-69130-4. 
• Alexander, Ivy M (2017). Women's Health Care in Advanced Practice Nursing, Second Edition. Springer Publishing Company. ISBN 978-0826190048. 
• Archer, John; Lloyd, Barbara (2002). Sex and Gender. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-63533-2. 
• Bagemihl, Bruce (2000). Biological Exuberance: Animal Homosexuality and Natural Diversity. Macmillan. ISBN 978-1-4668-0927-7. 
• Balcombe, Jonathan (2007). Pleasurable Kingdom: Animals and the Nature of Feeling Good. Macmillan. ISBN 978-1-4039-8602-3. 
• Balcombe, Jonathan Peter (2011). The Exultant Ark: A Pictorial Tour of Animal Pleasure. University of California Press. ISBN 978-0-520-26024-5. 
• Balon, Richard; Segraves, Robert Taylor (2009). Clinical Manual of Sexual Disorders. American Psychiatric Pub. ISBN 978-1585629053. 
• Basavanthappa, BT (2006). Textbook of Midwifery and Reproductive Health Nursing. Jaypee Brothers Publishers. ISBN 978-81-8061-799-7. 
• Blackledge, Catherine (2003). The Story of V: A Natural History of Female Sexuality. Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-3455-8. 
• Boston Women's Health Book Collective (1976). Our bodies, Ourselves: A Book by and for Women. Simon & Schuster. ISBN 978-0-671-22145-4. 
• Blumberg, Mark S. (2009). Freaks of Nature: And what they tell us about evolution and development. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-988994-5. 
• Brandes, Steven B.; Morey, Allen F. (2013). Advanced Male Urethral and Genital Reconstructive Surgery. Springer. ISBN 978-1461477082. 
• Carroll, Janell L. (2009). Sexuality Now: Embracing Diversity. Cengage Learning. ISBN 978-0-495-60274-3. 
• Carroll, Janell L. (2012). Sexuality Now: Embracing Diversity. Cengage Learning. ISBN 978-1-111-83581-1. 
• Carroll, Janell L. (2013). Discovery Series: Human Sexuality (ấn bản 1). Cengage Learning. ISBN 978-1111841898. 
• Casper, Regina C. (2008). Women's Health: Hormones, Emotions and Behavior. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-06020-2. 
• Cavendish, Marshall (2010). Sex and Society 2. Marshall Cavendish Corporation. ISBN 978-0-7614-7907-9. 
• Chalker, Rebecca (2002) [2000]. The Clitoral Truth. Seven Seas Press. ISBN 978-1-58322-473-1. 
• Chapple, C. R.; Steers, William D. (2010). Practical Urology: Essential Principles and Practice. Springer. ISBN 978-1-84882-033-3. 
• Collins, Eve; Drake, Mandy; Deacon, Maureen (2013). The Physical Care of People with Mental Health Problems: A Guide For Best Practice. SAGE. ISBN 978-1446274682. 
• Crawford, Mary; Unger, Rhoda (2004). Women and Gender: A Feminist Psychology (ấn bản 4). Boston: McGraw Hill. 
• Crooks, Robert; Baur, Karla (2010). Our Sexuality. Cengage Learning. ISBN 978-0-495-81294-4. 
• Cunningham, F Gary (2005). Williams Obstetrics: 22nd Edition. McGraw Hill Professional. ISBN 978-0071501255. 
• Dennerstein, Dorraine; Dennerstein, Lorraine; Burrows, Graham D (1983). Handbook of psychosomatic obstetrics and gynaecology. Elsevier Biomedical Press. ISBN 978-0-444-80444-0. 
• Di Marino, Vincent (2014). Anatomic Study of the Clitoris and the Bulbo-Clitoral Organ. Springer. ISBN 978-3319048949. 
• Dixson, Alan F. (2012). Primate Sexuality: Comparative Studies of the Prosimians, Monkeys, Apes, and Humans. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-954464-6. 
• Drenth, Jelto (2005). The Origin of the World: Science and Fiction of the Vagina. Reaktion Books. ISBN 978-1861892102. 
• Emmanuele, Jannini; McMahon, Chris G.; Waldinger, Marcel D. (2012). Premature Ejaculation: From Etiology to Diagnosis and Treatment. Springer Science & Business Media. ISBN 978-8847026469. 
• Fahs, Breanne (2011). Performing Sex: The Making and Unmaking of Women's Erotic Lives. SUNY Press. ISBN 978-1-4384-3781-1. 
• Farage, Miranda A.; Maibach, Howard I. (2013). The Vulva: Anatomy, Physiology, and Pathology. CRC Press. ISBN 978-1420005318. 
• Fishbeck, Dale W.; Sebastiani, Aurora (2015). Comparative Anatomy: Manual of Vertebrate Dissection. Morton Publishing Company. ISBN 978-1617314391. 
• Flaherty, Joseph A.; Davis, John Marcell; Janicak, Philip G. (1993). Psychiatry: Diagnosis & therapy. A Lange clinical manual. Appleton & Lange. ISBN 978-0-8385-1267-8. 
• Fogel, Ingram; Woods, Fugate (2008). Women's Health Care in Advanced Practice Nursing. Springer Publishing Company. ISBN 978-0-8261-0235-5. 
• Francoeur, Robert T. (2000). The Complete Dictionary of Sexology. The Continuum Publishing Company. ISBN 978-0-8264-0672-9. 
• Frayser, Suzanne G.; Whitby, Thomas J (1995). Studies in Human Sexuality: A Selected Guide. Libraries Unlimited. ISBN 978-1-56308-131-6. 
• Freberg, Laura A. (2009). Discovering Biological Psychology. Cengage Learning. ISBN 978-0-547-17779-3. 
• Fuller, Linda K (2008). African Women's Unique Vulnerabilities to HIV/AIDS: Communication Perspectives and Promises. Macmillan. ISBN 978-1-4039-8405-0. 
• Ghaem-Maghami, Sadaf; Souter, William Patrick (2014). “Carcinoma of the vagina and vulva”. Trong Price, Pat; Sikora, Karol. Treatment of Cancer. CRC Press. ISBN 978-1-4822-1494-9. 
• Ginger, V A T; Yang, C C (2011). “Chapter 2: Functional Anatomy of the Female Sex Organs”. Trong Mulhall, John P.; Incrocci, Luca; Goldstein, Irwin và đồng nghiệp. Cancer and Sexual Health. Springer Publishing. ISBN 978-1-60761-915-4. 
• Girshick, Lori B.; Green, Jamison (2009). Transgender Voices: Beyond Women and Men. University Press of New England. ISBN 978-1-58465-683-8. 
• Goodman, S. (2009). “Family Eupleridae (Madagascar Carnivores)”. Trong Wilson, D; Mittermeier, R. Handbook of the Mammals of the World. 1: Carnivores. Lynx Edicions. ISBN 978-84-96553-49-1. 
• Gordon, David A.; Katlic, Mark R (2017). Pelvic Floor Dysfunction and Pelvic Surgery in the Elderly: An Integrated Approach. Springer. tr. 259. ISBN 978-1493965540. 
• Gould, Stephen Jay (2002). The Structure of Evolutionary Theory. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-00613-3. 
• Greenberg, Jerrold S.; Bruess, Clint E.; Conklin, Sarah C (2010). Exploring the Dimensions of Human Sexuality. Jones & Bartlett Learning. ISBN 978-0-7637-7660-2. 
• Halberstam, Judith (1998). Female Masculinity. Duke University Press. ISBN 978-0-8223-2243-6. 
• Hall, Brian Keith (2005). Bones and Cartilage: Developmental and Evolutionary Skeletal Biology. University of California Press. ISBN 978-0-12-319060-4. 
• Heffner, Linda (2001). Human Reproduction at a Glance. Blackwell Sciences. ISBN 978-0-632-05461-9. 
• Hite, Shere (2003). The Hite Report: A Nationwide Study of Female Sexuality. New York: Seven Stories Press. ISBN 978-1-58322-569-1. 
• Hooper, Anne (2001). Sex Q & A. Penguin. ISBN 978-0-7566-6347-6. 
• Hyde, Janet Shibley (2006). Understanding Human Sexuality. McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-298636-5. 
• Jones, Richard E.; Lopez, Kristin H. (2013). Human Reproductive Biology. Academic Press. ISBN 978-0123821850. 
• Irvine, Janice M. (2005). Disorders of desire: sexuality and gender in modern American sexology. Temple University Press. ISBN 978-1-59213-151-8. 
• Kahn, Ada P.; Fawcett, Jan (2008). The Encyclopedia of Mental Health. Infobase Publishing. ISBN 978-0-8160-6454-0. 
• Kaplan, Helen Singer (1983). The Evaluation of Sexual Disorders: Psychological and Medical Aspects. Psychology Press. ISBN 978-0-87630-329-0. 
• Kaufman, Raymond H; Faro, Sebastian; Brown, Dale (2005). Benign Diseases Of The Vulva And Vagina. Elsevier Mosby. ISBN 978-0323014748. The external genitalia of a female fetus may become masculinized if exposed to excess androgens in utero. ... Besides enlargement, congenital abnormalities of the clitoris may also include agenesis or hypoplasia. ... After the 13th to 14th weeks of gestation, androgen exposure produces clitoromegaly alone. 
• Komisaruk, Barry R.; Whipple, Beverly; Nasserzadeh, Sara; Beyer-Flores, Carlos (2009). The Orgasm Answer Guide. Johns Hopkins University Press. ISBN 978-0-8018-9396-4. 
• Kotpal, R. L. (2010). Modern Text Book of Zoology: Vertebrates. Rastogi Publications. ISBN 978-81-7133-891-7. 
• Krychman, Michael L. (2009). 100 Questions & Answers About Women's Sexual Wellness and Vitality: A Practical Guide for the Woman Seeking Sexual Fulfillment. Jones & Bartlett Publishers. ISBN 978-0-7637-8697-7. 
• Labuski, Christine (2015). It Hurts Down There: The Bodily Imaginaries of Female Genital Pain. SUNY Press. ISBN 978-1438458854. 
• Lehmiller, Justin J. (2013). The Psychology of Human Sexuality. John Wiley & Sons. ISBN 978-1118351291. 
• Libertino, John A. (1998). Reconstructive urologic surgery. Mosby. ISBN 978-0-8016-7802-8. 
• Lief, Harold I. (1994). “Discussion of the Paper by Helen Singer Kalplan”. Trong Berger, Milton Miles. Women Beyond Freud: New Concepts of Feminine Psychology. Psychology Press. ISBN 978-0-87630-709-0. 
• Llord, J; Uchil, D (2011). “12: Reproduction: Ambiguous Genitalia”. Trong Arulkumaran, Sabaratnam; Regan, Lesley; Papageorghiou, Aris; Monga, Ash; Farquharson, David. Oxford Desk Reference: Obstetrics and Gynaecology. Oxford University Press. ISBN 9780191620874. 
• Lloyd, Elisabeth Anne (2005). The Case of the Female Orgasm: Bias in the Science of Evolution. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-01706-1. 
• Merz, Eberhard; Bahlmann, F. (2004). Ultrasound in Obstetrics and Gynecology 1. Thieme Medical Publishers. ISBN 978-1-58890-147-7. 
• McAnulty, Richard D.; Burnette, M. Michele (2003). Exploring human sexuality: making healthy decisions. Allyn & Bacon. ISBN 978-0-205-38059-6. 
• Miller, Geoffrey (2011). The Mating Mind: How Sexual Choice Shaped the Evolution of Human Nature. Random House Digital. ISBN 978-0-307-81374-9. 
• Momoh, Comfort (2005). “1: Female Genital Mutilation”. Trong Momoh, Comfort. Female Genital Mutilation. Radcliffe Publishing. ISBN 978-1-85775-693-7. 
• Morris, Desmond (2007). The Naked Woman: A Study of the Female Body. Macmillan. ISBN 978-0312338534. 
• Morganstern, Steven; Abrahams, Allen (1998). The Prostate Sourcebook. McGraw-Hill Professional. ISBN 978-1-56565-871-4. 
• Neil, L.; Sigal, Pete; Chuchiak, IV, John F. (2007). Sexual Encounters/Sexual Collisions: Alternative Sexualities in Colonial Mesoamerica. Duke University Press. ISBN 978-0822366706. 
• O'Connell, Helen E.; Sanjeevan, Kalavampara V (2006). Goldstein, Irwin Joseph, biên tập. Women's Sexual Function and Dysfunction: Study, Diagnosis and Treatment. Taylor & Francis US. ISBN 978-1-84214-263-9. 
• Pitts-Taylor, Victoria (2008). Cultural Encyclopedia of the Body. Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0313341458. 
• Pomeroy, Wardell Baxter (1982) [1972]. Dr. Kinsey and the Institute for Sex Research 1982. Yale University Press. ISBN 9780300029161. 
• Porst, Hartmut; Buvat, Jacques (2008). Standard Practice in Sexual Medicine. John Wiley & Sons. ISBN 978-1405178723. 
• Reinisch, June M; Beasley, Ruth (1991). The Kinsey Institute New Report On Sex. Macmillan. ISBN 978-0-312-06386-3. 
• Roberts, Keath (2006). Lotus Illustrated Dictionary of Sex. Lotus Press. ISBN 978-81-89093-59-4. 
• Rodgers, Joann Ellison (2003). Sex: A Natural History. Macmillan. ISBN 978-0805072815. 
• Rosenthal, Martha (2012). Human Sexuality: From Cells to Society. Cengage Learning. ISBN 978-0-618-75571-4. 
• Rosenzweig, Mark R.; Leiman, Arnold L.; Breedlove, Marc (1996). Biological psychology. Sinauer Associates. ISBN 978-0-87893-775-2. 
• Rosevear, Donovan Reginald (1974). The carnivores of West Africa. London: Trustees of the British Museum (Natural History). ISBN 978-0-565-00723-2. 
• Roughgarden, Joan (2004). Evolution's Rainbow: Diversity, Gender, and Sexuality in Nature and People. University of California Press. ISBN 978-0-520-24073-5. 
• Saladin, Kenneth S. (2010). Human anatomy. McGraw-Hill Higher Education. ISBN 978-0-07-298636-5. 
• Seidman, Steven; Fischer, Nancy L.; Meeks, Chet (2006). Handbook of the New Sexuality Studies. Taylor & Francis. ISBN 978-0-415-38648-7. 
• Schatzberg, Alan F.; Cole, Jonathan O.; DeBattista, Charles (2010). Manual of Clinical Psychopharmacology 1. American Psychiatric Pub. ISBN 978-1585623778. 
• Schünke, Michael; Schulte, Erik; Ross, Lawrence M.; Lamperti, Edward D.; Schumacher, Udo (2006). Thieme Atlas of Anatomy: General Anatomy and Musculoskeletal System 1. Thieme Medical Publishers. ISBN 978-3-13-142081-7. 
• Schuenke, Michael; Schulte, Erik; Schumacher, Udo (2010). General Anatomy and Musculoskeletal System. Thieme Medical Publishers. ISBN 978-1-60406-287-8. 
• Schwartz, Pepper; Kempner, Martha (2015). 50 Great Myths of Human Sexuality. John Wiley & Sons. ISBN 978-0470674338. 
• Shrage, Laurie J.; Stewart, Robert Scott (2015). Philosophizing About Sex. Broadview Press. ISBN 978-1770485365. 
• Sloane, Ethel (2002). Biology of Women. Cengage Learning. ISBN 978-0-7668-1142-3. 
• Swancutt, Diana M (2007). “Still before sexuality: "Greek" androgyny, the Roman imperial politics of masculinity and the Roman invention of the Tribas”. Trong Penner, Todd C.; Stichele, Caroline Vander. Mapping gender in ancient religious discourses. Brill. ISBN 978-90-04-15447-6. 
• Taormino, Tristan (2009). The Big Book of Sex Toys. Quiver. ISBN 978-1-59233-355-4. 
• Tavris, Carol; Wade, Carole; Offir, Carole (1984). The longest war: sex differences in perspective. University of Michigan. ISBN 978-0-15-551186-6. 
• Weiten, Wayne; Dunn, Dana S.; Hammer, Elizabeth Yost (2011). Psychology Applied to Modern Life: Adjustment in the 21st century. Cengage Learning. ISBN 978-1-111-18663-0. 
• Westheimer, Ruth (2000). Encyclopedia of sex. Continuum. ISBN 978-0-8264-1240-9. 
• Wilkinson, Edward J. (2012). Wilkinson and Stone Atlas of Vulvar Disease. Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 978-1451178531. 
• Williams, Linda (2008). Screening Sex. Duke University Press. ISBN 978-0-8223-4285-4. 
• Wingfield, John C (2006). “Communicative Behaviors Hormone–Behavior Interactions, and Reproduction in Vertebrates”. Trong Neill, Jimmy D. Physiology of Reproduction 2. Gulf Professional Publishing. ISBN 978-0-12-515402-4. 
• Wood, Rachel (2017). Consumer Sexualities: Women and Sex Shopping. Routledge. ISBN 978-1315447506. 

Liên kết ngoài

• Phương tiện liên quan tới Clitoris tại Wikimedia Commons