Xem mã nguồn của Bảo tàng Vatican

{{Infobox museum
| name                = Vatican Museums
| native_name         = ''Musei Vaticani''
| native_name_lang    = it
| image               = Rome Vatican Museums.jpg
| caption             = Bảo tàng Vatican nhìn từ mái vòm của nhà thờ [[St. Peter's Basilica]]
| alt                 =
| established         = {{Start date and age|1506}}
| location            = {{flag|Vatican City}}
| coordinates         = {{WikidataCoord|display=inline,title}}
| type                = [[Bảo tàng nghệ thuật]]
| collections         =
| collection_size     = 70,000<ref name="collection">{{cite web| url=http://www.divento.com/en/content/304-meet-antonio-paolucci| title=Meet Antonio Paolucci| publisher=Divento| access-date=2016-12-28| url-status=dead| archive-url=https://web.archive.org/web/20161229100405/http://www.divento.com/en/content/304-meet-antonio-paolucci| archive-date=2016-12-29}}</ref>
| visitors            = 1,300,000 (2020)<ref name="ReferenceA">The [[Art Newspaper]], March 30,2021</ref>
| director            = [[Barbara Jatta]]<ref>{{cite web| title=To ona rządzi w Watykanie. Kim jest Barbara Jatta?| url=http://kobieta.wp.pl/to-ona-rzadzi-w-watykanie-kim-jest-barbara-jatta-6075491162485889a|trans-title=Who is Barbara Jatta? She is the director of the Vatican| publisher=Virtual Poland| date=1 January 2017| first=Katarzyna| last=Troszczynska| access-date=2017-08-29| language=pl}}</ref>
| publictransit       =
| car_park            =
| parking             =
| website             = {{official website|www.museivaticani.va}}
}}{{Công giáo}}
'''Các viện Bảo tàng Vatican''' ({{lang-it|Musei Vaticani}}; {{lang-la|Musea Vaticana}}) là các bảo tàng công cộng của [[Thành phố Vatican]]. Họ trưng bày các tác phẩm từ bộ sưu tập khổng lồ của [[Giáo hội Công giáo]] và [[Giáo hoàng]] trong suốt nhiều thế kỷ, bao gồm một số tác phẩm [[điêu khắc La Mã]] nổi tiếng nhất và những kiệt tác quan trọng nhất của [[Nghệ thuật thời kỳ Phục Hưng|nghệ thuật thời Phục hưng]] trên thế giới. Các bảo tàng chứa khoảng 70.000 tác phẩm, trong đó 20.000 tác phẩm được trưng bày,<ref name="collection" /> và hiện đang tuyển dụng 640 người làm việc trong 40 bộ phận hành chính, học thuật và trùng tu khác nhau.<ref>{{cite web| title=The Vatican Museums: transformation of an organisation| date=16 October 2016| url=http://m.museivaticani.va/content/dam/museivaticani/pdf/eventi_novita/iniziative/eventi/2016/73_case_study_Jatta.pdf| last=Jatta| first=Barbara| publisher=Vatican Museums |access-date=29 August 2017}}</ref>

[[Giáo hoàng Julius II]] thành lập viện bảo tàng vào đầu thế kỷ 16.<ref>{{cite journal| last1=Bianchini| first1=Riccardo| title=Vatican Museums – Rome| url=https://www.inexhibit.com/mymuseum/vatican-museums-rome/| journal=Inexhibit| date=30 August 2017| access-date=30 August 2017}}</ref> [[Nhà nguyện Sistine]], với [[trần nhà nguyện Sistine |trần nhà]] và [[Sự phán xét cuối cùng (Michelangelo) | tường bàn thờ]] do [[Michelangelo]] trang trí, và[[Phòng Raphael | Stanze di Raffaello]] do [[Raffaello|Raphael]] trang trí, nằm trên tuyến đường dành cho khách tham quan qua Bảo tàng Vatican.<ref>{{Cite web|title=Musei Vaticani and Cappella Sistina|url=https://www.timeout.com/rome/museums/musei-vaticani-and-cappella-sistina|access-date=2021-10-17|website=Time Out Rome|language=en}}</ref>

Năm 2020, do [[đại dịch COVID-19]], các Bảo tàng Vatican chỉ có 1.300.000 người đến thăm, giảm 81% so với số lượng du khách vào năm 2019, nhưng vẫn đủ để xếp hạng các bảo tàng ở vị trí thứ tư trong [[Danh sách bảo tàng nghệ thuật được viếng thăm nhiều nhất thế giới|bảo tàng nghệ thuật được ghé thăm nhiều nhất]] trên thế giới.<ref>''[[The Art Newspaper]]'' visitor survey, March 30, 2021.</ref>

Tổng cộng có 24 phòng trưng bày, hay ''bán'', Nhà nguyện Sistine là phòng trưng bày cuối cùng đáng chú ý nhất trong Bảo tàng.<ref>{{Cite web|title=The Vatican Museums|url=https://www.romesightseeing.net/the-vatican-museums-tickets/|access-date=2021-10-16|website=www.romesightseeing.net}}</ref>

== Lịch sử ==
Bảo tàng Vatican truy nguyên nguồn gốc là từ một tác phẩm điêu khắc bằng đá cẩm thạch, được mua vào thế kỷ 16: ''[[Laocoön and His Sons]]'' được phát hiện vào ngày 14 tháng 1 năm 1506, trong một vườn nho gần [[vương cung thánh đường]] của[[Vương cung thánh đường Santa Maria Maggiore| Santa Maria Maggiore]] ở Rome. Giáo hoàng Julius II đã cử [[Giuliano da Sangallo]] và [[Michelangelo]], những người đang làm việc tại Vatican, để kiểm tra khám phá.<ref>{{Cite news|last=Shattuck|first=Kathryn|date=2005-04-18|title=An Ancient Masterpiece or a Master's Forgery?|language=en-US|work=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2005/04/18/arts/design/an-ancient-masterpiece-or-a-masters-forgery.html|access-date=2021-10-17|issn=0362-4331}}</ref> Theo đề nghị của họ, Giáo hoàng đã ngay lập tức mua bức điêu khắc từ chủ sở hữu vườn nho. Giáo hoàng đưa bức điêu khắc đại diện cho linh mục [[Laocoön]] thành [[Troia|Trojan]] và hai con trai của ông, Antiphantes và Thymbraeus đang bị tấn công bởi những con rắn khổng lồ, trưng bày công khai tại Vatican đúng một tháng sau khi phát hiện ra nó.<ref>{{Cite web|last=News|first=Joe Lapointe, Special to The Detroit|title=Muralist has grand plans for Cobo fresco|url=https://www.detroitnews.com/story/entertainment/arts/2016/08/29/hubert-massey-educates-art/89572026/|access-date=2021-10-17|website=The Detroit News|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Grovier|first=Kelly|title=Laocoön and His Sons: The revealing detail in an ancient find|url=https://www.bbc.com/culture/article/20210721-laocon-and-his-sons-the-ultimate-expression-of-suffering|access-date=2021-10-17|website=www.bbc.com|language=en}}</ref>

[[Giáo hoàng Benedict XIV |Benedict XIV]] thành lập'' Bảo tàng Christianum'', và một số bộ sưu tập của Vatican đã thành lập [[Bảo tàng Lateran]], do[[Giáo hoàng Pius IX | Pius IX]] thành lập theo sắc lệnh vào năm 1854.<ref>{{CathEncy|wstitle=Christian Museums}}</ref>

Các bảo tàng đã kỷ niệm 500 năm thành lập vào tháng 10 năm 2006 bằng cách mở cửa vĩnh viễn các cuộc khai quật của một nghĩa địa [[Đồi Vatican]] cho công chúng.<ref>{{cite news |first=Barbara |last=McMahon |url=https://www.theguardian.com/international/story/0,,1891559,00.html |title=Ancient Roman treasures found under Vatican car park |work=[[The Guardian]] |date=10 October 2006 |location=Manchester |access-date=29 August 2017}}</ref>

Ngày 1 tháng 1 năm 2017, bà [[Barbara Jatta]] là người phụ nữ đầu tiên trở thành Giám đốc của Viện bảo tàng Vatican, thay thế [[Antonio Paolucci]] đã giữ chức giám đốc từ năm 2007.<ref name=herald>{{cite news| url=http://www.catholicherald.co.uk/news/2016/12/20/pope-names-first-woman-to-head-vatican-museums/| title=Pope names first woman to head Vatican Museums| work=[[The Catholic Herald]]| date=20 December 2016| last=Glatz| first=Carol| access-date=29 August 2017| archive-date=2017-07-16| archive-url=https://web.archive.org/web/20170716045639/http://www.catholicherald.co.uk/news/2016/12/20/pope-names-first-woman-to-head-vatican-museums/| url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web| last1=Rykner| first1=Didier| title=Antonio Paolucci, the new Director of the Vatican Museums| url=http://www.thearttribune.com/Antonio-Paolucci-the-new-Director.html| date=7 December 2007| website=The Art Tribune| access-date=28 August 2017| archive-date=2018-10-17| archive-url=https://web.archive.org/web/20181017002058/http://www.thearttribune.com/Antonio-Paolucci-the-new-Director.html| url-status=dead}}</ref>

==Phòng trưng bày Vatican==
[[File:Room XII (17th century) of the Pinacoteca Vaticana.jpg|thumbnail|Du khách đến [[Pinacoteca Vaticana]]]]

Phòng trưng bày nghệ thuật được đặt trong [[Căn hộ Borgia]] cho đến khi [[Giáo hoàng Pius XI|Pius XI]] ra lệnh xây dựng một tòa nhà chuyên dụng. Tòa nhà mới do [[Luca Beltrami]] thiết kế, khánh thành ngày 27 tháng 10 năm 1932.<ref>{{cite web |url=http://mv.vatican.va/3_EN/pages/PIN/PIN_Main.html |title=Pinacoteca |publisher=Vatican Museums |access-date=29 August 2017}}</ref> Các bức tranh của bảo tàng bao gồm:

* <!--b. c. 1267--> [[Giotto]]: ''[[Stefaneschi Triptych]]''
* <!--fl. 1388--> [[Olivuccio di Ciccarello]]: ''Opere di Misericordia''
* <!--b. c. 1406--> [[Filippo Lippi]]: ''[[Marsuppini Coronation]]''
* <!--b. c. 1430--> [[Giovanni Bellini]]: ''Pietà''
* <!--b. c. 1438--> [[Melozzo da Forlì]]: ''[[Sixtus IV Appointing Platina as Prefect of the Vatican Library]]''
* <!--b. c. 1446/1452--> [[Pietro Perugino]]: ''[[Decemviri Altarpiece]]'' và ''[[San Francesco al Prato Resurrection]]''
*<!--b. 1452-->[[Leonardo da Vinci]]: ''[[Saint Jerome in the Wilderness (Leonardo)|Saint Jerome in the Wilderness]]''
* <!--b. 1483--> [[Raphael]]: ''[[Madonna of Foligno]]'', ''[[Oddi Altarpiece (Raphael)|Oddi Altarpiece]]'' và ''[[Transfiguration (Raphael)|Transfiguration]]''
* <!--b. c. 1488/1490--> [[Titian]]: ''Frari Madonna''
* <!--b. 1489--> [[Antonio da Correggio]]: ''Christ in Glory''
* <!--b. 1528--> [[Paolo Veronese]]: ''The Vision of Saint Helena''
* <!--b. 1571--> [[Caravaggio]]: ''[[The Entombment of Christ (Caravaggio)|The Entombment of Christ]]''
* <!--b. 1581--> [[Domenichino]], ''[[The Last Communion of Saint Jerome (Domenichino)|The Last Communion of Saint Jerome]]''
* <!--b. 1594--> [[Nicolas Poussin]], ''[[The Martyrdom of Saint Erasmus (Poussin)|The Martyrdom of Saint Erasmus]]''
* <!--b. 1838--> [[Jan Matejko]]: ''[[John III Sobieski|Sobieski]] tại Vienna''


==Những tác phẩm nổi bật==
<gallery class="center" widths="210" heights="190" perrow="4">
File:Belvedere Apollo Pio-Clementino Inv1015.jpg|Sau [[Leochares]]<br/>''[[Apollo Belvedere]]''<br/>Museo Pio-Clementino
File:Laocoon and His Sons.jpg|[[Agesander of Rhodes|Agesander]], Athenodorus và Polydorus<br/>''[[Laocoön and His Sons]]''<br/>Museo Pio-Clementino
File:Torso del Belvedere. Museo Pio Clementino, Musei Vaticani (Roma) - panoramio.jpg|Apollonius<br/>[[Belvedere Torso]]<br/>Museo Pio-Clementino
File:Statue-Augustus.jpg|alt=Một bức tượng bằng đá cẩm thạch của Hoàng đế Augustus. Ông  đứng với một cánh tay giơ lên như thể đang ra lệnh. Augustus được miêu tả là một người đàn ông khoảng ba mươi lăm tuổi, tóc ngắn và cạo râu sạch sẽ. Ông mặc bộ quân phục La Mã có tấm che ngực, trang trí bằng da và khoác áo choàng bên ngoài áo dài ngắn. Tấm áo ngực được trang trí bằng các hình tượng trưng. Là một tác phẩm nghệ thuật, bức tượng thể hiện trình độ kỹ thuật cao.|La Mã, thế kỷ 1 sau Công Nguyên<br/>[[Augustus of Prima Porta]]<br/>Museo Chiaramonti
File:Leonardo, san girolamo.jpg|Leonardo da Vinci<br>''[[Saint Jerome in the Wilderness (Leonardo)|Saint Jerome in the Wilderness]]''<br/>Pinacoteca Vaticana
File:Creación de Adán.jpg|Michelangelo<br/>''[[The Creation of Adam]]''<br/>([[Trần nhà nguyện Sistine |Trần nhà]]) Sistine Chapel 
File:"The School of Athens" by Raffaello Sanzio da Urbino.jpg|Raphael<br/>''[[The School of Athens]]''<br/>Raphael Rooms
File:Transfiguration Raphael.jpg|Raphael<br>''[[Transfiguration (Raphael)|The Transfiguration]]''<br/>Pinacoteca Vaticana
File:Last Judgement by Michelangelo.jpg|Michelangelo<br/>''[[The Last Judgment (Michelangelo)|The Last Judgment]]''<br/>Sistine Chapel
File:Caravaggio - La Deposizione di Cristo.jpg|Caravaggio<br>''[[The Entombment of Christ (Caravaggio)|The Entombment of Christ]]''<br/>Pinacoteca Vaticana
File:Australia occidentale, munja, walcott, dipinto di wandjina (spirito creatore), 1920 ca..JPG|Walcott Inlet area, Western Australia<br/>Mô tả của [[Wandjina]]<br/>[[Anima Mundi, Vatican City|Anima Mundi]]
File:Sleeping Ariadne 2.jpg|''[[Sleeping Ariadne]]''<br/>Galleria delle Statue
</gallery>

[[File:Vatican. Galery IMG 4451.jpg|thumb|right|[[Vatican Gallery of Maps|Gallery of Maps]]|alt=Ảnh chụp một hành lang dài rộng chật kín một đám đông trong trang phục giản dị. Trần nhà có hình vòm cung và được trang trí cầu kỳ bằng vữa mạ vàng và những bức tranh nhỏ màu sắc rực rỡ. Bức tường có các bức bích họa của các bản đồ lớn, mỗi bức đều có nền màu xanh lam rực rỡ.]]
[[File:Vatican Museums Spiral Staircase 2012.jpg|thumb|right|[[Bramante Staircase # Cầu thang hiện đại |Bramante Staircase]]; [[Cầu thang#Cầu thang xoắn kép|cầu thang xoắn kép]] của Bảo tàng Vatican, do Giuseppe Momo thiết kế năm 1932]]

* Ngai vàng bằng đá cẩm thạch đỏ, trước đây nằm trong [[Vương cung thánh đường Saint John Lateran]].
* Tác phẩm điêu khắc La Mã, bia mộ và chữ khắc, bao gồm [[Quan tài Junius Bassus]], [[Quan tài Dogmatic]], và [[văn bia]] của [[Lucius Cornelius Scipio Barbatus]].
* [[Phòng Raphael]] với nhiều tác phẩm của [[Raphael]] và xưởng của ông, bao gồm cả kiệt tác ''[[The School of Athens]]''(1509–1511).
* [[Nhà nguyện Niccoline]].
* [[Nhà nguyện Sistine]], bao gồm ([[Phòng trưng bày trần nhà nguyện Sistine|phòng trưng bày]] [[trần nhà nguyện Sistine]]).
* [[Phòng trưng bày bản đồ Vatican|Thư viện bản đồ]]: bản đồ địa hình của toàn nước [[Ý]], do giáo chủ [[Ignazio Danti]] của Perugia vẽ trên tườngd9uuocc7cc75 [[Giáo hoàng Gregory XIII |Gregory XIII]] ủy quyền (1572–1585). Tác phẩm vẫn là nghiên cứu địa lý bằng hình ảnh lớn nhất thế giới.
* Các [[Bích họa|bức bích họa]] và các công trình khác trong [[Căn hộ Borgia]] được xây dựng cho giáo hoàng[[Giáo hoàng Alexander VI | Alexander VI]] [[Borgia]] .
* [[Bramante Staircase # Cầu thang hiện đại|Bramante Staircase]] là [[Cầu thang#Cầu thang xoắn kép|cầu thang xoắn kép]] do Giuseppe Momo thiết kế vào năm 1932. Cầu thang có hai phần, một [[xoắn kép]] và nghiêng nông , là một đoạn đường nối hơn là một cầu thang thực sự. Nó bao quanh bức tường bên ngoài của một cầu thang rộng khoảng {{convert|15|m|ft|spell=in|abbr=off}} và có không gian thông thoáng ở trung tâm. Lan can xung quanh đoạn đường nối làm bằng kim loại được gia công công phu.

== Khách tham quan ==
{{wide image|Vatican Museum Queue - April 2007.jpg|1500px|Vào Chủ nhật cuối cùng của mỗi tháng, Bảo tàng Vatican mở cửa miễn phí cho công chúng. Việc người dân phải xếp hàng chờ đợi trong nhiều giờ là điều phổ biến và thường thấy. Các ngày khác trong tuần có vé trực tuyến hoặc giao tận nơi. Hình ảnh này là một cái nhìn toàn cảnh về một đoạn nhỏ của toàn bộ hàng đợi vào Chủ nhật ngày 29 tháng 4 năm 2007, tiếp tục kéo dài trong một khoảng cách nào đó ở cả hai hướng ngoài tầm nhìn.}}

==Tham khảo==
{{tham khảo|30em}}


==Đọc thêm==
* G. Spinola, ''Il Museo Pio-Clementino'' (3 vols., 1996, 1999, 2004)
* G. B. Visconti and E. Q. Visconti, ''Il Museo Pio-Clementino Descritto'' (8 vols., 1782–1792)
*{{cite book |first=John |last=Daley |title=The Vatican: spirit and art of Christian Rome |location=New York |publisher=The Metropolitan Museum of Art |year=1982 |isbn=978-0810917118 |url=https://books.google.com/books?id=QHEkAQAAMAAJ&q=The+Vatican:+Spirit+and+Art+of+Christian+Rome}}
* Peter Rohrbacher: [https://www.academia.edu/8940475/V%C3%B6lkerkunde_und_Afrikanistik_f%C3%BCr_den_Papst._Missionsexperten_und_der_Vatikan_1922_1939_in_R%C3%B6mische_Historische_Mitteilungen_54_2012_583_610 Völkerkunde und Afrikanistik für den Papst. Missionsexperten und der Vatikan 1922–1939] in: Römische Historische Mitteilungen 54 (2012), 583–610.

==Liên kết ngoài==
{{commons category}}
* {{official website}}
* [http://biglietteriamusei.vatican.va/ Phòng vé trực tuyến chính thức của Viện bảo tàng Vatican]
* [http://www.museivaticani.va/content/museivaticani/en.html Thông tin chính thức tiếng anh]
* [http://catalogo.museivaticani.va Danh mục nghệ thuật trực tuyến]
* [http://www.museivaticani.va/content/museivaticani/en/collezioni/musei/tour-virtuali-elenco.html Tham quan ảo toàn cảnh 360 độ của Bảo tàng Vatican]
* [http://shop.museivaticani.va Hiệu sách trực tuyến Bảo tàng Vatican] 
{{Công giáo (hộp điều hướng)}}{{Authority control}}

[[Thể loại:Văn hóa Vatican]]
[[Thể loại:Bảo tàng quốc gia]]