Dự án đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh

Metro TP. Ho Chi Minh
Tổng quát
Chủ	Ban Quản lý Đường sắt đô thị
Địa điểm	Thành phố Hồ Chí Minh
Loại tuyến	Tàu điện ngầm (Metro)
Số tuyến	2 tuyến đang thi công, 4 tuyến dự án
Hoạt động
Sẽ bắt đầu vận hành	2018
Headway	4 phút.
Kỹ thuật
Chiều dài hệ thống	126,6 km (78,7 mi)
Khổ đường sắt	1,435 mm
Tốc độ cao nhất	80 kilômét một giờ (50 mph)

Dự án đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh là một dự án xây dựng hệ thống đường sắt đô thị tại Thành phố Hồ Chí Minh. Kế hoạch tổng thể được tuyên bố vào tháng 2 năm 2001 và dự đoán rằng có thể xây dựng xong vào năm 2020. Tuy kế hoạch dự đoán ngày bắt đầu xây vào năm 2005, nhưng vào tháng 3 năm 2005, Thành phố vẫn còn đang lập kế hoạch. [1]

Để đáp ứng nhu cầu giao thông vận tải tại Thành phố Hồ Chí Minh, một số dự án tàu điện ngầm và monorail đang được lập dự án như: tuyến Bến Thành – Biên Hòa, Bến Thành – Bến xe Miền Tây, Bến Thành – Tân Sơn Nhất – An Sương. Các dự án này đang được các đối tác nước ngoài như: (Nhật, Pháp, Nga, và Đức) đệ trình phương án đầu tư.

Theo quy hoạch hiện tại, Thành phố Hồ Chí Minh sẽ có 8 tuyến tàu điện. Dự án bắt đầu khởi động vào ngày 28/08/2012 với tuyến đầu tiên được xây dựng là tuyến số 1: Bến Thành - Suối Tiên. Theo sau tuyến này là các tuyến số 2 và tuyến số 5.

Quá trình xây dựng

Sơ đồ các tuyến theo quy hoạch (chỉ có tuyến số 1 đang thi công)

Bản đồ của tuyến đường 1.

Bản đồ của tuyến đường 2.

Toàn bộ dự án metro có thể ngốn trên 2,9 tỷ đô-la Mỹ, chỉ riêng lập phương án hỗ trợ kỹ thuật "Chuẩn bị dự án metro tại TP HCM" đã mất 2,2 triệu đô-la Mỹ. Phương án hỗ trợ kỹ thuật đã được Ủy ban Nhân dân TP HCM phê duyệt cuối tháng 4 năm 2007.

Trong số 2,2 triệu đô-la Mỹ, Ngân hàng phát triển châu Á (ADB) viện trợ không hoàn lại 1,7 triệu đô-la Mỹ, Chính phủ góp 500.000 đô-la Mỹ, số còn lại là của thành phố và các nhà đầu tư.

Với các yêu cầu lập kế hoạch xây dựng 2 tuyến metro ưu tiên và kết nối cùng các dự án xây dựng các tuyến vận tải có khối lượng lớn, dự kiến phương án kỹ thuật phải đến tháng 4 năm sau mới hoàn tất.

Theo thiết kế ban đầu, hệ thống tàu điện ngầm TP HCM có tổng chiều dài 54 km, 6 đường ray và 22 nhà ga và 4 tuyến. Nhà ga trung tâm đặt ở Công viên 23/9, quận 1. Tuy nhiên sau đó được chỉnh sửa lại với chiều dài 172 km gồm 8 tuyến, trong đó có 90 km đi ngầm và 82 km đi trên cao

Các tuyến metro sẽ được xây dựng cuốn chiếu và dự kiến đến 2020 thành phố sẽ có tuyến đường sắt đô thị đầu tiên đưa vào hoạt động.

Mục tiêu của hệ thống metro nhằm thay thế 25% lượng xe gắn máy lưu thông trên đường đến năm 2020 sẽ giúp TP HCM giảm lượng xe gắn máy lưu thông trên đường.

Hệ thống đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay dự kiến bao gồm 6 tuyến metro và 3 tuyến tàu điện 1 ray monorail (xem sơ đồ tuyến năm 2007 bên dưới)

Tuyến số 1: Bến Thành - Suối Tiên

Dự án Metro Bến Thành - Suối Tiên có tổng vốn 2,49 tỷ USD (hơn 47.000 tỷ đồng) được khởi công tháng 8/2012.

Khởi công xây dựng

Ngày 21 tháng 2 năm 2008, ông Lê Hoàng Quân, chủ tịch ủy ban nhân dân thành phố Hồ Chí Minh đã phát lệnh khởi công dự án này tại phường Phước Long quận 9. Tổng chiều dài tuyến này là 19,7 km, bao gồm 2,6 km đi ngầm và 17,1 km đi trên cao. Tuyến này có tổng mức đầu tư là 1.091 triệu USD do Ngân hàng Hợp tác quốc tế Nhật Bản cho vay với hình thức ODA. Tuy nhiên vì nhiều lý do, đặc biệt là vấn đề vốn, đến ngày 28/08/2012, dự án mới chính thức được khởi công xây dựng.

Thiết kế kỹ thuật

• Phần ngầm: 2.36 km
• Phần trên cao: 16.46 km
• Chiều dài đường tàu điện (xấp xỉ): 18.82 km
• Chiều dài toàn tuyến(xấp xỉ): 20.2 km
• Khổ đường ray: 1435 mm
• Số thanh ray: 2

Vận tốc tối đa

• 110 km/h ở phần trên cao
• 80 km/h ở phần ngầm
• 35 km/h ở khu vực đường vào nhà ga
• 25 km/h ở nhà ga

Cấu trúc tàu điện

• 3 toa xe giai đoạn đầu
• 6 toa xe giai đoạn cuối

Nhà ga

• Bến Thành
• Nhà hát Thành phố
• Ba Son
• Văn Thánh
• Tân Cảng (Cảng Sài Gòn)
• Thảo Điền
• An Phú
• Rạch Chiếc
• Phước Long
• Bình Thái
• Thủ Đức
• Khu Công nghệ cao
• Suối Tiên
• Bến xe Suối Tiên

Trong số 14 ga này, có 3 ga ngầm là Bến Thành, Nhà hát Thành phố, Ba Son và 11 ga trên cao (từ ga Văn Thánh đến ga bến xe Suối Tiên).

Thời gian hoạt động

Giai đoạn	Khoảng cách thời gian	Thời gian	Số hoạt động
Giờ cao điểm	2 phút 10 giây	05:30 ~ 09:30	111
Giờ cao điểm	2 phút 10 giây	16:00 ~ 20:00	111
Giờ bình thường	5 phút	09:30 ~ 16:0 - 20:00 ~ 23:30	126
		Tổng số	348

Tuyến số 2: Bến Thành - Tham Lương

Ngày 24 tháng 8, năm 2010, Bến Thành - Tham Lương tại phường Tân Thới Nhất, Q.12 được khởi công xây dựng. Tuyến này dài khoảng 11,322 km (11,7 km tính luôn phần kết nối với depot), có 11 ga gồm 10 nhà ga ngầm: Bến Thành, Tao Đàn, Dân Chủ, Hòa Hưng, Lê Thị Riêng, Phạm Văn Hai, Bảy Hiền, Nguyễn Hồng Đào, Bà Quẹo và Phạm Văn Bạch, và 1 ga trên cao ở Tân Bình. Tổng chi phí cho tuyến này là 1,7 tỉ Euro.

Tuyến Bến Thành - Tham Lương là một phần của tuyến metro số 2, điểm đầu là bến xe Tây Ninh (An Sương)nối với 1 Depot tại đường Dương Thị Giang chạy dọc đường Trường Chinh, đường Cách mạng Tháng Tám, đường Phạm Hồng Thái, Bến Thành, Hàm Nghi, qua sông Sài Gòn sang khu đô thị mới Thủ Thiêm và kết thúc tại điểm ga đường sắt cao tốc Bắc - Nam.

Tuyến metro số 5: Bến xe Cần Giuộc mới – cầu Sài Gòn

Tuyến metro thứ 5 được phân kỳ đầu tư 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 lộ trình từ Ngã tư Bảy Hiền - Cầu Sài Gòn dài 8,9 km. Tổng mức đầu tư khoảng 1.1 tỷ Euro, được tài trợ bằng nguồn vốn ODA của Ngân hàng ADB (530 triệu Euro), Ngân hàng EIB (150 triệu Euro) và Chính phủ Vương quốc Tây Ban Nha (200 triệu Euro). Trong đó gần 7 km là đi ngầm qua 7 ga dừng. Giai đoạn 2 là từ Ngã tư Bảy Hiền về Bến xe Cần Giuộc mới (huyện Bình Chánh) dài 14,5 km, vẫn đang tìm vốn trong khi chờ UBND TP thông qua hồ sơ thiết kế cơ sở để bắt đầu cắm mốc ngoài thực địa.

Đề xuất ban đầu năm 2001

Sơ đồ tuyến năm 2001

Tuyến đường	Dài (km)	Số ga
Tây Bắc - Đông Nam	46,86	44
Vành đai trong	43,14	45
Sân bay Quốc tế Tân Sơn Nhất	9,3	9
Hòa Hưng - Xa lộ Hà Nội - Khu đô thị mới Thủ Thiêm	21	18
Chợ Bến Thành - Quận 2 - Quận 9 - Thủ Đức	27,5	18
Biên Hòa - Bình Chánh - Hòa Hưng	46	42

Đề xuất năm 2009

Quy hoạch được phê duyệt năm 12/2009 (5745/QĐ-UBND)

Tuyến đường	Dài (km)	Số ga	Lộ trình
Tuyến 1	19,7 (2,6 ngầm và 17,1 trên cao)	14 (3 ga ngầm và 11 ga trên cao)	Chợ Bến Thành - Suối Tiên
Tuyến 2	GĐ1: 11,3 (9,5 ngầm và 1,8 trên cao) GĐ2: 7.7	GĐ1: 11 (10 ga ngầm và 01 ga trên cao) GĐ2: Chưa xác định	GĐ1: Chợ Bến Thành - Tham Lương GĐ2: Thủ Thiêm - Chợ Bến Thành & Tham Lương - Bến xe Tây Ninh
Tuyến 3A	GĐ1: 9.7 (ngầm) GĐ2: 6.5	GĐ1: 10 ga ngầm GĐ2: Chưa xác định	GĐ1: Chợ Bến Thành - Bến xe Miền Tây GĐ2: Bến xe Miền Tây - Tân Kiên
Tuyến 3B	12,1 (9,1 ngầm và 3 trên cao).	10 ga (8 ga ngầm và 2 ga trên cao)	Ngã 6 Cộng Hòa - Hiệp Bình Phước
Tuyến 4A	24 (19 ngầm và 5 trên cao)	20 (15 ga ngầm và 5 ga trên cao)	Thạnh Xuân (Quận 12) - Nguyễn Văn Linh (Quận 7)
Tuyến 4B	5.2	Chưa xác định	Công Viên Gia Định - sân bay Tân Sơn Nhất - Lăng Cha Cả
Tuyến 5	GĐ1: 8.9 (ngầm) GĐ2: 14,8 (7,4 ngầm và 7,4 trên cao)	GĐ1: 9 ga (8 ga ngầm và 1 ga cao) GĐ2: 13 ga (7 ga ngầm và 6 ga cao)	Ngã 4 Bảy Hiền – Cầu Sài Gòn Ngã 4 Bảy Hiền – Bến xe Cần Giuộc mới
Tuyến 6	6.7 (ngầm)	7 (ngầm)	Trường Chinh - Vòng xoay Phú Lâm

Các thông số kỹ thuật

• Chiều dài sân ga: 125 m
• Khoảng cách trung bình giữa các ga 700 - 1.300 m
• Tốc độ tối đa: 80 km/h
• Thời gian trung bình giữa hai chuyến: 4 phút (2 phút vào giờ cao điểm)
• Khổ đường ray: 1.435 mm
• Độ rộng tàu: 3 m

Ảnh hưởng

Dự án được cho là cải thiện tình hình giao thông đô thị, nâng cao chất lượng không khí, tiết kiệm năng lượng, nâng giá trị đất và các tác động kinh tế- xã hội khác do tiết kiệm thời gian vận chuyển. Tuy nhiên cũng có những hậu quả cảnh quan không tốt như việc chặt những hàng cây cổ thụ ở ngã tư đại lộ Nguyễn Huệ và Lê Lợi để khởi công. Ngoài ra bùng binh chợ Bến Thành nơi đặt tượng Trần Nguyên Hãn cũng bị dời sang vị trí khác.

Liên kết ngoài

• HCM Metro (tiếng Anh)
• Vnexpress: 3 năm nữa TP HCM có tàu điện ngầm
• Đường sắt đô thị đã làm đến đâu? - báo Tuổi Trẻ ngày 5/5/2007