Bảng mã IOC

Mục từ "Mã IOC" chuyển hướng đến bài viết này.

Lá cờ Olympic

Ủy ban Olympic quốc tế (IOC) sử dụng ba kí tự tiêu biểu cho mã quốc gia và chùm kí tự này sẽ đại diện cho các vận động viên trong các kì Đại hội Olympic Games. Mỗi chùm kí tự đại diện cho Ủy ban Olympic của các quốc gia; nhưng cũng có thể trong các sự kiện quá khứ nó được dùng để đại diện cho liên hiệp các quốc gia hay tập thể cá nhân không đại diện cho bất kì một quốc gia nào.

Bảng mã này có một vài điểm khác biệt so với bảng chuẩn ISO 3166-1 alpha-3. Trong một số tổ chức thể thao khác, chẳng hạn FIFA hay Liên đoàn Thịnh vượng chung Anh, dùng kí hiệu giống với bảng này.

Lịch sử

Thế vận hội Mùa Đông 1956 và Mùa hè 1960 là hai kỳ đại hội đầu tiên sử dụng những chữ cái đầu để biểu trưng cho một Ủy ban Olympic quốc gia và dùng nó trong văn kiện chính thức của đại hội. Tuy nhiên, những kí hiệu này được sử dụng không nhất quán trong các kì đại hội tiếp theo (ví dụ như: GIA đại diện cho Nhật Bản tại Thế vận hội Mùa đông 1956 và Hè 1960, bắt nguồn từ chữ Giappone trong tiếng Ý; hoặc COR dành cho Hàn Quốc, xuất phát từ chữ Corée trong tiếng Pháp). Mãi đến kì đại hội 1972, các kí hiệu quốc gia mới được chuẩn hoá cách dùng. Ngoài ra, vì một số lý do khách quan như sự tan vỡ một số liên minh, thành lập quốc gia mới... dẫn đến mã quốc gia có sự thay đổi như: Liên Xô, Nam Tư và Tiệp Khắc tan rã; nước Đức tái hợp cùng nhiều thay đổi về mặt địa lý.

Ngoài 200 Ủy ban thành viên trong danh sách dưới, các thành viên còn cũng dùng các kí hiệu chuẩn hoá này trong Paralympic Games. Các kí hiệu đại diện cho Ma Cao và Quần đảo Faroe, lần lượt là MAC và FRO.

Các Ủy ban Olympic hiện tại

Trên toàn thế giới, có tổng cộng 205 Ủy ban Olympic quốc gia thuộc 5 Hiệp hội Ủy ban Olympic - ANOC (chính thức) đang tham gia vào các sự kiện Olympic. Bảng dưới đây cho biết mã riêng của từng quốc gia và một số kí hiệu mã từng được sử dụng, theo báo cáo qua các kì Đại hội. Cách dùng một số kí hiệu mã cũ được giải thích rất kĩ trong mục riêng. Bảng mã này chỉ áp dụng cho Thế vận hội Mùa hè hoặc Mùa đông, diễn ra cùng nay, và được viết tắt thành "Hè" và "Đông".

Kí hiệu	Chú thích	Quốc gia (NOC) Vùng lãnh thổ	Khác
A
AFG		Afghanistan
AHO		Antille (Hà Lan)	ATO (1960), NAN (1964)
ALB		Albania
ALG		Algérie	AGR (1964), AGL (Hè 1968)
AND		Andorra
ANG		Angola
ANT		Antille (Hà Lan)
ARG		Argentina
ARM		Armenia
ARU		Aruba
ASA		Samoa (Mỹ)
AUS		Úc
AUT		Áo
AZE		Azerbaijan
B
BAH		Bahamas
BAN		Bangladesh
BAR		Barbados	BAD (1964)
BDI		Burundi
BEL		Bỉ
BEN		Bénin	DAY (1964), DAH (1968–1976)
BER		Bermuda
BHU		Bhutan
BIH		Bosna và Hercegovina	BSH (Hè 1992)
BIZ		Belize	HBR (1968–1972)
BLR		Belarus
BOL		Bolivia
BOT		Botswana
BRA		Brasil
BRN		Bahrain
BRU		Brunei
BUL		Bungary
BUR		Burkina Faso	VOL (1972–1984)
C
CAF		Cộng hòa Trung Phi	AFC (1968)
CAM		Campuchia	CAB (1964), KHM (1972–1976)
CAN		Canada
CAY		Quần đảo Cayman
CGO		Cộng hoà Congo
CHA		Chad	CHD (1964)
CHI		Chile	CIL (Đông 1956, Hè 1960)
CHN		Trung Quốc
CIV		Bờ Biển Ngà	IVC (1964), CML (1968)
CMR		Cameroon
COD		Cộng hoà Dân chủ Congo	COK (1968), ZAI (1972–1996)
COK		Quần đảo Cook
COL		Colombia
COM		Comoros
CPV		Cabo Verde
CRC		Costa Rica	COS (1964), CTC (Đông 1984)
CRO		Croatia
CUB		Cuba
CYP		Síp
CZE		Cộng hòa Séc
D
DEN		Đan Mạch	DAN (Hè 1960, Đông 1968), DIN (Hè 1968)
DJI		Djibouti
DMA		Dominica
DOM		Cộng hòa Dominica
E
ECU		Ecuador
EGY		Ai Cập	RAU (1960, 1968), UAR (1964)
ERI		Eritrea
ESA		El Salvador	SAL (1964–1976)
ESP		Tây Ban Nha	SPA (1956–1964, Đông 1968)
EST		Estonia
ETH		Ethiopia	ETI (1960, 1968)
F
FIJ		Fiji	FIG (1960)
FIN		Phần Lan
FRA		Pháp
FSM		Liên bang Micronesia
G
GAB		Gabon
GAM		Gambia
GBR		Anh Quốc	GRB (Đông 1956–1960), GBI (1964)
GBS		Guinea-Bissau
GEO		Gruzia
GEQ		Guinea Xích Đạo
GER		Đức	ALL (Đông 1968), ALE (Hè 1968), FRG (1980–1988)
GHA		Ghana
GRE		Hy Lạp
GRN		Grenada
GUA		Guatemala	GUT (1964)
GUI		Guinea
GUM		Guam
GUY		Guyana	GUA (1960), GUI (1964)
H
HAI		Haiti
HKG		Hồng Kông	HOK (1960–1968)
HON		Honduras
HUN		Hungary	UNG (Đông 1956, Hè 1960)
I
INA		Indonesia	INS (1960)
IND		Ấn Độ
IRI		Iran	IRN (1956–1988), IRA (Đông 1968)
IRL		Ireland
IRQ		Iraq	IRK (1960, 1968)
ISL		Iceland	ICE (Đông 1960, Hè 1964)
ISR		Israel
ISV		Quần đảo Virgin (Mỹ)
ITA		Ý
IVB		Quần đảo Virgin (Anh)
J
JAM		Jamaica
JOR		Jordan
JPN		Nhật Bản	GIA (Đông 1956, Hè 1960), JAP (Đông 1960)
K
KAZ		Kazakhstan
KEN		Kenya
KGZ		Kyrgyzstan
KIR		Kiribati
KOR		Hàn Quốc	COR (Đông 1956, Hè 1960, Hè 1968, Hè 1972)
KSA		Ả Rập Saudi	ARS (1968–1976), SAU (1980–1984)
KUW		Kuwait
L
LAO		Lào
LAT		Latvia
LBA		Libya	LYA (1964), LBY (Đông 1968)
LBR		Liberia
LCA		Saint Lucia
LES		Lesotho
LIB		Liban	LEB (Đông 1960, Hè 1964)
LIE		Liechtenstein	LIC (Đông 1956, Hè 1964, Đông 1968)
LTU		Litva	LIT (Đông 1992)
LUX		Luxembourg
M
MAD		Madagascar	MAG (1964)
MAR		Maroc	MRC (1964)
MAS		Malaysia	MAL (1964–1988)
MAW		Malawi
MDA		Moldova	MLD (1994)
MDV		Maldives
MEX		México
MGL		Mông Cổ	MON (Đông 1968)
MHL		Quần đảo Marshall
MKD		Cộng hòa Macedonia
MLI		Mali
MLT		Malta	MAT (1960–1964)
MNE		Montenegro
MON		Monaco
MOZ		Mozambique
MRI		Mauritius
MTN		Mauritania
MYA		Myanmar	BIR (1960, 1968–1988), BUR (1964)
N
NAM		Namibia
NCA		Nicaragua	NCG (1964), NIC (1968)
NED		Hà Lan	OLA (Đông 1956), NET (Đông 1960), PBA (Hè 1960), NLD (Hè 1964), HOL (1968–1988)
NEP		Nepal
NGR		Nigeria	NGA (1964)
NIG		Niger	NGR (1964)
NOR		Na Uy
NRU		Nauru
NZL		New Zealand	NZE (1960, Đông 1968)
O
OMA		Oman
P
PAK		Pakistan
PAN		Panama
PAR		Paraguay
PER		Peru
PHI		Philippines	FIL (1960, 1968)
PLE		Palestine
PLW		Palau
PNG		Papua New Guinea	NGY (1976–1980), NGU (1984–1988)
POL		Ba Lan
POR		Bồ Đào Nha
PRK		CHDCND Triều Tiên	NKO (Hè 1964, Đông 1968), CDN (1968)
PUR		Puerto Rico	PRI (1960), PRO (1968)
Q
QAT		Qatar
R
ROU		România	ROM (1956–1960, 1972–2006), RUM (1964–1968)
RSA		Nam Phi	SAF (1960–1972)
RUS		Nga
RWA		Rwanda
S
SAM		Samoa
SEN		Senegal	SGL (1964)
SEY		Seychelles
SIN		Singapore
SKN		Saint Kitts và Nevis
SLE		Sierra Leone	SLA (1968)
SLO		Slovenia
SMR		San Marino	SMA (1960–1964)
SOL		Quần đảo Solomon
SOM		Somalia
SRB		Serbia
SRI		Sri Lanka	CEY (1960–1972)
STP		São Tomé và Príncipe
SUD		Sudan
SUI		Thụy Sĩ	SVI (Đông 1956, Hè 1960), SWI (Đông 1960, Hè 1964)
SUR		Suriname
SVK		Slovakia
SWE		Thụy Điển	SVE (Đông 1956, Hè 1960), SUE (Hè 1968)
SWZ		Swaziland
SYR		Syria	RAU (1960), SIR (1968)
T
TAN		Tanzania
TGA		Tonga	TON (1984)
THA		Thái Lan	TAI (1960, 1968)
TJK		Tajikistan
TKM		Turkmenistan
TLS		Đông Timor
TOG		Togo
TPE		Trung Hoa Đài Bắc	RCF (1960), TWN (1964–1968), ROC (1972–1976)
TRI		Trinidad và Tobago	TRT (1964–1968)
TUN		Tunisia
TUR		Thổ Nhĩ Kỳ
TUV		Tuvalu
U
UAE		Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất
UGA		Uganda
UKR		Ukraina
URU		Uruguay	URG (1968)
USA		Hoa Kỳ	SUA (Hè 1960), EUA (Hè 1968)
UZB		Uzbekistan
V
VAN		Vanuatu
VEN		Venezuela
VIE		Việt Nam	VET (1964), VNM (1968–1976)
VIN		Saint Vincent và Grenadines
Y
YEM		Yemen
Z
ZAM		Zambia	NRH (1964)
ZIM		Zimbabwe	RHO (1960–1972)

Ủy ban thành viên không còn tồn tại

Mã còn sử dụng

12 quốc gia không còn tồn tại nhưng kí hiệu mã vẫn còn được sử dụng trong cơ sở dữ liệu của IOC để ghi nhận thành tích của các đội.

Kí hiệu	Quốc gia (NOC) Vùng lãnh thổ	Khác
ANZ	Australasia
BOH	Bohemia
BWI	Liên bang Tây Ấn	ANT (1960, 1968), WID (1964)
EUA	Đội liên minh Đức	GER (1956–1964)
EUN	Đội thống nhất
FRG	Tây Đức	ALL (Đông 1968), ALE (Hè 1968), GER (1972–1976)
GDR	Đông Đức	ADE (1968)
SCG	Serbia và Montenegro	YUG (1996 S-2002: Đông)
TCH	Tiệp Khắc	CSL (Đông 1956), CZE (Đông 1960), CSV (Hè 1960), CZS (Hè 1964), CHE (Hè 1968)
URS	Liên Xô	SOV (Đông 1968)
YUG	Nam Tư	JUG (1956–1960, Đông 1968), YUS (Hè 1964)
ZZX	Đội liên minh

Mã cũ

Kí hiệu	Quốc gia (NOC) Vùng lãnh thổ	Năm tồn tại	Ghi chú
BIR	Miến Điện	1948–1988	hiện tại là Myanmar
CEY	Ceylon	1948–1972	hiện tại là Sri Lanka
DAH	Dahomey	1964–1976	hiện tại là Bénin
HBR	Honduras (Anh)	1968–1972	hiện tại là Belize
KHM	Cộng hòa Khmer	1972–1976	hiện tại là Campuchia
MAL	Malaya	1956–1960	Tranh tài độc lập trước khi Malaysia thành lập năm 1963. hiện tại là Malaysia
—	Bắc Borneo	1956
NRH	Bắc Rhodesia	1964	hiện tại là Zambia
RAU	Cộng hòa Ả Rập Thống nhất	1960	hiện tại là tách ra thành Ai Cập và Syria
RHO	Rhodesia	1960–1972	hiện tại là Zimbabwe
ROC	Trung Hoa Dân Quốc	1932–1976	hiện tại là Trung Hoa Đài Bắc
SAA	Saar	1952	Tranh tài với tư cách cá thể độc lập trước khi tái nhập vào Tây Đức năm 1957.
UAR	Cộng hòa Ả Rập Thống nhất	1964	hiện tại là Ai Cập
VOL	Thượng Volta	1972–1984	hiện tại là Burkina Faso
YAR	Bắc Yemen	1984–1988	Tranh tài độc lập trước sự kiện Yemen hợp nhất năm in 1990. hiện tại là Yemen
YMD	Nam Yemen	1988
ZAI	Zaire	1972–1996	hiện tại là Cộng hoà Dân chủ Congo
—	Guiana (Anh)	1948–1964	hiện tại là Guyana
—	Gold Coast	1952	hiện tại là Ghana

Hai mã được thay đổi theo cách gọi tên quốc gia:

• HOL được chuyển thành NED đại diện cho Netherlands trong kì Thế vận hội 1992, thay cho tên Hà Lan (Holland).
• IRN được chuyển thành IRI đại diện cho Iran trong kì Thế vận hội 1992, phản ánh tên mới Cộng hòa Hồi giáo Iran (Islamic Republic of Iran).

Mã đặc biệt

• ANZ hiện vẫn được dùng trong cơ sở dữ liệu huy chương IOC nhằm chỉ đội tuyển liên minh Australasia, sự kết hợp giữa hai nước Australia và New Zealand trong các kì đại hội năm 1908 và 1912. Đến năm 1920, hai đội tách riêng ra.
• EUA được dùng trong cơ sở dữ liệu huy chương của IOC nhằm chỉ đội tuyển liên minh toàn Đức, bao gồm Đông Đức và Tây Đức trong khoảng thời gian 1956-1964. Và để đơn giản, trong các văn kiện của sáu kì đại hồi ở thời điểm đó gọi đây là đội Đức.
• EUN được dùng ở hai kì đại hội năm 1992 cho đội liên minh, bao gồm chủ yếu là các vận động viên Liên Xô. Chỉ trừ các quốc gia vùng Baltic được thi đấu với tư cách cá thể độc lập năm 1992; mãi đến năm 1994 hoặc 1996, 12 nước còn lại (vừa được thành lập) mới được tham gia độc lập.
• IOP được dùng cho các vận động viên tự do vào năm 1992, mã đề xuất này dành cho các vận động viên đến từ Nam Tư, họ không thể tham gia theo đội vì lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc.
• IOA được dùng cho các vận động viên tự do vào năm 2000, mã đề xuất này dành cho các vận động viên đến từ Đông Timor vì Ủy ban Olympic riêng chưa được thành lập.
• ZZX được dùng trong cơ sở dữ liệu huy chương của đội tuyển hỗn hợp nhiều quốc gia như: Pháp, Vương quốc Anh; đội tuyển này tham gia các kì đại hội năm 1896, 1900 và 1904.

Xem thêm

• Danh sách các Ủy ban Olympic quốc gia phân theo châu lục:
  • Hiệp hội các Ủy ban Olympic quốc gia châu Phi
  • Ủy ban Olympic châu Âu
  • Ủy ban Olympic quốc gia châu Đại Dương
  • Hội đồng Olympic châu Á
  • Tổ chức Thể thao liên châu Mỹ
• Danh sách các quốc gia tham dự Thế vận hội Mùa hè
• Danh sách các quốc gia tham dự Thế vận hội Mùa đông
• Bảng mã FIFA
• ISO 3166-1: alpha-1, alpha-2 & alpha-3
• So sánh khác biệt giữa các bảng mã IOC, FIFA và ISO 3166

Chú thích

• VII Olympic Winter Games Cortina d'Ampezzo 1956 Official Report (PDF). Rome: Società Grafica Romana. tr. 70. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• (ed.) Robert Rubin. VIII Olympic Winter Games Squaw Valley California 1960 Final Report (PDF). California Olympic Commission. tr. 92. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• (ed.) Giacomini, Romolo (tháng 05 năm 1963). The Games of the XVII Olympiad Rome 1960, The Official Report of the Organizing Committee, Volume 2 (PDF). Rome: Carlo Colombo. tr. 56. Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2008. 
• The Official Report of the Games of the XVIII Olympiad, Tokyo 1964, Volume II (PDF). Tokyo: The Organizing Committee for the Games of the XVIII Olympiad. Tháng 10 năm 1966. tr. 1. Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2008. 
• X^th Winter Olympic Games Official Report (PDF). Comité d'Organisation des xèmes Jeux Olympiques d'Hiver de Grenoble. 1969. tr. 401. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• (ed.) Trueblood, Beatrice (1969). The Official Report of the Organizing Committee of the Games of the XIX Olympiad Mexico 1968, Volume 3: The Games (PDF). Organizing Committee of the Games of the XIX Olympiad. tr. 16–17. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2008. 
• The Official Report of XIth Winter Olympic Games, Sapporo 1972 (PDF). The Organizing Committee for the Sapporo Olympic Winter Games. 1973. tr. 434–455. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• (ed.) Kunze, Herbert (1974). The official report of the Organizing Committee for the Games of the XXth Olympiad Munich 1972, Volume 3 The competitions (PDF). Munich: proSport. tr. 14. Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2008. 
• (ed.) Bertl Neumann. XII.Olympische Winterspiele Innsbruck 1976 Final Report (PDF). Organizing Committee for the XIIth Winter Olympic Games 1976 at Innsbruck. tr. 163. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• (ed.) Chantigny, Louis (1978). Games of the XXI Olympiad Montréal 1976 Official Report, Volume III Results (PDF). Montreal: COJO 76. tr. 7. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2008. 
• (ed.) I. T. Novikov (1981). Games of the XXII Olympiad Moscow 1980, Volume 3 Participants and Results (PDF). Moscow: Fizkultura i Sport. tr. 9–10. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2008. 
• Official Report of the Organising Committee of the XlVth Winter Olympic Games 1984 at Sarajevo (PDF). Sarajevo: Oslobodenje. 1984. tr. 89–90. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• (ed.) Perelman, Richard B. (1985). Official Report of the Games of the XXIIIrd Olympiad Los Angeles 1984, Volume 2 Competition Summary and Results (PDF). Los Angeles Olympic Organizing Committee. tr. 202. ISBN 0-9614512-0-3. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2008. 
• (ed.) Rodney Chapman (1988). XV Olympic Winter Games Official Report (PDF). Calgary Olympic Development Association. tr. 621–645. ISBN 0-921060-26-2. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• (ed.) Lee Kyong-hee (tháng 09 năm 1989). Games of the XXIVth Olympiad Seoul 1988 Official Report, Volume 2: Competition Summary and Results (PDF). Seoul Olympic Organizing Committee. tr. 150–161. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2008. 
• (ed.) Claudie Blanc, Jean-Marc Eysseric (1992). “Results” (PDF). Official Report of the XVI Winter Olympic Games of Albertville and Savoie. Albertville, France: Comité d'organisation des XVIes Jeux olympiques d'hiver d'Albertville et de la Savoie. tr. 3. ISBN 2-9507109-0-5. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• (ed.) Cuyàs, Romà (1992). Official Report of the Games of the XXV Olympiad Barcelona 1992, Volume IV The Games (PDF). COOB'92. tr. 396–397. ISBN 84-7868-097-7. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2008. 
• “Volume IV” (PDF). Official Report of the XVII Olympic Winter Games. 1994. tr. 63. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• (ed.) Watkins, Ginger T. (1997). The Official Report of the Centennial Olympic Games, Volume III The Competition Results (PDF). Atlanta: Peachtree Publishers. tr. viii–ix. ISBN 1-56145-150-9. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2008. 
• (ed.) Shinano Mainichi Shimbun (1998). “Volume Three Competition Results and Participants” (PDF). The XVIII Olympic Winter Games Official Report. The Organizing Committee for the XVIII Olympic Winter Games, Nagano 1998. tr. 12. ISBN 4-7840-9827-5. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• Sydney Organising Committee for the Olympic Games. (2001). “National Olympic Committees” (PDF). Official Report of the XXVII Olympiad, Volume Three: Results. Sydney Organising Committee for the Olympic Games. tr. 1–5. ISBN 0-9579616-1-8. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2008. 
• “List of National Olympic Committees Participating in the XIX Olympic Winter Games in Salt Lake City” (PDF). International Olympic Committee. 30 tháng 1 năm 2002. Truy cập ngày 7 tháng 2 năm 2008. 
• (ed.) Skarveli, Efharis; Zervos, Isabel (tháng 11 năm 2005). Official Report of the XXVIII Olympiad, Volume Two: The Games (PDF). Athens 2004 Organising Committee for the Olympic Games. tr. 528–529. ISBN 960-88101-7-5. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2008.