Bảng mã IOC

Mục từ "Mã IOC" dẫn đến bài này. Xin đọc về các nghĩa khác tại bài Mã IOC (định hướng).

Lá cờ của phong trào Olympic

Lá cờ của phong trào Paralympic

Ủy ban Olympic Quốc tế (IOC) sử dụng ba kí tự tiêu biểu cho mã quốc gia và chùm kí tự này sẽ đại diện cho các vận động viên trong các kì Đại hội Olympic Games. Mỗi chùm kí tự đại diện cho Ủy ban Olympic của các quốc gia; nhưng cũng có thể trong các sự kiện quá khứ nó được dùng để đại diện cho liên hiệp các quốc gia hay tập thể cá nhân không đại diện cho bất kì một quốc gia nào.

Bảng mã này có một vài điểm khác biệt so với bảng chuẩn ISO 3166-1 alpha-3. Trong một số tổ chức thể thao khác, chẳng hạn FIFA hay Liên đoàn Thịnh vượng chung Anh, dùng kí hiệu giống với bảng này.

Lịch sử

Thế vận hội Mùa Đông 1956 và Mùa hè 1960 là hai kỳ đại hội đầu tiên sử dụng những chữ cái đầu để biểu trưng cho một Ủy ban Olympic quốc gia và dùng nó trong văn kiện chính thức của đại hội. Tuy nhiên, những kí hiệu này được sử dụng không nhất quán trong các kì đại hội tiếp theo (ví dụ như: GIA đại diện cho Nhật Bản tại Thế vận hội Mùa đông 1956 và Hè 1960, bắt nguồn từ chữ Giappone trong tiếng Ý; hoặc COR dành cho Hàn Quốc, xuất phát từ chữ Corée trong tiếng Pháp). Mãi đến kì đại hội 1972, các kí hiệu quốc gia mới được chuẩn hoá cách dùng. Ngoài ra, vì một số lý do khách quan như sự tan vỡ một số liên minh, thành lập quốc gia mới... dẫn đến mã quốc gia có sự thay đổi như: Liên Xô, Nam Tư và Tiệp Khắc tan rã; Đức tái thống nhất cùng nhiều thay đổi về mặt địa lý.

Ngoài 200 Ủy ban thành viên trong danh sách dưới, các thành viên còn cũng dùng các kí hiệu chuẩn hoá này trong Paralympic Games. Các kí hiệu đại diện cho Ma Cao và Quần đảo Faroe, lần lượt là MAC và FRO.

Các Ủy ban Olympic hiện tại

Trên toàn thế giới, có tổng cộng 206 Ủy ban Olympic quốc gia thuộc 5 Hiệp hội Ủy ban Olympic - ANOC (chính thức) đang tham gia vào các sự kiện Olympic. Bảng dưới đây cho biết mã riêng của từng quốc gia và một số kí hiệu mã từng được sử dụng, theo báo cáo qua các kì Đại hội. Cách dùng một số kí hiệu mã cũ được giải thích cụ thể trong mục riêng. Bảng mã này chỉ áp dụng cho Thế vận hội Mùa hè hoặc Mùa đông, diễn ra cùng năm, và được viết tắt thành "Hè" và "Đông".

Kí hiệu	Chú thích	Quốc gia (NOC) Vùng lãnh thổ	Khác
A
AFG	[1]	Afghanistan
ALB	[2]	Albania
ALG	[3]	Algérie	AGR (1964), AGL (Hè 1968)
AND	[4]	Andorra
ANG	[5]	Angola
ANT	[6]	Netherlands Antilles
ARG	[7]	Argentina
ARM	[8]	Armenia
ARU	[9]	Aruba
ASA	[10]	Samoa thuộc Mỹ
AUS	[11]	Úc
AUT	[12]	Áo
AZE	[13]	Azerbaijan
B
BAH	[14]	Bahamas
BAN	[15]	Bangladesh
BAR	[16]	Barbados	BAD (1964)
BDI	[17]	Burundi
BEL	[18]	Bỉ
BEN	[19]	Bénin	DAY (1964), DAH (1968–1976)
BER	[20]	Bermuda
BHU	[21]	Bhutan
BIH	[22]	Bosna và Hercegovina	BSH (Hè 1992)
BIZ	[23]	Belize	HBR (1968–1972)
BLR	[24]	Belarus
BOL	[25]	Bolivia
BOT	[26]	Botswana
BRA	[27]	Brasil
BRN	[28]	Bahrain
BRU	[29]	Brunei
BUL	[30]	Bulgaria
BUR	[31]	Burkina Faso	VOL (1972–1984)
C
CAF	[32]	Cộng hòa Trung Phi	AFC (1968)
CAM	[33]	Campuchia	CAB (1964), KHM (1972–1976)
CAN	[34]	Canada
CAY	[35]	Quần đảo Cayman
CGO	[36]	Cộng hoà Congo
CHA	[37]	Chad	CHD (1964)
CHI	[38]	Chile	CIL (Đông 1956, Hè 1960)
CHN	[39]	Trung Quốc
CIV	[40]	Bờ Biển Ngà	IVC (1964), CML (1968)
CMR	[41]	Cameroon
COD	[42]	Cộng hòa Dân chủ Congo	COK (1968), ZAI (1972–1996)
COK	[43]	Quần đảo Cook
COL	[44]	Colombia
COM	[45]	Comoros
CPV	[46]	Cabo Verde
CRC	[47]	Costa Rica	COS (1964), CTC (Đông 1984)
CRO	[48]	Croatia
CUB	[49]	Cuba
CYP	[50]	Síp
CZE	[51]	Cộng hòa Séc
D
DEN	[52]	Đan Mạch	DAN (Hè 1960, Đông 1968), DIN (Hè 1968)
DJI	[53]	Djibouti
DMA	[54]	Dominica
DOM	[55]	Cộng hòa Dominica
E
ECU	[56]	Ecuador
EGY	[57]	Ai Cập	RAU (1960, 1968), UAR (1964)
ERI	[58]	Eritrea
ESA	[59]	El Salvador	SAL (1964–1976)
ESP	[60]	Tây Ban Nha	SPA (1956–1964, Đông 1968)
EST	[61]	Estonia
ETH	[62]	Ethiopia	ETI (1960, 1968)
F
FIJ	[63]	Fiji	FIG (1960)
FIN	[64]	Phần Lan
FRA	[65]	Pháp
FSM	[66]	Liên bang Micronesia
G
GAB	[67]	Gabon
GAM	[68]	Gambia
GBR	[69]	Anh Quốc	GRB (Đông 1956–1960), GBI (1964)
GBS	[70]	Guinea-Bissau
GEO	[71]	Gruzia
GEQ	[72]	Guinea Xích Đạo
GER	[73]	Đức	ALL (Đông 1968), ALE (Hè 1968), FRG (1980–1988)
GHA	[74]	Ghana
GRE	[75]	Hy Lạp
GRN	[76]	Grenada
GUA	[77]	Guatemala	GUT (1964)
GUI	[78]	Guinea
GUM	[79]	Guam
GUY	[80]	Guyana	GUA (1960), GUI (1964)
H
HAI	[81]	Haiti
HKG	[82]	Hồng Kông	HOK (1960–1968)
HON	[83]	Honduras
HUN	[84]	Hungary	UNG (Đông 1956, Hè 1960)
I
INA	[85]	Indonesia	INS (1960)
IND	[86]	Ấn Độ
IRI	[87]	Iran	IRN (1956–1988), IRA (Đông 1968)
IRL	[88]	Ireland
IRQ	[89]	Iraq	IRK (1960, 1968)
ISL	[90]	Iceland	ICE (Đông 1960, Hè 1964)
ISR	[91]	Israel
ISV	[92]	Quần đảo Virgin (Mỹ)
ITA	[93]	Ý
IVB	[94]	Quần đảo Virgin (Anh)
J
JAM	[95]	Jamaica
JOR	[96]	Jordan
JPN	[97]	Nhật Bản	GIA (Đông 1956, Hè 1960), JAP (Đông 1960)
K
KAZ	[98]	Kazakhstan
KEN	[99]	Kenya
KGZ	[100]	Kyrgyzstan
KIR	[101]	Kiribati
KOR	[102]	Hàn Quốc	COR (Đông 1956, Hè 1960, Hè 1968, Hè 1972)
KOS	[103]	Kosovo
KSA	[104]	Ả Rập Saudi	ARS (1968–1976), SAU (1980–1984)
KUW	[105]	Kuwait
L
LAO	[106]	Lào
LAT	[107]	Latvia
LBA	[108]	Libya	LYA (1964), LBY (Đông 1968)
LBR	[109]	Liberia
LCA	[110]	Saint Lucia
LES	[111]	Lesotho
LIB	[112]	Liban	LEB (Đông 1960, Hè 1964)
LIE	[113]	Liechtenstein	LIC (Đông 1956, Hè 1964, Đông 1968)
LTU	[114]	Litva	LIT (Đông 1992)
LUX	[115]	Luxembourg
M
MAD	[116]	Madagascar	MAG (1964)
MAR	[117]	Maroc	MRC (1964)
MAS	[118]	Malaysia	MAL (1964–1988)
MAW	[119]	Malawi
MDA	[120]	Moldova	MLD (1994)
MDV	[121]	Maldives
MEX	[122]	México
MGL	[123]	Mông Cổ	MON (Đông 1968)
MHL	[124]	Quần đảo Marshall
MKD	[125]	Macedonia
MLI	[126]	Mali
MLT	[127]	Malta	MAT (1960–1964)
MNE	[128]	Montenegro
MON	[129]	Monaco
MOZ	[130]	Mozambique
MRI	[131]	Mauritius
MTN	[132]	Mauritania
MYA	[133]	Myanmar	BIR (1960, 1968–1988), BUR (1964)
N
NAM	[134]	Namibia
NCA	[135]	Nicaragua	NCG (1964), NIC (1968)
NED	[136]	Hà Lan	OLA (Đông 1956), NET (Đông 1960), PBA (Hè 1960), NLD (Hè 1964), HOL (1968–1988)
NEP	[137]	Nepal
NGR	[138]	Nigeria	NGA (1964)
NIG	[139]	Niger	NGR (1964)
NOR	[140]	Na Uy
NRU	[141]	Nauru
NZL	[142]	New Zealand	NZE (1960, Đông 1968)
O
OMA	[143]	Oman
P
PAK	[144]	Pakistan
PAN	[145]	Panama
PAR	[146]	Paraguay
PER	[147]	Peru
PHI	[148]	Philippines	FIL (1960, 1968)
PLE	[149]	Palestine
PLW	[150]	Palau
PNG	[151]	Papua New Guinea	NGY (1976–1980), NGU (1984–1988)
POL	[152]	Ba Lan
POR	[153]	Bồ Đào Nha
PRK	[154]	Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên	NKO (Hè 1964, Đông 1968), CDN (1968)
PUR	[155]	Puerto Rico	PRI (1960), PRO (1968)
Q
QAT	[156]	Qatar
R
ROU	[157]	România	ROM (1956–1960, 1972–2006), RUM (1964–1968)
RSA	[158]	Nam Phi	SAF (1960–1972)
RUS	[159]	Nga
RWA	[160]	Rwanda
S
SAM	[161]	Samoa
SEN	[162]	Senegal	SGL (1964)
SEY	[163]	Seychelles
SIN	[164]	Singapore
SKN	[165]	Saint Kitts và Nevis
SLE	[166]	Sierra Leone	SLA (1968)
SLO	[167]	Slovenia
SMR	[168]	San Marino	SMA (1960–1964)
SOL	[169]	Quần đảo Solomon
SOM	[170]	Somalia
SSD	[171]	Nam Sudan
SRB	[172]	Serbia
SRI	[173]	Sri Lanka	CEY (1960–1972)
STP	[174]	São Tomé và Príncipe
SUD	[175]	Sudan
SUI	[176]	Thụy Sĩ	SVI (Đông 1956, Hè 1960), SWI (Đông 1960, Hè 1964)
SUR	[177]	Suriname
SVK	[178]	Slovakia
SWE	[179]	Thụy Điển	SVE (Đông 1956, Hè 1960), SUE (Hè 1968)
SWZ	[180]	Swaziland
SYR	[181]	Syria	RAU (1960), SIR (1968)
T
TAN	[182]	Tanzania
TGA	[183]	Tonga	TON (1984)
THA	[184]	Thái Lan	TAI (1960, 1968)
TJK	[185]	Tajikistan
TKM	[186]	Turkmenistan
TLS	[187]	Đông Timor
TOG	[188]	Togo
TPE	[189]	Trung Hoa Đài Bắc	RCF (1960), TWN (1964–1968), ROC (1972–1976)
TRI	[190]	Trinidad và Tobago	TRT (1964–1968)
TUN	[191]	Tunisia
TUR	[192]	Thổ Nhĩ Kỳ
TUV	[193]	Tuvalu
U
UAE	[194]	United Arab Emirates
UGA	[195]	Uganda
UKR	[196]	Ukraina
URU	[197]	Uruguay	URG (1968)
USA	[198]	Hoa Kỳ	SUA (Hè 1960), EUA (Hè 1968)
UZB	[199]	Uzbekistan
V
VAN	[200]	Vanuatu
VEN	[201]	Venezuela
VIE	[202]	Việt Nam	VET (1964), VNM (1968–1976)
VIN	[203]	Saint Vincent và Grenadines
Y
YEM	[204]	Yemen
Z
ZAM	[205]	Zambia	NRH (1964)
ZIM	[206]	Zimbabwe	RHO (1960–1972)

Ủy ban thành viên không còn tồn tại

Mã còn sử dụng

Các quốc gia không còn tồn tại nhưng kí hiệu mã vẫn còn được sử dụng trong cơ sở dữ liệu của IOC để ghi nhận thành tích của các đội.

Kí hiệu	Quốc gia (NOC) Vùng lãnh thổ	Khác
ANZ	Australasia
AHO	Netherlands Antilles
BOH	Bohemia
BWI	Liên bang Tây Ấn	ANT (1960, 1968), WID (1964)
EUA	Đoàn thể thao Đức thống nhất	GER (1956–1964)
EUN	Đoàn thể thao thống nhất
FRG	Tây Đức	ALL (Đông 1968), ALE (Hè 1968), GER (1972–1976)
GDR	Đông Đức	ADE (1968)
RU1	Đế quốc Nga
SCG	Serbia và Montenegro	YUG (Hè 1996-Đông 2002)
TCH	Tiệp Khắc	CSL (Đông 1956), CZE (Đông 1960), CSV (Hè 1960), CZS (Hè 1964), CHE (Hè 1968)
URS	Liên Xô	SOV (Đông 1968)
YUG	Nam Tư	JUG (1956–1960, Đông 1968), YUS (Hè 1964)
ZZX	Đoàn thể thao liên minh

Mã cũ

Kí hiệu	Quốc gia (NOC) Vùng lãnh thổ	Năm tồn tại	Ghi chú
BIR	Miến Điện	1948–1988	hiện tại là Myanmar
CEY	Ceylon	1948–1972	hiện tại là Sri Lanka
DAH	Dahomey	1964–1976	hiện tại là Bénin
GUI	Guiana (Anh)	1948–1964	hiện tại là Guyana
HBR	Honduras thuộc Anh	1968–1972	hiện tại là Belize
KHM	Cộng hòa Khmer	1972–1976	hiện tại là Campuchia
MAL	Malaya	1956–1960	Tranh tài độc lập trước khi Malaysia thành lập năm 1963. hiện tại là Malaysia
NBO	Bắc Borneo	1956
NRH	Bắc Rhodesia	1964	hiện tại là Zambia
RAU	Cộng hòa Ả Rập Thống nhất	1960	hiện tại là tách ra thành Ai Cập và Syria
RHO	Rhodesia	1960–1972	hiện tại là Zimbabwe
ROC	Trung Hoa Dân Quốc	1932–1976	hiện tại là Trung Hoa Đài Bắc
SAA	Saar	1952	Tranh tài với tư cách cá thể độc lập trước khi tái nhập vào Tây Đức năm 1957.
UAR	Cộng hòa Ả Rập Thống nhất	1964	hiện tại là Ai Cập
VOL	Thượng Volta	1972–1984	hiện tại là Burkina Faso
YAR	Bắc Yemen	1984–1988	Tranh tài độc lập trước sự kiện Yemen hợp nhất năm in 1990. hiện tại là Yemen
YMD	Nam Yemen	1988
ZAI	Zaire	1972–1996	hiện tại là Cộng hòa Dân chủ Congo
—	Bờ Biển Vàng	1952	hiện tại là Ghana

Hai mã được thay đổi theo cách gọi tên quốc gia:

• HOL được chuyển thành NED đại diện cho Hà Lan trong kì Thế vận hội 1992, thay cho tên Hà Lan (Holland).
• IRN được chuyển thành IRI đại diện cho Iran trong kì Thế vận hội 1992, phản ánh tên mới Cộng hòa Hồi giáo Iran (Islamic Republic of Iran).

Mã đặc biệt

• ANZ hiện vẫn được dùng trong cơ sở dữ liệu huy chương IOC nhằm chỉ đội tuyển liên minh Australasia, sự kết hợp giữa hai nước Australia và New Zealand trong các kì đại hội năm 1908 và 1912. Đến năm 1920, hai đội tách riêng ra.
• EUA được dùng trong cơ sở dữ liệu huy chương của IOC nhằm chỉ đội tuyển liên minh toàn Đức, bao gồm Đông Đức và Tây Đức trong khoảng thời gian 1956-1964. Và để đơn giản, trong các văn kiện của sáu kì đại hồi ở thời điểm đó gọi đây là đội Đức.
• EUN được dùng ở hai kì đại hội năm 1992 cho đội liên minh, bao gồm chủ yếu là các vận động viên Liên Xô. Chỉ trừ các quốc gia vùng Baltic được thi đấu với tư cách cá thể độc lập năm 1992; mãi đến năm 1994 hoặc 1996, 12 nước còn lại (vừa được thành lập) mới được tham gia độc lập.
• IOP được dùng cho các vận động viên tự do vào năm 1992, mã đề xuất này dành cho các vận động viên đến từ Nam Tư, họ không thể tham gia theo đội vì lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc.
• IOA được dùng cho các vận động viên tự do vào năm 2000, mã đề xuất này dành cho các vận động viên đến từ Đông Timor vì Ủy ban Olympic riêng chưa được thành lập.
• ZZX được dùng trong cơ sở dữ liệu huy chương của đội tuyển hỗn hợp nhiều quốc gia như: Pháp, Vương quốc Anh; đội tuyển này tham gia các kì đại hội năm 1896, 1900 và 1904.

Xem thêm

• Danh sách các Ủy ban Olympic quốc gia phân theo châu lục:
  • Hiệp hội các Ủy ban Olympic quốc gia châu Phi
  • Ủy ban Olympic châu Âu
  • Ủy ban Olympic quốc gia châu Đại Dương
  • Hội đồng Olympic châu Á
  • Tổ chức Thể thao liên châu Mỹ
• Danh sách các quốc gia tham dự Thế vận hội Mùa hè
• Danh sách các quốc gia tham dự Thế vận hội Mùa đông
• Bảng mã FIFA
• ISO 3166-1: alpha-1, alpha-2 & alpha-3
• So sánh khác biệt giữa các bảng mã IOC, FIFA và ISO 3166

Chú thích

• VII Olympic Winter Games Cortina d'Ampezzo 1956 Official Report (PDF). Rome: Società Grafica Romana. tr. 70. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• Robert Rubin. VIII Olympic Winter Games Squaw Valley California 1960 Final Report (PDF). California Olympic Commission. tr. 92. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• Giacomini, Romolo. The Games of the XVII Olympiad Rome 1960, The Official Report of the Organizing Committee, Volume 2 (PDF). Roma: Carlo Colombo. tr. 56. Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2008. 
• The Official Report of the Games of the XVIII Olympiad, Tokyo 1964, Volume II (PDF). Tokyo: The Organizing Committee for the Games of the XVIII Olympiad. tr. 1. Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2008. 
• X^th Winter Olympic Games Official Report (PDF). Comité d'Organisation des xèmes Jeux Olympiques d'Hiver de Grenoble. 1969. tr. 401. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• Trueblood, Beatrice (1969). The Official Report of the Organizing Committee of the Games of the XIX Olympiad Mexico 1968, Volume 3: The Games (PDF). Organizing Committee of the Games of the XIX Olympiad. tr. 16–17. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2008. 
• The Official Report of XIth Winter Olympic Games, Sapporo 1972 (PDF). The Organizing Committee for the Sapporo Olympic Winter Games. 1973. tr. 434–455. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• Kunze, Herbert (1974). The official report of the Organizing Committee for the Games of the XXth Olympiad Munich 1972, Volume 3 The competitions (PDF). Munich: proSport. tr. 14. Truy cập ngày 4 tháng 2 năm 2008. 
• Bertl Neumann. XII.Olympische Winterspiele Innsbruck 1976 Final Report (PDF). Organizing Committee for the XIIth Winter Olympic Games 1976 at Innsbruck. tr. 163. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• Chantigny, Louis (1978). Games of the XXI Olympiad Montréal 1976 Official Report, Volume III Results (PDF). Montreal: COJO 76. tr. 7. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2008. 
• I. T. Novikov (1981). Games of the XXII Olympiad Moscow 1980, Volume 3 Participants and Results (PDF). Moscow: Fizkultura i Sport. tr. 9–10. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2008. 
• Official Report of the Organising Committee of the XlVth Winter Olympic Games 1984 at Sarajevo (PDF). Sarajevo: Oslobodenje. 1984. tr. 89–90. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• Perelman, Richard B. (1985). Official Report of the Games of the XXIIIrd Olympiad Los Angeles 1984, Volume 2 Competition Summary and Results (PDF). Los Angeles Olympic Organizing Committee. tr. 202. ISBN 0-9614512-0-3. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2008. 
• Rodney Chapman (1988). XV Olympic Winter Games Official Report (PDF). Calgary Olympic Development Association. tr. 621–645. ISBN 0-921060-26-2. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• Lee Kyong-hee. Games of the XXIVth Olympiad Seoul 1988 Official Report, Volume 2: Competition Summary and Results (PDF). Seoul Olympic Organizing Committee. tr. 150–161. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2008. 
• Claudie Blanc, Jean-Marc Eysseric (1992). “Results”. Official Report of the XVI Winter Olympic Games of Albertville and Savoie (PDF). Albertville, France: Comité d'organisation des XVIes Jeux olympiques d'hiver d'Albertville et de la Savoie. tr. 3. ISBN 2-9507109-0-5. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• Cuyàs, Romà (1992). Official Report of the Games of the XXV Olympiad Barcelona 1992, Volume IV The Games (PDF). COOB'92. tr. 396–397. ISBN 84-7868-097-7. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2008. 
• “Volume IV”. Official Report of the XVII Olympic Winter Games (PDF). 1994. tr. 63. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• Watkins, Ginger T. (1997). The Official Report of the Centennial Olympic Games, Volume III The Competition Results (PDF). Atlanta: Peachtree Publishers. tr. viii–ix. ISBN 1-56145-150-9. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2008. 
• Shinano Mainichi Shimbun (1998). “Volume Three Competition Results and Participants”. The XVIII Olympic Winter Games Official Report (PDF). The Organizing Committee for the XVIII Olympic Winter Games, Nagano 1998. tr. 12. ISBN 4-7840-9827-5. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008. 
• Sydney Organising Committee for the Olympic Games. (2001). “National Olympic Committees”. Official Report of the XXVII Olympiad, Volume Three: Results (PDF). Sydney Organising Committee for the Olympic Games. tr. 1–5. ISBN 0-9579616-1-8. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2008. 
• “List of National Olympic Committees Participating in the XIX Olympic Winter Games in Salt Lake City” (PDF). International Olympic Committee. 30 tháng 1 năm 2002. Truy cập ngày 7 tháng 2 năm 2008. 
• Skarveli, Efharis; Zervos, Isabel. Official Report of the XXVIII Olympiad, Volume Two: The Games (PDF). Athens 2004 Organising Committee for the Olympic Games. tr. 528–529. ISBN 960-88101-7-5. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2008.