Phan Rang – Tháp Chàm

Phan Rang – Tháp Chàm
Thành phố thuộc tỉnh
Thành phố Phan Rang – Tháp Chàm
Tháp Po Klong Garai
Hành chính
Quốc gia	Việt Nam
Vùng	Duyên hải Nam Trung Bộ
Tỉnh	Ninh Thuận
Trụ sở UBND	Số 62, đường 16 tháng 4, phường Mỹ Hải
Phân chia hành chính	15 phường, 1 xã
Thành lập	8/2/2007
Loại đô thị	Loại II
Năm công nhận	2015
Tổ chức lãnh đạo
Chủ tịch UBND	Trần Minh Nam
Chủ tịch HĐND	Nguyễn Thoại
Bí thư Thành ủy	Trần Minh Nam
Địa lý
Tọa độ: 11°33′55″B 108°59′50″Đ
Bản đồ thành phố Phan Rang – Tháp Chàm Phan Rang – Tháp Chàm Vị trí thành phố Phan Rang – Tháp Chàm trên bản đồ Việt Nam
Diện tích	79,19 km²
Dân số (2019)
Tổng cộng	167.394 người
Thành thị	157.942 người (94%)
Nông thôn	9.452 người (6%)
Mật độ	2.114 người/km²
Dân tộc	Kinh, Chăm
Khác
Mã hành chính	582
Biển số xe	85-B1
Website	prtc.ninhthuan.gov.vn

Phan Rang – Tháp Chàm (thường được gọi tắt là Phan Rang) là thành phố tỉnh lỵ của tỉnh Ninh Thuận, Việt Nam.

Tên Phan Rang được phiên âm Việt hóa của từ Panduranga và tên Tháp Chàm được đặt để đề cập đến cụm tháp Po Klong Garai nằm ở phía Tây thành phố.

Địa lý

Vị trí địa lý

Thành phố Phan Rang – Tháp Chàm nằm ở trung tâm tỉnh Ninh Thuận, cách thủ đô Hà Nội 1.380 km về phía Nam, cách Thành phố Hồ Chí Minh 330 km về phía đông đông bắc, cách thành phố Nha Trang 95 km về phía nam, có vị trí địa lý:

• Phía đông giáp Biển Đông
• Phía tây giáp huyện Ninh Sơn
• Phía nam giáp huyện Ninh Phước
• Phía bắc giáp huyện Bác Ái và huyện Ninh Hải.

Đặc điểm khí hậu và đất đai

Phan Rang có nhiều rặng núi bao quanh phía Bắc, phía Nam, phía Tây khiến cho gió mùa Đông-Bắc và gió mùa Tây-Nam là những gió đem mưa tới bị ngăn cản lại trước khi thổi đến Phan Rang. Các rặng núi trọc quanh Phan Rang đều phản chiếu lại nhiệt vào giữa lòng đồng bằng nên khí hậu nóng.

Độ ẩm trung bình hàng năm chừng 80%, các tháng khô khan nhất là từ tháng 1 đến tháng 3 dương lịch. Vào các tháng này, gió thổi rất mạnh. Vì đặc điểm này mà dân địa phương thường ví von "Gió như Phang, Nắng như Rang".

Khí hậu Phan Rang rất khô và có lẽ là vùng khô hạn nhất Việt Nam. Lượng mưa hàng năm chỉ từ 700-800 mm. Các chất "base" trao đổi không bị nước mưa cuốn trôi xuống sâu do đó pH của đất rất lớn: thường đất đai có pH trên 6 (những nơi khác do mưa nhiều nên pH của đất trung bình khoảng 5). Có những loại đất đặc biệt nhưng đất kiềm (pH > 7,5) chỉ có ở vùng Phan Rang, địa phương gọi là "đất cà giang".

Lịch sử

Vùng đất này từng là kinh đô Panduranga của Vương quốc Champa cổ.

Thị xã Phan Rang được thành lập theo đạo dụ của vua Khải Định ban hành ngày 4 tháng 8 năm 1917.

Trước năm 1976, Phan Rang là tỉnh lỵ của tỉnh Ninh Thuận.

Từ năm 1976 đến năm 1992, tỉnh Ninh Thuận hợp nhất với tỉnh Bình Thuận và tỉnh Bình Tuy của Việt Nam Cộng hòa thành tỉnh Thuận Hải, thị xã Phan Rang không còn là tỉnh lỵ.

Ngày 27 tháng 4 năm 1977, Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định 124-CP về việc giải thể thị xã Phan Rang, đồng thời:

• Sáp nhập 6 phường: Mỹ Hương, Tấn Tài, Kinh Dinh, Thanh Sơn, Phủ Hà và Đạo Long vào huyện Ninh Hải để thành lập thị trấn Phan Rang (thị trấn huyện lỵ huyện Ninh Hải).
• Sáp nhập 3 phường: Đô Vinh, Bảo An và Phước Mỹ vào huyện An Sơn mới thành lập để thành lập thị trấn Tháp Chàm (thị trấn huyện lỵ huyện An Sơn).

Ngày 1 tháng 9 năm 1981, tái lập thị xã Phan Rang với tên mới là thị xã Phan Rang – Tháp Chàm theo Quyết định số 45-HĐBT của Hội đồng Bộ trưởng, đồng thời với việc thành lập ba huyện Ninh Sơn, Ninh Hải và Ninh Phước trên cơ sở giải thể 2 huyện An Sơn và Ninh Hải. Lúc này, thị xã Phan Rang – Tháp Chàm gồm 9 phường: Bảo An, Đô Vinh, Phước Mỹ, Phủ Hà, Thanh Sơn, Mỹ Hương, Kinh Dinh, Đạo Long, Tấn Tài và 3 xã: Văn Hải, Khánh Hải và Thành Hải.

Ngày 30 tháng 10 năm 1982, chuyển 2 xã: Mỹ Hải và xã Đông Hải thuộc huyện Ninh Hải về thị xã Phan Rang – Tháp Chàm quản lý. Thị xã Phan Rang – Tháp Chàm có 9 phường và 5 xã trực thuộc.

Tháng 7 năm 1991, chuyển xã Khánh Hải về huyện Ninh Hải quản lý (nay là thị trấn Khánh Hải (thị trấn huyện lỵ của huyện Ninh Hải)).

Năm 1992, tỉnh Ninh Thuận được tái lập, thị xã Phan Rang – Tháp Chàm trở lại là tỉnh lỵ tỉnh Ninh Thuận.

Ngày 25 tháng 12 năm 2001, Chính phủ ban hành Nghị định 99/2001/NĐ-CP về việc:

• Thành lập phường Đông Hải trên cơ sở toàn bộ diện tích tự nhiên và dân số của xã Đông Hải
• Thành lập phường Mỹ Đông trên cơ sở 252,2 ha diện tích tự nhiên và 11.389 nhân khẩu của xã Mỹ Hải
• Thành lập phường Đài Sơn trên cơ sở 112,97 ha diện tích tự nhiên, 5.623 nhân khẩu của xã Thành Hải và 13,3 ha diện tích tự nhiên và 1.352 nhân khẩu của phường Thanh Sơn.

Từ đó, thị xã Phan Rang – Tháp Chàm có 12 phường và 3 xã trực thuộc.

Tháng 1 năm 2005, thị xã Phan Rang – Tháp Chàm được công nhận là đô thị loại III.

Ngày 8 tháng 2 năm 2007, thị xã Phan Rang – Tháp Chàm trở thành thành phố theo Nghị định của Chính phủ.

Ngày 21 tháng 1 năm 2008, Chính phủ ban hành Nghị định 08/2008/NĐ-CP. Theo đó:

• Thành lập phường Mỹ Bình trên cơ sở điều chỉnh 495,76 ha diện tích tự nhiên và 8.076 nhân khẩu của xã Mỹ Hải
• Thành lập phường Mỹ Hải trên cơ sở 221,70 ha diện tích tự nhiên và 4.919 nhân khẩu còn lại của xã Mỹ Hải
• Thành lập phường Văn Hải trên cơ sở toàn bộ 927,11 ha diện tích tự nhiên và 13.909 nhân khẩu của xã Văn Hải.

Thành phố Phan Rang – Tháp Chàm có 15 phường và 1 xã như hiện nay.

Ngày 26 tháng 2 năm 2015, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 252/QĐ-TTg về việc công nhận thành phố Phan Rang – Tháp Chàm là đô thị loại II.

Hành chính

Thành phố Phan Rang – Tháp Chàm được chia thành 16 đơn vị hành chính cấp xã trực thuộc, bao gồm 15 phường: Bảo An, Đài Sơn, Đạo Long, Đô Vinh, Đông Hải, Kinh Dinh, Mỹ Bình, Mỹ Đông, Mỹ Hải, Mỹ Hương, Phủ Hà, Phước Mỹ, Tấn Tài, Thanh Sơn, Văn Hải và xã Thành Hải.

Danh sách các đơn vị hành chính trực thuộc thành phố Phan Rang – Tháp Chàm
Tên Diện tích (km²) Dân số (người) Mật độ (người/km²) Phường (15) Bảo An 3,22 9.053 2.812 Đài Sơn 1,45 8.658 5.971 Đạo Long 2,09 7.909 3.784 Đô Vinh 30,31 13.257 437 Đông Hải 2,19 19.377 8.848 Kinh Dinh 0,41 5.452 13.298 Mỹ Bình 4,45 8.800 1.980 Mỹ Đông 2,51 12.263 4.887	Tên Diện tích (km²) Dân số (người) Mật độ (người/km²) Mỹ Hải 2,70 6.048 2.240 Mỹ Hương 0,45 3.150 7.000 Phủ Hà 1,30 10.153 7.810 Phước Mỹ 5,99 18.419 3.075 Tấn Tài 2,64 10.110 3.830 Thanh Sơn 1,04 8.518 8.190 Văn Hải 9,24 16.775 1.816 Xã (1) Thành Hải 9,23 9.452 1.024
Nguồn: Công bố kết quả điều tra thực trạng kinh tế - xã hội của các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận năm 2019

Hình ảnh

• 

  Bảo tàng tỉnh Ninh Thuận

• 

  Công viên 16/4 ở phường Thanh Sơn

• 

  Công viên biển Bình Sơn ở phường Mỹ Hải

• 

  Tháp Po Klong Garai ở phường Đô Vinh

• 

  Tượng đài Chiến thắng ở Quảng trưởng 16/4, phường Mỹ Hải

• 

  Hội quán Hải Nam của người Hoa ở Phan Rang, người dân quen gọi là Chùa Ông

• 

  Giáo xứ Phan Rang ở phường Kinh Dinh

• 

  Chùa Sùng Ân, Tỉnh hội Phật giáo Ninh Thuận

• 

  Đường Thống Nhất về đêm

• 

  Trung tâm Nghiên cứu Văn hoá Chăm Ninh Thuận ở phường Tấn Tài