Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Quân đoàn III (Việt Nam Cộng hòa)”

QUÂN ĐOÀN III; Việt Nam Cộng hòa
	Huy hiệu
Hoạt động	1959-1975
Quốc gia	Việt Nam Cộng hòa
Phục vụ	Quân lực VNCH
Quân chủng	Hỗn hợp
Phân loại	Chủ lực Quân khu
Quy mô	Quân đoàn
Bộ phận của	Bộ Tổng Tham mưu
Bộ chỉ huy	Biên Hòa, Việt Nam
Khẩu hiệu	-Chiến thắng; -Xây dựng
Tham chiến	-Trận Mậu Thân; -Chiến cuộc 1975
Các tư lệnh
Chỉ huy; nổi tiếng	-Thái Quang Hoàng; -Lê Văn Nghiêm; -Tôn Thất Đính; -Trần Thiện Khiêm; -Lâm Văn Phát; -Cao Văn Viên; -Đỗ Cao Trí; -Dư Quốc Đống; -Nguyễn Văn Toàn Quân kỳ

Duyệt lịch sử tương tác

← Thay đổi trước Thay đổi sau →

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào

Trực quanMã wiki

Nội tuyến

Phiên bản lúc 06:33, ngày 9 tháng 8 năm 2019

Quân đoàn III là một đơn vị cấp Quân đoàn, được tổ chức hỗn hợp gồm cả Hải - Lục - Không quân, là một trong bốn Quân đoàn chủ lực của Quân lực Việt Nam Cộng hòa. Đây là Quân đoàn có nhiệm vụ kiểm soát địa bàn gồm các tỉnh xung quanh Đô thành Sài Gòn, vì vậy giữ vai trò hết sức trọng yếu đối với Chính thể Việt Nam Cộng hòa. Cuối tháng 4 năm 1975, sau khi vô hiệu hoá phòng tuyến Xuân Lộc, Lực lượng Quân đội Nhân dân Việt Nam và Quân Giải phóng Miền Nam Việt Nam đã thực hiện chiến dịch lớn cuối cùng, đánh tan những lực lượng cuối cùng của Quân đoàn III phòng thủ Sài Gòn, kết thúc cuộc Chiến tranh Việt Nam.

Lịch sử hình thành

Tiền thân của Vùng III Chiến thuật là Đệ nhất Quân khu, được thành lập ngày 1 tháng 7 năm 1952^[1], là một trong 4 Quân khu của Quân đội Quốc gia Việt Nam. Vùng kiểm soát của Đệ nhất Quân khu, tương ứng với vùng Nam phần Việt Nam, từ Bình Thuận vào đến Cà Mau. Tư lệnh đầu tiên là Đại tá Lê Văn Tỵ. Địa bàn Đệ nhất Quân khu gần như được giữ nguyên trong cuộc điều chỉnh năm 1954.^[2]

Sau khi Chính thể Việt Nam Cộng hòa chính thức thành lập ngày 26 tháng 10 năm 1956, toàn bộ lãnh thổ Nam Việt Nam do Việt Nam Cộng hòa kiểm soát được chia thành 6 Quân khu: Đệ nhất Quân khu (đông Nam phần), Đệ nhị Quân khu (Trung phần), Đệ tam Quân khu (Kontum, Pleiku, Bình Định, Phú Yên), Đệ tứ Quân khu (nam cao nguyên Trung phần và phía nam duyên hải Trung phần), Đệ ngũ Quân khu (tây Nam phần) và Quân khu Thủ đô (Sài Gòn, Gia Định, Long An). Địa bàn của Đệ nhất Quân khu cũ được tách làm 3 phần gồm Đệ nhất Quân khu mới (gồm các tỉnh Gia Định, Phước Long, Bình Tuy, Bình Dương, Biên Hòa, Tây Ninh, Phước Tuy, Long Khánh, Bình Long), Đệ ngũ Quân khu (gồm các tỉnh Long An, Kiến Tường, Kiến Phong, Định Tường, Kiến Hòa, Vĩnh Long, Vĩnh Bình, An Giang, Phong Dinh, Ba Xuyên, Kiên Giang, An Xuyên, Đặc khu Côn Sơn, Quân khu Thủ đô (Sài Gòn).^[3] Tuy nhiên, mãi đến ngày 14 tháng 2 năm 1957, Đại tướng Lê Văn Tỵ, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội Việt Nam Cộng hòa mới ký Công vụ lệnh số 146/TTM/VP chỉ định Chỉ huy trưởng 3 Quân khu kể trên, gồm: Trung tướng Dương Văn Minh, Chỉ huy trưởng Quân khu Thủ đô; Đại tá Nguyễn Văn Y^[4], Chỉ huy trưởng Đệ nhất Quân khu, Đại tá Nguyễn Văn Là, Chỉ huy trưởng Đệ ngũ Quân khu. Trung tướng Dương Văn Minh đồng thời kiêm nhiệm chức Tư lệnh 3 Quân khu trên.^[5]

Bộ tư lệnh Quân đoàn III được thành lập lâm thời vào ngày 1 tháng 3 năm 1959 tại Biên Hòa do Trung tướng Thái Quang Hoàng làm Tư lệnh đầu tiên, giữa tháng 4 kiêm Tư lệnh Quân khu Thủ đô, thay tướng Dương Văn Minh chuyển sang làm Tổng thư ký Thường trực Quốc phòng. Mãi hơn một năm sau, Quân đoàn mới chính thức thành lập vào ngày 20 tháng 5 năm 1960, với nòng cốt là Sư đoàn 5, Sư đoàn 7, và Sư đoàn 21 Bộ binh.

Ngày 1 tháng 6 năm 1961, Tổng thống Diệm đã ra sắc lệnh cải tổ các Quân khu thành các Vùng chiến thuật, theo đó Đệ nhất và Đệ ngũ Quân khu được sát nhập để thành lập Vùng 3 Chiến thuật^[6]. Quân khu Thủ đô được đổi thành Biệt khu Thủ đô, mở rộng địa bàn thêm tỉnh Gia Định, trực thuộc Vùng 3 chiến thuật. Tỉnh Côn Sơn được tách ra, trực thuộc vào Bộ Tư lệnh Hải quân.^[7] Từ đó Quân đoàn có danh hiệu liên hợp Quân đoàn III và Vùng 3 Chiến thuật.

Địa bàn của Vùng 3 được tổ chức thành các Khu Chiến thuật:
-Khu chiến thuật Đông: gồm các tỉnh Biên Hòa, Phước Tuy, Bình Tuy, Long Khánh, Phước Long, Bình Long, Bình Dương, Tây Ninh, Phước Thành.
-Khu chiến thuật Tiền Giang: gồm các tỉnh Long An, Kiến Tường, Kiến Phong, Định Tường, Kiến Hòa.
-Khu chiến thuật Hậu Giang: gồm các tỉnh Vĩnh Long, Vĩnh Bình, An Giang, Phong Dinh, Ba Xuyên, Kiên Giang, An Xuyên.

Mỗi khu Chiến thuật là địa bàn hoạt động của một Sư đoàn. Các tỉnh cũng được tổ chức về mặt Quân sự thành các Tiểu khu chiến thuật, đứng đầu là một sĩ quan cấp Đại tá hoặc Trung tá với chức danh Tỉnh trưởng (hoặc Thị trưởng) kiêm Tiểu khu trưởng, trực tiếp chỉ huy và điều động các đơn vị Địa phương quân và các Chi khu (trong đó có các Trung đội Nghĩa quân). Quân số của mỗi Tiểu khu tương đương với quân số từ một đến hai Trung đoàn bộ binh nhưng về mặt trang bị không bằng các đơn vị chủ lực. Vì vậy khi cần thiết sẽ được sự hỗ trợ của các Sư đoàn Bộ binh. Do đó, khi phối hợp tác chiến Tiểu khu trưởng dưới quyền của Tư lệnh Sư đoàn.

Lãnh thổ của Vùng 3 chiến thuật khi đó tương ứng với khu vực rộng lớn bao gồm miền đông và tây Nam phần, gây ra rất nhiều khó khăn trong kiểm soát địa bàn. Do nhu cầu cần có thêm các đơn vị chủ lực nữa để hỗ trợ và chia sẻ vùng hoạt động, Tổng thống Ngô Đình Diệm quyết định thành lập thêm Sư đoàn 9 vào ngày 1 tháng 1 năm 1962 và Sư đoàn 25 Bộ binh vào ngày 1 tháng 7 năm 1962. Ngày 1 tháng 1 năm 1963, khi Quân đoàn IV và Vùng 4 Chiến thuật được thành lập từ phần lãnh thổ miền tây Nam phần, với nòng cốt là các sư đoàn 7, 9 và 21. Phần lãnh thổ trách nhiệm của Quân đoàn III và Vùng 3 chiến thuật chỉ còn 11 tỉnh và một Đặc khu thuộc miền đông Nam phần, tổ chức thành 3 Khu chiến thuật: Khu Chiến thuật 31 (gồm các tỉnh Tây Ninh, Hậu Nghĩa, Long An), Khu chiến thuật 32 (gồm các tỉnh Bình Long, Phước Long, Bình Dương) và Khu chiến thuật 33 (gồm các tỉnh Long Khánh, Bình Tuy, Phước Tuy, Biên Hòa, Biệt khu Thủ đô).

Đảo chính và chống đảo chính

Do vai trò hết sức quan trọng, bảo vệ đầu não Chính quyền Việt Nam Cộng hòa, nên Quân đoàn được xem như cái chốt quan trọng quyết định sự thành công hay thất bại của các cuộc đảo chính. Vì vậy, khi cuộc đảo chính 1960 nổ ra, các chỉ huy quân đảo chính lập tức bắt giữ tướng Thái Quang Hoàng, vô hiệu hóa Bộ tư lệnh Quân đoàn III và Quân khu Thủ đô. Dù sau đó, các lực lượng dưới quyền Quân đoàn đã tự động tổ chức phản kích và đánh bại quân đảo chính, Tổng thống Diệm vẫn cáo buộc tướng Thái Quang Hoàng không đủ năng lực để phản ứng với cuộc đảo chính, vì thế đã điều chuyển ông sang giữ chức vụ Chỉ huy trưởng Trường Đại học Quân sự và kiêm Quân trấn trưởng Đà Lạt.

Từ sau vụ binh biến năm 1962, Tổng thống Ngô Đình Diệm và Cố vấn Ngô Đình Nhu đã xếp đặt tướng Tôn Thất Đình, một tướng lĩnh trẻ và được cho là trung thành, về giữ chức vụ Tư lệnh Quân đoàn III kiêm Tổng trấn Đô thành Sài Gòn, đồng thời giao giữ vai trò quan trọng trong kế hoạch phản đảo chính nếu đảo chính nổ ra lần nữa. Tuy nhiên, tướng Đính sớm thay đổi và đứng về nhóm đảo chính, trở thành một trong những thành viên chủ chốt khi đảo chính thực sự nổ ra và kết thúc với cái chết bi thảm của Tổng thống Diệm và Cố vấn Nhu.

Không đầy 3 tháng sau, một cuộc "Chỉnh lý" do tướng Nguyễn Khánh cầm đầu, được thực hiện với sự tham gia của tân Tư lệnh Quân đoàn III Trần Thiện Khiêm đã gạt bỏ quyền lực của các tướng lĩnh chủ chốt trong cuộc đảo chính trước đó, mở đường cho tướng Nguyễn Khánh lên nắm quyền và Thời kỳ Loạn tướng. Ngày 1 tháng 7 năm 1970, Vùng 3 chiến thuật được cải danh thành Quân khu 3.

Mậu Thân 1968

Mùa hè đỏ lửa

Mở đầu và kết thúc của thất bại cuối cùng

Biên chế tổ chức

Dưới đây là biên chế tổ chức của Quân đoàn III vào đầu năm 1975.

-Bộ Tư lệnh:
-Bộ Tham mưu
-Sở An ninh Quân đội
-Phòng 1 Tổng Quản trị
-Phòng 2 Tình báo
-Phòng 3 Tác chiến
-Bộ chỉ huy Tiếp vận
-Bộ chỉ huy Pháo binh
-Đơn vị tác chiến trực thuộc:
-Sư đoàn 5 Bộ binh: Bộ Tư lệnh đặt tại căn cứ Lai Khê, Bến Cát, phụ trách các tỉnh Bình Dương, Bình Long và Phước Long
-Sư đoàn 18 Bộ binh: Bộ Tư lệnh đặt tại Thị xã Xuân Lộc, Long Khánh, phụ trách các tỉnh Biên Hòa, Bình Tuy, Gia Định, Long Khánh, Phước Tuy và Đặc khu Vũng Tàu
-Sư đoàn 25 Bộ binh: Bộ Tư lệnh đặt tại căn cứ Đồng Dù, Củ Chi, phụ trách các tỉnh Hậu Nghĩa, Long An và Tây Ninh
-Đơn vị tác chiến phối thuộc:
-Hải khu 3 (còn gọi là Hải quân Vùng 3 Duyên hải): Bộ Tư lệnh đặt tại căn cứ Cát Lở, Thị xã Vũng Tàu
Vùng 3 Sông ngòi: Bộ tư lệnh đặt tại căn cứ Long Bình, Biên Hòa
-Sư đoàn 3 Không quân: Bộ Tư lệnh đặt tại Phi trường Biên Hòa
Sư đoàn 5 Không quân: Bộ Tư lệnh đặt tại Phi trường Tân Sơn Nhất
-Lực lượng Biệt động quân (gồm các Liên đoàn 31, 32, 33): Bộ chỉ huy đặt cạnh Bộ Tư lệnh Quân đoàn III
-Lữ đoàn 3 Kỵ binh: Bộ Tư lệnh đặt cạnh Bộ Tư lệnh Quân đoàn III
-Tiểu khu, Đặc khu trực thuộc:
Tiểu khu Biên Hòa: Bộ chỉ huy đặt tại Thị xã Biên Hòa. Gồm các Chi khu (Quận): Công Thanh, Dĩ An, Đức Tu, Long Thành, Nhơn Trạch, Tân Uyên và Yếu khu Thị xã Biên Hòa
-Tiểu khu Bình Dương: Bộ chỉ huy đặt tại Thị xã Phú Cường. Gồm các Chi khu (Quận): Bến Cát, Châu Thành, Lái Thiêu, Phú Hòa, Phú Giáo, Trị Tâm và Yếu khu Thị xã Phú Cường
-Tiểu khu Bình Long: Bộ chỉ huy đặt tại Thị xã An Lộc. Gồm các Chi khu (Quận): An Lộc, Chơn Thành, Lộc Ninh và Yếu khu Thị xã An Lộc
-Tiểu khu Bình Tuy: Bộ chỉ huy đặt tại Thị xã Hàm Tân. Gồm các Chi khu (Quận): Hàm Tân, Hoài Đức, Tánh Linh và Yếu khu Thị xã Hàm Tân
-Tiểu khu Gia Định: Bộ chỉ huy đặt ở một vị trí thuộc xã Bình Hòa thuộc Quận Gò Vấp (vị trí này nay là trung tâm quận Bình Thạnh). Gồm các Chi khu (Quận): Bình Chánh, Cần Giờ, Gò Vấp, Hốc Môn, Nhà Bè, Quảng Xuyên, Tân Bình, Thủ Đức và Yếu khu Thị xã Gia Định
-Tiểu khu Hậu Nghĩa: Bộ chỉ huy đặt tại Thị xã Khiêm Cường. Gồm các Chi khu (Quận): Củ Chi, Đức Hòa, Đức Huệ, Trảng Bàng và Yếu khu Thị xã Khiêm Cường
-Tiểu khu Long An: Bộ chỉ huy đặt tại Thị xã Tân An. Gồm các Chi khu (Quận): Bến Lức, Cần Đước, Cần Giuộc, Châu Thành, Rạch Kiến, Tân Trụ, Thủ Thừa và Yếu khu Thị xã Tân An
-Tiểu khu Long Khánh: Bộ chỉ huy đặt tại Thị xã Xuân Lộc. Gồm các Chi khu (Quận): Định Quán, kiệm Tân, Xuân Lộc và Yếu khu Thị xã Xuân Lộc
-Tiểu khu Phước Long: Bộ chỉ huy đặt tại Thị xã Phước Bình. Gồm các Chi khu (Quận): Bố Đức, Đôn Luân, Đức Phong, Phước Bình và Yếu khu Thị xã Phước Bình
-Tiểu khu Phước Tuy: Bộ chỉ huy đặt tại Thị xã Phước Lễ. Gồm các Chi khu (Quận): Đất Đỏ, Đức Thạnh, Long Điền, Long Lễ, Xuyên Mộc và Yếu khu Thị xã Phước Lễ
-Tiểu khu Tây Ninh: Bộ chỉ huy đặt tại Thị xã Tây Ninh. Gồm các Chi khu (Quận): Hiếu Thiện, Khiêm Hạnh, Phú Khương, Phú Ninh và Yếu khu Thị xã Tây Ninh
-Đặc khu Vũng Tàu: Bộ chỉ huy đặt tại Thị xã Vũng Tàu. Phụ trách Yếu khu Thị xã Vũng Tàu (Gồm 1 quận)

Bộ Tham mưu và Phòng Sở Quân đoàn III tháng 4/1975

Stt	Họ và Tên	Cấp bậc	Chức vụ	Phòng Sở	Chú thích
1	Nguyễn Văn Toàn Võ bị Đà Lạt K5	Trung tướng	Tư lệnh	Bộ Tư lệnh Quân đoàn
2	Nguyễn Vĩnh Nghi Võ bị Đà Lạt K5	Trung tướng	Tư lệnh phó Tư lệnh Tiền phương
3	Nguyễn Văn Hiếu Võ bị Đà Lạt K3	Thiếu tướng	Tư lệnh phó Đặc trách Hành quân		Ngày 8 tháng 4 năm 1975, tử nạn do bị cướp cò súng lục. Ngày 10 tháng 4, được truy thăng Trung tướng
4	Đào Duy Ân Võ bị Đà Lạt K4	Thiếu tướng	Tư lệnh phó Lãnh thổ
5	Lê Trung Tường Võ bị Huế K2	Chuẩn tướng	Tham mưu trưởng
6	Nguyễn Khuyến	Đại tá	Chánh Sở	An ninh Quân đội
7	Trần Quốc Khang^[8] Võ khoa Nam Định^[9]		Chỉ huy trưởng	Tiếp vận
8	Hoàng Đình Thọ^[10] Võ bị Địa phương Bắc Việt		Trưởng phòng	Phòng 3 Tác chiến

Pháo binh Quân đoàn^[11]

Stt	Họ và Tên	Cấp bậC	Chức vụ	Đơn vị	Chú thích
1	Lê Văn Trang Võ bị Đà Lạt K10	Đại tá	Chỉ huy trưởng	Bộ Chỉ huy Pháo binh Quân đoàn
2	Hồ Văn Tâm Võ khoa Thủ Đức K12	Đại tá	Chỉ huy phó	nt
3	Vũ Ngọc Thành Võ bị Đà Lạt K11	Trung tá	Tiểu đoàn trưởng	Tiểu đoàn 104 Cơ động (Đại bác 175 ly)
4	Lê Xước Võ khoa Thủ Đức K6	Thiếu tá		Tiểu đoàn 2 Phòng không
5	Trần Duy Lượng	Trung tá		Tiểu đoàn 46 (155 ly)
6	Hoa Hải Thọ Võ bị Đà Lạt K11			Tiểu đoàn 61 (105 ly)
7	Nguyễn Đạt Sinh Võ khoa Thủ Đức K4		Chỉ huy trưởng	Bộ Chỉ huy Pháo binh Biệt khu Thủ đô	Điều hành Pháo binh Tiểu khu Gia Định và Pháo binh của các đơn vị khác đóng quân trong địa bàn Biệt khu Thủ đô

Pháo binh Tiểu khu^[12]

Stt	Họ và Tên	Cấp bậc	Chức vụ	Đơn vị
1	Lê Quang Đạt Võ khoa Thủ Đức K5	Thiếu tá	Chỉ huy trưởng	Tiểu khu Bình Tuy
2	Lê Ngọc Bửu			Tiểu khu Phước Tuy
3	Trần Đức Hiệu Võ khoa Thủ Đức K7			Tiểu khu Long Khánh
4	Đặng Hữu Bá Võ khoa Thủ Đức K7			Tiểu khu Biên Hòa
5	Nguyễn Ngọc Ánh Võ bị Đà Lạt K18			Tiểu khu Gia Định
6	Lê Tiến Khai			Tiểu khu Long An
7	Phan Văn Khải Đặc biệt Đồng Đế K1			Tiểu khu Hậu Nghĩa
8	Hồ Huệ Phú Võ bị Đà Lạt K13			Tiểu khu Bình Dương
9	Lai Tỷ			Tiểu khu Bình Long
10	Đinh Văn Nê			Tiểu khu Phước Long
11	Nguyễn Quang Bình			Tiểu khu Tây Ninh

Chỉ huy các đơn vị trực thuộc và phối thuộc

Stt	Họ và Tên	Cấp bậc	Chức vụ	Đơn vị	Chú thích
1	Lê Minh Đảo Võ bị Đà Lạt K10	Thiếu tướng	Tư lệnh	Sư đoàn 18 Bộ binh	Bộ Tư lệnh tại Thị xã Xuân Lộc, Long Khánh
2	Lê Nguyên Vỹ Võ bị Địa phương Trung Việt Huế K1	Chuẩn tướng		Sư đoàn 5 Bộ binh	Bộ Tư lệnh tại căn cứ Lai Khê, Bình Dương
3	Lý Tòng Bá Võ bị Đà Lạt K6	Chuẩn tướng		Sư đoàn 25 Bộ binh	Bộ Tư lệnh tại căn cứ Đồng Dù, Củ Chi, Hậu Nghĩa
4	Lưu Yểm^[13] Sĩ quan Bổ túc Pháp	Đại tá	Tỉnh trưởng Tiểu khu trưởng	Biên Hòa Biên Hòa^[14]	Bộ Chỉ huy tại Thị xã Biên Hòa
5	Nguyễn Văn Của^[15] Võ khoa Thủ Đức K3^[16]			Bình Dương Phú Cường	Bộ Chỉ huy tại Thị xã Phú Cường
6	Nguyễn Công Thành			Bình Long An Lộc	Bộ Chỉ huy đặt tại Thị xã An Lộc
7	Trần Bá Thành^[17] Võ khoa Thủ Đức K4			Bình Tuy Hàm Tân	Bộ Chỉ huy tại Thị xã Hàm Tân
8	Châu Văn Tiên^[18] Võ khoa Thủ Đức K1			Gia Định Gia Định^[19]	Bộ Chỉ huy tại xã Bình Hòa, quận Gò Vấp.
9	Tôn Thất Soạn^[20] Võ khoa Thủ Đức K4			Hậu Nghĩa Khiêm Cường	Bộ Chỉ huy tại Thị xã Khiêm Cường
10	Trần Vĩnh Huyến^[21] Võ bị Đà Lạt K4			Long An Tân An	Bộ Chỉ huy tại Thị xã Tân An
11	Phạm Văn Phúc^[22] Võ bị Đà Lạt			Long Khánh Xuân Lộc	Bộ Chỉ huy tại Thị xã Xuân Lộc
12	Nguyễn Thống Thành			Phước Long Phước Bình	Bộ Chỉ huy tại Thị xã Phước Bình
13	Phạm Ngọc Lân^[23] Võ bị Đà Lạt K5			Phước Tuy Phước Lễ	Bộ Chỉ huy tại Thị xã Phước Lễ
14	Bùi Đức Tài			Tây Ninh Tây Ninh	Bộ Chỉ huy tại Thị xã Tây Ninh
16	Vũ Duy Tạo^[24] Võ bị Huế K2		Thị trưởng Đặc khu trưởng^[25]	Đặc khu Vũng Tàu Vũng Tàu	Bộ Chỉ huy tại Thị xã Vũng Tàu
17	Huỳnh Bá Tính Võ khoa Thủ Đức K1	Chuẩn tướng	Tư lệnh	Sư đoàn 3 KQ	Đơn vị phối thuộc
18	Phan Phụng Tiên Võ khoa Nam Định			Sư đoàn 5 KQ
19	Trần Quang Khôi Võ bị Đà Lạt K6			Lữ đoàn 3 Kỵ binh
20	Vũ Đình Đào^[26] Hải quân Nha Trang K3			Hải khu 3
21	Nguyễn Thành Chuẩn^[27] Võ bị Đà Lạt K6	Đại tá	Chỉ huy trưởng	Biệt động quân Quân khu 3

Tư lệnh Quân đoàn qua các thời kỳ

Stt	Họ và tên	Cấp bậc tại nhiệm	Thời gian tại chức	Chú thích
1	Thái Quang Hoàng Võ bị Tông Sơn Tây	Trung tướng	3/1959-10/1959	Chức vụ sau cùng: Đại sứ Việt Nam Cộng hòa tại Thái Lan (1965)
2	Nguyễn Ngọc Lễ Võ bị Lục quân Pháp	Trung tướng (1956)	10/1959-5/1961	Chức vụ sau cùng: Chánh thẩm Tòa án Quân sự Mặt trận Sài Gòn (1964)
3	Lê Văn Nghiêm Võ bị Lục quân Pháp	Thiếu tướng (1955)	5/1961-12/1962	Chức vụ sau cùng: Trung tướng, Giám đốc Nha Động viên Bộ Quốc phòng (1965)
4	Tôn Thất Đính Võ bị Huế K1	Thiếu tướng (1958) Trung tướng (1963)	12/1962-1/1964	Chức vụ sau cùng: Thượng nghị sĩ (1967-1975)
5	Trần Thiện Khiêm Võ bị Liên quân Viễn Đông Đà Lạt	Trung tướng (1963)	1/1964-2/1964	Chức vụ sau cùng: Thủ tướng Việt Nam Cộng hòa (1969-1975)
6	Lâm Văn Phát Võ Liên quân Viễn Đông Đà Lạt	Thiếu tướng (1963)	2/1964-4/1964	Chức vụ sau cùng: Trung tướng, Tư lệnh Biệt khu Thủ đô (1975)
7	Trần Ngọc Tám Võ bị Liên quân Viễn Đông Đà Lạt	Thiếu tướng (1958) Trung tướng (4/1964)	4/1964-10/1964	Chức vụ sau cùng: Đại sứ Việt Nam Cộng hòa tại Thái Lan (1972-1974)
8	Cao Văn Viên Võ bị Địa phương Cap Saint Jacques	Thiếu tướng (3/1964)	10/1964-10/1965	Chức vụ sau cùng: Đại tướng (1967), Tổng tham mưu trưởng Quân lực Việt Nam Cộng hòa (1965-1975)
9	Nguyễn Bảo Trị Võ khoa Nam Định	Thiếu tướng	10/1965-6/1966	Chức vụ sau cùng: Trung tướng, Tổng cục trưởng Tổng cục Quân huấn
10	Lê Nguyên Khang Võ khoa Nam Định	Thiếu tướng (1965)	6/1966-8/1968	Chức vụ sau cùng: Trung tướng, Phụ tá Tổng tham mưu trưởng, đặc trách hành quân
1	Đỗ Cao Trí Võ bị Nước Ngọt Vũng Tàu	Trung tướng (1963)	8/1968-2/1971	Tử nạn trực thăng ngày 23/2/1971. Được truy thăng Đại tướng
12	Nguyễn Văn Minh Võ bị Đà Lạt K4	Thiếu tướng (1968) Trung tướng (1972)	2/1971-10/1973	Chức vụ sau cùng: Trung tướng, Tư lệnh Biệt khu Thủ đô
13	Phạm Quốc Thuần Võ bị Đà lạt K5	Trung tướng (1971)	10/1973-19/1974	Chức vụ sau cùng: Chỉ huy trưởng trường Hạ sĩ quan Đồng Đế
14	Dư Quốc Đống Võ bị Đà Lạt K3	Trung tướng (1970)	10/1974-1/1975	Chức vụ sau cùng: Phụ tá Tổng tham mưu trưởng
15	Nguyễn Văn Toàn	Trung tướng (1974)	1/1975-30/4/1975	Tư lệnh cuối cùng

Chú thích

^ Sắc lệnh số 61-QP của Quốc trưởng Bảo Đại ngày 26 tháng 6 năm 1952
^ Sắc lệnh số 19-QP của Quốc trưởng Bảo Đại ngày 19 tháng 3 năm 1954
^ Sắc lệnh số 147/b/QP ngày 24 tháng 10 năm 1956
^ Đại tá Nguyễn Văn Y sinh năm 1922 tại Tây Ninh, tốt nghiệp khóa 1 Võ bị Huế. Năm 1961 được bổ nhiệm chức vụ Tổng Giám đốc Cảnh sát Quốc gia. giải ngũ cuối năm 1963.
^ Tài liệu Tham mưu biệt bộ Phủ tổng thống. Trung tâm lưu trữ quốc gia II TP Hồ Chí Minh.
^ Sắc lệnh số SL.98/QP ngày 13 tháng 4 năm 1961
^ Sự thay đổi địa giới Hành chính và Quân sự của Chính quyền Sài Gòn giai đoạn 1955-1963 tại Bà Rịa-Vũng Tàu
^ Đại tá Trần Quốc Khang sinh năm 1931 tại Nam Định.
^ Trường Sĩ quan Trừ bị Nam Định
^ Đại tá Hoàng Đình Thọi snh năm 1930 tại Ninh Bình.
^ Các đơn vị Pháo binh biệt phái cho các Sư đoàn, xem ở trang Sư đoàn Bộ binh QLVNCH.
^ Đơn vị Pháo binh Tiểu khu có cấp cố tương đương 1 Tiểu đoàn, trang bị Đại bác 105 ly, còn gọi là "Pháo binh Diện địa".
^ Đại tá Lưu Yểm sinh năm 1928 tại Bạc Liêu.
^ Tên Tỉnh lỵ, Trung tâm Hành chính của tỉnh
^ Đại tá Nguyễn Văn Của sinh năm 1932 tại Gia Định.
^ Trường Sĩ quan Trừ bị Thủ Đức
^ Đại tá Trần Bá Thành sinh năm 1933 tại Sài Gòn.
^ Đại tá Châu Văn Tiên sinh năm 1931 tại Tây Ninh.
^ Trung tâm Hành chính tỉnh Gia Định được đặt tại xã Bình Hòa thuộc quận Gò Vấp
^ Đại tá Tôn Thất Soạn sinh năm 1933 tại Đà Lạt.
^ Đại tá Trần Vĩnh Huyến sinh năm 1929 tại Cần Thơ.
^ Đại tá Phạm Văn Phúc sinh năm 1928 tại Hà Nội.
^ Đại tá Phạm Ngọc Lân sinh năm 1927 tại Bến Tre.
^ Đại tá Vũ Duy Tạo sinh năm 1929 tại Hải Dương.
^ Đại tá Vũ Duy Tạo đương nhiệm Chỉ huy trưởng trường Truyền tin ở Vũng Tàu, được bổ nhiệm giữ chức vụ Đặc khu trưởng kiêm Thị trưởng Vũng Tàu
^ Phó Đề đốc Hải quân
^ Đại tá Nguyễn Thành Chuẩn sinh năm 1930 tại Vĩnh Long.

Tham khảo

Trần Ngọc Thống, Hồ Đắc Huân, Lê Đình Thụy (2011) Lược sử Quân lực Việt Nam Cộng hòa

[1] Sắc lệnh số 61-QP của Quốc trưởng Bảo Đại ngày 26 tháng 6 năm 1952

[2] Sắc lệnh số 19-QP của Quốc trưởng Bảo Đại ngày 19 tháng 3 năm 1954

[3] Sắc lệnh số 147/b/QP ngày 24 tháng 10 năm 1956

[4] Đại tá Nguyễn Văn Y sinh năm 1922 tại Tây Ninh, tốt nghiệp khóa 1 Võ bị Huế. Năm 1961 được bổ nhiệm chức vụ Tổng Giám đốc Cảnh sát Quốc gia. giải ngũ cuối năm 1963.

[5] Tài liệu Tham mưu biệt bộ Phủ tổng thống. Trung tâm lưu trữ quốc gia II TP Hồ Chí Minh.

[6] Sắc lệnh số SL.98/QP ngày 13 tháng 4 năm 1961

[7] Sự thay đổi địa giới Hành chính và Quân sự của Chính quyền Sài Gòn giai đoạn 1955-1963 tại Bà Rịa-Vũng Tàu

[8] Đại tá Trần Quốc Khang sinh năm 1931 tại Nam Định.

[9] Trường Sĩ quan Trừ bị Nam Định

[10] Đại tá Hoàng Đình Thọi snh năm 1930 tại Ninh Bình.

[11] Các đơn vị Pháo binh biệt phái cho các Sư đoàn, xem ở trang Sư đoàn Bộ binh QLVNCH.

[12] Đơn vị Pháo binh Tiểu khu có cấp cố tương đương 1 Tiểu đoàn, trang bị Đại bác 105 ly, còn gọi là "Pháo binh Diện địa".

[13] Đại tá Lưu Yểm sinh năm 1928 tại Bạc Liêu.

[14] Tên Tỉnh lỵ, Trung tâm Hành chính của tỉnh

[15] Đại tá Nguyễn Văn Của sinh năm 1932 tại Gia Định.

[16] Trường Sĩ quan Trừ bị Thủ Đức

[17] Đại tá Trần Bá Thành sinh năm 1933 tại Sài Gòn.

[18] Đại tá Châu Văn Tiên sinh năm 1931 tại Tây Ninh.

[19] Trung tâm Hành chính tỉnh Gia Định được đặt tại xã Bình Hòa thuộc quận Gò Vấp

[20] Đại tá Tôn Thất Soạn sinh năm 1933 tại Đà Lạt.

[21] Đại tá Trần Vĩnh Huyến sinh năm 1929 tại Cần Thơ.

[22] Đại tá Phạm Văn Phúc sinh năm 1928 tại Hà Nội.

[23] Đại tá Phạm Ngọc Lân sinh năm 1927 tại Bến Tre.

[24] Đại tá Vũ Duy Tạo sinh năm 1929 tại Hải Dương.

[25] Đại tá Vũ Duy Tạo đương nhiệm Chỉ huy trưởng trường Truyền tin ở Vũng Tàu, được bổ nhiệm giữ chức vụ Đặc khu trưởng kiêm Thị trưởng Vũng Tàu

[26] Phó Đề đốc Hải quân

[27] Đại tá Nguyễn Thành Chuẩn sinh năm 1930 tại Vĩnh Long.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

x t s Quân lực Việt Nam Cộng hòa
Đại đơn vị	Quân đoàn I · Quân đoàn II · Quân đoàn III · Quân đoàn IV · Sư đoàn 1 Bộ binh · Sư đoàn 2 Bộ binh · Sư đoàn 3 Bộ binh · Sư đoàn 5 Bộ binh · Sư đoàn 7 Bộ binh · Sư đoàn 9 Bộ binh · Sư đoàn 18 Bộ binh · Sư đoàn 21 Bộ binh · Sư đoàn 22 Bộ binh · Sư đoàn 23 Bộ binh · Sư đoàn 25 Bộ binh ·
Binh chủng	Lục quân · Hải quân · Thủy quân Lục chiến · Không quân · Lực lượng Nhảy dù · Biệt cách Dù · Biệt động quân · Lực lượng Đặc biệt · Thiết giáp Kỵ binh · Pháo binh · Quân cảnh · Đoàn Nữ quân nhân · Phòng vệ Tổng thống Phủ · Liên đoàn An ninh Thủ đô · Nhân dân tự vệ · Lực lượng Hải thuyền · Địa phương quân và nghĩa quân ·
Quân trường	Đại học Chiến tranh Chính trị · Võ bị Đà Lạt · Trường Chỉ huy tham mưu · Trường Hạ sĩ quan Đồng Đế · Võ khoa Thủ Đức · Trường Quân y · Trường Thiếu sinh quân · Quang Trung · Lam Sơn · Vạn Kiếp · Hải quân · Dục Mỹ · Nữ quân nhân · Pháo binh · Quân cảnh · Quân khuyển ·
Biểu trưng	Danh sách biểu trưng · Huân chương · Quân hàm · Quân huy · Quân kỳ ·
Binh biến	Đảo chính 1960 · Oanh tạc Dinh Độc Lập 1962 · Biến cố Phật giáo 1963 · Đảo chính 1963 · Chỉnh lý 1964 · Đảo chính tháng 9 năm 1964 · Bạo loạn Cao Nguyên 1964 · Đảo chính tháng 12 năm 1964 · Đảo chính 1965 · Biến động miền Trung 1966 ·
Sự kiện quân sự	Chiến dịch Nguyễn Huệ 1956 · Trận Tua Hai 1960 · Trận Ấp Bắc 1963 · Trận Bình Giã 1964 · Chiến dịch Mậu Thân · Lam Sơn 719 · Mùa hè đỏ lửa · Chiến cuộc Xuân 1975 ·