Bước tới nội dung

Cổng thông tin:Đài Loan

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
CHỦ ĐỀ ĐÀI LOAN
Trang chính   Địa lý   Chủ đề

Giới thiệu

Trung Hoa Dân quốc (tiếng Trung: 中華民國; bính âm: Zhōnghuá Mínguó) là đảo quốc và quốc gia có chủ quyền thuộc khu vực Đông Á. Ngày nay, do ảnh hưởng từ vị thế lãnh thổ cùng nhiều yếu tố chính trị nên trong một số trường hợp còn được gọi là Đài Loan (tiếng Trung: 臺灣 hoặc 台灣; bính âm: Táiwān) hay Đài Bắc Trung Hoa (tiếng Trung: 中華台北 hoặc 中華臺北; Hán-Việt: Trung Hoa Đài Bắc; bính âm: Zhōnghuá Táiběi).

Đảo Đài Loan nằm ở phía Tây Bắc Thái Bình Dương, ở giữa quần đảo Ryukyu của Nhật Bản và quần đảo Philippines, tách rời khỏi lục địa Á-Âu đồng thời có đường biên giới trên biển giáp với Trung Quốc đại lục thông qua eo biển Đài Loan, Đài Loan có diện tích vào khoảng 36.000 km², là đảo lớn thứ 38 trên thế giới với khoảng 70% diện tích là đồi núi, vùng đồng bằng tập trung chủ yếu tại khu vực ven biển phía tây. Do nằm tại giao giới giữa khí hậu cận nhiệt đớinhiệt đới nên cảnh quan tự nhiên cùng hệ sinh thái tương đối phong phú và đa nguyên.

Thủ đô của Đài Loan được đặt tại Đài Bắc, thành phố lớn nhất là Tân Bắc bao quanh Đài Bắc, tổng nhân khẩu được ước tính vào khoảng 23,5 triệu người với thành phần chủ yếu là người Hán, dân nhập cư đến từ Trung Quốc đại lục, Hồng Kông, Đông Nam Á và số ít thổ dân Đài Loan.

Những thổ dân Đài Loan bản địa đã cư trú trên hòn đảo từ thời kỳ cổ đại và xã hội Đài Loan vẫn trong trạng thái nguyên thủy cho đến khi người Hà Lan đến. Các sắc tộc từ Quảng Đông, Phúc Kiến bắt đầu di cư tới Đài Loan với số lượng lớn vào thời kỳ chiếm đóng của thực dân Hà LanTây Ban Nha trong giai đoạn đầu của thế kỷ 17. Năm 1661, Trịnh Thành Công thiết lập nhà nước đầu tiên của người Hán trên đảo và trục xuất người Hà Lan. Năm 1683, nhà Thanh đánh bại chính quyền họ Trịnh và sáp nhập Đài Loan. Nhà Thanh cắt nhượng khu vực này cho Đế quốc Nhật Bản năm 1895 sau khi chiến bại. Trung Hoa Dân Quốc lật đổ nhà Thanh và giành quyền quản lý Trung Quốc đại lục năm 1911. Sau khi Nhật Bản thua trận và đầu hàng Đồng Minh trong Thế chiến II, Trung Hoa Dân Quốc một lần nữa giành lại quyền kiểm soát đại lục cũng như đảo Đài Loan. Sau thất bại trong Nội chiến Quốc-Cộng, Tưởng Giới Thạch cùng chính phủ Trung Hoa Dân Quốc rút đến đây, còn Đảng Cộng sản do Mao Trạch Đông lãnh đạo thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa tại đại lục. Nhiều năm sau, do ảnh hưởng của chiến tranh Lạnh, Trung Hoa Dân Quốc vẫn được nhiều quốc gia nhìn nhận là đại biểu hợp pháp duy nhất của Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc, đồng thời là một thành viên trong Hội đồng Bảo an. Năm 1971, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa giành được quyền đại diện cho Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc, Trung Hoa Dân Quốc do đó đánh mất sự công nhận quốc tế trên quy mô lớn. (Đọc thêm...)

Chủ đề chọn lọc - hiển thị chủ đề khác

Tiếng Phúc Kiến Đài Loan hay tiếng Mân Nam Đài Loan (臺灣閩南語), thường được gọi phổ biến là tiếng Đài Loan hay Đài Ngữ (Tâi-oân-oē 臺灣 hay Tâi-gí 台語), là tiếng Mân Nam của phương ngữ Phúc Kiến được 80% dân cư Đài Loan sử dụng. Đây là ngôn ngữ lớn nhất tại Đài Loan, vì vậy tiếng Phúc Kiến thường được coi là ngôn ngữ thứ nhất của hòn đảo. Có sự tương đồng giữa ngôn ngữ và nguồn gốc mặc dù điều này không phải lúc nào cũng chính xác. Pe̍h-ōe-jī (POJ) là cách chuyển tự phổ biến cho ngôn ngữ này và cho cả tiếng Phúc Kiến.

Tiếng Phúc Kiến Đài Loan nói chung là tương tự như phương ngữ Hạ Môn, phương ngữ Tuyền Châu và phương ngữ Chương Châu (các nhánh của tiếng Mân Nam) cũng như các dạng phương ngữ của chúng ở Đông Nám Á và nói chung có thể hiểu lẫn nhau. Khác biệt chỉ xảy ra trong một số từ vựng. Giống như phương ngữ Hạ Môn, tiếng Phúc Kiến Đài Loan được dựa trên một sự pha trộn của cách phát âm tại Chương ChâuTuyền Châu. Do sự phổ biến đại chúng của các phương tiện truyền thông giải trí tiếng Phúc Kiến từ Đài Loan, tiếng Phúc Kiến Đài Loan đã phát triển để trở nên có ảnh hưởng nhiều hơn tới phương ngữ Phúc Kiến của tiếng Mân Nam, đặc biệt là từ sau năm 1980. Cùng với phương ngữ Hạ Môn, phương ngữ Đài Loan được coi là "tiếng Phúc Kiến chuẩn". (Đọc thêm...)

Tiểu sử chọn lọc

Chân dung chính thức

Lý Đăng Huy (李登輝, bính âm: Lǐ Dēnghuī; 15 tháng 1 năm 192330 tháng 7 năm 2020) là một chính trị gia của Trung Hoa Dân Quốc (thường được gọi là Đài Loan). Ông là Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc trong các nhiệm kỳ thứ 7 (thay Tưởng Kinh Quốc qua đời), 8, 9 của Trung Hoa Dân Quốc giai đoạn 1988–2000, trong khi là đảng viên Quốc dân Đảng. Ông chủ trì một số tiến bộ lớn trong cải cách dân chủ bao gồm cả cuộc bầu cử lại chính bản thân vị trí Tổng thống mà ông đang giữ, đánh dấu cuộc bầu cử tổng thống trực tiếp đầu tiên cho Trung Hoa Dân Quốc, do đó còn được gọi là "cha đẻ của nền dân chủ Đài Loan".

Ông Lý là lãnh đạo Đài Loan đầu tiên được bầu chọn dân chủ vào năm 1996. Ông đã chiến thắng áp đảo sau 8 tháng tranh đấu căng thẳng, cùng nhiều đợt thử nghiệm phóng tên lửa của Trung Quốc vào vùng nước của Đài Loan. Là người bản địa Đài Loan đầu tiên làm Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc cũng như chủ tịch Quốc dân Đảng, Lý Đăng Huy thúc đẩy phong trào bản địa hóa Đài Loan, dẫn đầu một chính sách ngoại giao tích cực để có các đồng minh. Những người chỉ trích cáo buộc ông phản bội đảng ông mà ông làm chủ tịch, hỗ trợ bí mật cho phong trào độc lập Đài Loan, và liên quan đến tham nhũng (chính trị vàng đen). Vào năm đắc cử, ông Lý đã đề nghị "chuyến thăm hòa bình" tới đại lục. Tuy nhiên, phía Bắc Kinh xem ông là "kẻ đòi chia tách" và muốn nền tự trị của Đài Loan trở thành độc lập hoàn toàn. (Đọc thêm...)

Hình ảnh chọn lọc - hiển thị ảnh khác

The page "[[Cổng thông tin:Đài Loan/{{{subpage}}}/1]]" does not exist.

Chủ đề tốt - hiển thị chủ đề khác


Phiên âm Bạch thoại, tiếng Mân Nam
Phiên âm Bạch thoại hay Bạch thoại tự (Pe̍h-ōe-jī, viết tắt là POJ, có nghĩa là văn bản tiếng địa phương, còn được gọi là Church Romanization) là một hệ thống chữ viết Latin dùng để chú âm các biến thể của tiếng Mân Nam, một dạng của tiếng Hoa hay phương ngữ Trung Quốc, đặc biệt là tiếng Đài Loanphương ngữ Hạ Môn. (Đọc thêm...)

Hình ảnh phổ biến

Dưới đây là hình ảnh từ nhiều chủ đề liên quan đến Đài Loan trên Wikipedia.
Lỗi Lua trong Mô_đun:Random_slideshow tại dòng 199: Không tìm thấy hình ảnh.

Vào ngày này...

Chủ đề

Thể loại

Mảnh ghép thể loại
Mảnh ghép thể loại
Chọn [►] để xem thể loại con

Phân cấp hành chính

Chủ đề liên quan

Danh sách chủ đề dưới đây liên quan đến Đài Loan thông qua lịch sử, khu vực châu Á, quan hệ ngoại giao với Trung Hoa Dân Quốc.

Dự án

Associated Wikimedia

Các dự án chị em của Wikimedia Foundation cũng cung cấp thông tin hữu ích:

Wikibooks
Tủ sách

Commons
Kho hình ảnh

Wikinews 
Tin tức

Wikiquote 
Danh ngôn

Wikisource 
Văn thư

Wikiversity
Học liệu

Wikivoyage 
Cẩm nang du lịch

Wiktionary 
Từ điển

Wikidata 
Cơ sở dữ liệu

Nguồn

Các cổng thông tin