Nội các Nhật Bản

Nhật Bản
Bài này nằm trong loạt bài về: Chính trị và chính phủ Nhật Bản
Hiến pháp Toàn văn Lịch sử
Quân chủ Thiên hoàng (danh sách) Naruhito Trữ quân Fumihito Cung nội Sảnh
Lập pháp Quốc hội Tham Nghị viện  (Thượng viện) Nghị trưởng Oshima Tadamori Phó Nghị trưởng Akamatsu Hirotaka Chúng Nghị viện  (Hạ viện) Nghị trưởng Santō Akiko Phó Nghị trưởng Ogawa Toshio
Hành pháp Thủ tướng (danh sách) Abe Shinzō Phó Thủ tướng Asō Tarō Nội các Văn phòng Nội các Cục Pháp chế Nội các Hội đồng An ninh Quốc gia Cơ quan Nhân sự Quốc gia Cơ quan hành chính độc lập
Tư pháp Tòa án Tối cao Chánh án (danh sách) Ōtani Naoto Tòa án Tối cao về Sở hữu trí tuệ
Bầu cử Các cuộc bầu cử Tham Nghị viện gần đây 2010 2013 2016 2019 Các cuộc bầu cử Chúng Nghị viện gần đây Tổng tuyển cử: 2012 2014 2017 Tổng tuyển cử kế tiếp Các đảng chính trị Chính đảng: Dân chủ Tự do Dân chủ Hiến pháp Dân chủ quốc dân Komeito Cộng sản Nippon Ishin no Kai Reiwa Shinsengumi Dân chủ Xã hội Bảo vệ Nhân dân khỏi NHK
Phân cấp hành chính Cấp thứ nhất  (tỉnh) Tỉnh Thống đốc (danh sách) Cấp phân tỉnh Phó tỉnh Huyện Cấp thứ hai  (hạt) Đô thị cấp quốc gia Thành phố trung tâm Thành phố đặc biệt Thành phố Thị trấn Làng Cấp phân hạt Luật tự trị địa phương
Quan hệ ngoại giao Chính sách đối ngoại Bộ Ngoại giao Phái bộ ngoại giao của Nhật Bản tại Nhật Bản Hộ chiếu Yêu cầu thị thực Chính sách thị thực JICA Tranh chấp lãnh thổ Tranh cãi xung quanh đền Yasukuni Điều 9 Hiến pháp Phòng vệ tập thể
Liên quan Lực lượng Phòng vệ (Biển • Mặt đất • Trên không) Học thuyết Fukuda Abenomics Kiểm duyệt Nhân quyền Phân biệt sắc tộc Chính trị cực đoan Luật pháp (Thực thi • Ủy ban An ninh quốc gia)
Chủ đề Nhật Bản Quốc gia khác Bản đồ Chủ đề Chính trị

Bài này viết về nhánh Hành pháp của chính quyền trung ương ở Nhật Bản. Về nhánh Lập pháp, xem bài Quốc hội Nhật Bản. Về nhánh Tư pháp, xem bài Tòa án Nhật Bản.

Nội các Nhật Bản (内閣 ^{(Nội các)}, Naikaku) là nhánh hành pháp của chính quyền ở Nhật Bản. Đứng đầu nội các là Thủ tướng (総理大臣 ^{(Tổng Lý Đại Thần)}, Sori Daijin). Giúp việc cho Thủ tướng là các Bộ trưởng (大臣 ^{(Đại Thần)}, Daijin). Thủ tướng do Quốc hội bổ nhiệm. Còn bổ nhiệm và miễn nhiệm các bộ trưởng sẽ thuộc quyền của Thủ tướng. Tập thể Nội các chịu trách nhiệm trước Quốc hội và phải từ chức hoặc xin Thiên hoàng giải tán Hạ viện nếu bị Hạ viện mất tín nhiệm.

Nội các Nhật Bản hiện đại được thành lập theo Hiến pháp năm 1946 của Nhật Bản. Trước đây, thời kỳ Đại Nhật Bản Đế quốc, Nội các được thành lập theo Hiến pháp Đại Nhật Bản Đế quốc và là một cơ quan dưới quyền của Nhật hoàng.

Bổ nhiệm

Biểu tượng của Thủ tướng Nhật Bản và Nội các Nhật Bản

Theo Hiến pháp, các Bộ trưởng được Thủ tướng lựa chọn và bổ nhiệm. Phần lớn thành viên của Nội các, bao gồm cả Thủ tướng phải là đại biểu của một trong hai viện thuộc Quốc hội và tất cả thành viên đều phải là dân sự. Theo Luật Nội các năm 2001, số lượng Bộ trưởng không được quá 14 người, tuy nhiên, trong trường hợp đặc biệt, vẫn có thể lên đến 17 người. Trong trường hợp Nội các từ chức tập thể, Nội các vẫn phải điều hành công việc cho đến khi có một Thủ tướng mới được bổ nhiệm. Trong khi tại nhiệm, các hoạt động pháp lý vẫn có thể chống lại các Bộ trưởng mà không cần có sự đồng ý của Thủ tướng.

Nội các phải từ chức tập thể trong những trường hợp sau:

• Khi bị Hạ viện bỏ phiếu quyết định bất tín nhiệm, trừ phi Hạ viện giải tán trong vòng 10 ngày;
• Tùy theo quyết định trong lần nhóm họp đầu tiên của Quốc hội khi Hạ viện mới được bầu ra qua tổng tuyển cử (ngay cả khi toàn bộ bộ trưởng sau đó được tái bổ nhiệm);
• Khi vị trí Thủ tướng bị bỏ trống, hoặc khi Thủ tướng tuyên bố ý định từ chức.

Quyền lực của Nội các

Nội các Nhật Bản có thể hành xử hai loại quyền lực. Một loại thực hiện thông qua Nhật hoàng theo thỉnh cầu và tư vấn của Nội các. Một loại nữa do Nội các trực tiếp thực hiện. Trái với nhiều nước theo chế độ quân chủ lập hiến khác, hoàng đế Nhật Bản không phải là nguyên thủ quốc gia về ngành hành pháp. Hiến pháp Nhật Bản đã trao toàn bộ công việc hành pháp cho Nội các.

Các quyền lực thực hiện qua Thiên hoàng

• Triệu tập Quốc hội
• Giải tán Hạ viện
• Tuyên bố tổng tuyển cử Quốc hội
• Tiến hành các nghi lễ.

Các quyền lực tuyệt đối

• Thực thi pháp luật
• Chính sách đối ngoại
• Ký kết các hiệp ước (với sự phê chuẩn của Quốc hội)
• Quản lý các dịch vụ công cộng
• Lập dự toán ngân sách trung ương (phải được Quốc hội phê chuẩn)
• Phê chuẩn các nghị định của Nội các
• Quyết định đại xá, đặc xá, phạt, giảm tội, khôi phục quyền
• Tất cả các luật và nghị định Nội các đều do Bộ trưởng liên quan ký

Nội các hiện tại

Nội các Abe

Nội các quá khứ

Nội các Noda

Liên kết ngoài

• Website chính thức của Thủ tướng Nhật Bản và các bộ trưởng
• Danh sách các Nội các Nhật Bản theo thời gian (bằng tiếng Nhật)