Bang
Bang hoặc tiểu bang (tiếng Anh: federated state nhưng state được dùng thường xuyên hơn) là một cộng đồng lãnh thổ có hiến pháp riêng và hình thành nên một phần của một liên bang.[1] Những bang như thế khác biệt với các quốc gia có chủ quyền (sovereign state) ở chỗ các bang đã chuyển nhượng một phần chủ quyền của mình cho một chính phủ liên bang.[2] Một bang nắm giữ thẩm quyền hành chính trên một lãnh thổ địa lý nhất định và là một thể thức chính quyền vùng.
Trong một số trường hợp, liên bang được tạo ra từ một liên minh gồm những thực thể chính trị, có thể là độc lập hay là lãnh thổ phụ thuộc của một thực thể có chủ quyền khác (thông thường nhất là một cường quốc thực dân). Trong những trường hợp khác, các bang từ từ được tạo ra bởi một chính phủ nhất thể theo hướng phân quyền để tạo điều kiện cho việc lập ra hiến pháp liên bang. Một khi hiến pháp liên bang được hình thành thì những luật lệ chi phối quan hệ giữa quyền lực vùng và quyền lực liên bang sẽ trở thành một phần của luật quốc nội.
Tại các quốc gia có hiến pháp liên bang, chủ quyền được chia sẻ giữa chính phủ liên bang và chính quyền bang. Các bang này tự trị một phần và thường thường được hưởng một cấp độ tự trị đáng kể. Trong đa số trường hợp, bên trong lãnh thổ riêng của mình, quyền và quyền lực hành chính của một bang không bị chính phủ liên bang lật ngược hay phủ quyết. Tuy nhiên, các luật lệ chi phối quan hệ giữa quyền lực vùng và liên bang có thể được tu chính qua hiến pháp liên bang hay hiến pháp bang.
Danh sách các bang theo từng liên bang
[sửa | sửa mã nguồn]Hiện tại
[sửa | sửa mã nguồn]"Các đơn vị liên bang" trong bảng dưới đây có quyền lực chính quyền gắn liền trong hệ thống hiến pháp liên bang trong khi đó "các đơn vị khác" được chính phủ liên bang trao cho quyền lực hay được chính phủ liên bang điều hành trực tiếp.
- Ghi chú
- ^ Thành phố liên bang có một mức độ tự trị bằng với các đơn vị chính khác của liên bang.
Xem thêm
[sửa | sửa mã nguồn]- Danh sách các bang có chủ quyền
- Danh sách các vùng tự trị theo từng quốc gia
- Liên bang
- Quốc gia liên kết
Tham khảo
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ The Australian National Dictionary: Fourth Edition, pg 1395. (2004) Canberra. ISBN 978-0-19-551771-2.
- ^ “Constitution of the United States of America: Tenth Amendment, Reserved Powers”. Bản gốc lưu trữ ngày 9 tháng 3 năm 2007. Truy cập ngày 2 tháng 4 năm 2011.
- ^ Kate Daniel & Special Broadcasting Service Corporation (2008). SBS World Guide: The Complete Fact File on Every Country, 16th ed. Prahran, Victoria, Australia: Hardie Grant Books. tr. 827. ISBN 978-1-74066-648-0. p26.Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (liên kết)
- ^ SBS World Guide 2008, p38
- ^ a b c d e f g h i j Khu tự trị
- ^ SBS World Guide 2008, p46
- ^ SBS World Guide 2008, p74
- ^ SBS World Guide 2008, p101
- ^ The 1988 Brazilian Constitution treats the municipalities as parts of the Federation and not simply dependent subdivisions of the states.Article 18 Lưu trữ 2011-01-01 tại Wayback Machine
- ^ SBS World Guide 2008, p132
- ^ SBS World Guide 2008, p239
- ^ SBS World Guide 2008, p275
- ^ SBS World Guide 2008, p328
- ^ SBS World Guide 2008, p346
- ^ SBS World Guide 2008, p460
- ^ SBS World Guide 2008, p481
- ^ SBS World Guide 2008, p486
- ^ SBS World Guide 2008, p537
- ^ SBS World Guide 2008, p549
- ^ SBS World Guide 2008, p600
- ^ Federal structure of Russia, Article 65 of Russian Constitution.
- ^ SBS World Guide 2008, p687
- ^ SBS World Guide 2008, p700
- ^ SBS World Guide 2008, p760
- ^ SBS World Guide 2008, p774
- ^ SBS World Guide 2008, p798