Tỉnh thành Việt Nam

Tỉnh hay thành phố trực thuộc trung ương là cấp hành chính địa phương cao nhất ở Việt Nam. Hiện Việt Nam có 63 đơn vị hành chính cấp tỉnh trong đó có 5 thành phố trực thuộc trung ương.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -Thanh Hoá - - - - - Nam Định - - -Thái Bình -------Hải Phòng - - - Quảng Ninh ---------- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Điện Biên Sơn La Nghệ An - - - - - - - Hà Tĩnh - - - -Quảng Bình - - - - - - Quảng Trị Thừa Thiên - Huế - - - - - - - - Đà Nẵng Quảng Nam - - - - - - Quảng Ngãi - -Kon Tum - -Gia Lai- - - - - Bình Định - Đắc Lắc - - - - - Khánh Hòa - - - Ninh Thuận - -Lâm Đồng - - - -Bình Thuận - - - - - - - - - - - - - - - - ---- - - - - - - - - Bà Rịa - Vũng Tàu - - - - - - - - - - - - - - - Trà Vinh - - - - - Sóc Trăng - - - - - Bạc Liêu Cà Mau - - - - Kiên Giang - - - - - - - - - - - Đảo Phú Quốc - - - - - - Côn Đảo Quần đảo Hoàng Sa Quần đảo Trường Sa - - - - - - - - - - - Phú Yên - - - Bản đồ hành chính Việt Nam.

Chính quyền địa phương

Theo Hiến pháp 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương, mỗi tỉnh thành Việt Nam đều nằm dưới sự quản lý của một Hội đồng Nhân dân (HĐND) do dân bầu. Hội đồng Nhân dân bầu ra Ủy ban Nhân dân (UBND) - đơn vị hành pháp của chính quyền tỉnh. Bộ máy như vậy cũng tương ứng với cấu trúc chính quyền trung ương. Các chính quyền tỉnh trực thuộc Chính phủ. Ngày 22 tháng 11 năm 1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh tổ chức Hội đồng Nhân dân và Ủy ban hành chính các cấp. Sắc lệnh quy định cách thức tổ chức chính quyền dân chủ nhân dân trong cả nước. Chính quyền ở mỗi địa phương sẽ có hai cơ quan: thay mặt cho dân là Hội đồng Nhân dân, do phổ thông đầu phiếu bầu ra, và vừa thay mặt cho dân, vừa đại diện cho Chính phủ là Ủy ban hành chính, do Hội đồng Nhân dân đề cử. Sắc lệnh quy định nhiệm vụ quyền hạn của Hội đồng Nhân dân và Ủy ban hành chính mỗi cấp. Từ năm 1976, Ủy ban hành chính đổi tên là Ủy ban Nhân dân.

Hội đồng Nhân dân

Mỗi hội đồng Nhân dân có Thường trực Hội đồng Nhân dân gồm Chủ tịch Hội đồng Nhân dân và những người được ủy quyền được chọn trong những đại biểu trong Hội đồng nhân dân, thường là Phó Chủ tịch Hội đồng Nhân dân. Thường trực có nhiều nhiệm vụ, trong đó có việc đại diện Hội đồng khi không có kỳ họp. Hội đồng có một số ban có những nhiệm vụ chuyên biệt. Mỗi tỉnh đều có một Ban Kinh tế và Ngân sách, một Ban Văn hóa Xã hội và một Ban Pháp chế. Nếu một tỉnh có thành phần thiểu số không phải người Việt đông thì thường tỉnh đó cũng có một Ban Dân tộc.

Người dân được quyền bầu trong các cuộc bầu cử Hội đồng Nhân dân khi được 18 tuổi, và được quyền ra ứng cử khi đủ 21 tuổi. Để ứng cử, một ứng cử viên phải được Mặt trận Tổ quốc giới thiệu hoặc tự ứng cử. Những ứng cử viên này được bầu tại các hội nghị hiệp thương do Mặt trận Tổ quốc tổ chức. Những người tham dự hội nghị quyết định các ứng cử viên có đủ tiêu chuẩn theo Luật Tổ chức Hội đồng Nhân dân và Uỷ ban Nhân dân hay không bằng cách giơ tay biểu quyết hoặc bầu kín. Các ứng cử viên không được hội nghị tín nhiệm sẽ không được đưa vào danh sách ứng cử. Số ứng cử viên được bầu cho mỗi huyện là từ một đến ba. Số ứng cử viên cho mỗi huyện phải nhiều hơn số ghế được bầu.

Ủy ban Nhân dân

Ủy ban Nhân dân, như đã nói trên, là đơn vị hành pháp của chính quyền tỉnh, có nhiệm vụ định đoạt và thi hành các chính sách. Ủy ban được xem như là một nội các. Ủy ban Nhân dân các cấp làm việc theo nguyên tắc tập thể. Chủ tịch là người đứng đầu Uỷ ban Nhân dân chỉ đạo chung, chịu trách nhiệm trước Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân cấp trên trực tiếp của mình. Mỗi thành viên của Uỷ ban nhân dân chịu trách nhiệm cá nhân về phần công tác của mình trước Hội đồng Nhân dân, Ủy ban nhân dân và Chủ tịch Ủy ban Nhân dân cùng cấp. Ủy ban Nhân dân có một Chủ tịch và ít nhất ba Phó Chủ tịch, tối đa là 5 Phó Chủ tịch (Thành phố Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh), và có từ 4 đến 7 ủy viên(tuỳ theo diện tích và số dân). Chủ tịch Ủy ban Nhân dân phải là đại biểu của HĐND cùng cấp, do HĐND bầu và Thủ tướng chuẩn y. Các thành viên khác của Ủy ban nhân dân không nhất thiết phải là thành viên của HĐND. Chủ tịch Ủy ban Nhân dân chịu trách nhiệm và báo cáo định kỳ trước HĐND và Thủ tướng về các hoạt động kinh tế-xã hội trong phạm vi tỉnh.

Đảng bộ địa phương

Vì Đảng Cộng sản Việt Nam là đảng cầm quyền duy nhất ở Việt Nam nên cơ quan lãnh đạo cao nhất của mỗi địa phương là Đại hội Đại biểu Đảng bộ của địa phương đó, phân cấp địa phương của tổ chức Đảng. Đại hội Đại biểu Đảng bộ sẽ họp 5 năm 1 lần để bầu ra Ban Chấp hành Đảng bộ. Ban Chấp hành Đảng bộ Tỉnh/Thành phố trực thuộc Trung ương, hay thường được gọi tắt là Tỉnh ủy/Thành ủy, là cơ quan lãnh đạo của Đảng bộ Tỉnh/Thành phố sở tại giữa hai kỳ Đại hội, nhiệm kỳ 5 năm.

Sau mỗi Đại hội Đại biểu Đảng bộ, Ban Chấp hành Đảng bộ Tỉnh/Thành phố sẽ tổ chức họp Hội nghị Đảng bộ lần thứ nhất để bầu ra Ban Thường vụ Tỉnh ủy/Thành ủy, Thường trực Tỉnh ủy/Thành ủy, Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy/Thành ủy và các chức danh lãnh đạo; tất cả đều theo nhiệm kỳ của Ban Chấp hành Đảng bộ trực thuộc.

Đứng đầu Đảng bộ Tỉnh/Thành phố là Bí thư Tỉnh ủy/Thành ủy, do chính Ban Chấp hành Đảng bộ Tỉnh/Thành phố sở tại bầu lên, và phần lớn ở các tỉnh thành đều là Ủy viên Trung ương Đảng. Riêng Bí thư Thành ủy Hà Nội và Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh do tầm quan trọng đặc biệt của hai thành phố nên bắt buộc phải là Ủy viên Bộ Chính trị, do Bộ Chính trị điều động, bổ nhiệm mà không phải do Ban Chấp hành Đảng bộ bầu ra.

Lịch sử

Tỉnh Việt Nam đầu tiên

Khái niệm "Tỉnh" lần đầu tiên được dùng để chỉ loại đơn vị hành chính địa phương cấp cao nhất ở Việt Nam là vào năm 1831, trong cuộc cải cách hành chính của vua Minh Mạng nhà Nguyễn. Trước đó, hành chính Đàng Trong và Đàng Ngoài nhà Lê trung hưng, hành chính nhà Tây Sơn, và hành chính thời đầu nhà Nguyễn (thời vua Gia Long, Minh Mạng), thì khái niệm tương đương và là tiền thân của "Tỉnh" được gọi là Trấn. Thời kỳ đầu nhà Nguyễn, trên cấp trấn còn có cấp Tổng trấn, với 2 tổng trấn ở hai đầu đất nước là Bắc Thành và Gia Định Thành (quản lý hành chính được phân quyền bớt cho các tổng trấn ở xa triều đình trung ương), tuy nhiên các tỉnh ở miền trung thì thuộc trực tiếp triều đình Huế quản lý. Từ năm 1831 trở đi, giống như nhà Thanh Trung Quốc, nhà Nguyễn đặt ra tỉnh thay cho trấn (với 30 tỉnh trên cả nước vào thời kỳ nhà Nguyễn độc lập, kể cả kinh đô Thừa Thiên), nhưng vẫn ghép từ 2 đến 3 tỉnh lại đặt dưới sự quản hạt của một viên quan Tổng đốc. Ban đầu, 17 tỉnh đầu tiên được lập ở Bắc Thành cũ vào tháng 10 (âm lịch) năm 1831 gồm: Hưng Hóa, Sơn Tây, Hà Tuyên, Bắc Thái, Bắc Ninh, Cao Lạng, Hải Dương, Quảng Yên, Nam Định, Hưng Yên, Hà Nội, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị. Một năm sau, 12 tỉnh còn lại được lập ở Gia Định Thành cũ vào tháng 10 (âm lịch) năm 1832 gồm: Quảng Nam, Quảng Ngãi, Phú Yên, Bình Định, Bình Thuận, Khánh Hòa, Gia Định, Biên Hòa, Vĩnh Long, Định Tường, An Giang, Hà Tiên. Ngoài ra còn có phủ Thừa Thiên đặt Kinh đô, được xem là tương đương hàng tỉnh. Nhiều tỉnh Việt Nam ngày nay còn giữ nguyên tên gọi và ngày thành lập từ lần lập tỉnh đầu tiên các năm 1831-1832 trong cuộc cải cách hành chính thời Nguyễn triều Minh Mạng. Một vài tỉnh trong số đó còn hầu như ít thay đổi địa giới so với thời đó, như tỉnh Thanh Hóa.

Danh sách và thống kê

(Số liệu của Tổng cục Thống kê tính đến 0 giờ ngày 1/4/2009) Theo kết quả điều tra dân số ngày 1/4/2009 , dân số Việt Nam là 85.846.997 người, tính đến tháng 10/2013 là gần 90 triêu người. Đơn vị tỉnh thành đông dân nhất là Thành phố Hồ Chí Minh có 7.162.864 người, xếp thứ 2 là thủ đô Hà Nội (vừa được mở rộng năm 2008) với dân số 6.451.909 người, tiếp đến là Thanh Hóa là 3.400.595 người, Nghệ An là 2.912.041 người, và Đồng Nai là 2.486.154 người. Tỉnh ít dân nhất là Bắc Kạn 293.826 người , kế đến là các tỉnh Lai Châu, Kon Tum. Tính theo diện tích, tỉnh lớn nhất là tỉnh Nghệ An. Tỉnh nhỏ nhất là tỉnh Bắc Ninh.

Danh sách các tỉnh

Lưu ý:

In đậm

Thành phố trực thuộc Trung ương

STT	Tỉnh	Tỉnh lỵ/Nơi đặt trụ sở ủy ban nhân dân Thành phố	Vùng	Dân số 2012 (người)	Diện tích 2012 (km²)	Mật độ dân số 2012 (người/km²)	Số đơn vị cấp huyện (31/12/2012)	Số đại biểu Quốc hội (2011-2016)	Biển số xe	Mã điện thoại
1	An Giang	Thành phố Long Xuyên	Đồng bằng sông Cửu Long	2.153.701	03.536,7	0.609	10	10	67	296
2	Bà Rịa - Vũng Tàu	Thành phố Bà Rịa	Đông Nam Bộ	1.039.200	01.989,5	0.522	8	6	72	254
3	Bạc Liêu	Thành phố Bạc Liêu	Đồng bằng sông Cửu Long	0.873.400	02.468,7	0.354	7	6	94	291
4	Bắc Kạn	Thành phố Bắc Kạn	Trung du và miền núi phía Bắc	0.301.000	04.859,4	0.062	8	6	97	209
5	Bắc Giang	Thành phố Bắc Giang	Trung du và miền núi phía Bắc	1.588.500	03.848,9	0.413	10	8	98, 13	204
6	Bắc Ninh	Thành phố Bắc Ninh	Đồng bằng sông Hồng	1.079.900	00.822,7	1.313	8	6	99, 13	222
7	Bến Tre	Thành phố Bến Tre	Đồng bằng sông Cửu Long	1.258.500	02.357,7	0.534	9	7	71	275
8	Bình Dương	Thành phố Thủ Dầu Một	Đông Nam Bộ	1.748.000	02.694,4	0.649	9	8	61	274
9	Bình Định	Thành phố Quy Nhơn	Duyên hải Nam Trung Bộ	1.501.800	06.050,6	0.297	11	8	77	256
10	Bình Phước	Thị xã Đồng Xoài	Đông Nam Bộ	0.912.700	06.871,5	0.133	10	6	93	271
11	Bình Thuận	Thành phố Phan Thiết	Duyên hải Nam Trung Bộ	1.193.500	07.812,8	0.153	10	7	86	252
12	Cà Mau	Thành phố Cà Mau	Đồng bằng sông Cửu Long	1.217.100	05.294,9	0.230	9	7	69	290
13	Cao Bằng	Thành phố Cao Bằng	Trung du và miền núi phía Bắc	0.515.200	06.707,9	0.077	13	6	11	206
14	Cần Thơ	Quận Ninh Kiều	Đồng bằng sông Cửu Long	1.214.100	01.409,0	0.862	9	7	65	292
15	Đà Nẵng	Quận Hải Châu	Duyên hải Nam Trung Bộ	0.973.800	01.285,4	0.758	8	6	43	236
16	Đắk Lắk	Thành phố Buôn Ma Thuột	Tây Nguyên	1.796.700	13.125,4	0.137	15	9	47	262
17	Đắk Nông	Thị xã Gia Nghĩa	Tây Nguyên	0.543.200	06.515,6	0.083	8	6	48	261
18	Đồng Nai	Thành phố Biên Hòa	Đông Nam Bộ	2.720.800	05.907,2	0.461	11	11	60, 39	251
19	Đồng Tháp	Thành phố Cao Lãnh	Đồng bằng sông Cửu Long	1.676.300	03.377,0	0.496	12	8	66	277
20	Điện Biên	Thành phố Điện Biên Phủ	Trung du và miền núi phía Bắc	0.519.300	09.562,9	0.054	10	6	27	215
21	Gia Lai	Thành phố Pleiku	Tây Nguyên	1.342.700	15.536,9	0.086	17	7	81	269
22	Hà Giang	Thành phố Hà Giang	Trung du và miền núi phía Bắc	0.758.000	07.914,9	0.096	11	6	23	219
23	Hà Nam	Thành phố Phủ Lý	Đồng bằng sông Hồng	0.790.000	00.860,5	0.918	6	6	90	226
24	Hà Nội	Quận Hoàn Kiếm	Đồng bằng sông Hồng	6.844.100	03.323,6	2.059	30	30	29–33,40	24
25	Hà Tĩnh	Thành phố Hà Tĩnh	Bắc Trung Bộ	1.230.500	05.997,8	0.205	12	7	38	239
26	Hải Dương	Thành phố Hải Dương	Đồng bằng sông Hồng	1.735.100	01.656,0	1.048	12	9	34	220
27	Hải Phòng	Quận Hồng Bàng	Duyên hải Bắc Bộ	1.904.100	01.523,9	1.250	15	9	15, 16	225
28	Hòa Bình	Thành phố Hòa Bình	Trung du và miền núi phía Bắc	0.806.100	04.608,7	0.175	11	6	28	218
29	Hậu Giang	Thành phố Vị Thanh	Đồng bằng sông Cửu Long	0.769.700	01.602,5	0.480	7	6	95	293
30	Hưng Yên	Thành phố Hưng Yên	Đồng bằng sông Hồng	1.145.600	00.926,0	1.237	10	7	89	221
31	Thành phố Hồ Chí Minh	Quận 1	Đông Nam Bộ	7.681.700	02.095,6	3.666	24	30	50–59,41	28
32	Khánh Hòa	Thành phố Nha Trang	Duyên hải Nam Trung Bộ	1.183.000	05.217,7	0.227	9	7	79	258
33	Kiên Giang	Thành phố Rạch Giá	Đồng bằng sông Cửu Long	1.726.200	06.348,5	0.272	15	9	68	297
34	Kon Tum	Thành phố Kon Tum	Tây Nguyên	0.462.400	09.689,6	0.048	9	6	82	260
35	Lai Châu	Thành phố Lai Châu	Trung du và miền núi phía Bắc	0.397.500	09.068,8	0.044	8	6	25	213
36	Lào Cai	Thành phố Lào Cai	Trung du và miền núi phía Bắc	0.646.800	06.383,9	0.101	9	6	24	214
37	Lạng Sơn	Thành phố Lạng Sơn	Trung du và miền núi phía Bắc	0.744.100	08.320,8	0.089	11	6	12	205
38	Lâm Đồng	Thành phố Đà Lạt	Tây Nguyên	1.234.600	09.773,5	0.126	12	7	49	263
39	Long An	Thành phố Tân An	Đồng bằng sông Cửu Long	1.458.200	04.492,4	0.325	15	8	62	272
40	Nam Định	Thành phố Nam Định	Đồng bằng sông Hồng	1.836.900	01.652,6	1.112	10	9	18	228
41	Nghệ An	Thành phố Vinh	Bắc Trung Bộ	2.952.000	16.490,9	0.179	21	13	37	238
42	Ninh Bình	Thành phố Ninh Bình	Đồng bằng sông Hồng	0.915.900	01.376,7	0.665	8	6	35	229
43	Ninh Thuận	Thành phố Phan Rang - Tháp Chàm	Duyên hải Nam Trung Bộ	0.576.700	03.358,3	0.172	7	6	85	259
44	Phú Thọ	Thành phố Việt Trì	Trung du và miền núi phía Bắc	1.335.900	03.533,4	0.378	13	7	19	210
45	Phú Yên	Thành phố Tuy Hòa	Duyên hải Nam Trung Bộ	0.877.200	05.060,6	0.173	9	6	78	257
46	Quảng Bình	Thành phố Đồng Hới	Bắc Trung Bộ	0.857.900	08.065,3	0.106	8	6	73	232
47	Quảng Nam	Thành phố Tam Kỳ	Duyên hải Nam Trung Bộ	1.450.100	10.438,4	0.139	18	8	92	235
48	Quảng Ngãi	Thành phố Quảng Ngãi	Duyên hải Nam Trung Bộ	1.227.900	05.153,0	0.238	14	7	76	255
49	Quảng Ninh	Thành phố Hạ Long	Trung du và miền núi phía Bắc	1.177.200	06.102,3	0.193	14	7	14	203
50	Quảng Trị	Thành phố Đông Hà	Bắc Trung Bộ	0.608.100	04.739,8	0.128	10	6	74	233
51	Sóc Trăng	Thành phố Sóc Trăng	Đồng bằng sông Cửu Long	1.301.900	03.311,6	0.393	11	7	83	299
52	Sơn La	Thành phố Sơn La	Trung du và miền núi phía Bắc	1.134.300	14.174,4	0.080	12	7	26	212
53	Tây Ninh	Thành phố Tây Ninh	Đông Nam Bộ	1.089.900	04.039,7	0.270	9	6	70	276
54	Thái Bình	Thành phố Thái Bình	Đồng bằng sông Hồng	1.868.800	01.570,0	1.190	8	9	17	227
55	Thái Nguyên	Thành phố Thái Nguyên	Trung du và miền núi phía Bắc	1.150.200	03.534,7	0.325	9	7	20	208
56	Thanh Hóa	Thành phố Thanh Hóa	Bắc Trung Bộ	3.426.600	11.132,2	0.308	27	16	36	237
57	Thừa Thiên - Huế	Thành phố Huế	Bắc Trung Bộ	1.114.500	05.033,2	0.221	9	7	75	234
58	Tiền Giang	Thành phố Mỹ Tho	Đồng bằng sông Cửu Long	1.692.500	02.508,3	0.675	11	8	63	273
59	Trà Vinh	Thành phố Trà Vinh	Đồng bằng sông Cửu Long	1.015.300	02.341,2	0.434	8	6	84	294
60	Tuyên Quang	Thành phố Tuyên Quang	Trung du và miền núi phía Bắc	0.738.900	05.867,3	0.126	7	5	22	207
61	Vĩnh Long	Thành phố Vĩnh Long	Đồng bằng sông Cửu Long	1.033.600	01.504,9	0.687	8	6	64	270
62	Vĩnh Phúc	Thành phố Vĩnh Yên	Đồng bằng sông Hồng	1.020.600	01.236,5	0.825	9	6	88	211
63	Yên Bái	Thành phố Yên Bái	Trung du và miền núi phía Bắc	0.764.400	06.886,3	0.111	9	7	21	216

Thống kê

Việt Nam có 712 đơn vị hành chính cấp huyện, bao gồm: 68 thành phố trực thuộc tỉnh và 50 thị xã (1 thị xã thuộc thành phố trung ương), 49 quận, 545 huyện (12 huyện đảo).

• Thành phố trực thuộc trung ương là đô thị loại đặc biệt: 2 (Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh)
• Thành phố trực thuộc trung ương là đô thị loại I: 3 (Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ).
• Thành phố trực thuộc tỉnh là đô thị loại 1: 16 (Huế, Vinh, Đà Lạt, Nha Trang, Quy Nhơn, Buôn Ma Thuột, Thái Nguyên, Nam Định, Việt Trì, Vũng Tàu, Hạ Long, Thanh Hóa, Biên Hòa, Mỹ Tho, Thủ Dầu Một, Bắc Ninh).
• Thành phố trực thuộc tỉnh là đô thị loại 2: 23 (Pleiku, Long Xuyên, Hải Dương, Phan Thiết, Cà Mau, Tuy Hòa, Uông Bí, Thái Bình, Rạch Giá, Bạc Liêu, Ninh Bình, Đồng Hới, Vĩnh Yên, Lào Cai, Bà Rịa, Bắc Giang, Phan Rang - Tháp Chàm, Châu Đốc, Cẩm Phả, Quảng Ngãi, Tam Kỳ, Trà Vinh, Sa Đéc).
• Thành phố trực thuộc tỉnh là đô thị loại 3: 30 (Yên Bái, Lạng Sơn, Điện Biên Phủ, Hòa Bình, Cao Lãnh, Sóc Trăng, Hà Tĩnh, Hội An, Phủ Lý, Sơn La, Móng Cái, Hưng Yên, Vĩnh Long, Đông Hà, Bến Tre, Tân An, Kon Tum, Bảo Lộc, Tuyên Quang, Vị Thanh, Hà Giang, Cam Ranh, Cao Bằng, Lai Châu, Tây Ninh, Bắc Kạn, Tam Điệp, Sông Công, Sầm Sơn, Phúc Yên).
• Huyện trực thuộc tỉnh là đô thị loại II: 1 (Phú Quốc thuộc Kiên Giang).
• Thị xã là đô thị loại 3: 13 (Chí Linh thuộc Hải Dương, Ngã Bảy thuộc Hậu Giang, Cửa Lò thuộc Nghệ An, Hà Tiên thuộc Kiên Giang, Phú Thọ thuộc Phú Thọ, Bỉm Sơn thuộc Thanh Hóa, Sơn Tây thuộc Hà Nội, Đồng Xoài thuộc Bình Phước, Gia Nghĩa thuộc Đăk Nông, Long Khánh thuộc Đồng Nai, Dĩ An và Thuận An thuộc Bình Dương, Gò Công thuộc Tiền Giang).
• Thành phố làm trung tâm tỉnh lị: 56/68 (29 thành phố trùng tên với tỉnh, 1 thành phố trùng tên với cụm từ trước của tỉnh: Bà Rịa, 2 thành phố trùng tên với cụm từ sau của tỉnh: Huế và Vũng Tàu, thành phố Điện Biên Phủ trực thuộc tỉnh Điện Biên).
• Thị xã làm trung tâm tỉnh lị: 2/50 (Đồng Xoài, Gia Nghĩa).
• Các huyện đảo: 12 (Cô Tô và Vân Đồn thuộc Quảng Ninh, Cát Hải và Bạch Long Vĩ thuộc Hải Phòng, Cồn Cỏ thuộc Quảng Trị, Hoàng Sa thuộc Đà Nẵng, Lý Sơn thuộc Quảng Ngãi, Trường Sa thuộc Khánh Hòa, Phú Quý thuộc Bình Thuận, Côn Đảo thuộc Bà Rịa - Vũng Tàu, Kiên Hải và Phú Quốc thuộc Kiên Giang.

Báo cáo của Bộ Xây dựng cho biết, mạng lưới đô thị trên toàn quốc có trên 770 đô thị. Trong đó, 2 đô thị loại đặc biệt là Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh, 17 đô thị loại I, 25 đô thị loại II, 44 đô thị loại III, 81 đô thị loại IV và trên 650 đô thị loại V. Ngoài ra còn có khoảng 10.000 điểm dân cư nông thôn và trên 250 khu công nghiệp tập trung sẽ là quỹ phát triển đô thị trong tương lai.

Thủ tướng Chính phủ đã quyết định lấy ngày 8 tháng 11 hàng năm là "Ngày đô thị Việt Nam" và tổ chức "Ngày đô thị Việt Nam" lần đầu tiên vào ngày 8 tháng 11 năm 2008.

Danh sách các tỉnh, thành phố có thành phố (thị xã) khác trực thuộc

STT	Tỉnh	Tỉnh lị	Thành phố (thị xã) khác thuộc tỉnh
1	An Giang	Thành phố Long Xuyên	Thành phố Châu Đốc, Thị xã Tân Châu
2	Bà Rịa - Vũng Tàu	Thành phố Bà Rịa	Thành phố Vũng Tàu, Thị xã Phú Mỹ
3	Bạc Liêu	Thành phố Bạc Liêu	Thị xã Giá Rai
4	Bắc Ninh	Thành phố Bắc Ninh	Thị xã Từ Sơn
5	Bình Dương	Thành phố Thủ Dầu Một	Thị xã Dĩ An, Thị xã Thuận An, Thị xã Bến Cát, Thị xã Tân Uyên,
6	Bình Định	Thành phố Quy Nhơn	Thị xã An Nhơn
7	Bình Phước	Thị xã Đồng Xoài	Thị xã Bình Long, Thị xã Phước Long
8	Bình Thuận	Thành phố Phan Thiết	Thị xã La Gi
9	Đắk Lắk	Thành phố Buôn Ma Thuột	Thị xã Buôn Hồ
10	Điện Biên	Thành phố Điện Biên Phủ	Thị xã Mường Lay
11	Đồng Nai	Thành phố Biên Hòa	Thị xã Long Khánh
12	Đồng Tháp	Thành phố Cao Lãnh	Thành phố Sa Đéc, Thị xã Hồng Ngự
13	Gia Lai	Thành phố Pleiku	Thị xã An Khê, Thị xã Ayun Pa
14	Hà Tĩnh	Thành phố Hà Tĩnh	Thị xã Hồng Lĩnh, Thị xã Kỳ Anh
15	Hải Dương	Thành phố Hải Dương	Thị xã Chí Linh
16	Hậu Giang	Thành phố Vị Thanh	Thị xã Ngã Bảy, Thị xã Long Mỹ
17	Khánh Hòa	Thành phố Nha Trang	Thành phố Cam Ranh, Thị xã Ninh Hòa
18	Kiên Giang	Thành phố Rạch Giá	Thị xã Hà Tiên
19	Lâm Đồng	Thành phố Đà Lạt	Thành phố Bảo Lộc
20	Long An	Thành phố Tân An	Thị xã Kiến Tường
21	Nghệ An	Thành phố Vinh	Thị xã Cửa Lò, Thị xã Thái Hòa, Thị xã Hoàng Mai
22	Ninh Bình	Thành phố Ninh Bình	Thành phố Tam Điệp
23	Phú Thọ	Thành phố Việt Trì	Thị xã Phú Thọ
24	Phú Yên	Thành phố Tuy Hòa	Thị xã Sông Cầu
25	Quảng Bình	Thành phố Đồng Hới	Thị xã Ba Đồn
26	Quảng Nam	Thành phố Tam Kỳ	Thành phố Hội An, Thị xã Điện Bàn
27	Quảng Ninh	Thành phố Hạ Long	Thành phố Móng Cái, Thành phố Uông Bí, Thành phố Cẩm Phả, Thị xã Quảng Yên, Thị xã Đông Triều.
28	Quảng Trị	Thành phố Đông Hà	Thị xã Quảng Trị
29	Sóc Trăng	Thành phố Sóc Trăng	Thị xã Vĩnh Châu, Thị xã Ngã Năm
30	Thanh Hóa	Thành phố Thanh Hóa	Thành phố Sầm Sơn, Thị xã Bỉm Sơn
31	Thái Nguyên	Thành phố Thái Nguyên	Thành phố Sông Công, Thị xã Phổ Yên
32	Thừa Thiên - Huế	Thành phố Huế	Thị xã Hương Thủy, Thị xã Hương Trà
33	Tiền Giang	Thành phố Mỹ Tho	Thị xã Gò Công, Thị xã Cai Lậy
34	Trà Vinh	Thành phố Trà Vinh	Thị xã Duyên Hải
35	Vĩnh Long	Thành phố Vĩnh Long	Thị xã Bình Minh
36	Vĩnh Phúc	Thành phố Vĩnh Yên	Thành phố Phúc Yên
37	Yên Bái	Thành phố Yên Bái	Thị xã Nghĩa Lộ
38	Hà Nội		Thị xã Sơn Tây

Các trường hợp đặc biệt

• 1 tỉnh có 4 thành phố và 2 thị xã trực thuộc là: Quảng Ninh (thành phố Hạ Long, thành phố Móng Cái, thành phố Uông Bí, thành phố Cẩm Phả, thị xã Quảng Yên, thị xã Đông Triều).
• 7 tỉnh có 2 thành phố và 1 thị xã trực thuộc là: An Giang (thành phố Long Xuyên, thành phố Châu Đốc, thị xã Tân Châu), Bà Rịa - Vũng Tàu (thành phố Bà Rịa, thành phố Vũng Tàu, thị xã Phú Mỹ), Khánh Hòa (thành phố Nha Trang, thành phố Cam Ranh, thị xã Ninh Hòa), Đồng Tháp (thành phố Cao Lãnh, thành phố Sa Đéc, thị xã Hồng Ngự), Quảng Nam (thành phố Tam Kỳ,thành phố Hội An, thị xã Điện Bàn), Thái Nguyên (thành phố Thái Nguyên, thành phố Sông Công, thị xã Phổ Yên),Thanh Hóa (thành phố Thanh Hóa, thành phố Sầm Sơn, thị xã Bỉm Sơn)
• 3 tỉnh có 2 thành phố trực thuộc là: Lâm Đồng (thành phố Đà Lạt, thành phố Bảo Lộc), Ninh Bình (thành phố Ninh Bình, thành phố Tam Điệp), Vĩnh Phúc (thành phố Vĩnh Yên, thành phố Phúc Yên).
• 1 tỉnh có 1 thành phố và 4 thị xã trực thuộc là: Bình Dương (thành phố Thủ Dầu Một, thị xã Thuận An, thị xã Dĩ An, thị xã Bến Cát, thị xã Tân Uyên).
• 1 tỉnh có 1 thành phố và 3 thị xã trực thuộc là: Nghệ An (thành phố Vinh, thị xã Cửa Lò, thị xã Thái Hòa, thị xã Hoàng Mai).
• 6 tỉnh đều có 1 thành phố và 2 thị xã trực thuộc là: Gia Lai (thành phố Pleiku, thị xã An Khê, thị xã Ayun Pa), Hà Tĩnh (thành phố Hà Tĩnh, thị xã Hồng Lĩnh, thị xã Kỳ Anh), Hậu Giang (thành phố Vị Thanh, thị xã Ngã Bảy, thị xã Long Mỹ), Thừa Thiên-Huế (thành phố Huế, thị xã Hương Thủy, thị xã Hương Trà), Sóc Trăng (thành phố Sóc Trăng, thị xã Vĩnh Châu, thị xã Ngã Năm), Tiền Giang (Thành phố Mỹ Tho, Thị xã Gò Công, Thị xã Cai Lậy).
• 17 tỉnh đều có 1 thành phố và 1 thị xã trực thuộc là: Bạc Liêu (thành phố Bạc Liêu, thị xã Giá Rai), Bắc Ninh (thành phố Bắc Ninh, thị xã Từ Sơn), Bình Định (thành phố Quy Nhơn, thị xã An Nhơn), Bình Thuận (thành phố Phan Thiết, thị xã La Gi), Đắk Lắk (thành phố Buôn Ma Thuột, thị xã Buôn Hồ), Điện Biên (thành phố Điện Biên Phủ, thị xã Mường Lay), Đồng Nai (thành phố Biên Hòa, thị xã Long Khánh), Hải Dương (thành phố Hải Dương, thị xã Chí Linh), Kiên Giang (thành phố Rạch Giá, thị xã Hà Tiên), Long An (thành phố Tân An, thị xã Kiến Tường), Phú Thọ (thành phố Việt Trì, thị xã Phú Thọ), Phú Yên (thành phố Tuy Hòa, thị xã Sông Cầu), Quảng Bình (thành phố Đồng Hới, thị xã Ba Đồn), Quảng Trị (thành phố Đông Hà, thị xã Quảng Trị), Trà Vinh (thành phố Trà Vinh, thị xã Duyên Hải), Vĩnh Long (thành phố Vĩnh Long, thị xã Bình Minh), Yên Bái (thành phố Yên Bái, thị xã Nghĩa Lộ).
• 20 tỉnh có 1 thành phố trực thuộc làm trung tâm là: Bắc Kạn (thành phố Bắc Kạn), Bắc Giang (thành phố Bắc Giang), Bến Tre (thành phố Bến Tre), Cà Mau (thành phố Cà Mau), Cao Bằng (thành phố Cao Bằng), Hà Giang (thành phố Hà Giang), Hà Nam (thành phố Phủ Lý), Hòa Bình (thành phố Hòa Bình), Hưng Yên (thành phố Hưng Yên), Kon Tum (thành phố Kon Tum), Lai Châu (thành phố Lai Châu), Lạng Sơn (thành phố Lạng Sơn), Lào Cai (thành phố Lào Cai), Nam Định (thành phố Nam Định), Ninh Thuận (thành phố Phan Rang - Tháp Chàm), Quảng Ngãi (thành phố Quảng Ngãi), Sơn La (thành phố Sơn La), Tây Ninh (thành phố Tây Ninh),Thái Bình (thành phố Thái Bình), Tuyên Quang (thành phố Tuyên Quang).
• 1 tỉnh có 3 thị xã trực thuộc là: Bình Phước (thị xã Đồng Xoài, thị xã Bình Long, thị xã Phước Long).
• 1 tỉnh chỉ có duy nhất 1 thị xã trực thuộc làm trung tâm: Đắk Nông (thị xã Gia Nghĩa).
• 5 thành phố trực thuộc trung ương có 49 quận, gồm:
  • Cần Thơ: 5 quận (Bình Thủy, Cái Răng, Ninh Kiều, Ô Môn, Thốt Nốt).
  • Đà Nẵng: 6 quận (Cẩm Lệ, Hải Châu, Liên Chiểu, Ngũ Hành Sơn, Sơn Trà, Thanh Khê).
  • Hà Nội: 12 quận (Ba Đình, Bắc Từ Liêm, Cầu Giấy, Đống Đa, Hà Đông, Hai Bà Trưng, Hoàn Kiếm, Hoàng Mai, Long Biên, Nam Từ Liêm, Tây Hồ, Thanh Xuân)
  • Hải Phòng: 7 quận (Dương Kinh, Đồ Sơn, Hải An, Hồng Bàng, Kiến An, Lê Chân, Ngô Quyền).
  • Thành phố Hồ Chí Minh: 19 quận (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, Bình Tân, Bình Thạnh, Gò Vấp, Phú Nhuận, Tân Bình, Tân Phú, Thủ Đức).
• 1 thành phố trung ương có 1 thị xã trực thuộc là thủ đô Hà Nội (thị xã Sơn Tây).

Việt Nam có 713 đơn vị hành chính cấp huyện, gồm: 68 thành phố trực thuộc tỉnh và 50 thị xã (1 thị xã thuộc thành phố trung ương), 49 quận, 546 huyện (12 huyện đảo).

Xem thêm

• Danh sách đơn vị hành chính Việt Nam theo diện tích
• Phân cấp hành chính Việt Nam
• Thành phố (Việt Nam)
• Thành phố trực thuộc trung ương (Việt Nam)
• Danh sách đơn vị hành chính cấp huyện của Việt Nam
• Quận (Việt Nam)
• Thành phố trực thuộc tỉnh (Việt Nam)
• Thị xã (Việt Nam)
• Huyện (Việt Nam)
• Phường (Việt Nam)
• Danh sách thị trấn tại Việt Nam
• Thị trấn (Việt Nam)
• Thị trấn nông trường
• Xã (Việt Nam)