Cúp bóng đá Nam Mỹ

Các giải đấu
	1916; 1917; 1919; 1920; 1921; 1922; 1923; 1924; 1925; 1926; 1927; 1929; 1935; 1937; 1939; 1941; 1942; 1945; 1946; 1947; 1949; 1953; 1955; 1956; 1957; 1959A; 1959E; 1963; 1967; 1975; 1979; 1983; 1987; 1989; 1991; 1993; 1995; 1997; 1999; 2001; 2004; 2007; 2011; 2015; 2016; 2019; 2020; 2024;

Cúp bóng đá Nam Mỹ
Thành lập	1916; 103 năm trước
Khu vực	Lục địa châu Mỹ (CONMEBOL)
Số đội	12 hoặc 16
Đội vô địch; hiện tại	Brasil (lần thứ 9)
Đội bóng; thành công nhất	Uruguay (15 lần)
Trang web	CONMEBOL Cúp bóng đá Nam Mỹ Brasil 2019
	Cúp bóng đá Nam Mỹ 2019

Cúp bóng đá Nam Mỹ (tiếng Tây Ban Nha và tiếng Bồ Đào Nha: Copa América) là giải bóng đá vô địch các đội tuyển quốc gia của lục địa Nam Mỹ do Liên đoàn bóng đá Nam Mỹ (CONMEBOL) tổ chức. Đây là giải bóng đá quốc tế lâu đời nhất trên thế giới, được tổ chức lần đầu vào năm 1916. Ngoài 10 thành viên của CONMEBOL, từ năm 1993 mỗi giải có thêm 2 đội tuyển từ các liên đoàn bóng đá khác (thường là CONCACAF) được mời tham dự. Do Nam Mỹ chỉ có 10 đội tuyển nên giải đấu này không có vòng loại. Uruguay là đội đoạt chức vô địch nhiều lần nhất (15 lần). Vì CONMEBOL là một trong sáu thành viên của FIFA nên Copa América do CONMEBOL tổ chức tương đương với các giải cấp châu lục như Euro (UEFA), CAN (CAF), Asian Cup (AFC), Gold Cup (CONCACAF) và Nations Cup (OFC).

Kể từ năm 1993, giải đấu có sự góp mặt của 12 đội - 10 đội Nam Mỹ và 2 đội từ châu lục khác. Mexico đã tham gia đều đặn giải đấu kể từ năm 1993 tới 2016. Năm 1999 đội tuyển Nhật Bản là đội tuyển đầu tiên thuộc châu Á (AFC) được mời tham dự. Giải năm 2016 mang tên Copa América Centenario dành để kỷ niệm 100 năm giải đấu ra đời, bao gồm 16 đội, với 6 đội mạnh nhất Bắc Mỹ - CONCACAF và 10 đội từ Nam Mỹ - CONMEBOL. Cũng là lần đầu tiên giải được tổ chức bên ngoài Nam Mỹ. Đây cũng được gọi vui là giải bóng đá vô địch toàn châu Mỹ lần đầu tiên. Đến nay, chỉ có Mexico là khách mời duy nhất đạt thành tích cao nhất khi giành ngôi á quân năm 2001.

8 trong số 10 đội tuyển quốc gia CONMEBOL đã vô địch ít nhất một lần trong 46 lần giải được tổ chức kể từ năm 1916, chỉ có Ecuador và Venezuela chưa vô địch. Uruguay có nhiều chức vô địch nhất trong lịch sử giải đấu, với 15 cúp. Argentina là nước đã tổ chức giải đấu nhiều lần nhất (9 kỳ). Hoa Kỳ là quốc gia không thuộc Nam Mỹ duy nhất đã tổ chức sự kiện này vào năm 2016. Trong ba lần (năm 1975, 1979 và 1983), giải đấu được tổ chức ở nhiều quốc gia Nam Mỹ. Đương kim vô địch hiện tại là Brazil.

Lịch sử[sửa | sửa mã nguồn]

Thời kỳ đầu[sửa | sửa mã nguồn]

Đội bóng đá đầu tiên ở Nam Mỹ, Câu lạc bộ bóng đá và cricket Lima, được thành lập ở Peru vào năm 1859 và Hiệp hội bóng đá Argentina được thành lập vào năm 1893. Đến đầu thế kỷ 20, bóng đá ngày càng phổ biến và giải đấu quốc tế đầu tiên được tổ chức giữa các đội tuyển quốc gia của lục địa Nam Mỹ đã diễn ra vào năm 1910 khi Argentina tổ chức một sự kiện để kỷ niệm 100 năm của Cách mạng Tháng Năm^[1]. Chile và Uruguay đã tham gia, nhưng sự kiện này không được CONMEBOL công nhận là giải đấu Copa America chính thức. Tương tự như vậy, để kỷ niệm 100 năm độc lập, Argentina đã tổ chức một giải đấu từ ngày 2 đến 17 tháng 7 năm 1916 gồm Argentina, Chile, Uruguay và Brazil là những ĐTQG tham gia đầu tiên của giải đấu. Tên gọi của giải là Campeonato Sudamericano de Football này sẽ là phiên bản đầu tiên của Copa América hiện nay; Uruguay vô địch giải đầu tiên này sau khi thắng chủ nhà Argentina trong trận đấu quyết định, trận đấu cuối cùng được tổ chức tại Câu lạc bộ đua xe Estadio ở Avellaneda^[2].

Nhìn thấy sự thành công của giải đấu, một ủy viên của Hiệp hội bóng đá Uruguay, ông Héctor Rivadavia, đã đề xuất thành lập một liên minh các hiệp hội của Argentina, Brazil, Chile và Uruguay, và vào ngày 9 tháng 7, ngày độc lập ở Argentina, LĐBĐ CONMEBOL đã được thành lập^[3]. Năm 1917, giải tiếp tục được tổ chức, lần này là ở Uruguay. Uruguay đã tiếp tục vô địch sau khi đánh bại Argentina 1-0 trong trận chung kết của giải đấu. Thành công của giải đấu trên đất Uruguay khiến CONMEBOL vui mừng. Sau khi dịch cúm xảy ra ở Rio de Janeiro, CONMEBOL đã phải hủy bỏ giải đấu năm 1918, Brazil đã tổ chức giải đấu năm 1919 và lần đầu tiên họ lên ngôi vô địch sau khi đánh bại đương kim vô địch Uruguay 1-0 trong trận đấu quyết định. Sang giải đấu năm 1920, Uruguay đã đòi lại ngôi vương.

Ở giải đấu vào năm 1924, Paraguay đã tham gia lần đầu tiên sau khi LĐBĐ của họ gia nhập CONMEBOL. Argentina đã giành chức vô địch lần đầu tiên của họ ở giải đấu kỳ này nhờ các bàn thắng của Julio Libonatti. Trong những năm tiếp theo, Uruguay đã thống trị giải đấu, lúc đó, Copa America là giải bóng đá lớn nhất thế giới (khi Euro hay World Cup chưa ra đời). Sau khi Argentina thua trận chung kết năm 1928 tại Thế vận hội Mùa hè 1928 được tổ chức tại Amsterdam, Argentina đã rửa được mối hận ở giải Copa America 1929 bằng cách đánh bại Uruguay trong trận đấu cuối cùng. Trong giai đoạn này, Bolivia và Peru đã lần đầu tiên tham dự giải đấu năm 1926 và 1927.

Gián đoạn và không liên tục

Argentina đã giành cúp vô địch Nam Mỹ năm 1957 được tổ chức tại Peru.

Sau kỳ World Cup đầu tiên được tổ chức tại Uruguay vào năm 1930, sự thù hằn giữa 2 nền bóng đá Uruguay và Argentina đã ngăn cản Copa America bị gián đoạn trong một số năm. Đến năm 1935, người ta mới có thể phục hồi giải đấu. Peru đã trở thành quốc gia đăng cai giải đấu vào năm 1939 và lần đầu tiên họ giành chức vô địch. Ecuador đã tham dự lần đầu tiên ở giải đấu năm đó.

Năm 1941, Chile đã tổ chức giải để kỷ niệm 400 năm thành lập thành phố Santiago, nơi sân vận động Estád Nacional mới được xây dựng đã được mở rộng từ 30.000 đến 70.000 khán giả. Bất chấp sự đầu tư lớn, Chile đã bị Argentina đánh bại trong trận chung kết. Uruguay đã tổ chức và giành chiến thắng giải đấu năm 1942. Chile cũng tổ chức giải một lần nữa vào năm 1945 và Argentina đã lại một lần nữa giành chiến thắng trên đất Chile.

Giai đoạn sau đó, giải đấu bước vào một thời kỳ bị gián đoạn. Giải đã không được công nhận là không chính thức ở nhiều kỳ được tổ chức ở thời điểm đó và chỉ được coi là hợp lệ sau này bởi CONMEBOL. Ví dụ, Argentina đã là đội đầu tiên (và duy nhất cho đến nay) giành được 3 chức vô địch liên tiếp vào các năm 1945, 1946 và 1947. Sau 3 giải đấu thường niên đó, giải đã được tổ chức 2 năm 1 lần, rồi 3 năm 1 lần và 4 năm 1 lần vào thời gian sau đó. Thậm chí giải đấu còn được tổ chức tới 2 lần vào năm 1959, một ở Argentina và một ở Ecuador. Trong thời gian này, một số đội tuyển quốc gia đã thờ ơ với giải đấu. Một số không tham gia, một số thì gửi đội trẻ đến dự; giải đấu năm 1959 được tổ chức tại Ecuador, Brazil thậm chí đã gây sốc hơn khi gọi các cầu thủ từ một CLB đến từ bang Pernambuco vào ĐTQG để dự giải. Lần đầu tiên, Bolivia giành chức vô địch Copa America khi họ đăng cai vào năm 1963. Giải đấu năm 1967, Venezuela lần đầu tiên tham dự. Việc thành lập Copa Libertadores vào năm 1959 cũng ảnh hưởng đến số lượng khán giả tới xem.

Sau 8 năm vắng bóng không được tổ chức vì nhiều lý do, giải đã bắt đầu lại vào năm 1975 và chính thức được gọi tên là Copa América. Giải đấu không có địa điểm tổ chức cố định và tất cả các trận đấu được diễn ra trong suốt cả năm ở mỗi quốc gia. 9 ĐTQG tham gia vòng bảng, nhà đương kim vô địch Uruguay được đặc cách vào bán kết. Giải đấu được tổ chức 4 năm một lần cho đến năm 1987.

Thay đổi

Năm 1986, CONMEBOL quyết định luân phiên một quốc gia thành viên đăng cai giải đấu theo bảng chữ cái ABC. Từ năm 1987 đến năm 2001, giải này được tổ chức 2 năm một lần. Thể thức giải với vòng bảng có 9 đội chia làm 3 bảng, đội đương kim vô địch được đặc cách vào bán kết. Sự đổi mới này đã giúp giải đấu bắt đầu nhận được sự phủ sóng truyền hình ở châu Âu và Bắc Mỹ. Copa América 1987 được tổ chức tại Argentina sau 28 năm. Mặc dù họ đã vô địch FIFA World Cup 1986, lại được chơi trên sân nhà và có huyền thoại Diego Maradona dẫn dắt, nhưng Argentina chỉ giành hạng tư đáng thất vọng sau khi bị đánh bại bởi đương kim vô địch Uruguay 0-1 trong trận bán kết. Uruguay đã đánh bại Chile trong trận chung kết để đăng quang ngôi vô địch, đáng chú ý Chile đã thắng sốc Brazil 4-0 ở vòng bảng.

Brazil đã có danh hiệu quốc tế chính thức đầu tiên kể từ FIFA World Cup 1970 khi họ giành được cúp vô địch Copa América năm 1989 được tổ chức trên sân nhà. Đến lượt mình, Argentina cũng vô địch Copa América sau 32 năm dài đằng đẵng chờ đợi vào năm 1991 tại Chile, nhờ một đội hình mạnh mẽ với tay săn bàn vĩ đại Gabriel Batistuta. Giải đấu Copa América năm 1993 tại Ecuador được nâng lên 12 đội với 10 đội Nam Mỹ và 2 đội đến từ Bắc Mỹ là Mexico và Hoa Kỳ.

Uruguay đã vô địch giải năm 1995 với tư cách là chủ nhà, chấm dứt thời kỳ khủng hoảng của bóng đá Uruguay. Với việc thực hiện nước đăng cai luân phiên theo bảng chữ cái ABC, Colombia, Paraguay và Venezuela đã được tổ chức giải đấu lần đầu tiên. Brazil đã giành 4 chức vô địch trong 5 kỳ được tổ chức sau đó từ năm 1997 đến năm 2007. Lần đầu tiên, là vào năm 1997, Brazil đã giành cúp sau khi đánh bại quốc gia chủ nhà Bôlivia với 3 bàn thắng của Leonardo, Denílson và Ronaldo tại sân vận động ở Verde – nơi có sân vận động bóng đá cao nhất thế giới so với mực nước biển. Brazil đã bảo vệ thành công danh hiệu này vào năm 1999 sau khi đánh bại Uruguay 3-0 tại Asuncion, Paraguay. Tuy nhiên, Copa América năm 2001 đã chứng kiến một trong những bất ngờ lớn nhất của giải này khi Honduras (khách mời từ Bắc Mỹ) đã loại Brazil ở tứ kết. Colombia, quốc gia chủ nhà, đã lần đầu tiên giành cúp.

Từ năm 2001 đến 2007, giải đấu được tổ chức 3 năm một lần và từ năm 2007 trở đi sẽ quay lại 4 năm 1 lần.

Sau màn trình diễn đáng xấu hổ vào năm 2001, Brazil đã tái giành cúp ở giải vô địch Nam Mỹ năm 2004 được tổ chức tại Peru khi đánh bại Argentina trên chấm phạt đền sau khi hòa 2-2 trong 90 phút chính thức do công của Luisao và ngôi sao của giải - Adriano. Ba năm sau, hai đội gặp lại nhau trong trận chung kết, lần này là ở Venezuela. Một lần nữa, Brazil lại giành chiến thắng sau khi đè bẹp Argentina 3-0 với ngôi sao của giải - Julio Baptista.

Argentina đã tổ chức giải năm 2011 và bị thua dưới tay Uruguay ở tứ kết bằng loạt sút luân lưu. Uruguay đã đánh bại Peru 2-0 trong trận bán kết để lọt vào trận chung kết và hủy diệt Paraguay 3-0, do đó, họ giành được chiếc cúp trên đất Argentina lần thứ 3 và lần thứ 2 liên tiếp (khi được tổ chức ở Argentina – miền đất lành của Uruguay). Đây là giải đấu lần thứ 43, là lần đầu tiên cả Argentina và Brazil không lọt vào bán kết của một giải đấu mà cả hai cùng tham gia. Giải đấu năm 2011 ghi nhận một kỷ lục có một không hai trong lịch sử bóng đá của loài người khi Paraguay là ĐTQG không giành được bất kỳ một chiến thắng nào, một bàn thắng nào (toàn hòa 0-0 ở 3 trận vòng bảng, thắng luân lưu ở tứ kết và bán kết sau khi hòa Brazil và Venezuela 0-0) để đi tới trận chung kết của giải, nơi họ tiếp tục không ghi bàn nhưng thua Uruguay 0-3.

Copa America năm 2015 đã được tổ chức tại Chile, giải lần đầu tiên áp dụng công nghệ vạch vôi điện tử Goal-line, giải đấu lẽ ra sẽ được tổ chức ở Brazil bởi quy luật đăng cai luân phiên theo vần ABC, nhưng trong bối cảnh Brazil bận tổ chức World Cup 2014 và Thế vận hội mùa hè 2016. Chile đã hoán đổi, đổi lại Brazil thay Chile đăng cai giải vào năm 2019. Chile đã giành chức vô địch lần đầu tiên trong lịch sử sau khi đánh bại Argentina của huyền thoại sống Lionel Messi trên chấm luân lưu.

Năm 2016, để kỷ niệm 100 năm của giải, giải được gán tên Copa América Centenario và được tổ chức tại Hoa Kỳ; giải đấu này là lần đầu tiên được tổ chức bên ngoài Nam Mỹ và được mở rộng lên đến 16 đội (10 từ CONMEBOL và 6 từ CONCACAF), giải lần thứ hai áp dụng công nghệ vạch vôi điện tử Goal-line. Trong giải đấu, báo chí có thông tin cho rằng CONMEBOL và CONCACAF đang đàm phán để sáp nhập Copa América với Gold Cup để hình thành giải vô địch toàn châu Mỹ, giải đấu dự định sẽ được tổ chức 2 năm một lần, với Hoa Kỳ là quốc gia tổ chức các giải đấu thường xuyên^[4]; Nhưng chủ tịch Liên đoàn bóng đá Hoa Kỳ Sunil Gulati gọi tin đồn này là không chính xác, và nói rằng sẽ không có cuộc thảo luận nào như vậy xảy ra^[5]. Chile tiếp tục gieo sầu cho người Argentina khi đánh bại họ trên chấm luân lưu để bảo vệ ngai vàng.

Năm 2019 giải được tổ chức ở Brazil theo chu kỳ 4 năm 1 lần sau lần trước vào năm 2015 ở Chile, giải lần thứ ba áp dụng công nghệ vạch vôi điện tử Goal-line và lần đầu tiên áp dụng công nghệ video hỗ trợ trọng tài VAR cùng nhiều thay đổi của luật bóng đá do IFAB ban hành. Brazil đã giành chức vô địch sau khi đánh bại Peru (đội đã bất ngờ loại đương kim vô địch Chile ở bán kết) với tỉ số 3-1 nhờ sự tỏa sáng của ngôi sao trẻ Everton Soares.

Trong phiên họp năm 2019, CONMEBOL đã quyết định, giải sẽ quay lại năm chẵn và được tổ chức 4 năm một lần để cạnh tranh với UEFA Euro 2020, điều đó có nghĩa là Copa America sẽ được tổ chức vào năm 2020 do Argentina và Colombia đồng đăng cai^[6]. Sau đó 4 năm sau, giải năm 2024 được tổ chức ở Ecuador (do Bolivia tiếp tục rút lui không đăng cai theo nghĩa vụ).

Theo quy định luân phiên ABC, dễ dàng tìm ra nước chủ nhà cho các năm 2028, 2032, 2036. Tuy nhiên, tương lai có thể sẽ có sự thay đổi lớn nào đó.

Chủ nhà[sửa | sửa mã nguồn]

Năm 1984, CONMEBOL đã thông qua chính sách luân phiên quyền tổ chức Copa América trong số 10 quốc gia thành viên theo bảng chữ cái ABC (Argentina đăng cai xong sẽ đến Bolivia, Colombia…cho đến Venezuela đăng cai các giải đấu sau đó). Vòng đăng cai đầu tiên đã được hoàn thành sau Copa América 2007 diễn ra ở Venezuela. Vòng đăng cai thứ hai bắt đầu vào năm 2011, với các nước chủ nhà luân chuyển theo thứ tự bảng chữ cái, bắt đầu với Argentina. Chile, Mexico và Hoa Kỳ bày tỏ sự quan tâm đến việc tổ chức giải đấu tiếp theo, nhưng Ủy ban điều hành CONMEBOL quyết định tiếp tục thực hiện vòng quay, ưu tiên tổ chức cho các nước thành viên của mình; mỗi nước sẽ xác nhận xem họ có khả năng tổ chức hay không, nếu không, nước tiếp sau trong bảng chữ cái được đăng cai thay. Argentina đã xác nhận vào ngày 24 tháng 11 năm 2008, thông qua đại diện của LĐBĐ Argentina, rằng họ sẽ tổ chức Copa América 2011.

Copa América 2015 dự kiến sẽ được tổ chức tại Bolivia theo thứ tự xoay vòng bảng chữ cái, nhưng Bolivia vì điều kiện kinh tế đã xin rút lui và Brazil được giao “nghĩa vụ” đăng cai. Tuy nhiên, việc tổ chức FIFA World Cup 2014 và Thế vận hội mùa hè 2016 tại Brazil dẫn đến sự việc được xem xét lại vì họ rất bận. Mặc dù Chủ tịch CONMEBOL Nicolas Leoz đã đề xuất tổ chức giải đấu ở Mexico (thành viên của liên đoàn CONCACAF), song Brazil và Chile đã thảo luận về khả năng hoán đổi quyền đăng cai giải đấu 2015 và 2019, và đã được CBF quyết định và xác nhận vào tháng 2 năm 2011 rằng Copa América 2015 sẽ vẫn ở Brazil. Tuy nhiên, vào tháng 3 năm 2012, Chile đã thông báo rằng Chile sẽ tổ chức Copa América 2015, sau khi chủ tịch của CBF, ông Ricardo Teixeira từ chức và CBF đồng ý hoán đổi với Chile. Việc hoán đổi đã được chính thức công bố vào tháng 5 năm 2012. Phiên bản trăm năm của giải đấu, Copa América Centenario, diễn ra vào tháng 6 năm 2016 và được tổ chức tại Hoa Kỳ. Copa América Centenario đánh dấu lần đầu tiên giải đấu được tổ chức bởi một quốc gia không thuộc CONMEBOL.

Mỗi kỳ Copa América từ năm 1987 luôn có linh vật và logo riêng, bao gồm cả bài hát chính thức và các sự kiện bên lề. Gardelito, linh vật cho giải năm 1987, là linh vật Copa América đầu tiên.

Bảng thống kê chủ nhà Copa America
Chủ nhà	Năm đăng cai
Argentina	10 (1916, 1921, 1925, 1929, 1937, 1946, 1959, 1987, 2011, 2020)
Uruguay	7 (1917, 1923, 1924, 1942, 1956, 1967, 1995)
Chile	7 (1920, 1926, 1941, 1945, 1955, 1991, 2015)
Peru	6 (1927, 1935, 1939, 1953, 1957, 2004)
Brazil	5 (1919, 1922, 1949, 1989, 2019)
Ecuador	4 (1947, 1959, 1993, 2024)
Không có quốc gia đăng cai ^[F]	3 (1975, 1979, 1983)
Bôlivia	2 (1963, 1997)
Colombia	2 (2001, 2020)
Paraguay	1 (1999)
Venezuela	1 (2007)
Hoa Kỳ ^C	1 (2016)

^C = chủ nhà không thuộc CONMEBOL

Thể thức[sửa | sửa mã nguồn]

Giải đấu trước đây được gọi là Campeonato Sudamericano de Futbol (South American Championship of Football - Giải vô địch bóng đá Nam Mỹ). South American Championship of Football là tên tiếng Anh chính thức. Tên hiện tại – Copa America đã được sử dụng từ năm 1975. Từ năm 1975 đến 1983, giải không có quốc gia đăng cai và được tổ chức theo kiểu nhà và sân khách. Giải đấu hiện tại có 12 đội tuyển quốc gia thi đấu hơn một tháng tại quốc gia chủ nhà. Có hai giai đoạn: vòng bảng và vòng loại trực tiếp. Ở vòng bảng, các đội thi đấu vòng tròn với 3 bảng, mỗi bảng 4 đội. Ba đội được chọn là hạt giống, bao gồm cả đội chủ nhà, với các đội hạt giống khác được chọn bằng cách sử dụng Bảng xếp hạng FIFA. Các nhóm khác được dựa trên Bảng xếp hạng FIFA và các đội được bốc thăm ngẫu nhiên.

Mỗi bảng, các đội được lên lịch chơi ba trận đấu với các đội khác trong cùng một bảng. Vòng cuối của vòng bảng, 2 trận đấu trong bảng không được đá cùng giờ - một điều lạ, khác với nhiều giải đấu trên thế giới. Hai đội đứng đầu từ mỗi bảng tiến vào vòng tứ kết cùng hai đội hạng ba có thành tích tốt nhất. Điểm được sử dụng để xếp hạng các đội trong một bảng. Bắt đầu từ năm 1995, 3 điểm cho một trận thắng, 1 điểm cho trận hòa và 0 điểm nào cho trận thua (trước đó, đội thắng nhận được 2 điểm).

Thứ hạng của mỗi đội trong mỗi bảng được xác định như sau:

a) Điểm số lớn nhất đạt được

b) Hiệu số bàn thắng bàn thua;

c) Tổng bàn thắng ghi được.

Nếu hai hoặc nhiều đội bằng nhau ở ba tiêu chí trên, thứ hạng của họ được xác định như sau:

d) Điểm số đạt được trong các trận đấu giữa các đội liên quan;

e) Hiệu số bàn thắng trong các trận đấu giữa các đội liên quan;

f) Số lượng bàn thắng ghi được trong tất cả các trận đấu giữa các đội liên quan;

g) Bốc thăm của Ban tổ chức CONMEBOL.

Vòng đấu loại trực tiếp, các đội chơi trận đấu chỉ một lần, với các loạt sút luân lưu được sử dụng để quyết định đội thắng nếu trận đấu hòa trong 90 phút và 30 phút hiệp phụ.

Khách mời[sửa | sửa mã nguồn]

Do số lượng thành viên của CONMEBOL ít, chỉ có 10 đội, các quốc gia từ các châu lục khác thường được mời tham gia để tạo nên 12 đội cho dễ chia bảng. Kể từ năm 1993, hai đội từ các khu vực khác, thường là từ CONCACAF gần gũi về mặt địa lý và văn hóa, cũng đã được mời. Trong lịch sử, 9 ĐTQG khác nhau đã được mời tham gia giải là:

Costa Rica (1997, 2001, 2004, 2011, 2016)
Honduras (2001)
Nhật Bản (1999, 2019)
Jamaica (2015, 2016)
Mexico (1993, 1995, 1997, 1999, 2001, 2004, 2007, 2011, 2015, 2016)
Haiti (2016)
Panama (2016)
Hoa Kỳ (1993, 1995, 2007, 2016)
Qatar (2019)
Úc (2020)

Mexico đã tham dự đầy đủ các kỳ từ năm 1993 đến 2016, Hoa Kỳ đã được mời ở mọi giải đấu từ năm 1997 đến 2007 nhưng cũng thường xuyên từ chối lời mời do xung đột lịch trình với Major League Soccer – giải nhà nghề Mỹ.

Tuy nhiên, vào ngày 30 tháng 10 năm 2006, Liên đoàn bóng đá Hoa Kỳ đã chấp nhận lời mời tham gia giải đấu năm 2007, chấm dứt 12 năm vắng bóng. Tại Copa América năm 2001, Canada là một ĐTQG được mời, nhưng đã rút lui ngay trước khi bắt đầu giải đấu vì những lo ngại về an ninh.

Tại Copa América 2011, Nhật Bản tiếp tục rút lui, do khó khăn trong việc gọi các cầu thủ thi đấu ở châu Âu lên ĐTQG và nhất là trận động đất và sóng thần Tōhoku khiến họ không còn tâm trí để đá bóng. ĐTQG Tây Ban Nha được mời tham dự năm 2011, nhưng theo Liên đoàn bóng đá Hoàng gia Tây Ban Nha, họ đã từ chối vì họ không muốn làm gián đoạn ngày nghỉ của các cầu thủ Tây Ban Nha. Tại Copa América 2015, Nhật Bản đã từ chối lời mời vì họ cũng không thể gọi các cầu thủ đang thi đấu ở châu Âu lên tuyển. Trung Quốc cũng được mời thay những cũng phải rút lui do họ bận thi đấu vòng loại World Cup khu vực châu Á. Cuối cùng, Jamaica đồng ý tham gia và gấp rút lên đường sang thi đấu.

Thành tích của các đội khách mời[sửa | sửa mã nguồn]

Đội	1993	1995	1997	1999	2001	2004	2007	2011	2015	2016	2019	2020	Lần tham dự
Australia	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	Q	1
Costa Rica	-	-	GS	-	QF	QF	-	GS	-	GS	-	-	5
Haiti	-	-	-	-	-	-	-	-	-	GS	-	-	1
Honduras	-	-	-	-	3rd	-	-	-	-	-	-	-	1
Jamaica	-	-	-	-	-	-	-	-	GS	GS	-	-	2
Nhật Bản	-	-	-	GS	-	-	-	-	-	-	Q	-	2
Mexico	2nd	QF	3rd	3rd	2nd	QF	3rd	GS	GS	QF	-	-	10
Panama	-	-	-	-	-	-	-	-	-	GS	-	-	1
Qatar	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	Q	Q	2
Hoa Kỳ	GS	4th	-	-	-	-	GS	-	-	4th	-	-	4

[QF = tứ kết, GS = vòng bảng, 2nd, 3rd, 4th: á quân, hạng ba, hạng tư]

Cúp vô địch[sửa | sửa mã nguồn]

Chiếc cúp Copa América, được trao cho ĐTQG vô địch giải đấu, đã được trao tặng cho CONMEBOL bởi Bộ Ngoại giao Argentina vào năm 1910, khi Argentina tổ chức một giải để kỷ niệm 100 năm Cách mạng tháng Năm. Giải khi đó (cũng có sự tham gia của Uruguay và Chile) được đặt tên là "Copa del Centenario" (Cúp trăm năm).

Chiếc cúp Copa América hiện tại được mua vào năm 1916 từ "Casa Escasany", một cửa hàng bán đồ trang sức ở Buenos Aires, với giá 3.000 franc Thụy Sĩ.

Chiếc cúp Copa América có trọng lượng 9 kg (20 lb), được làm bằng bạc nguyên chất cao 77 cm (30 inch), với đế bằng gỗ 3 cấp có chứa nhiều mảng. Các tấm mảng được khắc tên các đội tuyển vô địch trong lịch sử.

Vào tháng 4 năm 2016, một chiếc cúp mới - được thiết kế dành riêng cho Copa América Centenario - đã được giới thiệu tại trụ sở Liên đoàn bóng đá Colombia ở Bogota để kỷ niệm 100 năm của giải đấu. Chiếc cúp được dựa trên hình dạng của chiếc cúp Copa América ban đầu, được thêm vào logo giải năm 2016. Nó cao 61 cm (24 inch) với trọng lượng 7,1 kg (16 lb), được mạ vàng nguyên chất 24 cara. Các logo của CONMEBOL và CONCACAF cũng được khắc trên thân của nó.

Chiếc cúp Copa América Centenario 2016 được thiết kế bởi Epico Studios ở Hoa Kỳ và được sản xuất bởi London Work Workshop của Thomas Lyte ở Anh. Chile đã vô địch và họ được giữ cúp bằng vàng này vĩnh viễn.

Ngoài chiếc cúp chính, "Copa Bolivia" (một chiếc cúp được làm bằng bạc nguyên khối) đã được trao cho á quân của giải kể từ năm 1997 – Một điều độc nhất trên thế giới khi mà á quân cũng được cúp. Chiếc cúp được đặt theo tên quốc gia tổ chức Copa América năm 1997, với một lá cờ Bolivian nhỏ được gắn ở một trong các mặt của nó.

Kết quả[sửa | sửa mã nguồn]

Giải vô địch bóng đá Nam Mỹ[sửa | sửa mã nguồn]

Năm	Chủ nhà	Xếp hạng chung cuộc
Năm	Chủ nhà	Vô địch	Á quân	Hạng ba	Hạng tư
1916 Chi tiết ⁽³⁾	Argentina	Uruguay	Argentina	Brasil	Chile
1917 Chi tiết	Uruguay	Uruguay	Argentina	Brasil	Chile
1919 Chi tiết	Brasil	Brasil	Uruguay	Argentina	Chile
1920 Chi tiết	Chile	Uruguay	Argentina	Brasil	Chile
1921 Chi tiết	Argentina	Argentina	Brasil	Uruguay	Paraguay
1922 Chi tiết	Brasil	Brasil	Paraguay	Uruguay	Argentina
1923 Chi tiết	Uruguay	Uruguay	Argentina	Paraguay	Brasil
1924 Chi tiết	Uruguay	Uruguay	Argentina	Paraguay	Chile
1925 Chi tiết ⁽¹⁾	Argentina	Argentina	Brasil	Paraguay	n/a
1926 Chi tiết	Chile	Uruguay	Argentina	Chile	Paraguay
1927 Chi tiết	Peru	Argentina	Uruguay	Peru	Bolivia
1929 Chi tiết	Argentina	Argentina	Paraguay	Uruguay	Peru
1935 Chi tiết ⁽⁴⁾	Peru	Uruguay	Argentina	Peru	Chile
1937 Chi tiết	Argentina	Argentina	Brasil	Uruguay	Paraguay
1939 Chi tiết	Peru	Peru	Uruguay	Paraguay	Chile
1941 Chi tiết ⁽⁴⁾	Chile	Argentina	Uruguay	Chile	Peru
1942 Chi tiết	Uruguay	Uruguay	Argentina	Brasil	Paraguay
1945 Chi tiết ⁽⁴⁾	Chile	Argentina	Brasil	Chile	Uruguay
1946 Chi tiết ⁽⁴⁾	Argentina	Argentina	Brasil	Paraguay	Uruguay
1947 Chi tiết	Ecuador	Argentina	Paraguay	Uruguay	Chile
1949 Chi tiết	Brasil	Brasil	Paraguay	Peru	Bolivia
1953 Chi tiết	Peru	Paraguay	Brasil	Uruguay	Chile
1955 Chi tiết	Chile	Argentina	Chile	Peru	Uruguay
1956 Chi tiết ⁽⁴⁾	Uruguay	Uruguay	Chile	Argentina	Brasil
1957 Chi tiết	Peru	Argentina	Brasil	Uruguay	Peru
1959 Chi tiết	Argentina	Argentina	Brasil	Paraguay	Peru
1959 Chi tiết ⁽⁴⁾	Ecuador	Uruguay	Argentina	Brasil	Ecuador
1963 Chi tiết	Bolivia	Bolivia	Paraguay	Argentina	Brasil
1967 Chi tiết	Uruguay	Uruguay	Argentina	Chile	Paraguay